Έλενα Βενιζέλου

Έλενα Βενιζέλου
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	18  Σεπτεμβρίου 1873 ή 18  Σεπτεμβρίου 1874 Λονδίνο
Θάνατος	7  Σεπτεμβρίου 1959 Παρίσι
Κατοικία	Λονδίνο Οικία Ελευθερίου Βενιζέλου
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένο Βασίλειο Ελλάδα Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας (έως 1927)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ευεργέτιδα φιλάνθρωπος
Οικογένεια
Σύζυγος	Ελευθέριος Βενιζέλος (από 1921)
Σχετικά πολυμέσα

Η Έλενα Σκυλίτση-Στεφάνοβικ (1874 - 1959) ήταν Ελληνίδα ομογενής, χιώτικης καταγωγής, που υπήρξε σύζυγος του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1874 στο Λονδίνο και ήταν κόρη του Γιάννη Σκυλίτση-Στεφάνοβικ, εμπόρου εγκατεστημένου στη Μεγάλη Βρετανία, και της Βιργινίας Σεκιάρη. Από την πλευρά του πατέρα της καταγόταν από την πλούσια χιώτικη οικογένεια Σκυλίτση-Στεφάνοβικ που αποτελούσε ιδιαίτερο κλάδο της οικογένειας Σκυλίτση. Μεγάλωσε στο Λονδίνο σε εξαιρετικά εύπορο περιβάλλον. Ήταν παντρεμένη σε πρώτο γάμο με τον Αύγουστο Αργέντη και σε δεύτερο με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο γάμος με τον τελευταίο πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1921 στο Χάιγκεϊτ του Λονδίνου.

Το 1955 εξέδωσε τα απομνημονεύματά της με τίτλο À l’ombre de Veniselos. Μετά το θάνατό της ιδρύθηκε το Ίδρυμα Σκυλίτση με κύριο σκοπό τη χορήγηση υποτροφιών σε Έλληνες για σπουδές στην Αγγλία, ενώ η κατοικία της στο Λονδίνο δωρήθηκε στο ελληνικό κράτος για να λειτουργεί ως κατοικία του Έλληνα πρέσβη. Με δική της πρωτοβουλία ανέλαβε το κόστος κατασκευής πρότυπου μαιευτηρίου, στη μνήμη της φίλης της Μαρίκας Ηλιάδη, γνωστό ως «Μαιευτήριο Έλενας Βενιζέλου», το οποίο βρίσκεται στην Αθήνα. Πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές στην Αθήνα, το Λονδίνο, τη Χίο και τα Χανιά. Συγεκριμένα συμμετείχε στην ανέγερση του Ερυθρού Σταυρού στο Παρίσι, δώρισε οικόπεδο σε γηροκομείο στο Λονδίνο, κατασκεύασε το Βενιζέλειο Ωδείο και Στάδιο στα Χανιά καθώς και το Σκυλίτσειο Νοσοκομείο Χίου.

Απεβίωσε στις 7 Σεπτεμβρίου 1959 στο Παρίσι.

Ο γάμος με τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Η Έλενα Σκυλίτση ήταν θαυμάστρια του Βενιζέλου από τη δεκαετία του 1910, αφού είχε γοητευτεί και από το πολιτικό του όραμα αλλά και από την προσωπικότητά του. Η πρώτη επαφή μαζί του έγινε μέσω γραπτού κειμένου, και συγκεκριμένα του περίφημου εκείνου λόγου του Βενιζέλου της 5ης Σεπτεμβρίου 1910 που εκφώνησε στην πλατεία Συντάγματος και κατά τη διάρκεια του οποίου κατόρθωσε να πείσει τον λαό για την ανάγκη Αναθεωρητικής και όχι Συντακτικής Βουλής. Η Σκυλίτση διάβασε το λόγο του στο Λονδίνο, όπου κατοικούσε μόνιμα, και ένιωσε γοητευμένη: «Η δομή του λόγου ήταν ρωμαλέα, η σκέψη τόσο ευγενική και ανώτερη, που με συνάρπασε και χωρίς τον μαγνητισμό της παρουσίας του».

Η προσωπική γνωριμία τους έγινε το 1912, όταν ο Βενιζέλος βρισκόταν ως Πρωθυπουργός στο Λονδίνο για τις διαπραγματεύσεις λήξης του Α΄ Βαλκανικού πολέμου. Από τότε έγιναν φίλοι, και άρχισαν να αλληλογραφούν. Την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και κατά τη διάρκεια της προσωρινής κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης, η Σκυλίτση βοήθησε με όλες της τις δυνάμεις τον Βενιζέλο. Συγκέντρωνε εισφορές σε χρήματα αλλά και σε είδη πρώτης ανάγκης, οργάνωνε εκδηλώσεις ενημέρωσης και συμπαράστασης και μάλιστα, δώρησε και η ίδια προσωπικά ένα ασθενοφόρο στο οποίο αναγραφόταν «Δωρεά Ελένης Σκυλίτση προς την εν Θεσσαλονίκη Εθνικήν Κυβέρνησιν».

Μετά την αποτυχία εκλογής στις βουλευτικές εκλογές του 1920 ο Βενιζέλος αποφάσισε να εγκαταλείψει την πολιτική αλλά και την Ελλάδα. Η θαλαμηγός της Σκυλίτση "Νάρκισσος" τον υποδέχτηκε και τον μετέφερε στη Νίκαια της Γαλλίας. Εκεί, ο Βενιζέλος πληροφορήθηκε πρώτη φορά για τα αισθήματα της Έλενας Σκυλίτση και συναίνεσε στη δημιουργία ερωτικού δεσμού. «Ασφαλώς και είχε καταλάβει πως με ενδιέφερε, αλλά δεν είχε ποτέ του υποπτευθεί ότι τον αγαπούσα εννέα ολόκληρα χρόνια. […] Παρόλο που ήταν ευγνώμων που με έβρισκε πάντα πλάι του στις δύσκολες ώρες, παρόλο που γνώριζε τον θαυμασμό μου, περίμενε γράμματά μου και χαιρόταν όταν συναντιόμαστε, δεν είχε ποτέ σκεφτεί την πιθανότητα να γίνω η σύντροφός του που θα μοιραζόταν τις καλές και τις κακές μέρες, έτοιμη να δεχθεί τη γεμάτη αβεβαιότητα και περιπέτειες ζωή του».

Παντρεύονται στις 15 Σεπτεμβρίου του 1921 στο Λονδίνο, σε μια ιδιωτική τελετή που έλαβε χώρα στην έπαυλη του Sir Arthur Henry Crosfield, το περίφημο "Witanhurst" -το οποίο είναι μέχρι και σήμερα η μεγαλύτερη ιδιωτική κατοικία στην Αγγλία μετά τα Ανάκτορα του Μπάκινγκχαμ.

Ο γάμος του 57χρονου Βενιζέλου με την 48χρονη Σκυλίτση, προκάλεσε πολλά δυσμενή σχόλια όχι μόνο από τους εχθρούς του Βενιζέλου (τον αποκάλεσαν προικοθήρα) αλλά και από τους φίλους του. Οι Κρητικοί, κατ' αρχήν δεν καλοδέχτηκαν το γεγονός ότι το ίνδαλμά τους όχι μόνο δεν είχε παντρευτεί Κρητικιά, αλλά κατ' αυτούς μια ξένη, μια παρείσακτη, πολύ διαφορετική από τη μέση Ελληνίδα και Κρητικιά.

Αντίδραση στο γάμο έφερε και το οικογενειακό περιβάλλον του Βενιζέλου, κυρίως τα παιδιά του, και περισσότερο από όλους ο 30χρονος τότε Σοφοκλής Βενιζέλος, ο οποίος σύμφωνα με τη συγγραφέα της βιογραφίας της Έλενας Βενιζέλου, ζήλευε την καινούρια σύζυγο του ηλικιωμένου πλέον πατέρα του: «Για τον πατέρα του, η σύνδεση του παιδιού με το γεγονός της απώλειας της μητέρας του ήταν μάλλον αυτόματη. […] Την απόρριψη την κουβαλούσε ενδεχομένως σε όλη του τη ζωή ο Σοφοκλής, διεκδικώντας πάντα την αποδοχή του σπουδαίου πατέρα».

Μετά το γάμο τους, η Έλενα Βενιζέλου ανέλαβε τα οικονομικά βάρη του ζευγαριού: αγόρασε το σπίτι τους στο Παρίσι, ανακαίνισε το πατρικό σπίτι του Βενιζέλου στη Χαλέπα, αγόρασε το σπίτι της οδού Λουκιανού στην Αθήνα, χρηματοδότησε τις προεκλογικές εκστρατείες του Βενιζέλου. Μάλιστα, σύμφωνα με τη διήγηση της Λιλίκας Νάκου, που ήταν γραμματέας της Έλενας Βενιζέλου τον προστάτεψε και με το σώμα της, κατά τη διάρκεια της απόπειρας δολοφονίας εναντίον του στις 6 Ιουνίου του 1933: «Η κυρία Βενιζέλου έπεσε επάνω στον άνδρα της και τον προστάτεψε με το σώμα της. Μια σφαίρα τη χτύπησε στον μηρό και μια στα οπίσθια. Τη μια σφαίρα δεν μπορούσαν να τη βγάλουν και υπέφερε πάντα με την αλλαγή του καιρού».

Η Έλενα Σκυλίτση τη δεκαετία του 1960 δημοσίευσε τις αναμνήσεις της από την περίοδο του γάμου της με τον Βενιζέλο, στο βιβλίο με τίτλο Στη σκιά του Βενιζέλου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Έλενα Σκυλίτση στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.