Αλευάδαι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι Αλευάδαι ήταν μεγάλη αρχαία Θεσσαλική οικογένεια από την Λάρισα, διεκδικούσε την καταγωγή της από τον μυθικό Αλευά.[1][2] Οι Αλευάδες ήταν για πολλούς αιώνες η ευγενέστερη και ισχυρότερη οικογένεια σε ολόκληρη την Θεσσαλία, ο Ηρόδοτος τους καταγράφει ως "Κυβερνήτες" και "Βασιλείς".[3][4]

Ο Αλευάς ο Πυρρός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νόμισμα του 4ου αιώνα π.χ. με απεικόνιση του Αλευά του Πυρρού.

Ο πρώτος Αλευάς και γενάρχης της Οικογένειας ονομαζόταν Αλευάς ο Πυρρός ή "κοκκινομάλης" και αναφέρεται σαν "Ταγός της Θεσσαλίας", ανήκε στους Ηρακλείδες και καταγόταν από τον μυθικό ήρωα Θεσσαλό γιο του Ηρακλή και της Χαλκιόπης.[5][6][7][8] Η λατρεία του γενάρχη Αλευά δεν ήταν γενικά διαδεδομένη στην Θεσσαλία, υπήρχε κάποιο ιερό στο όνομα του άγνωστο μέχρι σήμερα.[9] Ο Κλαύδιος Αιλιανός καταγράφει τον μύθο στον οποίο ο Αλευάς Πυρρός έγινε εκλεκτός του θεού όταν δέχτηκε ένα θείο δώρο με ένα φίδι την εποχή που έβοσκε πρόβατα στην Όσσα, το φίδι φίλισε τα μαλλιά του, έγλυψε το πρόσωπο του και του έφερε θεία δώρα.[10] Η Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου γράφει ότι ένα αρσενικό φίδι για να τον ευγνωμονήσει για τον βωμό που έκανε στην μητέρα του καθάρισε τα αυτιά του με την γλώσσα του για να μπορεί να καταλάβει την γλώσσα των πουλιών και να ερμηνεύσει τις πτήσεις τους.

Ο Πλούταρχος γράφει ότι ο πατέρας του τον μισούσε επειδή ήταν εγωιστής και αυταρχικός αλλά ο θείος του τον έχρισε βασιλιά και τον αφιέρωσε στον θεό των Δελφών. Η βασιλεία του ήταν δοξασμένη περισσότερο από όλους τους προκατόχους του και το έθνος των Θεσσαλών έγινε ισχυρό αλλά ανήκει στην σφαίρα της μυθολογίας. Ο Αριστοτέλης γράφει ότι ο Αλευάς ο Πυρρός χώρισε πρώτος την Θεσσαλία σε τέσσερεις περιοχές, στους τέσσερεις νομούς που υπάρχουν μέχρι σήμερα.[11] Ο Γερμανός φιλόλογος Φιλίπ Καρλ Μπούτμαν τοποθετεί την περίοδο του Αλεύα του Πυρρού ανάμεσα στην κάθοδο των Ηρακλειδών και την εποχή που ήταν τύραννος των Αθηνών ο Πεισίστρατος.

Οι κλάδοι της Οικογένειας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ασημένιο νόμισμα της Λάρισας (410 - 405 π.χ.) με απεικόνιση της νύμφης Λάρισας

Η Οικογένεια των Αλευάδων είχε χωριστεί σε δυο κλάδους πριν από την εποχή του Πεισίστρατου : τους Αλευάδες και τους Σκοπάδες που πήραν το όνομα από τον γενάρη τους Σκόπα, δεν είχε καμιά σχέση με τον γνωστό γλύπτη Σκόπα.[12] Οι Σκοπάδες ήταν κλάδος των Αλευάδων στην Κραννώνα και τα Φάρσαλα, με πρώτο άρχοντα τον Σκόπα του Κρέοντα, η Οικογένεια των Αλεύαδων εξακολουθούσε να έχει έδρα την Λάρισα. Η εξουσία των δυο οικογενειών δεν περιορίστηκε μονάχα σε αυτές τις πόλεις αλλά επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Θεσσαλία, δημιούργησαν μια ισχυρή αριστοκρατία που ονομάστηκαν "Βασιλείς" ή "Ταγοί" σε αντίθεση με την φτωχή μεγάλη πλειοψηφία του λαού.[13] Ο αρχηγός της οικογένειας των Αλευάδων είχε πολλούς αιώνες τον τίτλο του Ταγού ή του στρατιωτικού διοικητή της Θεσσαλίας.

Σύμμαχοι των Περσών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο ιστορικό πρόσωπο από τον Οίκο των Αλευάδων έχει καταγραφεί με το όνομα Ευρύλοχος την εποχή που τερματίστηκε ο Πρώτος Ιερός Πόλεμος (590 π.χ.).[14] Ο ποιητής Σιμωνίδης ο Κείος είχε προσωπικό φίλο έναν δεύτερο Αλευά ή Αλευά Β΄ γιο του Σίμου.[15] Ο Οβίδιος γράφει ότι ο Αλευάς Β΄ είχε τραγικό τέλος αλλά δεν είναι γνωστό τίποτα περισσότερο για τον ίδιο.[16] Με την επίθεση του Ξέρξη στην Ελλάδα οι τρεις γιοι του Αλευά Β΄ Θώραξ της Λάρισας, Ευρύπυλος και Θρασίδαιος πήγαν απεσταλμένοι στον Πέρση βασιλιά για να δηλώσουν την υποταγή τους.[3] Όταν τελείωσαν οι Περσικοί Πόλεμοι ο Λεωτυχίδας ο Λακεδαιμόνιος έκανε εκστρατεία να τιμωρήσει τους Θεσσαλούς για την προδοσία, είχε όλα τα μέσα να την κατακτήσει αλλά οι Αλευάδες τον δωροδόκησαν και δεν το έκανε.[17][18] Το περιστατικό δείχνει ότι οι Αλευάδες είχαν ακόμα την εξουσία στην Θεσσαλία. Το 460 π.χ. ήρθε στην Αθήνα ένας από τους Αλευάδες ο Ορέστης που η οικογένεια του τον είχε εκδιώξει και ζήτησε την βοήθεια των Αθηναίων για να τον αποκαταστήσουν.[19] Ο Ορέστης είχε εκδιωχθεί από τον Θεσσαλικό λαό ή κάποιο άλλο μέλος της Οικογένειας του και είχε αποκλειστεί από τον τίτλο του "Βασιλιά" ή "Ταγού", τέτοια περιστατικά ήταν συνηθισμένα φαινόμενα στους Αλευάδες.[20]

Η άνοδος της δυναστείας των Φερών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν τελείωσε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος αναδείχτηκε άλλη μια Θεσσαλική δυναστεία με έδρα τις Φερές, η δυναστεία των Φερών άρχισε να περιορίζει τους Αλευάδες από την εξουσία και στην συνέχεια τους έριξε. Ο Ιάσων ο Φεραίος αναφέρεται στις πηγές σαν ο πρώτος από την οικογένεια που πήρε τον τίτλο του Ταγού (375 π.χ.)[21][22] Όταν έγινε Ταγός ο Αλέξανδρος ο Φεραίος και η δυναστεία των Φερών έγινε τυραννική οι Αλευάδες που ζούσαν ακόμα στην Λάρισα αποφάσισαν να τους ανατρέψουν και κάλεσαν τον Αλέξανδρο Β΄ γιο του Αμύντα Γ΄ της Μακεδονίας.[23] Ο Αλέξανδρος Β΄ της Μακεδονίας κατέλαβε την Λάρισα και την Κραννώνα αλλά κράτησε τις πόλεις για τον εαυτό του, ο Θηβαιος στρατηγός Πελοπίδας αποκατέστησε τελικά τους Αλευάδες. Η δυναστεία των Φερών προσπάθησε να ανατρέψει πάλι τους Αλευάδες που ζήτησαν την βοήθεια των Μακεδόνων, ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας αποκατέστησε τους Αλευάδες σαν υποτελείς και συμμάχους.[24] Ο τρόπος που χρησιμοποίησε ο Φίλιππος Β΄ τους Αλευάδες για να ισχυροποιήσει την εξουσία του στην Θεσσαλία είναι επαρκώς τεκμηριωμένος.[6][25][26]

Ένας άλλος Ταγός που κυβέρνησε την Θεσσαλία τα τελευταία χρόνια της αρχαιότητας και ανήκε στους Αλευάδες έχει καταγραφεί με το όνομα Θρασυδαίος, ο Θεσσαλός Μέδιος αναφέρεται επίσης σαν συνοδός του Μεγάλου Αλεξάνδρου.[27] Η Οικογένεια πέρασε στην συνέχεια σε αφάνεια, το τελευταίο μέλος των Αλευάδων που καταγράφεται ήταν ο Θώραξ, φίλος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου.[28] Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος αναφέρει κάποιον γλύπτη από την οικογένεια των Αλευάδων αλλά δεν είναι γνωστό αν ταυτίζεται με τον γνωστό γλύπτη Σκόπα από την Πάρο.[29]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Ουίλλιαμ Σμιθ, Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής βιογραφίας και μυθολογίας (1867), "Αλευάς ή Αλευάδαι"
  2. ↑ Πίνδαρος, Πυθιόνικοι, Ωδή 8
  3. ↑ 3,0 3,1 Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ΄ (Πολύμνια), 6
  4. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, Βίβλος 15, 61 - Βίβλος 16, 14
  5. ↑ Λεξικό Σούδα, "Αλευάδαι"
  6. ↑ 6,0 6,1 Ουλπιανός, Ολυνθιακά
  7. ↑ Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, Τόμος Γ΄, 1090
  8. ↑ Marcus Velleius Paterculus, i. 3
  9. ↑ Macurdy, Grace Harriet. "Aleuas and Alea" The Classical Quarterly 13.3/4 (July1919:170-171).
  10. ↑ Claudius Aelianus. On the Nature of Animals, 8.11.
  11. ↑ Aristotle, ap. Harpocrat. s. v. Τετραρχία
  12. ↑ Οβίδιος, Ίβις, 512
  13. ↑ Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ΄ (Πολύμνια), 172
  14. ↑ Στράβων, Ιστορικά, Βιβλίο 9, σ.418
  15. ↑ Θεόκριτος, XVI, Χάριτες ή Ιέρων, 34
  16. ↑ Οβίδιος, Ίβις, 225
  17. ↑ Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ΄ (Πολύμνια), 72
  18. ↑ Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις/Λακωνικά, III.7,8
  19. ↑ Θουκυδίδης, Α΄ Βιβλίο, 111
  20. ↑ Ξενοφών, Κύρου Ανάβασις, A΄ 1,10
  21. ↑ Ξενοφών, Ἑλληνικά, Β΄ 3,4
  22. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, Ιστορική Βιβλιοθήκη ΙΔ΄, 82 και Ιστορική Βιβλιοθήκη ΙΕ΄, 60
  23. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, Ιστορική Βιβλιοθήκη ΙΕ΄, 61
  24. ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη, Ιστορική Βιβλιοθήκη ΙΣΤ΄, 14
  25. ↑ Dem. de Cor. σ. 241
  26. ↑ Πολύαινος ο ρήτορας, Στρατηγήματα, Δ΄ 2,11
  27. ↑ Στράβων, Ιστορικά, Βιβλίο 11, σ.530
  28. ↑ Πλούταρχος, Δημήτριος ο Πολιορκητής, 29
  29. ↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Φυσική Ιστορία, Τόμος : 34, 8

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλευάδαι&oldid=9581626"