Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αναστενάρηδες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Αναστενάρηδες είναι οι Έλληνες πιστοί ενός λατρευτικού εθίμου πυροβασίας που λέγεται Αναστενάρια που προέρχεται από την Ανατολική Θράκη.

Οι αναστενάρηδες είναι άτομα μυημένα στην τελετουργία του εθίμου αυτού. Η μύηση διαρκεί πολλά χρόνια και ο αρχιαναστενάρης είναι αυτός που κρίνει πότε ο μυούμενος είναι έτοιμος για πυροβασία, αλλά και, κάθε φορά, ποιοι από τους αναστενάρηδες θα πατήσουν στα κάρβουνα. Δεν είναι γνωστό γιατί η κοινωνία των αναστενάρηδων είναι κλειστή, είναι βέβαιο όμως ότι διακατέχονται από βαθιά πίστη στο θρύλο και στον προστάτη-άγιο και ότι τη στιγμή της πυροβασίας φαίνεται να βρίσκονται σε έκσταση. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει και ο βασικός εμψυχωτής της ομάδας, ο αρχιαναστενάρης. Σ' αυτόν οφείλεται και η στενή σχέση που έχουν μεταξύ τους, όπως και η αφοσίωσή τους στο έθιμο.

Ένας αναστενάρης μπορεί να είναι πυροβάτης, μπορεί και όχι. Από αυτούς που είναι πυροβάτες, δεν πατούν όλοι σε κάθε τελετή. Τούτο εξαρτάται από την ψυχική τους κατάσταση και κρίνεται στη διάρκεια της εισόδου σε έκσταση από τον αρχιαναστενάρη. Ο αρχιαναστενάρης των τελευταίων χρόνων (από τα μέσα της δεκαετίας του '90) δεν είναι πυροβάτης. Η επιλογή του αρχιαναστενάρη γίνεται σε ειδική τελετή με κριτήριο τη βαθιά γνώση των μυστικών και πολύ σπάνια έχουν παρατηρηθεί διαφωνίες στο θέμα αυτό μεταξύ των αναστενάρηδων.

Ανάμεσα στους αναστενάρηδες υπάρχει ιεραρχία. Έτσι κάποιοι εκλεκτοί θα διατηρήσουν στα σπίτια τους τις εικόνες, τα τάματα, τα μαντήλια και τα σημάδια (ιερά κειμήλια, στοιχεία της τελετουργίας), τα οποία στην επόμενη τελετή θα συγκεντρωθούν στο κονάκι, το ιερό άντρο των αναστενάρηδων, όπου γίνεται η διαδικασία της έκστασης και ο χορός που κορυφώνεται με την πυροβασία. Η όλη διαδικασία γίνεται με μουσική κάλυψη από έντονο ρυθμικό νταούλι και μονότονο ήχο θρακιώτικης λύρας. Ο σκοπός αυτός περνά από οργανοπαίχτη σε οργανοπαίχτη σε οικογενειακή, συχνά, βάση και κρατά πολλά χρόνια, όπως και η μύηση των αναστενάρηδων. Αναστενάρηδες είναι όλοι οι συμμετέχοντες στις τελετές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, κι όχι μόνο οι πυροβάτες.