Αβρακόντες Λασιθίου
Συντεταγμένες: 35°09′39″N 25°28′48″E / 35.16083°N 25.48000°E
| Αβρακόντες | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λασιθίου |
| Δήμος | Οροπεδίου Λασιθίου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Λασιθίου |
| Υψόμετρο | 870 μέτρα |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 75052 |
| Τηλ. κωδικός | +30 28440 |
Ο Αβρακόντες (ή Αβρακόντε για τους ντόπιους) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας, του δήμου Οροπεδίου Λασιθίου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Λασιθίου, στην περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης.[1]
Πριν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία και νομό Λασιθίου, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης.[2]
Στην κοινότητα Αβρακόντε περιλαμβάνεται και ο οικισμός Κουδουμαλιά, ενώ η τάση πληθυσμού είναι συνεχώς πτωτική. Οι κάτοικοι ονομάζονται Αβρακοδιανοί.[3]
Γεωγραφία
Ο Αβρακόντες[4] βρίσκεται στην ΑΚ. Κρήτη και στη δυτική πλευρά του -τέως- νομού Λασιθίου. Είναι κτισμένο σε οροπέδιο, στις βόρειες πλαγιές του όρους Δίκτη (Λασιθιώτικα), πολύ κοντά στο Δικταίο Άντρο. Έχει χαρακτηριστεί ως αγροτικός ορεινός οικισμός, καταλαμβάνει έκταση 18,52 χμ², σε υψόμετρο 870.[1]
Ονομασία και ιστορικά στοιχεία
Η Βυζαντινή οικογένεια των Φωκάδων
Οι Φωκάδες είναι μια από τις σημαντικότερες οικογένειες του Βυζαντίου και καταγόταν από την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας. Μέλη της οικογένειας συμμετέχουν στην διοίκηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, από τον Ε΄ αιώνα έως τον ΙΑ΄ αιώνα μ.χ. ενώ δύο από αυτούς ο Φλάβιος Φωκάς (602 - 610) και ο Νικηφόρος Β΄ Φωκάς (963-969), γίνονται και αυτοκράτορες. Από κάποιον Φωκά όπως μαρτυρούν έγγραφα που βρέθηκαν στον Αβρακοντε προήλθε ο κλάδος της οικογένειας των Φουκάδων απόγονοι του Νικηφόρου Φωκά. Επί τουρκοκρατίας το επίθετο άλλαξε σε Φουκαρακη. Στον Αβρακόντε υπάρχει ακόμα το σπίτι που στέγασε τους κομιτάδες της οικογενείας των Φουκάδων.
Σε ενετικό έγγραφο του 1545, αναφέρεται ότι παραχωρούνται στον πρόσφυγα από το Ναύπλιο, Πιέτρο Κόντε, κτήματα στο οροπέδιο του Λασιθίου.[5] Αυτό ενισχύει την υπόθεση ότι, η ονομασία του χωριού προέρχεται από κάποιον Αβραάμ Κόντε, συγγενικό ή το ίδιο πρόσωπο με εκείνο του εγγράφου.[εκκρεμεί παραπομπή] Ούτως ή άλλως η περιοχή είχε ερημωθεί το 1343 και άρχισε να επανακατοικείται μετά το 1463. Ο Καστροφύλακας, το 1583, και ο Ενετός Φ. Μπαζιλικάτα (1630) κατονομάζουν τον οικισμό ως Μετόχιο Αναβρακόντα.[6]
Αναφέρεται στην Τουρκική απογραφή του 1671 και στην Αιγυπτιακή του 1834. Δυτικά του χωριού υπάρχουν λείψανα οικισμού Ενετικής εποχής στη θέση «Μαγατζέδες» που, θα ήταν προφανώς αποθήκη συγκέντρωσης σιτηρών. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, το χωριό πυρπολήθηκε επανειλημμένα, το 1823 και, αργότερα, το 1867. Εδώ κοντά κατά την Ιταλογερμανική κατοχή είχαν το λημέρι τους οι αντάρτες και με σαμποτάζ, δολιοφθορές, εμπρησμούς, απαγωγές (Κάρτα, Κράϊπε), πολεμούσαν τους κατακτητές. Στην αντίστασή τους βοηθούνταν από τους κατοίκους των χωριών του Οροπεδίου μεταξύ των οποίων ήσαν πολλοί Αβρακοδιανοί και Κουδουμαλιανοί.[7]
Διάφορα
Παλαιότερα, κάθε 4 χρόνια, τεχνίτες από τα δυτικά του χωριού, λειτουργούσαν εργαστήρι αγγειοπλαστικής όπου κατασκεύαζαν, ξέραιναν κι έψηναν διάφορα πήλινα: πυθάρια, κουρούπες, βρασκιά, γλάστρες κ.ά. και τα πουλούσαν σε όλο το Λασίθι.[8] Το χωριό έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, με τα πρώτα σπίτια να έχουν κτιστεί με πολύ απλά υλικά: πέτρες, λάσπη, δωματόχωμα και ξύλα. Ήταν χαμηλά, παραλληλόγραμμα, σκεπασμένα με δώμα, με τρία δωμάτια και ελάχιστα ή καθόλου παράθυρα, και με χαρακτηριστική πόρτα από εγχώρια χοντρή ξυλεία. Κτίζονταν σε κύκλο κολλητά το ένα με το άλλο, προσφέροντας ασφάλεια στους κατοίκους από επιδρομές διαφόρων εχθρών, για να διαφεύγουν εύκολα.[3]
Πληθυσμιακά στοιχεία
Η εξέλιξη πληθυσμού του Αβρακόντε έχει ως εξής: κάτοικοι 794 (1951), 551 (1961), 489 (1971), 385 (1991), 195 (2001), 170 (2011).[1][2][3][9][10]
Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»
- ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925
Ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Αγίου Γεωργίου
- ΦΕΚ 288Α - 24/08/1931
Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αγίου Γεωργίου και ορίζεται έδρα της κοινότητας Αβρακόντε
- 17/03/1991
Στον οικισμό προσαρτάται ο καταργούμενος οικισμός Κουδουμαλιά της κοινότητας Αβρακόντε
- ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997
Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αβρακόντε και προσαρτάται στο δήμο Οροπεδίου Λασιθίου. (Πηγή: eetaa.gr)
Πεζοπορία
Από το χωριό διέρχεται το περίφημο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, που έρχεται από τα δυτικά και, κατόπιν με νότια κατεύθυνση, οδηγεί στο οροπέδιο του Λιμνάκαρου και στην κορυφή του όρους Δίκτη, στα 2.148 μέτρα. Επίσης, ακολουθώντας το προς τα δυτικά και, μέσα από το χωριό Ψυχρό, μπορεί κάποιος να οδηγηθεί στον αρχαίο λατρευτικό χώρο του Δικταίου Άντρου.
Εκδηλώσεις
Η γιορτή του κολοκυθιού που γίνεται τον Αύγουστο στην περίοδο της νηστείας.[11]
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 1,2 statistics.gr
- ↑ 2,0 2,1 Πάπυρος Λαρούς
- ↑ 3,0 3,1 3,2 avrakonte.gr
- ↑ Statistics. gr
- ↑ Πάπυρος Λαρούς, 1978, 2006
- ↑ Σπανάκης
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2014.
- ↑ Γ. Βεληβασάκης στο avrakonte.gr
- ↑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
- ↑ Πρόγραμμα Καλλικράτης
- ↑ http://nefeli.lib.teicrete.gr/browse/sdo/tour/2010/DemetzouKyriaki/attached-document-1287560762-479453-16961/Demetzou2010.pdf
Πηγές
- https://web.archive.org/web/20140724065045/http://avrakonte.gr/html/istoria.html
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
- Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4
- Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
- Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς)
- Χάρτες «ROAD»
- Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΣΑ)
- http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/[νεκρός σύνδεσμος]
- eetaa.gr
- Σ.Γ.Σπανάκης, Συμβολή στην Ιστορία του Λασιθίου, κατά τη Βενετοκρατία, Ηράκλειο 1957
- Σ.Γ.Σπανάκης, Μνημεία της Κρητικής Ιστορίας