Άντονι βαν Ντάικ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άντονι βαν Ντάικ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Antoon van Díck (Ολλανδικά)
Γέννηση22  Μαρτίου 1599[1][2][3]
Αμβέρσα[4][5][6]
Θάνατος9  Δεκεμβρίου 1641[1][2][3]
Λονδίνο[5][6]
Τόπος ταφήςΚαθεδρικός ναός Αγίου Παύλου
ΕθνικότηταΦλαμανδοί[7][8][9]
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανικές Κάτω Χώρες
Ιδιότηταζωγράφος[10][11][12], οξυγράφος[11], δραματουργός, θεατρικός σκηνοθέτης[12], μεταφραστής[12], θεατρικός συγγραφέας[12], αυλικός ζωγράφος[13], σκιτσογράφος[14] και σχεδιαστής[11]
ΣύζυγοςMary Ruthven (από 1640)[15][16][17]
ΓονείςFranchois Van Dyck[16] και Maria Cuypers[16]
ΚίνημαΜπαρόκ ζωγραφική[18]
Είδος τέχνηςπορτραίτο, έργο θρησκευτικής θεματολογίας[6], μυθολογικά θέματα[6], allegory[6], έργο ιστορικής θεματολογίας[6], προσωπογραφία[6] και ζωγραφική ζώων[6]
Καλλιτεχνικά ρεύματαΜπαρόκ ζωγραφική[18]
Σημαντικά έργαJupiter and Antiope, Charles I at the Hunt και Charles I in Three Positions
ΒραβεύσειςKnight Bachelor
Χορηγός/οίΚάρολος Α΄ της Αγγλίας
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Σερ Άντονι βαν Ντάικ (Anthony van Dyck[19][20], ορθή προφορά Άντονι φαν Ντάικ, Αμβέρσα, 22 Μαρτίου 1599 - Λονδίνο, 9 Δεκεμβρίου 1641), ήταν Φλαμανδός[21] ζωγράφος της μπαρόκ τεχνοτροπίας του 17ου αιώνα, ιδιαίτερα παραγωγικός στον τομέα των πορτρέτων Ευρωπαίων αριστοκρατών, αλλά και πινάκων με θρησκευτικά θέματα και σκηνές της μυθολογίας. Ήταν, επίσης, επιδέξιος σχεδιαστής και χαράκτης.

Βιογραφία και έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο βαν Ντάικ γεννήθηκε στην Αμβέρσα στις 22 Μαρτίου 1599. Ήταν το έβδομο από τα δώδεκα παιδιά της οικογένειας του ευκατάστατου εμπόρου μεταξιού Φράνς βαν Ντάικ (Frans van Dyck). Ύστερα από τον πρόωρο θάνατο της μητέρας του και σε ηλικία 10 ετών ο Άντονι στάλθηκε να μαθητεύσει στο εργαστήριο του αναγνωρισμένου ζωγράφου Χέντρικ φαν Μπάλεν (Hendrick van Balen), ενώ το 1615 ξεκίνησε το δικό του εργαστήριο σε συνεργασία με τον Γιαν Μπρίγκελ τον Νεότερο (Jan Brueghel the Younger), μολονότι κάτι τέτοιο δεν ήταν επιτρεπτό από τη συντεχνία των ζωγράφων (guild) της πόλης.[22]

Άντονι βαν Ντάικ: Αυτοπροσωπογραφία

Το ταλέντο του αναγνωρίστηκε σύντομα και ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς τον πήρε στο δικό του εργαστήριο το 1617, όπου παρέμεινε μέχρι το 1620.[23] Χωρίς να μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα μαθητής του Ρούμπενς, μια και ήταν ήδη ζωγράφος όταν πήγε στο εργαστήριό του, υπήρξε περισσότερο συνεργάτης του.[21] Μάλιστα, δύο πορτρέτα που φιλοτέχνησε το 1618 και σήμερα βρίσκονται στην Πινακοθήκη της Δρέσδης, συχνά αποδίδονται στον Ρούμπενς.[24] Ο Ρούμπενς τον επηρέασε ως προς το μελοδραματικό στυλ των έργων του, αλλά η τεχνική του βαν Ντάικ ήταν σαφώς διαφορετική από αυτή του Ρούμπενς: Δεν υιοθέτησε τη σμαλτώδη υφή του, αντίθετα ζωγράφιζε άμεσα και με πολύ πιο αδρή υφή στα χρώματα. Η χρωματική του κλίμακα είναι λιγότερο λαμπρή και περισσότερο θερμή σε σχέση με του Ρούμπενς, ενώ οι αντιθέσεις φωτός - σκίασης είναι περισσότερο απότομες.[19]

Το 1620 ο βαν Ντάικ ταξίδεψε στο Λονδίνο, όπου παρέμεινε επί μερικούς μήνες στην αυλή του Ιακώβου του Α'. Εκεί πρέπει να είδε για πρώτη φορά έργα του Τιτσιάνο, του οποίου η χρωματική παλέτα και η κομψότητα της φόρμας επηρέασαν τον βαν Ντάικ. Στην Αγγλία του προσφέρθηκε ετήσιος μισθός 100 λιρών από τον βασιλιά για να παραμείνει, αλλά ο βαν Ντάικ επέλεξε να επιστρέψει στην Αμβέρσα. Τον Οκτώβριο του 1621 πραγματοποίησε νέο ταξίδι, αυτή τη φορά στην Ιταλία, ακολουθώντας για μια ακόμη φορά τς συστάσεις του Ρούμπενς: Πρώτος σταθμός του ήταν η Γένοβα, όπου αμέσως τέθηκε υπό την προστασία των ίδιων πλούσιων οικογενειών που είχαν αναλάβει και τον Ρούμπενς δεκατέσσερα χρόνια πριν.[19] Στην Ιταλία παρέμεινε επί έξι χρόνια, ταξιδεύοντας και γνωρίζοντας το έργο των Ιταλών δημιουργών, ενώ παράλληλα απέκτησε φήμη ως δημιουργός πορτρέτων. Το 1627 επέστρεψε πάλι στην Αμβέρσα, όπου ζωγράφισε πορτρέτα, στα οποία οι Φλαμανδοί αριστοκράτες που του τα παράγγελλαν εμφανίζονται ιδιαίτερα κομψοί. Φαίνεται πως ήταν, όπως και ο Ρούμπενς, ιδιαίτερα ικανός στις συναναστροφές του με ευγενείς και βασιλικές αυλές, γεγονός που του εξασφάλιζε σημαντικές παραγγελίες. Ήδη το 1630 αναφέρεται ως ο επίσημος ζωγράφος της αυλής της Αρχιδουκίσσης Ισαβέλλας των Αψβούργων, που ασκούσε τη διακυβέρνηση της Φλάνδρας. Ανάμεσα στα έργα εκείνης της περιόδου συγκαταλέγεται ένα πορτρέτο των 24 δημοτικών συμβούλων της πόλης των Βρυξελλών σε φυσικό μέγεθος, έργο το οποίο δυστυχώς καταστράφηκε το 1695.[24]

Ο βαν Ντάικ δεν είχε χάσει, επίσης, την επαφή του με τον βασιλέα Κάρολο τον Α' της Αγγλίας, ο οποίος ήταν ο πλέον φιλότεχνος μονάρχης της εποχής και συνέλεγε έργα τέχνης. Ο βαν Ντάικ βοηθούσε τον πράκτορά του να εντοπίσει και να αποκτήσει σημαντικούς πίνακες, ενώ έστειλε και δικά του έργα στη βρετανική Αυλή. Το 1632 ο βαν Ντάικ εγκαταστάθηκε στην Αγγλία, όπου ο Κάρολος τον ονόμασε επίσημο ζωγράφο της Αυλής του και τον έχρισε ιππότη. Τού έδωσε επιχορήγηση, ο βαν Ντάικ έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και νυμφεύτηκε την κόρη ενός Λόρδου, ενώ είχε και ερωμένη.[23]

Ο καλλιτέχνης ταξίδευε επίσης συχνά στο εξωτερικό. Σε ένα ταξίδι του στο Παρίσι το 1641 ασθένησε βαριά και διακόπτοντας το ταξίδι του επέστρεψε στο Λονδίνο, όπου απεβίωσε στις 9 Δεκεμβρίου του 1641.

Έργα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φωτοθήκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119466223. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 «Anthony van Dyck». (Ολλανδικά) RKDartists. 25230.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. 5,0 5,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 (Ολλανδικά) RKDartists. 25230.
  7. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=Anthony+van+Dyck&role=&nation=&prev_page=1&subjectid=500115190.
  8. www.theartstory.org/artist/van-dyck-anthony/.
  9. www.nga.gov/collection/artist-info.1259.html.
  10. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 2  Μαρτίου 2019. 500115190. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  11. 11,0 11,1 11,2 (Αγγλικά) Union List of Artist Names. vocab.getty.edu/page/ulan/500115190.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 BeWeB. 2388. Ανακτήθηκε στις 13  Φεβρουαρίου 2021.
  13. Ανακτήθηκε στις 28  Μαρτίου 2021.
  14. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/31398. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  15. ta.sandrart.net/en/person/view/2611. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11  Μαρτίου 2019.
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 «Kindred Britain»
  17. p20494.htm#i204933. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  18. 18,0 18,1 www.npg.org.uk/business/publications/anthony-van-dyck-the-last-self-portrait.php.
  19. 19,0 19,1 19,2 Encyclopedia Brittanica Online
  20. Olga's Gallery
  21. 21,0 21,1 Ξένοι χαράκτες στην Εθνική Πινακοθήκη: 500 χρόνια δυτικοευρωπαϊκής χαρακτικής, μια επιλογή. Αθήνα: Εθνική Πινακοθήκη Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. 1984. σελ. 38. 
  22. Paris Museum στο ibiblio.org
  23. 23,0 23,1 Art and the Bible
  24. 24,0 24,1 Dictionary of National Biography στο Internet Archive

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Anthony van Dyck στο Wikimedia Commons