Βιολέτα

Βιολέτα
	; Βιολέτα
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta);
Ομοταξία:	Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida);
Τάξη:	Ιώδη (Violales);
Οικογένεια:	Ιοειδή (Violaceae);
Γένος:	Ίον (Viola);
Είδη
	Πάνω από 680 είδη.

Η βιολέτα ή ο μενεξές ή το ίο είναι κοινή ονομασία πολλών ειδών φυτών του γένους Ίον (Viola) της οικογένειας των Ιοειδών. Με την ονομασία βιολέτα έχουν περιγραφεί και ταξινομηθεί πάνω από 680 είδη. Είναι το μεγαλύτερο γένος της οικογένειας, που περιέχει πάνω από 680 είδη. Τα περισσότερα είδη βρίσκονται στο εύκρατο βόρειο ημισφαίριο· Ωστόσο, μερικά βρίσκονται επίσης σε ευρέως αποκλίνουσες περιοχές όπως η Χαβάη, η Αυστραλασία και οι Άνδεις.

Ετυμολογία

Η ετυμολογία της λέξης «βιολέτα» προέρχεται από το υποκοριστικό του ιταλικού viola^[1] που είναι και η ομώνυμη επιστημονική ονομασία του γένους στα λατινικά, καθώς και η σημερινή ονομασία στα αγγλικά, ενώ η ετυμολογία της λέξης «μενεξές» προέρχεται από το τουρκικό menekşe, το οποίο είναι περσικής προέλευσης.^[2] Η λέξη «ίο» προέρχεται από τη λέξη της αρχαίας ελληνικής ἴον.

Περιγραφή

Είναι μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά ή σπάνια μικροί θάμνοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχουν βλαστό ή είναι αποξυλωμένος στη βάση. Τα φύλλα είναι συνήθως απλά, έχουν πάντα παράφυλλα και αναπτύσσονται κατ' εναλλαγή στα είδη με βλαστό ή είναι παράρριζα στα είδη χωρίς βλαστό. Τα άνθη φύονται μοναχικά σε ψηλούς ποδίσκους και είναι συνήθως μωβ, μπλε, άσπρα, κίτρινα και βαθυκόκκινα. Έχουν πέντε πέταλα, εκ των οποίων τα τέσσερα διατάσσονται σε δύο ανόμοια ζεύγη, ενώ το πέμπτο πρόσθιο και κατώτερο είναι διαμορφωμένο στη βάση του σε σακκοειδή αιχμηρή προσβολή στην οποία εισχωρούν δύο νεκταριογόνες αποφυάδες των δύο πρόσθιων στημόνων. Αρκετές από τις βιολέτες έχουν δύο τύπους άνθεων, έναν γόνιμο και έναν στείρο. Τα χειμερινά ή ανοιξιάτικα άνθη είναι φανταχτερά, με μεγάλα ωραία πέταλα, και είναι συνήθως στείρα. Τα θερινά άνθη είναι μικροσκοπικά, με δυσδιάκριτα ή καθόλου πέταλα, τελείως κλειστά και αυτογονιμοποιούμενα.

Τα γόνιμα άνθη εξασφαλίζουν την αύξηση του πληθυσμού. Φύονται συνήθως σε λιβάδια ή υγρά δάση. Γενικά αναπτύσσονται καλύτερα στην υγρασία και τη σκιά.

Είδη

Οι βιολέτες δημιουργούν πολλά υβρίδια στη φύση, γεγονός που δυσκολεύει στην αναγνώριση του είδους τους. Επίσης ο άνθρωπος με τη διαδικασία της τεχνητής επιλογής έχει δημιουργήσει πολλές ποικιλίες και υβρίδια. Τα περισσότερο καλλιεργούμενα είδη διεθνώς είναι:^[3]

V. canina - Βιόλα η σκυλίσια, βιολέτα ρείκι, του σκύλου.
V. corsica - Βιόλα η κορσικανική, βιολέτα της Κορσικής.
V. labradorica - Βιόλα του Λαμπραντόρ, η βιολέτα των Άλπεων.
V. odorata - Βιόλα η εύοσμη, η γλυκιά βιολέτα, είναι πόα χωρίς βλαστό με μακριές παραφυάδες που ριζοβολούν έντονα και καρπό χνουδωτή κάψα. Τυπική βιολέτα της αγγλικής και ελληνικής υπαίθρου.
V. persicifolia - Βιόλα η περσικόφυλλος, βιολέτα του βάλτου.
V. riviniana - Βιόλα η ριβινιανή, βιολέτα του σκύλου.

Και στην Ελλάδα είναι διαδεδομένες οι:

V. alba - Βιόλα η λευκή πολύμορφο ποώδες τριχωτό είδος, με αρωματικά άνθη λευκά ή ανοιχτά μωβ.
V. cretica - Βιόλα η κρητική, πόα χωρίς βλαστό, είδος ενδημικό της αλπικής ζώνης των βουνών της Κρήτης.
V. delphinantha - Βιόλα η δελφινανθής, πολυετές ημιθαμνώδες πολύβλαστο είδος με μεγάλο σπηρούνι. Απαντά σε άγονες βραχώδεις περιοχές των βουνών της Βόρειας Ελλάδας.
V. fragrans - Βιόλα η ευώδης, πολυετής τριχωτή πόα, με φύλλα επιμήκη και μαύρα. Τα άνθη είναι μεγάλα, κίτρινα και ασθενώς μωβ.
V. hymettia - Βιόλα του Υμηττού, μονοετές, ποώδες φουντωτό είδος με κοντό τρίχωμα. Τα άνθη του είναι συνήθως κιτρινωπά.
V. poetica - Βιόλα η ποιητική, πολυετής άτριχη πόα, με μωβ ή μπλε άνθη.

Επιπλέον, στην Ελλάδα συναντάται η Βιόλα του Στογιάνοφ (Viola stojanowii). Είναι ένας μικρός κίτρινος αγριοπανσές, που πήρε το όνομά του από τον γνωστό Βούλγαρο βοτανολόγο Νικολάι Στογιάνοφ, συγγραφέα του έργου Η χλωρίδα της Βουλγαρίας. Είναι φυτό ενδημικό στις κορυφές του όρους Μπέλλες, νανώδες, πολυετές, με φύλλα μικρά, ποώδη και άνθη κίτρινα. Ανθίζει τον Ιούνιο και Ιούλιο.

Χρήσεις

Οι βιολέτες καλλιεργούνται κυρίως ως καλλωπιστικά φυτά σε κήπους, ενώ είναι ιδανικές για γλάστρες, ζαρντινιέρες και τοποθέτηση σε βάζα με νερό. Από τα άνθη και τα φύλλα τους παραλαμβάνεται αιθέριο έλαιο που περιέχει λιπαρά οξέα με χαλαρωτικές, αντιφλεγμονώδεις, και καταπραϋντικές ιδιότητες. Το αιθέριο έλαιο της βιολέτας είναι κατάλληλο για ευαίσθητα δέρματα και για την εξάλειψη κηλίδων και λεκέδων. Οι βιολέτες χρησιμοποιούνται στην αρωματοποιία λόγω του ιδιαίτερα έντονου αρώματός τους. Επίσης χρησιμοποιούνται για στολισμό σε διάφορες τελετές κοινωνικού χαρακτήρα. Από το χρώμα συγκεκριμένων ποικιλιών ετυμολογείται και η λέξη βιολετί που σημαίνει το ιώδες χρώμα (δηλ. αυτό που μοιάζει με ίον).

Χρήση ως τρόφιμο

Οι άγριες βιολέτες χρησιμοποιούνται και ως τροφή. Τρώγονται ωμές σε σαλάτες ή μαγειρεύονται ως αρωματικό υλικό συνταγών. Στη ζαχαροπλαστική χρησιμοποιούνται για την παρασκευή γλυκών, σιροπιών και καραμέλας.

Δείτε επίσης

Πανσές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 14, σελίδα 302.
Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη. ISBN 960-86190-1-7.

Παραπομπές

↑ Λεξικό Τριανταφυλλίδη @ Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα (ετυμολογία της λέξης «βιολέτα»),
↑ Λεξικό Τριανταφυλλίδη @ Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα (ετυμολογία της λέξης «μενεξές»)
↑ «American Violet society (Ανάλυση ποικιλιών στα αγγλικά)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2011.

Βιβλιογραφία

Βιβλία

Armitage, Allan M. (1 Μαΐου 2008) [1989]. «Viola». Herbaceous Perennial Plants: A Treatise on their Identification, Culture, and Garden Attributes (3rd έκδοση). Cool Springs Press. σελίδες 1038ff. ISBN 978-1-61058-380-0. (additional excerpts)
Ballard, Harvey E· Paula-Souza, Juliana de· Wahlert, Gregory A (2013). «Violaceae». Στο: Kubitzki, Klaus, επιμ. Flowering Plants. 11 Eudicots: Malpighiales. Springer Science & Business Media. σελίδες 303–322. ISBN 978-3-642-39417-1. (Also preview at Springer)
Becker, Wilhelm (1925) [1887–1915]. «Viola». Στο: Engler, Adolf· Prantl, Karl, επιμ. Die natürlichen Pflanzenfamilien nebst ihren Gattungen und wichtigeren Arten, insbesondere den Nutzpflanzen, unter Mitwirkung zahlreicher hervorragender Fachgelehrten (στα Γερμανικά). 21 (2nd έκδοση). Berlin: Duncker & Humblot. σελίδες 363–376.
Cronquist, Arthur (1981). An integrated system of classification of flowering plants. New York: Columbia University Press. σελ. 404. ISBN 9780231038805.
Cullen, James, επιμ. (2001). Handbook of North European Garden Plants: With Keys to Families and Genera. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-00411-4.
Walters, S M (2011) [1984]. «Viola Linnaeus». Στο: Cullen, James· Knees, Sabina G.· Cubey, H. Suzanne, επιμ. The European Garden Flora Flowering Plants: A Manual for the Identification of Plants Cultivated in Europe, Both Out-of-Doors and Under Glass. Vol IV Aquifoliaceae - Hydropyhllacea (2nd έκδοση). Cambridge University Press. σελίδες 102–107. ISBN 978-0-521-76160-4.
Davidson, Alan (2014). «Violet». The Oxford Companion to Food. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-967733-7. , see also The Oxford Companion to Food
Gershoy, A (1934). Studies in North American violets. III. Chromosome numbers and species characters. Bulletin no. 367. Vermont Agricultural Experiment Station.
Maxwell, Catherine (2017). «Perfumed melodies, Violet memories: Scent and remembrance in the nineteenth century». Scents and Sensibility: Perfume in Victorian Literary Culture. OUP Oxford. σελίδες 66–84. ISBN 978-0-19-100521-3. (additional excerpts as e-book)
Robuchon, Joël, επιμ. (1997). «Violette». Larousse gastronomique. Larousse. σελ. 1106. ISBN 978-2-03-560227-5. , (see also Larousse Gastronomique)
Rendle, Alfred Barton (1925). The Classification of Flowering Plants: Volume 2, Dicotyledons. CUP Archive. ISBN 978-0-521-06057-8. (Full text available at BHL)
Walters, Dirk R.· Keil, David J. (1996). Vascular Plant Taxonomy (4th έκδοση). Kendall/Hunt Publishing Company. ISBN 978-0-7872-2108-9. , (also available at Google Books)

Ιστορικές πηγές

Batsch, August Johann Georg Karl (1802). «Violariae». Tabula affinitatum regni vegetabilis, quam delineavit, et nunc ulterius adumbratam (στα Λατινικά). Weimar: Landes-Industrie-Comptoir. σελίδες 57–59.
Bentham, G.· Hooker, J.D. (1862). «Violarieae». Genera plantarum ad exemplaria imprimis in herbariis kewensibus servata definita (3 vols.). 1. London: L Reeve & Co. σελίδες 114–121.
de Candolle, A. P. (1824–1873). «Violarieae». Prodromus systematis naturalis regni vegetabilis, sive, Enumeratio contracta ordinum generum specierumque plantarum huc usque cognitarium, juxta methodi naturalis, normas digesta 17 vols. 1. Paris: Treuttel et Würtz. σελίδες 287–316.
Jussieu, Antoine Laurent de (1789). «Cisti: Viola». Genera plantarum: secundum ordines naturales disposita, juxta methodum in Horto regio parisiensi exaratam, anno M.DCC.LXXIV (στα Λατινικά). Paris. σελ. 294. OCLC 5161409.
de Lamarck, Jean-Baptiste· de Candolle, AP (1815) [1805]. «Violaceae». Flore française ou descriptions succinctes de toutes les plantes qui croissent naturellement en France disposées selon une nouvelle méthode d'analyse; et précédées par un exposé des principes élémentaires de la botanique (στα Γαλλικά). IV(2) (3rd έκδοση). Paris: Desray. σελίδες 801−810. (Latin Index page 931)
Lindley, John (1853) [1846]. «Violaceae». The Vegetable Kingdom: or, The structure, classification, and uses of plants, illustrated upon the natural system (3rd. έκδοση). London: Bradbury & Evans. σελίδες 338−339.
Linnaeus, Carl (1753). «Viola». Species Plantarum: exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. 2. Stockholm: Impensis Laurentii Salvii. σελίδες 933–937. , see also Species Plantarum

Άρθρα

Baskin, Jerry M.; Baskin, Carol C. (November 1972). «Physiological Ecology of Germination of Viola rafinesquii». American Journal of Botany 59 (10): 981–988. doi:10.2307/2441480. }
Batista, Francisco; Sosa, Pedro A. (31 October 2002). «Allozyme Diversity in Natural Populations of Viola palmensis Webb & Berth. (Violaceae) from La Palma (Canary Islands): Implications for Conservation Genetics». Annals of Botany 90 (6): 725–733. doi:10.1093/aob/mcf256. PMID 12451028.
Beattie, A. J. (March 1971). «Pollination Mechanisms in Viola». New Phytologist 70 (2): 343–360. doi:10.1111/j.1469-8137.1971.tb02533.x.
Beattie, A. J.; Lyons, N. (August 1975). «Seed Dispersal in Viola (Violaceae): Adaptations and Strategies». American Journal of Botany 62 (7): 714–722. doi:10.2307/2442060.
Clausen, Jens (1964). «Cytotaxonomy and distributional ecology of western North American violets». Madroño 17 (6): 173–197. ISSN 0024-9637. https://archive.org/details/madronowest1719631964cali/page/n205/mode/2up. , also at BHL
Culley, Theresa M.; Grubb, Thomas C. (1 October 2003). «Genetic effects of habitat fragmentation in Viola pubescens (Violaceae), a perennial herb with chasmogamous and cleistogamous flowers». Molecular Ecology 12 (11): 2919–2930. doi:10.1046/j.1365-294X.2003.01971.x. PMID 14629373. Bibcode: 2003MolEc..12.2919C.
Culley, Theresa M.; Klooster, Matthew R. (January 2007). «The Cleistogamous Breeding System: A Review of Its Frequency, Evolution, and Ecology in Angiosperms». The Botanical Review 73 (1): 1–30. doi:10.1663/0006-8101(2007)73[1:TCBSAR]2.0.CO;2. https://www.researchgate.net/publication/225503104.
Culley, T. M.; Sbita, S. J.; Wick, A. (13 March 2007). «Population Genetic Effects of Urban Habitat Fragmentation in the Perennial Herb Viola pubescens (Violaceae) using ISSR Markers». Annals of Botany 100 (1): 91–100. doi:10.1093/aob/mcm077. PMID 17556381.
Culver, David C.; Beattie, Andrew J. (March 1978). «Myrmecochory in Viola: Dynamics of Seed-Ant Interactions in Some West Virginia Species». The Journal of Ecology 66 (1): 53–72. doi:10.2307/2259181. Bibcode: 1978JEcol..66...53C.
Elisafenko, T. V. (19 August 2015). «Features of seed germination in different ecological groups of the species of the section Violidum, subgenus Nomimium, genus Viola L. (Violaceae)». Contemporary Problems of Ecology 8 (4): 523–533. doi:10.1134/S199542551504006X.
Freitas, L.; Sosa, M. (19 December 2002). «Floral Biology and Pollination Mechanisms in Two Viola Species-From Nectar to Pollen Flowers?». Annals of Botany 91 (3): 311–317. doi:10.1093/aob/mcg025. PMID 12547683.
Hildebrandt, U.; Kaldorf, M.; Bothe, H. (May 1999). «The Zinc Violet and its Colonization by Arbuscular Mycorrhizal Fungi». Journal of Plant Physiology 154 (5–6): 709–717. doi:10.1016/S0176-1617(99)80249-1.
Kopper, Brian J.; Charlton, Ralph E.; Margolies, David C. (2000). «Oviposition Site Selection by the Regal Fritillary, Speyeria idalia, as Affected by Proximity of Violet Host Plants». Journal of Insect Behavior 13 (5): 651–665. doi:10.1023/A:1007887809621.
Łańcucka-Środoniowa, Maria (1979). «Macroscopic plant remains from the freshwater Miocene of the Nowy Sącz Basin (West Carpathians, Poland)». Acta Palaeobotanica 20 (1): 3–117. http://bomax.botany.pl/cgi-bin/pubs/data/article_pdf?id=2798.
Lord, E. M. (October 1981). «Cleistogamy: A tool for the study of floral morphogenesis, function and evolution». The Botanical Review 47 (4): 421–449. doi:10.1007/BF02860538.
Park, Sungkyu (2017). «Cyclotide evolution: Insights from the analyses of their precursor sequences, structures and distribution in Violets (Viola)». Frontiers in Plant Science 8: 92–110. doi:10.3389/fpls.2017.02058. PMID 29326730.
Saint-Hilaire, Augustin (1824). «Tableau monographique des plantes de la flore du Brésil méridional appartenant au groupe (classe Br.) qui comprend qui comprend les Droséracées, les Violacées, les Cistinées et les Frankenicées: Violacées» (στα γαλλικά). Annales du museum national d'histoire naturelle 72: 445–498. https://books.google.com/books?id=ouJaAAAAcAAJ.
Shuey, John; Jacquart, Ellen; Orr, Stuart; Becker, Fiona; Nyberg, Alyssa; Littiken, Robert; Anchor, Ted; Luchik, Derek (9 September 2016). «Landscape-scale response to local habitat restoration in the regal fritillary butterfly (Speyeria idalia) (Lepidoptera: Nymphalidae)». Journal of Insect Conservation 20 (5): 773–780. doi:10.1007/s10841-016-9908-4.
Thiele, Kevin R; Prober, Suzanne M (2003). «New species and a new hybrid in the Viola hederacea species complex, with notes on Viola hederacea Labill.». Muelleria 18: 7–25. doi:10.5962/p.254920. https://www.researchgate.net/publication/268277479.
Tikhomirov, V. N (2015). «A revision of the genus Viola section Plagiostigma (Violaceae) in Republic of Belarus.» (στα ru). Botanicheskiĭ Zhurnal 100 (5): 490–500. https://www.cabi.org/ISC/abstract/20153338855. Ανακτήθηκε στις 2020-03-17.
Yockteng, R.; Jr Ballard, H. E.; Mansion, G.; Dajoz, I.; Nadot, S. (1 November 2003). «Relationships among pansies ( Viola section Melanium ) investigated using ITS and ISSR markers». Plant Systematics and Evolution 241 (3–4): 153–170. doi:10.1007/s00606-003-0045-7. https://www.researchgate.net/publication/225488190.
Wahlert, Gregory A.; Marcussen, Thomas; de Paula-Souza, Juliana; Feng, Min; Ballard, Harvey E. (1 March 2014). «A Phylogeny of the Violaceae (Malpighiales) Inferred from Plastid DNA Sequences: Implications for Generic Diversity and Intrafamilial Classification». Systematic Botany 39 (1): 239–252. doi:10.1600/036364414X678008. https://www.researchgate.net/publication/256545045.
Watson, John M.; Flores, R. (2003). «A new name in section Andinium W.becker of the genus Viola L. (Violaceae)». Gayana. Botánica 60 (2). doi:10.4067/S0717-66432003000200009.
Watson, John M.; Flores, Ana R.; Arroyo-Leuenberger, Silvia C. (25 March 2019). «A new Viola (Violaceae) from the Argentinian Andes». Willdenowia 49 (1): 35. doi:10.3372/wi.49.49105.
Watson, John; Watson, Anita (Fall 2012). «Fire and Ice: Rosulate Viola Evolution Part One – The Stage is Set». North American Rock Garden Society Quarterly 70 (4): 360–366. https://nargs.org/sites/default/files/free-rgq-downloads/roga_70-4.pdf.
Yoo, Ki-Oug; Jang, Su-Kil (November 2010). «Infrageneric relationships of Korean Viola based on eight chloroplast markers». Journal of Systematics and Evolution 48 (6): 474–481. doi:10.1111/j.1759-6831.2010.00102.x.
Zhou, J. S. (2008). «Viola nanlingensis (Violaceae), a new species from Guangdong, southern China». Annales Botanici Fennici 45 (3): 233–36. doi:10.5735/085.045.0312. http://www.sekj.org/PDF/anb45-free/anb45-233.pdf.

Φυλογένεση και ταξινόμηση

Ballard, Harvey E.; Sytsma, Kenneth J. (October 2000). «Evolution And Biogeography Of The Woody Hawaiian Violets (Viola, Violaceae): Arctic Origins, Herbaceous Ancestry And Bird Dispersal». Evolution 54 (5): 1521–1532. doi:10.1111/j.0014-3820.2000.tb00698.x. PMID 11108581. http://sytsma.botany.wisc.edu/pdf/Ballard00.pdf.
Ballard, Harvey E.; Sytsma, Kenneth J.; Kowal, Robert R. (October 1998). «Shrinking the Violets: Phylogenetic Relationships of Infrageneric Groups in Viola (Violaceae) Based on Internal Transcribed Spacer DNA Sequences». Systematic Botany 23 (4): 439. doi:10.2307/2419376. http://sytsma.botany.wisc.edu/pdf/Ballard99.pdf.
Ballard, Harvey E; Iltis, Hugh H (2012). «Viola lilliputana sp. nov. (Viola sect. Andinium, Violaceae), one of the world's smallest violets, from the Andes of Peru». Brittonia 64 (4): 353–358. doi:10.1007/s12228-012-9238-0. https://www.researchgate.net/publication/257776309.
Chervin, Justine; Talou, Thierry; Audonnet, Marjorie; Dumas, Bernard; Camborde, Laurent; Esquerré-Tugayé, Marie-Thérèse; Roux, Christophe; Cabanac, Guillaume και άλλοι. (July 2019). «Deciphering the phylogeny of violets based on multiplexed genetic and metabolomic approaches». Phytochemistry 163: 99–110. doi:10.1016/j.phytochem.2019.04.001. PMID 31035059. Bibcode: 2019PChem.163...99C. https://www.irit.fr/publis/IRIS/2019_Phytochemistry_CTADCETRCM.pdf.
Danihelka, Jiří (December 2010). «Viola montana and V. persicifolia (Violaceae): Two names to be rejected». Taxon 59 (6): 1869–1878. doi:10.1002/tax.596019. https://www.researchgate.net/publication/233614694.
Fan, Qiang; Chen, Sufang; Wang, Longyuan; Chen, Zaixiong; Liao, Wenbo (4 February 2015). «A new species and new section of Viola (Violaceae) from Guangdong, China». Phytotaxa 197 (1): 15. doi:10.11646/phytotaxa.197.1.2.
Gingins, F de (1823). «Mémoires sur la Famille des Violacees». Mémoires de la Société de Physique et d'Histoire Naturelle de Genève 2 (1): 1–27. https://www.biodiversitylibrary.org/item/39748#page/9/mode/1up.
Gonzáles, Paúl; Cano, Asunción (2 November 2016). «Two new species of Viola (Violaceae) named in honor of preceding Peruvian botanists». Phytotaxa 283 (1): 83–90. doi:10.11646/phytotaxa.283.1.6.
Magrini, Sara; Scoppola, Anna (13 October 2015). «Further studies in Viola Sect. Melanium (Violaceae). Identity and typification of Viola nana and V. henriquesii, two neglected European Atlantic taxa». Phytotaxa 230 (3): 259. doi:10.11646/phytotaxa.230.3.4. https://digitale.cbnbl.org/documents/g6847.pdf.
Małobęcki, Andrzej; Marcussen, Thomas; Bohdanowicz, Jerzy; Migdałek, Grzegorz; Słomka, Aneta; Kuta, Elżbieta (September 2016). «Cleistogamy and phylogenetic position of Viola uliginosa (Violaceae) re-examined». Botanical Journal of the Linnean Society 182 (1): 180–194. doi:10.1111/boj.12460.
Marcussen, Thomas; Oxelman, Bengt; Skog, Anna; Jakobsen, Kjetill S (2010). «Evolution of plant RNA polymerase IV/V genes: evidence of subneofunctionalization of duplicated NRPD2/NRPE2-like paralogs in Viola (Violaceae)». BMC Evolutionary Biology 10 (1): 45. doi:10.1186/1471-2148-10-45. PMID 20158916.
Marcussen, Thomas; Jakobsen, Kjetill S.; Danihelka, Jiří; Ballard, Harvey E.; Blaxland, Kim; Brysting, Anne K.; Oxelman, Bengt (January 2012). «Inferring Species Networks from Gene Trees in High-Polyploid North American and Hawaiian Violets (Viola, Violaceae)». Systematic Biology 61 (1): 107–126. doi:10.1093/sysbio/syr096. PMID 21918178.
Marcussen, Thomas; Heier, Lise; Brysting, Anne K.; Oxelman, Bengt; Jakobsen, Kjetill S. (January 2015). «From Gene Trees to a Dated Allopolyploid Network: Insights from the Angiosperm Genus Viola (Violaceae)». Systematic Biology 64 (1): 84–101. doi:10.1093/sysbio/syu071. PMID 25281848.
Ning, Z. L. (2012). «Viola jinggangshanensis (Violaceae), a new species from Jiangxi, China». Annales Botanici Fennici 49 (5): 383–86. doi:10.5735/085.049.0610. http://www.annbot.net/PDF/anb49-free/anb49-383i.pdf.
Mohammadi Shahrestani, Maryam; Saeidi Mehrvarz, Shahryar; Marcussen, Thomas; Yousefi, Narjes (5 August 2014). «Taxonomy and comparative anatomical studies of Viola sect. Sclerosium (Violaceae) in Iran». Acta Botanica Gallica 161 (4): 343–353. doi:10.1080/12538078.2014.932702.
Whang, Sung Soo (31 December 2002). «A taxonomic study of Viola section Chamaemelanium in Korea-based on morphological characters». Korean Journal of Plant Taxonomy 32 (4): 397–416. doi:10.11110/kjpt.2002.32.4.397. https://www.researchgate.net/publication/323803706.
Wittrock, Veit Brecher (1892–1897). «Viola-studier I. Morfologisk-biologiska och systematiska studier öfver Viola tricolor (L.) och hennes närmare anförvandter» (στα sv). Acta Horti Bergiani: Meddelanden Från Kongl. Svenska Vetenskaps-Akademiens Trädgård Bergielund 2 (1). https://books.google.com/books?id=ExUYAAAAYAAJ. (also available here at BHL)
(1892–1897a). «Viola-studier II. Bidrag till de odlade penséernas historia med särskild hänsyn till deras härkomst» (στα sv). Acta Horti Bergiani: Meddelanden Från Kongl. Svenska Vetenskaps-Akademiens Trädgård Bergielund 2 (7). https://books.google.com/books?id=ExUYAAAAYAAJ. (also available here at BHL)

Εγκυκλοπαίδειες

Hosch, William L. (23 April 2008). «Viola». Viola. Encyclopædia Britannica. https://www.britannica.com/plant/Viola-plant-genus. Ανακτήθηκε στις 6 March 2020.
«Violet» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) 1911
Πρότυπο:Cite NSRW

Ιστότοποι

«Viola». BioLib: Biological library. 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020. (taxonomy)
- «Viola capillaris Pers». Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2020.
«American Violet Society». 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2020.
«Viola 'Little David' (Vtta)». Plants. Royal Horticultural Society. 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020.
«Viola 'Königin Charlotte' (Vt)». Plants. Royal Horticultural Society. 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020.
«Violet, Common Blue (Viola papilionacea)». Voyageur Country: Flowering plants. 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2020.
«Natural history and research on Viola cazorlensis». Alonso-Herrera Lab. Spanish National Research Council (CSIC). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2020.
Kelly, R.O.· Deng, Z.· Harbaugh, B.K. (Οκτωβρίου 2007). «Evaluation of Viola Cultivars as Bedding Plants for Florida» (PDF). Electronic Data Information Source (EDIS). Environmental Horticulture Department, Florida Cooperative Extension Service, Institute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2020.
«AGM Plants (Ornamental)» (PDF). Royal Horticultural Society. Νοεμβρίου 2018. σελίδες 109–110. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2020.

Βάσεις δεδομένων

WFO (2019). «Viola L». World Flora Online. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2020.
POTWO. «Viola L». Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2020.
IPNI. «Viola L., Genera Plantarum ed. 5 (1754)». Royal Botanic Gardens, Kew. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2020.
Little, R. John· McKinney, Landon E. (2003). «Viola». Flora of North America. New York: Oxford University Press. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2020.
Paula-Souza, Juliana de· Ballard, Harvey E. (2009). «Neotropical Violaceae». Neotropikey: Interactive key and information resources for flowering plants of the Neotropics. Royal Botanic Gardens, Kew. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020.
Fu, Kunjun· Ohba, Hideaki· Gilbert, Michael G. (2004). «Viola Linnaeus, Sp. Pl. 2: 933. 1753». σελίδες 72, 74. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. , (in Flora of China online vol. 13)
Karlsson, Thomas· Marcussen, Thomas, επιμ. (2010). «Viola L». Flora Nordica 6.
«Viola Horticultural Classification». RHS Plant Finder: Genus. Royal Horticultural Society. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020.
«Violaceae». Wikibooks: Flora of New York. Wikimedia. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2020.

Εικόνες

Rein, Pasi· Repo, Paula. «Violaceae». Walking routes in Spain - Plants. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020.
«Violaceae». Wild herbs and Alpine Plants, Japan. Flavon's Art Gallery. 2020. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020.
«Violaceae». Botanische-spaziergaenge: Bilder von Österreichs Flora (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2020.
«Violets (Genus Viola)». iNaturalist. National Geographic Society. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2020. includes maps

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Viola (Violaceae) στο Wikimedia Commons
Λεξιλογικός ορισμός του βιολέτα στο Βικιλεξικό

[1] Λεξικό Τριανταφυλλίδη @ Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα (ετυμολογία της λέξης «βιολέτα»),

[2] Λεξικό Τριανταφυλλίδη @ Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα (ετυμολογία της λέξης «μενεξές»)

[3] «American Violet society (Ανάλυση ποικιλιών στα αγγλικά)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2011.

[1]

[2]

[3]