Αγία Κυριακή Βελβεντού Κοζάνης
Συντεταγμένες: 40°16′53″N 22°06′53″E / 40.28139°N 22.11472°E Για τον συνώνυμο οικισμό στο νομό Κοζάνης δείτε το λήμμα: Αγία Κυριακή Κοζάνης
| Αγία Κυριακή | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Κοζάνης |
| Δήμος | Βελβεντού |
| Δημοτική Ενότητα | Βελβεντού |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Κοζάνης |
| Υψόμετρο | 990 |
| Έκταση | 18,041 (η κοινότητα) |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 37 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Σκούλιαρη |
| Ταχ. κώδικας | 504 00 |
Η Αγία Κυριακή είναι οικισμός και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Βελβεντού, του δήμου Βελβεντού, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Κοζάνης, στην περιφέρεια περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, καθώς και των μεταβολών που ακολούθησαν αυτό το πρόγραμμα.[1][2] Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Κοζάνης του νομού Κοζάνης , στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.[3][4]
Γεωγραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Αγία Κυριακή είναι οικισμός στο ανατολικό τμήμα του νομού Κοζάνης. Βρίσκεται στα ΒΔ. Πιέρια, σε ορεινή τοποθεσία που δεσπόζει στο βόρειο τμήμα της τεχνητής λίμνης του Αλιάκμονα και μέσο σταθμικό υψόμετρο 990. Απέχει περίπου 46 χλμ. Α. της Κοζάνης. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 18, 041 χμ² (2011).[1][3][4][5][6][7]
Πληθυσμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1991 | 15 |
| 2001 | 5 |
| 2011 | 14 |
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1961 | 355 |
| 1971 | 96 |
| 1981 | 92 |
| 1991 | 17 |
| 2001 | 59 |
| 2011 | 82 |
Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο οικσμός αναγνωρίστηκε το 1918 ως Σκούλιαρη και ορίστηκε έδρα της ομώνυμης κοινότητας του νομού Κοζάνης. Το 1961 μετονομάστηκε σε Αγία Κυριακή. Με το ΦΕΚ 169Α - 07/10/1985 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αγίας Κυριακής και προσαρτήθηκε στον δήμο Βελβεντού. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Βελβεντού και προσαρτήθηκε στον δήμο Σερβίων-Βελβεντού. Με το ΦΕΚ 43Α - 09/03/2019 ο οικισμός αποσπάστηκε από τον δήμο Σερβίων-Βελβεντού και προσαρτήθηκε πάλι στον δήμο Βελβεντού.[2]
Ιστορικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι κάτοικοι του χωριού, κατά πάσα πιθανότητα, προέρχονται από μίξη αρχαίων Μακεδόνων, Λατίνων στρατιωτών της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας καθώς και λιγοστών Βλάχων και Σλάβων. Αργότερα, (17ος αιώνας), προστέθηκαν σ’ αυτούς και πρόσφυγες από την Ήπειρο, που εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους. Γι’ αυτό και το χωριό αποτελούσε ένα από τα παλαιότερα προπύργια του Ελληνισμού στο χώρο της Μακεδονίας, που διατήρησε μια από τις αρχαιότερες ελληνικές διαλέκτους στον ελλαδικό χώρο, γεμάτη αρχαϊσμούς αλλά και δάνεια από άλλες Βαλκανικές γλώσσες.[11]
Αξιοθέατα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το ξωκκλήσι της Αγίας Κυριακής κτισμένο από το 1750, περίπου. Από το 1965 και μετά, αναπαλαιώθηκε και συντηρήθηκε. Το 1968 έγινε το υπόστεγο στην είσοδο και το 1978 ανοίχτηκε ο δρόμος μέχρι το εκκλησάκι. Το 1994 υδροδοτήθηκε, δενδροφυτεύθηκε και περιφράχτηκε. Δίπλα από την εκκλησία σώζεται ένα αιωνόβιο άγριο κυπαρίσσι, το «μιρτζιάν(ι)», που θεωρείται μνημείο της φύσης για την περιοχή. Η εκκλησία γιορτάζει στις 7 Ιουλίου.[12]
- Η εκκλησία Κοίμησης της Θεοτόκου
Έθιμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Στην Αγία Κυριακή γιορτάζεται τον Μάιο το «Κουρμπάνι», με παραδοσιακό πλιγούρι και άλλα εδέσματα, καθώς και τοπικούς χορούς
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=16618
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 ΠΛ 11:967
- ↑ 4,0 4,1 4,2 ΠΛΜ 1:386
- ↑ Εκδόσεις «Ελλάδα»
- ↑ Δομή 1:143
- ↑ «Διακοπές», σ. 944
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ Στάμκος
- ↑ http://ekklisiesvelvento.blogspot.com/search/label/%CE%91%CE%93%CE%99%CE%91%20%CE%9A%CE%A5%CE%A1%CE%99%CE%91%CE%9A%CE%97?&max-results=4
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Γιώργος Στάμκος: Απόσπασμα από το άρθρο Μυστικά Πιέρια, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Μυστική Ελλάδα», Νο 24, Σεπτέμβριος 2006)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
- Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
- Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010
- Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
- http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/[νεκρός σύνδεσμος]
- eetaa.gr
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- https://www.facebook.com/TsioukaSkouliari/
- https://www.tovoion.com/%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CF%82/%CF%86%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%AE-%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CF%81%CE%B7/ Αρχειοθετήθηκε 2021-11-22 στο Wayback Machine.