Βικιπαίδεια:Εγκυκλοπαιδικότητα
 |
Με λίγα λόγια:
Τα λήμματα της Βικιπαίδειας καλύπτουν αξιοσημείωτα θέματα - αυτά που έχουν κερδίσει σε αρκετά μεγάλο βαθμό την προσοχή του κόσμου γενικότερα κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου και δεν εξαιρούνται για άλλους λόγους. Θεωρούμε ότι ενδείξεις από αξιόπιστες ανεξάρτητες πηγές, όπως έγκριτα περιοδικά, βιβλία και εφημερίδες, τεκμηριώνουν αυτή την προσοχή. Η εγκυκλοπαιδικότητα δεν αφορά άμεσα το περιεχόμενο των λημμάτων, αλλά μόνο αν το θέμα θα πρέπει να έχει το δικό του λήμμα.
Στη Βικιπαίδεια, η εγκυκλοπαιδικότητα είναι ένα κριτήριο ένταξης βασισμένο στην εγκυκλοπαιδική καταλληλότητα ενός θέματος για ένα λήμμα από μόνο του. Το θέμα ενός λήμματος πρέπει να είναι αξιοσημείωτο ή «άξιο αναφοράς». Η Βικιπαίδεια διατηρεί αυτή την έννοια ως προϋπόθεση προκειμένου να αποφευχθεί η αδιάκριτη συλλογή πληροφοριών. Η εγκυκλοπαιδικότητα είναι ευδιάκριτη από τη «φήμη», «σημασία» ή «δημοτικότητα», αν και αυτές μπορούν να συσχετιστούν θετικά με αυτήν.
Ένα θέμα θεωρείται ότι είναι αρκετά ξεχωριστό για να αξίζει ένα λήμμα εάν ανταποκρίνεται στις γενικές οδηγίες εγκυκλοπαιδικότητας κατωτέρω, ή εάν είναι ένα αποδεκτό αντικείμενο συγκεκριμένων προτύπων τα οποία περιλαμβάνονται στον πίνακα στα δεξιά. Αυτό δεν εγγυάται ότι ένα θέμα απαραίτητα θα γίνει αντικείμενο ξεχωριστής, αυτόνομης σελίδας. Οι συντάκτες μπορεί κατά την κρίση τους να συγχωνεύσουν ή να ομαδοποιήσουν δύο ή περισσότερα σχετικά θέματα σε ένα μοναδικό λήμμα.
Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές αναφέρονται μόνο στην εγκυκλοπαιδική καταλληλότητα των θεμάτων ως ξεχωριστά λήμματα αλλά δεν περιορίζουν άμεσα το περιεχόμενο των λημμάτων. Οι σχετικές πολιτικές για το περιεχόμενο περιλαμβάνουν: Βικιπαίδεια:ουδετερότητα, επαληθευσιμότητα, όχι πρωτότυπη έρευνα, τι δεν είναι η Βικιπαίδεια.
Γενική οδηγία εγκυκλοπαιδικότητας
[επεξεργασία κώδικα]Εάν ένα θέμα έχει λάβει σημαντική κάλυψη σε αξιόπιστες πηγές που είναι ανεξάρτητες από αυτό, τότε θεωρείται ότι είναι εγκυκλοπαιδικό.
- «Σημαντική κάλυψη» σημαίνει ότι οι πηγές αναλύουν το θέμα άμεσα και λεπτομερώς, και δεν απαιτείται πρωτογενής έρευνα για να εξαχθεί το περιεχόμενο. Η σημαντική κάλυψη είναι περισσότερο από περιστασιακή αναφορά αλλά δεν είναι αναγκαίο να είναι το κύριο θέμα της πηγής[1]. Η κάλυψη θα πρέπει να παρέχει αρκετές πληροφορίες για να γραφεί ένα σύντομο, επαληθεύσιμο λήμμα.
- «Αξιόπιστες» σημαίνει ότι οι πηγές χρειάζονται εκδοτική ακεραιότητα για να επιτρέψουν την επαληθεύσιμη αξιολόγηση της εγκυκλοπαιδικότητας, σύμφωνα με την οδηγία για αξιόπιστες πηγές. Οι πηγές μπορεί να είναι δημοσιευμένα έργα σε όλες τις μορφές και όλα τα μέσα. Η διαθεσιμότητα δευτερευουσών πηγών που καλύπτουν το θέμα είναι μια καλή δοκιμή για την εγκυκλοπαιδικότητα.[2]
- Οι «πηγές»[3] που παρέχουν στην Βικιπαίδεια τα αντικειμενικότερα κριτήρια εγκυκλοπαιδικότητας είναι οι δευτερογενείς πηγές. Ο αριθμός και η φύση των αξιόπιστων πηγών που απαιτούνται ποικίλλουν ανάλογα με το βάθος της κάλυψης και την ποιότητα των πηγών. Οι πολλαπλές πηγές προτιμώνται γενικά. [4]
- Το «ανεξάρτητες από το θέμα» αποκλείει εργασίες που παράγονται από εκείνους που συνδέονται με το θέμα συμπεριλαμβανομένων (αλλά χωρίς να περιορίζεται σε αυτά): αυτοδιαφήμιση, διαφήμιση, αυτοδημοσιευμένο υλικό από το θέμα, αυτοβιογραφίες, δελτία τύπου, κλπ. [5]
- «Θεωρείται» σημαίνει ότι η ουσιαστική κάλυψη στις αξιόπιστες πηγές καθιερώνει μια υπόθεση, όχι μια εγγύηση, της εγκυκλοπαιδικότητας. Οι συντάκτες ενδέχεται να καταλήξουν σε συναίνεση ότι αν και ένα θέμα ικανοποιεί αυτό το κριτήριο, δεν είναι κατάλληλο για ένταξη. Για παράδειγμα, ενδέχεται να παραβιάζει το τι δεν είναι η Βικιπαίδεια.[6]
Ένα θέμα για το οποίο αυτό το κριτήριο κρίνεται ότι έχει ικανοποιηθεί ομόφωνα, είναι συνήθως αντάξιο αναφοράς, και ικανοποιεί ένα από τα κριτήρια για ένα αυτόνομο λήμμα στην εγκυκλοπαίδεια. Επαληθεύσιμα στοιχεία και περιεχόμενο που δεν υποστηρίζεται από πολλές ανεξάρτητες πηγές μπορεί να είναι κατάλληλα για ένταξη σε άλλο λήμμα.
Η εγκυκλοπαιδικότητα απαιτεί αντικειμενικά στοιχεία
[επεξεργασία κώδικα]Το κοινό θέμα στις οδηγίες εγκυκλοπαιδικότητας είναι η απαίτηση επαληθεύσιμων αντικειμενικών στοιχείων για να υποστηριχθεί η αξίωση εγκυκλοπαιδικότητας. Η ουσιαστική κάλυψη σε αξιόπιστες πηγές αποτελεί αντικειμενικό στοιχείο, όπως η δημοσιευμένη ομότιμη αναγνώριση και οι άλλοι παράγοντες που απαριθμούνται στις θεματικά συγκεκριμένες οδηγίες.
Η Βικιπαίδεια δεν είναι πηγή ειδήσεων: απαιτείται κάτι περισσότερο από μια σύντομη έκρηξη της επικαιρότητας για ένα μοναδικό γεγονός ή ένα θέμα για να αποτελέσει στοιχείο επαρκούς εγκυκλοπαιδικότητας. Το εγχείρημα του Wikimedia Βικινέα καλύπτει τα θέματα επίκαιρων ειδήσεων.
Η εγκυκλοπαιδικότητα δεν είναι προσωρινή
[επεξεργασία κώδικα]Η εγκυκλοπαιδικότητα δεν είναι προσωρινή: Αν ένα θέμα είχε γίνει αντικείμενο «σημαντικής κάλυψης» σύμφωνα με τις γενικές οδηγίες εγκυκλοπαιδικότητας, δεν είναι αναγκαίο να έχει συνεχιζόμενη κάλυψη. Ό,τι ήταν εγκυκλοπαιδικό στην εποχή του παραμένει εγκυκλοπαιδικό και σήμερα, άσχετα αν οι σύγχρονες πηγές δεν ασχολούνται πλέον με αυτό.
Ενώ η ίδια η εγκυκλοπαιδικότητα δεν είναι προσωρινή, μπορεί να ζητηθεί επανεκτίμηση των αποδείξεων εγκυκλοπαιδικότητας ή της καταλληλότητας υπαρχόντων λημμάτων από οποιονδήποτε χρήστη μέσω της συζήτησης για διαγραφή, ή μπορεί να προκύψουν νέα στοιχεία για λήμματα που προηγουμένως είχαν κριθεί ακατάλληλα. Συνεπώς λήμματα μπορεί να προταθούν για διαγραφή ή να ξαναδημιουργηθούν μήνες ή και χρόνια μετά από την αρχική αποτίμησή τους.
Συγκεκριμένα, αν γίνεται κάλυψη ενός προσώπου από αξιόπιστες πηγές μόνο σε σχέση με ένα γεγονός και αν το πρόσωπο αυτό παραμένει, κατά τα άλλα, ή φαίνεται πιθανόν ότι θα παραμείνει πρόσωπο χαμηλού προφίλ, θα πρέπει γενικά να αποφεύγουμε να έχουμε βιογραφικό λήμμα για αυτό το πρόσωπο.
Η εγκυκλοπαιδικότητα ως αιτία συγχώνευσης
[επεξεργασία κώδικα]Λήμματα που βρίσκονται στα όρια του σημαντικού αλλά ικανοποιούν άλλες θεμελιώδεις πολιτικές της Βικιπαίδειας μπορούν πιθανά να συγχωνευτούν με κάποιο άλλο συναφές λήμμα (π.χ λήμματα για όχι ιδιαίτερα γνωστούς ή σημαντικούς συγγενείς επιφανών προσώπων μπορούν να αναφερθούν στα σχετικά λήμματα για τα πρόσωπα αυτά) ή λήμματα-καταλόγους.
Η εγκυκλοπαιδικότητα ως αιτία διαγραφής
[επεξεργασία κώδικα]Λήμματα με μη-σημαντικά θέματα μπορούν να προταθούν για διαγραφή, έτσι ώστε να συζητηθούν οι λόγοι διαγραφής, να αναδειχθούν τα υπέρ και κατά του λήμματος και η τελική απόφαση να είναι προϊόν συναίνεσης. Ένα λήμμα για πρόσωπο, ομάδα ατόμων, μουσικό σχήμα, εταιρεία, λέσχη ή δικτυακό τόπο που δεν επιβεβαιώνει τα κριτήρια εγκυκλοπαιδικότητας είναι δυνατόν να διαγραφεί ασυζητητί.
Σημειώστε πως η χρήση της εγκυκλοπαιδικότητας ή μη στη διαδικασία της διαγραφής ενός λήμματος προκαλεί έντονες διαφωνίες.
Αιτιολογία
[επεξεργασία κώδικα]- Για να γράψει κανείς ένα επαληθεύσιμο λήμμα, το θέμα θα πρέπει να είναι αρκετά σημαντικό, ώστε να περιγράφεται από πολλές ανεξάρτητες αξιόπιστες πηγές.
- Για να γραφεί ένα ουδέτερο λήμμα με ελάχιστα λάθη, το θέμα θα πρέπει να είναι αρκετά σημαντικό ώστε να έχουν ενδιαφερθεί αρκετοί ανεξάρτητοι χρήστες για την σύνταξή του.
- Η Βικιπαίδεια είναι εγκυκλοπαίδεια. Ως τέτοια, δεν είναι αδιακρίτως τηλεφωνικός κατάλογος επιχειρήσεων, δικτυακών τόπων, προσώπων, κ.λπ.
Σχετικό πρότυπο
[επεξεργασία κώδικα]Δείτε επίσης
[επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν (και υπήρξαν) αρκετές προτάσεις για τη μεταβολή του status quo στην αγγλική Wikipedia, ή δοκίμια στα οποία συζητούνται ζητήματα επί του θέματος όπως:
- User:Uncle G/On notability Ένα δοκίμιο για την αναγκαιότητα καθορισμού της συμπερίληψης ή αποκλεισμού λημμάτων.
- Wikipedia:Notability/Arguments Κατάλογος επιχειρημάτων για την εφαρμογή και μη εφαρμογή του ζητήματος της σπουδαιότητας.
- Wikipedia:Non-notability, μια πρόταση που απορρίφθηκε από την κοινότητα της Αγγλικής Βικιπαίδειας και αντανακλά τις απόψεις εκείνων που πιστεύουν ότι θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνον πολιτική περιεχομένου σε ότι αφορά το αν θα πρέπει να περιλαμβάνονται "μη-αξιοσημείωτα" θέματα στη Βικιπαίδεια.
Σημειώσεις
[επεξεργασία κώδικα]- ↑ Παραδείγματα: Το βιβλίο 360 σελίδων του Sobel για την IBM δεν είναι περιστασιακή αναφορά. Η μιας πρότασης αναφορά στο γκρουπ Three Blind Mice από τον Walker στο [www.guardian.co.uk/world/1992/jan/06/usa.martinwalker λήμμα του που περιέχει βιογραφικά στοιχεία για τον Μπιλ Κλίντον] είναι περιστασιακή αναφορά.
- ↑ Αυτοπροώθηση, αυτοβιογραφίες, και τοποθέτηση προϊόντων δεν είναι οι διαδρομές για την ύπαρξη ενός εγκυκλοπαιδικού λήμματος. Οι δημοσιευμένες εργασίες πρέπει να είναι κάποιος άλλος που γράφει ανεξάρτητα για το θέμα. Το βαρόμετρο της διασημότητας είναι αν άνθρωποι ανεξάρτητοι από το ίδιο το θέμα (ή του κατασκευαστή, του δημιουργού, του συντάκτη, του εφευρέτη, ή του προμηθευτή του) έχουν θεωρήσει πραγματικά το θέμα αρκετά ξεχωριστό ώστε να έχουν γράψει και να έχουν δημοσιεύσει με τετριμμένες δικές τους εργασίες που επικεντρώνονται σε αυτό. Διαφορετικά, κάποιος θα μπορούσε να δώσει στο θέμα του όση διασημότητα θα ήθελε, απλώς αναπτύσσοντάς το έξω από την Βικιπαίδεια, κάτι που θα νικούσε το σκοπό της έννοιας. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν ουδέτερες πηγές, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα ουδέτερο λήμμα, και οι αυτοδημοσιευμένες πηγές είναι συχνά προκατειλημμένες έστω και ακούσια: δείτε Βικιπαίδεια:Αυτοβιογραφία και Βικιπαίδεια:Σύγκρουση ενδιαφέροντος για τις ανησυχίες σχετικά με την ουδετερότητα τέτοιων πηγών. Ακόμη και μη διαφημιστικές αυτοδημοσιευμένες πηγές, στις σπάνιες περιπτώσεις που μπορεί να υπάρχουν, δεν αποτελούν απόδειξη της εγκυκλοπαιδικότητας δεδομένου ότι δεν μετρούν την προσοχή που έχει λάβει ευρέως ένα θέμα από τον κόσμο.
- ↑ Περιλαμβάνουν αλλά δεν περιορίζονται σε εφημερίδες, βιβλία και ηλεκτρονικά βιβλία, περιοδικά, τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά ντοκιμαντέρ, εκθέσεις από κυβερνητικούς οργανισμούς, επιστημονικά περιοδικά, κλπ. Σε περίπτωση απουσίας πολλαπλών πηγών, πρέπει να είναι δυνατό να εξακριβωθεί ότι η πηγή απεικονίζει μια ουδέτερη άποψη, είναι αξιόπιστη και παρέχει επαρκείς λεπτομέρειες για ένα ολοκληρωμένο λήμμα.
- ↑ Η έλλειψη πολλαπλών πηγών υποδεικνύει ότι το θέμα μπορεί να είναι καταλληλότερο για ένταξη σε ένα λήμμα σχετικά με ένα ευρύτερο θέμα. Απλές αναδημοσιεύσεις μιας ενιαίας πηγής ή μιας ειδησεογραφικής υπηρεσίας δεν αποτελούν πάντα πολλαπλές εργασίες. Διάφορα περιοδικά που δημοσιεύουν ταυτόχρονα άρθρα στην ίδια γεωγραφική περιοχή για ένα περιστατικό, δεν αποτελούν πάντα πολλαπλές εργασίες, ιδίως όταν στηρίζονται οι συντάκτες τους στις ίδιες πηγές, και απλώς επαναδιατυπώνουν τις ίδιες πληροφορίες. Συγκεκριμένα, διάφορα περιοδικά που δημοσιεύουν το ίδιο άρθρο μέσα στην ίδια γεωγραφική περιοχή από ένα πρακτορείο ειδήσεων δεν είναι μια πλειάδα έργων.
- ↑ Οι εργασίες που παράγονται από το θέμα, ή εκείνα με μια ισχυρή σύνδεσή τους, είναι απίθανο να είναι δυνατή ένδειξη ενδιαφέροντος από τον κόσμο ευρέως. Δείτε επίσης: Βικιπαίδεια:Σύγκρουση συμφερόντων για το χειρισμό τέτοιων καταστάσεων.
- ↑ Επιπλέον, δεν αποτελεί όλη η κάλυψη σε αξιόπιστες πηγές ένδειξη εγκυκλοπαιδικότητας για τους σκοπούς της δημιουργίας λήμματος. Παραδείγματος χάριν, κατάλογοι και βάσεις δεδομένων, διαφημίσεις, στήλες ανακοινώσεων, και οι δευτερεύουσες ειδήσεις είναι όλα παραδείγματα κάλυψης που στην πράξη δεν μπορούν να υποστηρίξουν την εγκυκλοπαιδικότητα όταν εξετάζεται, παρά την ύπαρξή τους ως αξιόπιστες πηγές.