Βίτολντ Λουτοσουάφσκι
Ο Βίτολντ Ρόμαν Λουτοσουάφσκι (πολωνικά: Witold Roman Lutosławski) (25 Ιανουαρίου 1913 - 7 Φεβρουαρίου 1994) ήταν Πολωνός συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας. Μεταξύ των σημαντικότερων συνθετών του 20ού αιώνα, «θεωρείται γενικά ως ο πιο σημαντικός Πολωνός συνθέτης μετά τον Κάρολ Σιμανόφσκι, και πιθανώς ο μεγαλύτερος Πολωνός συνθέτης μετά τον Φρεντερίκ Σοπέν».[13] Οι συνθέσεις του - στις οποίες ήταν αξιόλογος μαέστρος - περιλαμβάνουν εκπροσωπήσεις των περισσότερων παραδοσιακών ειδών, εκτός από την όπερα: συμφωνίες, διάφορα ορχηστρικά έργα, έργα δωματίου, κονσέρτα και κύκλοι τραγουδιών, μερικά από τα οποία ενορχήστρωσε. Από αυτά, τα πιο γνωστά έργα του είναι οι τέσσερις συμφωνίες του, οι Παραλλαγές σε ένα Θέμα του Παγκανίνι (1941), το Κοντσέρτο για Ορχήστρα (1954) και ένα κοντσέρτο για βιολοντσέλο (1970).
Ως νέος, ο Λουτοσουάφσκι σπούδασε πιάνο και σύνθεση στη Βαρσοβία. Τα πρώτα του έργα επηρεάστηκαν από την πολωνική παραδοσιακή μουσική και επέδειξαν ένα ευρύ φάσμα πλούσιων ατμοσφαιρικών υφών. Η παραδοσιακά εμπνευσμένη μουσική του έφτασε στο αποκορύφωμά της με το Κοντσέρτο για Ορχήστρα (1954) - το οποίο του έφερε για πρώτη φορά διεθνή φήμη - και το Dance Preludes (1955), το οποίο περιέγραψε ως «αντίο στη λαογραφία». Από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 άρχισε να αναπτύσσει τις δικές του χαρακτηριστικές τεχνικές σύνθεσης, οι οποίες ενσωμάτωσαν τις δικές του μεθόδους κατασκευής αρμονιών από μικρές ομάδες μουσικών διαστημάτων. Ασχολήθηκε πρόθυμα με δωδεκαφθογγισμό και αλεατορική μουσική, διατηρώντας παράλληλα τις παραδοσιακές μελωδικές και αρμονικές τεχνικές.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αφού γλίτωσε από τη γερμανική αιχμαλωσία, ο Λουτοσουάφσκι ζούσε παίζοντας πιάνο στα μπαρ της Βαρσοβίας. Μετά τον πόλεμο, οι σταλινικές αρχές απαγόρευσαν την Πρώτη Συμφωνία του ως «φορμαλισμική» - δήθεν προσβάσιμη μόνο σε ελίτ. Ο Λουτοσουάφσκι πίστευε ότι ένας τέτοιος αντιφορμαλισμός ήταν ένα αδικαιολόγητο ανάδρομο βήμα και προσπάθησε αποφασιστικά να διατηρήσει την καλλιτεχνική του ακεραιότητα. Στη δεκαετία του 1980, ο Λουτοσουάφσκι έδωσε καλλιτεχνική υποστήριξη στο κίνημα της Αλληλεγγύης. Ήταν κάτοχος πολλών βραβείων και τιμητικών διακρίσεων και στο τέλος της ζωής του, του απονεμήθηκε το Τάγμα του Λευκού Αετού, η υψηλότερη τιμή της Πολωνίας.
Ζωή και καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρώτα χρόνια (1913-1938)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
 |
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος (1939-1945)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Λουτοσουάφσκι ακολούθησε η στρατιωτική θητεία, όπου εκπαιδεύτηκε στη σήμανση και το ραδιόφωνο που λειτουργούσε στο Ζέγκζε, κοντά στη Βαρσοβία.[14] Ολοκλήρωσε τις Συμφωνικές Παραλλαγές του το 1939 και το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε από τη Συμφωνική Ορχήστρα της Πολωνικής Ραδιοφωνίας υπό τη διεύθυνση του Γκζέγκος Φίτελμπεργκ και αυτή η παράσταση μεταδόθηκε στο ραδιόφωνο στις 9 Μαρτίου 1939.[15][16] Όπως οι περισσότεροι νέοι Πολωνοί συνθέτες, Ο Λουτοσουάφσκι ήθελε να συνεχίσει τις σπουδές του στο Παρίσι. Τα σχέδιά του για περαιτέρω μουσική μελέτη κατέρρευσαν τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν η Γερμανία εισέβαλε στη δυτική Πολωνία και η Ρωσία εισέβαλε στην ανατολική Πολωνία.[17] Ο Λουτοσουάφσκι κινητοποιήθηκε με τη ραδιοφωνική μονάδα για τον Στρατό της Κρακοβίας.[18] Σύντομα αιχμαλωτίστηκε από Γερμανούς στρατιώτες,[18] αλλά διέφυγε ενώ κατευθυνόταν στο στρατόπεδο κράτησης και περπάτησε 400 χιλιόμετρα πίσω στη Βαρσοβία.[19] Ο αδελφός του Λουτοσουάφσκι αιχμαλωτίστηκε από Ρώσους στρατιώτες και αργότερα πέθανε σε στρατόπεδο εργασίας της Σιβηρίας.[19][20]
Για να κερδίσει τα προς το ζην, ο Λουτοσουάφσκι συμμετείχε ως ενορχηστρωτής-πιανίστας στο «Ziemiańska Cafe».[21][17] Στη συνέχεια, δημιούργησε ένα ντουέτο πιάνου με τον φίλο και συνάδελφό του, συνθέτη Άντζεϊ Πανούφνικ και εμφανίστηκαν μαζί σε καφετέριες της Βαρσοβίας.[22][23] Το ρεπερτόριό τους αποτελείτο από ένα ευρύ φάσμα μουσικής στις δικές τους ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης ενσάρκωσης των Παραλλαγών του Λουτοσουάφσκι σε Θέμα του Παγκανίνι, μια μεταγραφή του 24ου Καπρίτσιο για σόλο βιολί από τον Νικολό Παγκανίνι.[23] Προκλητικά, έπαιζαν μερικές φορές ακόμη και πολωνική μουσική (οι Ναζί απαγόρευσαν την πολωνική μουσική στην Πολωνία - συμπεριλαμβανομένης αυτής του Φρεντερίκ Σοπέν) και συνέθεσαν τραγούδια της Αντίστασης.[24] Η ακρόαση σε καφετέριες ήταν ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι Πολωνοί της γερμανοκρατούμενης Βαρσοβίας μπορούσαν να ακούσουν ζωντανή μουσική, καθώς οι συναυλίες ήταν αδύνατες αφού οι Γερμανοί που κατέλαβαν την Πολωνία απαγόρευσαν κάθε οργανωμένη συγκέντρωση.[25] Στο καφέ Aria, όπου έπαιζαν, ο Λουτοσουάφσκι γνώρισε τη μέλλουσα σύζυγό του, Μάρια Ντανούτα Μπογκουσουάφσκα, αδελφή του συγγραφέα Στανίσουαφ Ντίγκατ.[26]
Ο Λουτοσουάφσκι έφυγε από τη Βαρσοβία τον Ιούλιο του 1944 με τη μητέρα του, λίγες μόνο ημέρες πριν από την Εξέγερση της Βαρσοβίας, σώζοντας μόνο μερικές παρτιτούρες και σκίτσα.[27] Η υπόλοιπη μουσική του χάθηκε κατά την πλήρη καταστροφή της πόλης από Γερμανούς μετά την πτώση της εξέγερσης,[28] όπως και τα κτήματα της οικογένειας στο Ντροζντόβο.[29] Από τις περίπου 200 διασκευές που είχαν δουλέψει ο Λουτοσουάφσκι και ο Πανούφνικ για το δίδυμό τους στο πιάνο, επέζησαν μόνο οι Παραλλαγές του Λουτοσουάφσκι σε Θέμα του Παγκανίνι.[23] Ο Λουτοσουάφσκι επέστρεψε στα ερείπια της Βαρσοβίας μετά τη συνθήκη Πολωνίας-Σοβιετικής Ένωσης τον Απρίλιο του 1945.[30]
Μεταπολεμικά χρόνια (1946-1955)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
|
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων, ο Λουτοσουάφσκι εργάστηκε πάνω στην Πρώτη Συμφωνία του - σκίτσα της οποίας είχε σώσει από τη Βαρσοβία - την οποία είχε ξεκινήσει το 1941,[31] και η οποία πρωτοεμφανίστηκε το 1948, υπό τη διεύθυνση του Φίτελμπεργκ.[32] Για να εξασφαλίσει την οικογένειά του, συνέθεσε επίσης μουσική που αποκάλεσε λειτουργική, όπως η Σουίτα της Βαρσοβίας (γραμμένη για να συνοδεύσει μια βουβή ταινία που απεικονίζει την ανακατασκευή της πόλης),[33] σύνολα Πολωνικών Κάλαντων και τα κομμάτια μελέτης για πιάνο, Melodie Ludowe («Λαϊκές Μελωδίες»).[30]
Ωριμότητα (1956-1967)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
|
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Διεθνής φήμη (1967-1982)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
|
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
|
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Κληρονομιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον 21ο αιώνα, ο Λουτοσουάφσκι θεωρείται γενικά ο σημαντικότερος Πολωνός συνθέτης μετά τον Σιμανόφσκι, και ίσως ο πιο εξαιρετικός μετά τον Σοπέν. Αυτή η αξιολόγηση δεν ήταν εμφανής μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Πανούφνικ είχε υψηλότερη εκτίμηση στην Πολωνία. Ωστόσο, η επιτυχία του Concerto for Orchestra του Λουτοσουάφσκι και η αυτομόληση του Πανούφνικ το 1954 στην Αγγλία, έφεραν τον Λουτοσουάφσκι στο προσκήνιο της σύγχρονης πολωνικής μουσικής. Αρχικά συνδυάστηκε με τον νεότερο σύγχρονο Κσίστοφ Πεντερέτσκι, λόγω των κοινών στιλιστικών και τεχνικών χαρακτηριστικών της μουσικής τους. Ωστόσο, όταν η φήμη του Πεντερέτσκι μειώθηκε στη δεκαετία του 1970, ο Λουτοσουάφσκι αναδείχθηκε ως ο μεγαλύτερος Πολωνός συνθέτης της εποχής του και ένας από τους σημαντικότερους Ευρωπαίους συνθέτες του 20ού αιώνα.[13][34] Οι τέσσερις συμφωνίες του, οι Παραλλαγές σε ένα Θέμα του Παγκανίνι (1941), το Κοντσέρτο για Ορχήστρα (1954) και το κοντσέρτο για βιολοντσέλο (1970) είναι τα πιο γνωστά έργα του.[35]
Βραβεία και διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
|
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη! |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13896879r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Witold-Lutoslawski. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13896879r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 28989283.
- ↑ CONOR.SI. 79270499.
- ↑ 9,0 9,1 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /19228. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ www
.kyotoprize .org /en /laureates /witold _lutoslawski /. - ↑ www
.evs-musikstiftung .ch /en /prize /prize /archive /prize-winner-archive .html. - ↑ Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2022.
- ↑ 13,0 13,1 Bodman Rae 2001.
- ↑ Stucky 1981, σελ. 10.
- ↑ Stucky 1981.
- ↑ Lutosławski – Guide to Warsaw: Konopnickiej 6. NIFC 2013.
- ↑ 17,0 17,1 Bodman Rae 1999.
- ↑ 18,0 18,1 Stucky 1981, σελ. 14.
- ↑ 19,0 19,1 Stucky 1981, σελ. 15.
- ↑ Bodman Rae 1999, σελ. 14.
- ↑ Witold Lutosławski – Guide to Warsaw: Mazowiecka 12. NIFC 2013.
- ↑ Witold Lutosławski – Guide to Warsaw: Królewska 11 („SiM”); Szpitalna 5 („Lira”); Mazowiecka 5 (Aria, U Aktorek). NIFC 2013
- ↑ 23,0 23,1 23,2 Stucky 1981, σελ. 16.
- ↑ Stucky 1981, σελ. 17.
- ↑ Panufnik 1987, for an account of Panufnik and Lutosławski's duo in German-occupied Warsaw.
- ↑ Bodman Rae 1999, σελ. 15.
- ↑ Bodman Rae 1999, σελ. 16.
- ↑ Stucky 1981, σελ. 20.
- ↑ Bodman Rae 1999, σελ. 18.
- ↑ 30,0 30,1 Stucky 1981, σελ. 21.
- ↑ Stucky 1981, σελ. 19.
- ↑ Stucky 1981, σελ. 23.
- ↑ Bodman Rae 1999, σελ. 20.
- ↑ Będkowski & Hrabia 2001, σελ. 1.
- ↑ Thomas, Adrian (21 August 2019). «Composer of the Month: Witold Lutosławski». Limelight. https://www.limelightmagazine.com.au/features/composer-of-the-month-witold-lutoslawski/. Ανακτήθηκε στις 7 August 2021. (απαιτείται συνδρομή)
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Βιβλία
- Będkowski, Stanisław· Hrabia, Stanisław (2001). Witold Lutosławski: A Bio-bibliography. Santa Barbara: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-25962-3.
- Bodman Rae, Charles (1999). The Music of Lutosławski, third edn. Λονδίνο: Omnibus Press. ISBN 978-0-7119-6910-0.
- Bodman Rae, Charles (2001). «Lutosławski, Witold». Grove Music Online. Οξφόρδη: Oxford University Press. doi:. ISBN 978-1-56159-263-0. https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/view/10.1093/gmo/9781561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-0000017226. Πρότυπο:Grove Music subscription
- Jacobson, Bernard (1996). A Polish Renaissance. Λονδίνο: Phaidon. ISBN 978-0-7148-3251-7.
- Bohlman, Andrea F. (2018). «Lutosławski's Political Refrains». Στο: Jakelski, Lisa· Reyland, Nicholas. Lutosławski's Worlds. Suffolk: Boydell & Brewer. σελίδες 273–300. ISBN 978-1-78327-198-6. JSTOR 10.7722/j.ctt1wx91nn.
- Lutosławski, Witold· Varga, Bálint András (1976). Lutosławski Profile: Witold Lutosławski in Conversation with Bálint András Varga. Λονδίνο: Chester Music/Edition Wilhelm Hansen London Ltd.
- Nordwall, Ove, επιμ. (1968). Lutosławski. Stockholm: Edition Wilhelm Hansen.
- Panufnik, Andrzej (1987). Composing Myself. London: Methuen. ISBN 978-0-413-58880-7.
- Stucky, Steven (1981). Lutosławski and His Music. Κέιμπριτζ: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-22799-5.
- Online
- Witold Lutosławski – Guide to Warsaw. NIFC 2013 δωρεάν app με βιογραφία
- «Life: Awards». The Witold Lutosławski Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2021.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γιακέλσκι, Λ. και N. Ρέιλαντ (εκδ.). Οι Κόσμοι του Λουτοσουάφσκι . [Σλ ]: The Boydell Press, 2018.
- Τόμας, Άντριαν (2005). Polish Music Since Szymanowski. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-58284-1.978-0-521-58284-1
- Κατσίνσκι, Ταντέους (2012) [1972]. Conversations with Witold Lutosławski. Λονδίνο: Chester Music. ISBN 978-0-85712-987-1.978-0-85712-987-1
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πολωνικό Μουσικό Κέντρο: Βίτολντ Λουτοσουάφσκι
- Βίτολντ Λουτοσουάφσκι - ένας κλασικός της μουσικής του 20ού αιώνα στο culture.pl
- Επίσημος ιστότοπος για το Έτος του Λουτοσουάφσκι 2013
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη βιογραφία ενός προσώπου χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
- Πολωνοί κλασικοί συνθέτες
- Πολωνοί μουσικοί
- Κλασικοί συνθέτες του 20ού αιώνα
- Βραβευμένοι με Grammy
- Αποδέκτες του Τάγματος του Λευκού Αετού (Πολωνία)
- Αποδέκτες του Τάγματος του Λαβάρου της Εργασίας
- Ενταφιασμοί στο Κοιμητήριο Ποβόνσκι
- Αποδέκτες του Τάγματος των Οικοδόμων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας
- Αποδέκτες του Βραβείου Χέρντερ