Μετάβαση στο περιεχόμενο

Έπη των μενεστρέλων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σολομών και Μάρκολφ, από εικονογραφημένο χειρόγραφο του 1479

Έπη των μενεστρέλων (γερμανικά: Spielmannsdichtung) είναι συμβατική ονομασία για πέντε αφηγηματικά ποιήματα της μεσαιωνικής γερμανικής λογοτεχνίας που χρονολογούνται από το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για να ταξινομήσει αυτά τα πρώιμα γερμανικά λογοτεχνικά έργα αγνώστων συγγραφέων που προηγήθηκαν της ερωτικής ποίησης και των αυλικών ιπποτικών μυθιστοριών. Είναι ηρωικά και περιπετειώδη έργα που βασίζονταν στην προφορική παράδοση και προορίζονταν για την ψυχαγωγία του κοινού. Αποδίδονταν παραδοσιακά σε περιπλανώμενους μενεστρέλους, αν και αυτή η άποψη έχει εγκαταλειφθεί, καθώς αυτοί οι καλλιτέχνες δεν ήταν γενικά εγγράμματοι.

Είναι γραμμένα στη δημοτική μεσαιωνική άνω γερμανική γλώσσα και, για πρώτη φορά μετά από αιώνες κυριαρχίας της θρησκευτικής ποίησης, με σκοπό όχι διδακτικό, αλλά ψυχαγωγικό. Η εμφάνισή τους σηματοδοτεί την απαρχή της κοσμικής λογοτεχνίας, μια καμπή στην πορεία της γερμανικής λογοτεχνίας.

Ο όρος προήλθε από ερευνητικές προσεγγίσεις του 19ου αιώνα αλλά καθώς τα κοινά σημεία μεταξύ των πέντε διασωθέντων ανώνυμων «επών» είναι συχνά δύσκολο να εντοπιστούν, έχει πάψει να χρησιμοποιείται και πλέον χαρακτηρίζονται ως πρόδρομοι της αυλικής λογοτεχνίας.[1]

Τα πέντε ποιήματα:

Μενεστρέλοι του 12ου αιώνα

Τα περισσότερα από τα έργα γράφτηκαν από τα μισά του 12ου και τον 13ο αιώνα από ανώνυμους πλανόδιους μενεστρέλους, αν και εσωτερικά στοιχεία δείχνουν μια εξασκημένη γραφή και είναι πιο δικαιολογημένο να υποθέσουμε ότι οι ποιητές ανήκαν σε έναν παρόμοιο κύκλο εγγράμματων λογοτεχνών με τους ποιητές της πρώιμης μεσαιωνικής γερμανικής λογοτεχνίας ή κληρικοί. [2]

Η πλοκή προέρχεται από την προφορική παράδοση και οι συγγραφείς συνδύαζαν ιστορικά γεγονότα, παλαιούς θρύλους, διασκεδαστικές ιστορίες και παραμύθια. Η υπόθεση συνήθως είναι εντελώς φανταστική, περιλαμβάνουν επεισόδια με επίδραση από τις Σταυροφορίες καθώς και χοντροκομμένη κωμωδία και προορίζονταν πιθανώς για ένα κοινό που δεν ήταν υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Σώζονται σε πολλαπλές παραλλαγές και γενικά χρονολογούνται με βάση αναφορές στο κείμενο που δείχνουν ότι δεν είναι παλαιότερα από τα μέσα του 12ου αιώνα.[3]

Πρόδρομοι της αυλικής λογοτεχνίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα έργα της Παλαιάς γερμανικής λογοτεχνίας ήταν κυρίως θρησκευτικά - κηρύγματα, βίοι αγίων, θρησκευτικά κείμενα, μεταφράσεις της Αγίας Γραφής - έργα που είχαν σκοπό να διδάξουν, να νουθετήσουν και να προτρέψουν στη μετάνοια. Επίσης, μεταξύ 900 έως 1050 οτιδήποτε γράφτηκε ήταν αποκλειστικά στα λατινικά.[4]

Στα μέσα του 12ου αιώνα είχε γίνει σαφές ότι αυτό δεν ίσχυε πλέον. Ένας νέος πολιτισμός, με τις δικές του αξίες και ιδανικά, είχε αναδυθεί για να ανταγωνιστεί την παλιά ιερατική τάξη σε δύναμη και επιρροή, με έργα που χαρακτηρίζονται «αυλικά» γιατί δημιουργήθηκαν στις αυλές των μεγάλων ευγενών όπου επικρατούσε πιο ευνοϊκό κλίμα για την άνθησή τους. Εκεί συγκεντρώθηκαν οι εκφραστές των νέων πολιτισμικών αξιών, τα μέλη της ιπποτικής τάξης, των οποίων η κοινωνική θέση είχε πρόσφατα ενισχυθεί με τη συμμετοχή τους στις Σταυροφορίες. Αναγνώριζαν τη χάρη του Θεού ως το μεγαλύτερο αγαθό, αλλά δεν ήταν διατεθειμένοι να παραιτηθούν από τις απολαύσεις αυτού του κόσμου. Κομψοί τρόποι, ωραία ενδύματα, δόξα που κερδίζονταν στο πεδίο της μάχης ή στο τουρνουά, ο θαυμασμός των κυριών, ο αυλικός έρωτας - αυτά ήταν τα νέα ιδανικά που ήθελαν επίσης να τα δουν να αντικατοπτρίζονται σε ένα νέο είδος λογοτεχνίας, μια κοσμική λογοτεχνία γραμμένη στη δημοτική γλώσσα, της οποίας πρόδρομοι είναι τα έπη των μενεστρέλων.[5]

  1. . «grin.com/Spielmannsdichtung - Forschungsgeschichte des 19. Jahrhunderts und gegenwärtige Forschungskritik». 
  2. . «archive.org/Die Spielmannsdichtung». 
  3. . «zeno.org/Meyers/Spielmannsdichtung». 
  4. . «germanic.fandom.com/wiki/Old_High_German_literature». 
  5. . «muse.jhu.edu/pKönig Rother/Introduction».