Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βουπροπιόνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βουπροπιόνη: Χημική δομή
Βουπροπιόνη: Τρισδιάστατη Χημική Δομή

Η βουπροπιόνη είναι φάρμακο που χρησιμοποιείται πρωτίστως ως άτυπο αντικαταθλιπτικό και ως βοήθημα διακοπής του καπνίσματος. Είναι γνωστή με τις εμπορικές ονομασίες Wellbutrin και Zyban και σε χαμηλές δοσολογίες χρησιμοποιείται ευρέως για την ελάττωση της επιθυμίας για νικοτίνη σε ανθρώπους που προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα.

Η βουπροπιόνη είναι ένα μη-τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό και διαφέρει από τα αντικαταθλιπτικά που συνταγογραφούνται ευρέως, όπως είναι οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Είναι από μόνο του ένα αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό φάρμακο, αλλά επιπλέον χρησιμοποιείται ευρέως ως πρόσθετη φαρμακοθεραπεία σε περίπτωση αποτυχίας της αρχικής θεραπείας με SSRIs. Σε αντίθεση με άλλα αντικαταθλιπτικά, δεν προκαλεί αύξηση βάρους ή σεξουαλική δυσλειτουργία. Η πιο σημαντική ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η αύξηση της πιθανότητας για πρόκληση επιληπτικών κρίσεων, πράγμα που οδήγησε στην απόσυρση του φαρμάκου για λίγο καιρό και στη συνέχεια την ελάττωση της προτεινόμενης θεραπευτικής δόσης.

Η βουπροπιόνη επηρεάζει διάφορα συστήματα νευροδιαβίβασης και ο μηχανισμός δράσης της είναι μόνο μερικώς γνωστός. Η κύρια φαρμακολογική δράση του φαρμάκου είναι μία μέση αναστολή επαναπρόσληψης της ντοπαμίνης και μία ασθενέστερη αναστολή επαναπρόσληψης της νορεπινεφρίνης. Λειτουργεί, επίσης, ως ανταγωνιστής των νικοτινικών υποδοχέων της ακετυλοχολίνης. Χημικά η βουπροπιόνη ανήκει στην τάξη των αμινοκετονών.

Βουπροπιόνη
Ονομασία IUPAC
2-(τριτ-βουτυλαμινο)-1-(3-χλωροφαινυλ)προπαν-1-όνη
Κωδικοί
Αριθμός CAS34911-55-2
PubChemCID 444 CID 444
DrugBankDB01156
UNII01ZG3TPX31
KEGGD07591
Χημικά στοιχεία
CC(NC(C)(C)C)C(=O)C1=CC(Cl)=CC=C1

Χρήσεις στην ιατρική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πίνακας του Βίνσεντ Βαν Γκογκ

Κατάθλιψη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βουπροπιόνη είναι ένα από τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα αντικαταθλιπτικά και τα διαθέσιμα τεκμήρια αποδεικνύουν ότι είναι αποτελεσματική στην κλινική κατάθλιψη[1]- όσο αποτελεσματικά είναι και άλλα συχνά συνταγογραφούμενα αντικαταθλιπτικά, όπως η φλουοξετίνη και η παροξετίνη.[2] Έχει παρατηρηθεί ότι η εσκιταλοπράμη, η σερτραλίνη και η βενλαφαξίνη είναι αποτελεσματικότερα της βουπροπιόνης.[2] Επίσης, η μιρταζαπίνη είναι σημαντικά αποτελεσματικότερη από τη βουπροπιόνη.[2] Αρκετά χαρακτηριστικά της τη διακρίνουν από τα άλλα αντικαταθλιπτικά: για παράδειγμα, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των αντικαταθλιπτικών, η βουπροπιόνη δεν προκαλεί σεξουαλική δυσλειτουργία[3] και επιπλέον δε σχετίζεται με υπνηλία ή αύξηση βάρους, τα οποία προκαλούν άλλα αντικαταθλιπτικά.[4]

Η βουπροπιόνη βρέθηκε ότι είναι περισσότερο ωφέλιμη σε σχέση με τους SSRIs σε ότι αφορά την υπνηλία και την κόπωση που νιώθουν κάποιοι ασθενείς με κατάθλιψη.[5] Σε ασθενείς με αγχώδη κατάθλιψη οι SSRIs εμφανίζονται να έχουν μέτριο πλεονέκτημα έναντι της βουπροπιόνης.[6]

Διακοπή του καπνίσματος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δεύτερη πιο συχνή χρήση της βουπροπιόνης είναι ως παράγοντα διακοπής του καπνίσματος, που κατασκευάστηκε από την GlaxoSmithKline με την εμπορική ονομασία Zyban, αλλά και από άλλες φαρμακευτικές ως γενόσημο. Αρκετές μελέτες απέδειξαν ότι η βουπροπιόνη μειώνει την επιθυμία για νικοτίνη και τα συμπτώματα από τη διακοπή της.[7]

Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βουπροπιόνη εγκρίθηκε το 2006 από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων για την πρόληψη της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής[8] και ήταν το πρώτο φάρμακο που εγκρίθηκε ειδικά για αυτή τη χρήση.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπήρξαν πολλές αναφορές με θετικά αποτελέσματα για τη χρήση της βουπροπιόνης στη ΔΕΠΥ σε παιδιά και ενήλικες.[9] Ωστόσο η βουπροπιόνη είναι κατώτερη συγκρινόμενη με τα ήδη εγκεκριμένα φάρμακα για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ.[10]

Σεξουαλική δυσλειτουργία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βουπροπιόνη είναι ένα από τα λίγα αντικαταθλιπτικά που δεν προκαλούν σεξουαλική δυσλειτουργία και, επιπλέον, βοηθά στην ανακούφιση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας.[11]

Παχυσαρκία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έρευνες και μετα-αναλύσεις έδειξαν ότι η βουπροπιόνη είναι αποτελεσματικότερη σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο στη μείωση του βάρους. Ωστόσο δεν είναι αποτελεσματικότερη των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται ευρέως για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, όπως η ορλιστάτη, η σιβουτραμίνη και η αμφεπραμόνη.[12]

Άλλες χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχει μια διαμάχη σχετικά με το αν η βουπροπιόνη θα έπρεπε να χορηγείται ως συμπληρωματική θεραπεία μαζί με έναν σταθεροποιητή διάθεσης σε ασθενείς με διπολική κατάθλιψη, ωστόσο πρόσφατες έρευνες κατέληξαν ότι η βουπροπιόνη σε τέτοιες περιπτώσεις όχι μόνο δεν προκαλεί ανεπιθύμητα αποτελέσματα, αλλά μπορεί να αποβεί εξαιρετικά χρήσιμη.[13][14]

Η βουπροπιόνη δεν έδειξε κάποια αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της εξάρτησης από κοκαΐνη, ωστόσο υπάρχουν κάποιες αποδείξεις ότι μπορεί να αποβεί χρήσιμη στην εξάρτηση από τις μεθαμφεταμίνες.[15]

Ανεπιθύμητες ενέργειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συμβάντα ανεπιθύμητων ενεργειών [16][17][18][19][20][21]

Πολύ συχνές (>10%) ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν

  • Αϋπνία (μπορεί να αποφευχθεί με την αποφυγή λήψης της δόσης κοντά στην ώρα του ύπνου, συχνά παροδική)

Συχνές (1-10%) ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν

  • Πυρετός
  • Αδυναμία
  • Ζάλη
  • Ταραχή
  • Άγχος
  • Αλωπεκία
  • Τρόμος
  • Δυσκολία στη συγκέντρωση
  • Κατάθλιψη
  • Ξηροστομία
  • Ναυτία
  • Έμετος
  • Δυσκοιλιότητα
  • Κοιλιακό άλγος
  • Εξάνθημα
  • Κνησμός
  • Ιδρώτας
  • Ουρτικάρια (αλλεργική νόσος)
  • Διαταραχή της γεύσης
  • Διαταραχή στην όραση

Όχι συχνές (0,1-1%) ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν

  • Θωρακικό άλγος
  • Ερυθρότητα προσώπου
  • Ταχυκαρδία
  • Αυξημένη αρτηριακή πίεση
  • Σύγχυση
  • Ανορεξία
  • Εμβοές

Σπάνιες (0,01-0,1%) ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν

  • Ορθοστατική υπόταση
  • Αγγειοδιαστολή
  • Συγκοπή
  • Υπόταση
  • Αίσθημα παλμών
  • Ψευδαισθήσεις
  • Ευερεθιστότητα
  • Εχθρικότητα
  • Σπασμοί
  • Αποπροσωποποίηση
  • Παρκινσονισμός
  • Δυστονία
  • Αταξία
  • Ασυνέργεια
  • Aιφνίδιες συσπάσεις
  • Εφιάλτες
  • Αμνησία
  • Παραισθησία
  • Παραληρητικές ιδέες
  • Παρανοϊκός ιδεασμός
  • Επιθετικότητα
  • Ανησυχία
  • Διαταραχές στα επίπεδα γλυκόζης αίματος
  • Αρθραλγία
  • Μυαλγία
  • Πολύμορφο ερύθημα
  • Σύνδρομο Στίβενς-Τζόνσον
  • Επίσχεση ούρων
  • Αυξημένα ηπατικά ένζυμα
  • Ίκτερος
  • Ηπατίτιδα
  • Αδιαθεσία
  • Αγγειοοίδημα
  • Δύσπνοια
  • Βρογχόσπασμος
  • Αναφυλακτικό σοκ

Οι επιληπτικές κρίσεις είναι οι πιο σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες της βουπροπιόνης. Οι επιληπτικές κρίσεις ήταν ο λόγος που η βουπροπιόνη αποσύρθηκε από την αγορά φαρμάκων από το 1986 έως το 1989. Ο κίνδυνος των κρίσεων είναι δοσο-εξαρτώμενος. Η πιθανότητα πρόκλησης κρίσεων στο γενικό πληθυσμό είναι 0,07-0,09%, ενώ ο αντίστοιχος κίνδυνος σχετιζόμενος με τη χορήγηση άλλων αντικαταθλιπτικών στη συνιστώμενη θεραπευτική δόση είναι 0-0,6%.[22] Δεδομένου ότι το γεγονός της κλινικής κατάθλιψης βρέθηκε ότι αυξάνει την πιθανότητα για πρόκληση επιληπτικών κρίσεων, διαπιστώθηκε ότι η χορήγηση αντικαταθλιπτικών σε χαμηλές με μεσαίες δόσεις μπορεί να μην αυξάνει καθόλου τον κίνδυνο εμφάνισης επιληπτικής κρίσης.[23] Ωστόσο, από την ίδια έρευνα βρέθηκε ότι η βουπροπιόνη και η κλομιπραμίνη ήταν τα μοναδικά αντικαταθλιπτικά που σχετίσθηκαν με αύξηση των περιστατικών των επιληπτικών κρίσεων.[23]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ ^ Moreira R (October 2011). "The efficacy and tolerability of bupropion in the treatment of major depressive disorder". Clin Drug Investig. 31 Suppl 1: 5–17. doi:10.2165/1159616-S0-000000000-00000. PMID 22015858.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 ^ Cipriani, A; Furukawa, TA; Salanti, G; Geddes, JR; Higgins, JP; Churchill, R; Watanabe, N; Nakagawa, A; Omori, IM; McGuire, H; Tansella, M; Barbui, C (February 2009). "Comparative efficacy and acceptability of 12 new-generation antidepressants: a multiple-treatments meta-analysis" (PDF). Lancet 373 (9665): 746–758. doi:10.1016/S0140-6736(09)60046-5. PMID 19185342.
  3. ↑ ^ Clayton AH (2003). "Antidepressant-Associated Sexual Dysfunction: A Potentially Avoidable Therapeutic Challenge". Primary Psychiatry 10 (1): 55–61.
  4. ↑ ^ Dhillon S, Yang LP, Curran MP (2008). "Bupropion: a review of its use in the management of major depressive disorder". Drugs 68 (5): 653–89. doi:10.2165/00003495-200868050-00011. PMID 18370448.
  5. ↑ ^ Baldwin DS, Papakostas GI (2006). "Symptoms of fatigue and sleepiness in major depressive disorder". J Clin Psychiatry. 67 Suppl 6 (Suppl 6): 9–15. PMID 16848671.
  6. ↑ ^ Papakostas GI, Stahl SM, Krishen A, Seifert CA, Tucker VL, Goodale EP, Fava M (August 2008). "Efficacy of bupropion and the selective serotonin reuptake inhibitors in the treatment of major depressive disorder with high levels of anxiety (anxious depression): a pooled analysis of 10 studies". J Clin Psychiatry 69 (8): 1287–92. doi:10.4088/JCP.v69n0812. PMID 18605812
  7. ↑ ^ Wu P, Wilson K, Dimoulas P, Mills EJ (2006). "Effectiveness of smoking cessation therapies: a systematic review and meta-analysis". BMC Public Health 6: 300. doi:10.1186/1471-2458-6-300. PMC 1764891. PMID 17156479.
  8. ↑ ^ "First drug for seasonal depression". FDA Consum 40 (5): 7. 2006. PMID 17328102.
  9. ↑ ^ Cantwell DP (1998). "ADHD through the life span: the role of bupropion in treatment". J Clin Psychiatry. 59 Suppl 4: 92–4. PMID 9554326.
  10. ↑ ^ Pliszka S; AACAP Work Group on Quality Issues (July 2007). "Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder". J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 46 (7): 894–921.
  11. ↑ ^ Stahl SM, Pradko JF, Haight BR, Modell JG, Rockett CB, Learned-Coughlin S (2004). "A review of the neuropharmacology of bupropion, a dual norepinephrine and dopamine reuptake inhibitor". Prim Care Companion J Clin Psychiatry 6 (4): 159–166. doi:10.4088/PCC.v06n0403. PMC 514842. PMID 15361919.
  12. ↑ ^ Li Z, Maglione M, Tu W, Mojica W, Arterburn D, Shugarman LR, Hilton L, Suttorp M, Solomon V, Shekelle PG, Morton SC (April 2005). "Meta-analysis: pharmacologic treatment of obesity". Ann. Intern. Med. 142 (7): 532–46. doi:10.7326/0003-4819-142-7-200504050-00012. PMID 15809465.
  13. ↑ ^ Gijsman HJ, Geddes JR, Rendell JM, Nolen WA, Goodwin GM (September 2004). "Antidepressants for bipolar depression: a systematic review of randomized, controlled trials". Am J Psychiatry 161 (9): 1537–47. doi:10.1176/appi.ajp.161.9.1537. PMID 15337640.
  14. ↑ ^ Yatham LN, Kennedy SH, O'Donovan C, Parikh SV, MacQueen G, McIntyre RS, Sharma V, Beaulieu S (December 2006). "Canadian Network for Mood and Anxiety Treatments (CANMAT) guidelines for the management of patients with bipolar disorder: update 2007". Bipolar Disord 8 (6): 721–39. doi:10.1111/j.1399-5618.2006.00432.x. PMID 17156158.
  15. ↑ ^ Kampman KM (June 2008). "The search for medications to treat stimulant dependence". Addict Sci Clin Pract 4 (2): 28–35. doi:10.1151/ascp084228. PMC 2797110. PMID 18497715.
  16. ↑ ^ "Zyban 150 mg prolonged release film-coated tablets - Summary of Product Characteristics (SPC)". electronic Medicines Compendium. GlaxoSmithKline UK. 1 August 2013. Retrieved 22 October 2013.
  17. ↑ ^ "Prexaton Bupropion hydrochloride PRODUCT INFORMATION". TGA eBusiness Services. Ascent Pharma Pty Ltd. 2 October 2012. Retrieved 22 October 2013.
  18. ↑ ^ "BUPROPION HYDROCHLORIDE tablet, film coated [Sandoz Inc]". DailyMed. Sandoz, Inc. April 2013. Retrieved 22 October 2013.
  19. ↑ ^ "PRODUCT INFORMATION ZYBAN® SUSTAINED RELEASE TABLETS". TGA eBusiness Services. Aspen Pharmacare Australia Pty Ltd. 19 April 2013. Retrieved 22 October 2013.
  20. ↑ ^ Australian Medicines Handbook (2013 ed.). Adelaide: The Australian Medicines Handbook Unit Trust. 2013. ISBN 9780980579093. edit
  21. ↑ ^ Joint Formulary Committee (2013). British National Formulary (BNF) (65 ed.). London, UK: Pharmaceutical Press. ISBN 9780857110848. edit
  22. ↑ ^ Pisani F, Oteri G, Costa C, Di Raimondo G, Di Perri R (2002). "Effects of psychotropic drugs on seizure threshold". Drug Saf 25 (2): 91–110. doi:10.2165/00002018-200225020-00004. PMID 11888352.
  23. ↑ 23,0 23,1 ^ Alper K, Schwartz KA, Kolts RL, Khan A (August 2007). "Seizure incidence in psychopharmacological clinical trials: an analysis of Food and Drug Administration (FDA) summary basis of approval reports". Biol. Psychiatry 62 (4): 345–54.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βουπροπιόνη&oldid=10539261"