Βασιλιάς Ψαράς
| Βασιλιάς Ψαράς | |
|---|---|
 Ο Βασιλιάς Ψαράς υποδέχεται τον Πέρσιβαλ στο κάστρο του, από εικονογράφηση του 1330 στο Πέρσιβαλ ή Ο θρύλος του Άγιου Δισκοπότηρου | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | the Fisher King (Αγγλικά) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Αγγλίας |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ηγεμόνας ψαράς |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Elaine of Corbenic |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | βασιλιάς |
Ο Βασιλιάς Ψαράς ή ο Πληγωμένος Βασιλιάς (γαλλικά: Le Roi pêcheur, ou Roi blessé) είναι μυθικός βασιλιάς και εμφανίζεται σε ορισμένα έργα του κύκλου του Αρθούρου ως ο τελευταίος σε μια μακρά σειρά Βρετανών βασιλιάδων που έχουν επιφορτιστεί με τη φύλαξη του Ιερού Δισκοπότηρου. Στα κείμενα του ύστερου Μεσαίωνα, αναφέρεται συχνά ως ο «Πλούσιος Βασιλιάς Ψαράς» σε σχέση με τον ανεκτίμητο πνευματικό θησαυρό που φυλάει.[1]
Οι εκδοχές της ιστορίας του διαφέρουν σημαντικά, αλλά ο Βασιλιάς Ψαράς συνήθως απεικονίζεται ως τραυματισμένος στη βουβωνική χώρα, στα πόδια ή στο μηρό και δεν μπορεί να κινηθεί μόνος του. Ανίκανος να περπατήσει ή να ιππεύσει άλογο, μερικές φορές απεικονίζεται να περνά το χρόνο του ψαρεύοντας ενώ περιμένει έναν «εκλεκτό» που έχει τη δύναμη να τον θεραπεύσει γιατί η επούλωση των πληγών του εξαρτάται πάντα από την ολοκλήρωση της αποστολής ενός ήρωα-ιππότη. Η αναπηρία του έχει επιπτώσεις στο βασίλειό του, το οποίο έχει μεταμορφωθεί σε έρημο και ακατοίκητο τόπο, λες και η αδυναμία του βασιλιά έκανε τη γη άγονη, είναι ο μύθος της Έρημης Χώρας. Ιππότες από όλα τα κοινωνικά στρώματα έρχονται για να τον θεραπεύσουν, αλλά μόνο ο εκλεκτός, ο «καλός ιππότης», μπορεί να πραγματοποιήσει αυτό το θαύμα. Στις πρώτες ιστορίες, ο Πέρσιβαλ ταυτίζεται με τον «καλό ιππότη», αλλά ο πιο γνωστός θρύλος είναι ότι ο γιος του Λάνσελοτ, ο Γκάλαχαντ, συνοδευόμενος από τους ιππότες Μπορς και Πέρσιβαλ, ήταν αυτός που ανακάλυψε το Δισκοπότηρο και θεράπευσε τον βασιλιά φύλακά του.[2]
Στη λογοτεχνία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ως λογοτεχνικός χαρακτήρας, ο Βασιλιάς Ψαράς προέρχεται από το ημιτελές έργο του Κρετιέν ντε Τρουά Πέρσιβαλ ή Ο θρύλος του Άγιου Δισκοπότηρου (περ.1180 ή 1190) στο οποίο το Δισκοπότηρο δεν σχετίζεται με τον Ιησού. Η εικόνα του αναπτύχθηκε περαιτέρω από τον Ρομπέρ ντε Μπορόν στη Μυθιστορία της ιστορίας του Γκράαλ (τέλη 12ου αιώνα), το πρώτο έργο που συνδέει το Δισκοπότηρο με τον Ιησού. Εδώ ο Βασιλιάς Ψαράς ονομάζεται Μπρον (όνομα αρκετά κοντά στον Μπραν για να υποδηλώνει σύνδεση) και είναι ο σύζυγος της αδερφής του Ιωσήφ της Αριμαθείας, ο οποίος χρησιμοποίησε το Άγιο Δισκοπότηρο για να συλλέξει το αίμα από το σταυρωμένο σώμα του Χριστού. Ο Τόμας Μάλορυ στο Ο θάνατος του Αρθούρου (1485) τον ονομάζει Πέλαμ. Πολλές φορές απεικονίζονται δύο τραυματισμένοι βασιλιάδες, πατέρας και γιος (ή παππούς και εγγονός): ο ηλικιωμένος είναι καθηλωμένος λόγω ασθένειας στο κάστρο του και συντηρείται στη ζωή από το Δισκοπότηρο, ο νεότερος, επίσης ανάπηρος, καταφέρνει να πάει για ψάρεμα και υποδέχεται τους φιλοξενούμενους. Στη διασκευή του Βόλφραμ φον Έσενμπαχ Πάρσιφαλ (1200 και 1210), ο ηλικιωμένος ονομάζεται Τιτουρέλ και ο νεότερος Αμφόρτας. [3]
Προέλευση του ονόματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα του Βασιλιά Ψαρά προέρχεται από διάφορες πηγές, οι οποίες δεν αλληλοαποκλείονται.
- Παλαιοχριστιανικός συμβολισμός: το ψάρι συμβολίζει τον Χριστό. Οι πρώτοι Απόστολοι ήταν ψαράδες μέχρι που ο Ιησούς τους έστειλε σε όλο τον κόσμο ως «Αλιείς ανθρώπων» (Ματθ. 4:19· Μκ 1:17).
- Κελτική μυθολογία: Η ιρλανδική μυθολογία αναφέρει το ψάρι Σολομός της Σοφίας. Θα μπορούσε επίσης να προέρχεται από τον Νόντενς, τον θεό των νεκρών, που ψάρευε τις ψυχές των νεκρών σαν ψάρια, ή/και από τον Μπραν αμπ Λυρ τον Ευλογημένο έναν τραυματισμένο βασιλιά της Βρετανίας στα ουαλικά κείμενα που κατείχε μια μαγική χύτρα, το καλντρόν που ανάσταινε νεκρούς. Ή/ και από τον θεό Ντάγδα που κατείχε ένα καζάνι με απεριόριστη ποσότητα φαγητού και άλλες μαγικές δυνάμεις.[4]
- Μια συνάφεια μεταξύ των γαλλικών λέξεων pêcheur και pécheur (ψαράς και αμαρτωλός).
- Επειδή περνά τις μέρες του στις όχθες του ποταμού ψαρεύοντας.
Μεταγενέστερες αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι αναφορές του Βασιλιά Ψαρά στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και τηλεοπτικές σειρές είναι πολλές, μεταξύ των οποίων εμφανίζεται:
Στην όπερα Πάρσιφαλ (1882) του Βάγκνερ, εμφανίζεται με το όνομα Αμφόρτας, παρουσιάζεται η ιστορία, ο τραυματισμός και η λύτρωσή του.
Στο ποίημα του Τ. Σ. Έλιοτ του 1922 Η Έρημη χώρα, ο Βασιλιάς Ψαράς παίζει επίσης σημαντικό ρόλο.[5]
Στον κύκλο μυθιστορημάτων Ο Τροχός του Χρόνου (1990-2013) του Ρόμπερτ Τζόρνταν, ένας από τους βασικούς χαρακτήρες, ο Ραντ αλ Θορ, δέχεται έναν τραυματισμό που δεν επουλώνεται. Ένας αντίπαλός του, αναφέρεται σ'αυτόν ως ψαρά.
Η ταινία του Ερίκ Ρομέρ Πέρσιβαλ ο Ουαλός (1978) που βασίζεται στο έργο του Κρετιέν ντε Τρουά αναφέρει το σχετικό επεισόδιο.[6]
Η ταινία του Τέρι Γκίλιαμ του 1991 Ο βασιλιάς της μοναξιάς (The Fisher King), που διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη, χρησιμοποιεί το μοτίβο της αναζήτησης του Αγίου Δισκοπότηρου και την ιστορία του Βασιλιά Ψαρά. Ο άστεγος πρώην καθηγητής λογοτεχνίας Πάρι (Ρόμπιν Ουίλιαμς) διηγείται στον κυνικό ραδιοφωνικό παρουσιαστή Τζακ Λούκας (Τζεφ Μπρίτζες) τον θρύλο του βασανισμένου Βασιλιά Ψαρά, που σώζεται από τον Πάρσιφαλ - ένα κλειδί για την πλοκή της ταινίας.[7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «nightbringer.se/the-legend-of-king-arthur/arthurian-characters/f-arthurian-legends/fisher-king/».
- ↑ . «jadot-jerome.jimdofree.com/le-monde-arthurien/le-roi-pecheur/».
- ↑ . «gric.univ-lehavre.fr/Le Roi Pêcheur dans les récits médiévaux.pdf» (PDF).
- ↑ . «dol-celeb.com/heros/roi-pecheur/».
- ↑ . «poetryfoundation.org/poems/the-waste-land».
- ↑ . «imdb.com/Perceval le Gallois/1978».
- ↑ . «imdb.com/Ο βασιλιάς της μοναξιάς/Original title: The Fisher King/1991».