Τροπικό δάσος

Μια περιοχή του τροπικού δάσους του Αμαζονίου στη Βραζιλία

Το τροπικό δάσος ή ζούγκλα είναι το μεγάλο και πυκνό δάσος των τροπικών χωρών (μέχρι 28 μοίρες εκατέρωθεν του ισημερινού. Βρίσκονται στην Ασία, Αυστραλία, Αφρική, Νότια Αμερική, Κεντρική Αμερική, το Μεξικό και για πολλά από τα νησιά του Ειρηνικού. Η ελάχιστη κανονική ετήσια βροχόπτωση είναι μεταξύ 175 εκατοστών (69 in) και 200 ​​cm (79 in) σε αυτήν την κλιματική περιοχή. Η μέση μηνιαία θερμοκρασία υπερβαίνει τους 18 °C (64 °F) κατά τη διάρκεια όλων των μηνών του έτους.

Συνδυάζει υψηλή θερμοκρασία και υγρασία. Το αποτέλεσμα των συνθηκών αυτών είναι ένα όργιο βλάστησης και ζωής. Τα δέντρα του ξεπερνούν σε ύψος τα 50 μέτρα. Τα επίφυτα βρίσκονται σε αφθονία. Ελάχιστο ηλιακό φως φθάνει ως την επιφάνεια. Οι εποχές δεν έχουν το νόημα που έχουν σε άλλες περιοχές.

Τα τροπικά δάση σήμερα διαμελίζονται εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο κατακερματισμός που προκλήθηκε από γεωλογικές διαδικασίες όπως η ηφαιστεική δραστηριότητα έχει ανιχνευτεί και έχει αναγνωριστεί ως πηγή ειδογέννησης. Ωστόσο, η γρήγορη καταστροφή των διαθέσιμων θώκων από τους ανθρώπους θεωρείται ότι προκαλεί την εξαφάνιση ειδών.

Χαρακτηριστικά

Τα τροπικά δάση φιλοξενούν περισσότερα είδη σε όλο τον κόσμο από όλα τα άλλα βιοσυστήματα. Περίπου το 80 τοις εκατό(%) των γνωστών βιοποικιλοτήτων του πλανήτη μπορεί να βρεθεί σε ένα τροπικό δάσος.Οι φυλλώδης κορυφές των ψηλών δέντρων - επέκταση γύρω στα 50 με 85 μέτρα πάνω από το δάπεδο του δάσους - αποτελεί το υποόροφο. Η οργανική ύλη που πέφτει στο δάπεδο δάσος αποσυντίθεται γρήγορα. Τα τροπικά δάση εν μέρει χαρακτηρίζονται από υψηλή βροχόπτωση. Αυτό συχνά οδηγεί σε φτωχά εδάφη, λόγω έκπλυσης των διαλυτών θρεπτικών ουσιών. Σε γενικές γραμμές τα εδάφη των τροπικών δασών έχουν ταξινομηθεί ως "Oxisols", τα οποία κάθε χρόνο εμπλουτίζονται με εύφορη λάσπη. Τα τροπικά δάση έχουν υποβληθεί σε βαριά υλοτομία και γεωργική κάθαρση σε όλο το 20ο αιώνα, και οι περιοχές που καλύπτονται από τροπικά δάση σε όλο τον κόσμο έχουν ραγδαία συρρίκνωση. Τα τροπικά δάση επίσης συχνά ονομάζονται «οι πνεύμονες της Γης», ωστόσο, δεν υπάρχει για κάτι τέτοιο επιστημονική βάση, όπως είναι γνωστό τα τροπικά δάση παρέχουν ουσιαστικά ουδέτερο οξυγόνο, με ελάχιστη ή καμία καθαρή παραγωγή οξυγόνου.

Το τροπικό δάσος είναι υγρό. Ψηλά, πλατύφυλλα αειθαλή δέντρα είναι τα κυρίαρχα φυτά, σχηματίζοντας ένα φυλλώδη θόλο πάνω από το δάπεδο του δάσους. Ψηλότερα δέντρα, που ονομάζονται emergents, μπορούν να αυξηθούν πάνω από το θόλο. Το επάνω μέρος της κομοστέγης υποστηρίζει συχνά μια πλούσια χλωρίδα από επίφυτα, συμπεριλαμβανομένων ορχιδέες, bromeliads, βρύα, και λειχήνες, που ζουν συνδεδεμένα με τα κλαδιά των δέντρων. Η χαμόκλαδα ή το υπόροφο σε ένα τροπικό δάσος συχνά περιορίζεται από την έλλειψη του ηλιακού φωτός στο επίπεδο του εδάφους, και γενικά αποτελείται από σκιανθεκτικούς θάμνους, βότανα, φτέρες, μικρά δέντρα, και μεγάλα ξυλώδη αμπέλια που σκαρφαλώνουν στα δέντρα για να συλλάβουν το φως του ήλιου. Η σχετικά αραιή βλάστηση στην κάτω ιστορία δίνει τη δυνατότητα για τους ανθρώπους και άλλα ζώα να περπατήσουν μέσα από το δάσος. Στα φυλλοβόλα και ήμι-φυλλοβόλα δάση, ή τα δάση, όπου η πτέρυγα έχει διαταραχθεί για κάποιο λόγο, το έδαφος σύντομα αποικίτε από μία πυκνά μπερδεμένη ανάπτυξη των αμπελιών, των θάμνων και μικρών δέντρων που ονομάζονται ζούγκλα. Η θερμοκρασία κυμαίνεται από 21 °C έως 45 °C και από 125 έως 660 εκατοστά βροχής ετησίως.

Στρώματα

Το τροπικό δάσος είναι χωρισμένο σε πέντε διαφορετικά στρώματα, το καθένα με διαφορετικά φυτά και ζώα, προσαρμοσμένα για τη ζωή στη συγκεκριμένη περιοχή. Αυτά είναι: το στρώμα του εδάφους, το στρώμα των θάμνων, το υπόροφο στρώμα, το στρώμα του θόλου και το αναδυόμενο στρώμα. Μόνο το αναδυόμενο στρώμα είναι μοναδικό για τα τροπικά δάση, ενώ τα άλλα βρέθηκαν επίσης σε εύκρατα δάση.

Αναδυόμενο στρώμα

Το αναδυόμενο στρώμα περιέχει ένα μικρό αριθμό πολύ μεγάλων δέντρων που αναπτύσσονται πάνω από το στρώμα του θόλου, φθάνοντας το ύψος των 45-55 μ., αν και σε ορισμένες περιπτώσεις, μερικά είδη που θα αυξηθούν μέχρι και στα 40 μ. ή 50 μ. ύψος. Πρέπει να είναι σε θέση να αντέξει τις υψηλές θερμοκρασίες και ισχυρούς ανέμους. Αετοί, πεταλούδες, νυχτερίδες και ορισμένοι πίθηκοι κατοικούν σε αυτό το στρώμα.

Ένα βατράχι δέντρων με κόκκινο μάτια (Agalychnis callidrya)

Θόλος

Ο θόλος είναι το κύριο στρώμα του δάσους και αποτελεί μια στέγη πάνω από τα δύο εναπομείναντα στρώματα. Τα περισσότερα δέντρα έχουν ομαλή κόμη, οβάλ φύλλα που έρχονται σε ένα σημείο. Είναι ένας λαβύρινθος από φύλλα και κλαδιά. Πολλά ζώα ζουν σε αυτόν τον τομέα δεδομένου ότι η τροφή είναι άφθονη. Τα ζώα αυτά περιλαμβάνουν: φίδια, πτηνά toucan και βάτραχοι δέντρων.

Υποόροφος

Μικρό ποσοστό του ηλιακού φωτός φτάνει στο υποόροφο στρώμα, έτσι ώστε τα φυτά να αναπτύσσουν φύλλα με μεγάλη επιφάνεια ελάσματος για να συλλέξουν επαρκή ηλιακή ακτινοβολία. Τα φυτά σε αυτό τον τομέα σπάνια ξεπερνούν τα 3 μ. Πολλά ζώα ζουν εδώ συμπεριλαμβανομένου τα τζάγκουαρ, βατράχια δέντρων με κόκκινα μάτια(Agalychnis callidryas). και λεοπαρδάλεις. Υπάρχει μια μεγάλη συγκέντρωση των εντόμων σε αυτό το στρώμα.

Στρώμα των θάμνων και το Στρώμα του Εδάφους

Το Στρώμα των θάμνων και το Στρώμα του Εδάφους είναι πολύ σκοτεινά, με αποτέλεσμα λίγα φυτά να αναπτύσσονται σε αυτό το στρώμα. Το φωτεινό περιβάλλον είναι τυπικό περιβάλλον σκιάς με πολύ χαμηλές εντάσεις φωτός και κυρίως εμπλουτισμένου στην πράσινη και υπέρυθρη φασματική περιοχή. Ο ρυθμός αποδόμησης των οργανικών υπολειμμάτων είναι ιδιαίτερα υψηλός. Ένα φύλλο που μπορεί να πάρει ένα έτος για να αποσυνδεθεί σε ένα κανονικό κλίμα θα εξαφανιστεί σε 6 εβδομάδες εδώ. Γιγάντιοι Μυρμηγκοφάγοι ζουν σε αυτό το επίπεδο.

Φυσική ιστορία

Τα τροπικά δάση υπάρχουν στη Γη για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια πριν στη Λιθανθρακοφόρου ήπειρο της Ευραμερικής η οικολογία του τροπικού δάσους κατέρρευσε. Το τροπικό δάσος ήταν κατακερματισμένο λόγω της αλλαγής του κλίματος. Υπήρξε μια μεγάλη απώλεια ποικιλόμορφων αμφιβίων, ενώ την ίδια στιγμή το ξηρότερο κλίμα ώθησε τη διαφοροποίηση των ερπετών.

Χρήσεις από τον άνθρωπο

Αρνητικές ανθρώπινες επιδράσεις

Οι άνθρωποι καθαρίζουν το τροπικό δάσος του Αμαζονίου γρήγορα για τη γεωργία, την ξυλεία και την κτηνοτροφία, σε ποσοστό της τάξης των 1,5 στρεμμάτων ανά δευτερόλεπτο ή 50 γήπεδα ποδοσφαίρου ανά λεπτό, η οποία προκαλεί μεγάλο κίνδυνο στο δάσος.

Η γεωργική τεχνική Slash-and-burn

Κατοικία

Τα τροπικά δάση είναι σε θέση να υποστηρίξουν την ανθρώπινη ζωή. Οι πόροι των τροφίμων μέσα στο δάσος είναι εξαιρετικά διασκορπισμένοι λόγω της υψηλής βιολογικής ποικιλότητας και όποια τρόφιμα δεν υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό περιορίζονται στο κουβούκλιο και απαιτούν σημαντική ενέργεια για την απόκτηση. Ορισμένες ομάδες των κυνηγών-συλλεκτών έχουν αξιοποιήσει το τροπικό δάσος σε εποχιακή βάση, αλλά στάθηκαν κυρίως σε γειτονικές σαβάνες και ανοικτό περιβάλλον δάσους όπου τα τρόφιμα είναι πολύ πιο άφθονα. Άλλοι λαοί που περιγράφονται ως κάτοικοι των τροπικών δασών είναι κυνηγοί-συλλέκτες που εξακολουθούν να υφίστανται σε μεγάλο βαθμό από την εμπορία προϊόντων υψηλής αξίας των δασικών προϊόντων όπως είναι τα δέρματα, τα φτερά και το μέλι με τους αγρότες που ζουν έξω από το δάσος.

Φυλές Ιθαγενών

Στην Αμερική

• Akuntsu

• Awá

• Βραζιλιάνοι Ινδιάνοι(αγγλ. Brazilian Indians)

• Guarani

• Ινδιάνοι της Βραζιλίας(αγγλ. Indians of Brazil)

• Ινδιάνοι της Raposa–Serra do Sol

• Enawene Nawe

• Yanomami

• Zo’é

• Arhuaco

• Nukak

• Ayoreo

• Enxet

• Innu

• Ινδιάνοι του Περού

• Wichí

Στην Αφρική

• Bushmen Botswana

• Maasai

• Ogiek

• Φυλές Omo Valley

• Πυγμαίοι Κεντρικής Αφρικής

Στην Ασία και Αυστραλασία

• Άνθρωποι Aboriginal

• Batak

• Dongria Kondh

• Jarawa

• Jummas

• Palawan

• Φυλές Παπούαν

• Penn

• Wanniyala-Aetto

Λαοί που απειλούνται άμεσα με εξαφάνιση

• Cofanes: Τους αποκαλούν «προστάτες του τροπικού δάσους». Από τις 25.000 που υπήρχαν τη δεκαετία του 1960, έχουν απομείνει 800 στο Εκουαδόρ και άλλοι 900 στην Κολομβία.
• Sionas: Ζούνε στις όχθες των ποταμών της Αμαζονίας και κυρίως στο προστατευόμενο Πάρκο Cuyabeno. Από τις 15.000 που υπήρχαν πριν λίγα χρόνια, απέμειναν μόνο 400.
• Secouas: Ζούνε στις όχθες του ποταμού Rio Aguarico. Από τις 70.000 έχουν απομείνει μόνο οι 500.
• Huaranis: Τους αποκαλούν «πνεύμα του Ιαγουάρου». Έχουν απομείνει μόνο 2700 που ζουν μέσα στα τροπικά δάση του Πάρκου Yasun.
• Kichwas: Η μεγαλύτερη φυλή ιθαγενών στην Αμαζονία. 80.000 Kichwas ζούνε στα τροπικά δάση. Σήμερα αγωνίζονται μαζί με τους Huaoranis ενάντια στην καταστροφή του Αμαζονίου.

Όλοι οι ιθαγενείς που προσπάθησαν να μπουν ανάμεσα στη καταστροφή των τροπικών δασών κατατροπώθηκαν με διάφορους τρόπους από τις εταιρίες που εκμεταλλεύονται τα τροπικά δάση άλλοτε για τη υλοτομία, τη γεωργία ή την εξόρυξη μεταλλευμάτων, πετρελαίου ή φυσικού αερίου.

Μετατροπή σε Γεωργική Γη

Με την εφεύρεση της γεωργίας, οι άνθρωποι ήταν σε θέση να καθαρίσουν τμήματα του τροπικού δάσους για την παραγωγή των καλλιεργειών, μετατρέποντάς το σε εκτάσεις υπαίθριων καλλιεργειών. Τέτοιοι άνθρωποι, ωστόσο, λαμβάνουν την τροφή τους από τα οικόπεδα των αγροκτημάτων που έχουν απομακρυνθεί από το δάσος, το κυνήγι και τα κτηνοτροφικά μέσα στο δάσος. Η γεωργία σε πρώην δασικές εκτάσεις δεν είναι δύσκολη. Τα εδάφη των τροπικών δασών είναι συχνά λεπτά και τα διαρρέουν πολλά μέταλλα, και οι έντονες βροχοπτώσεις μπορούν να πλύνουν γρήγορα τα θρεπτικά συστατικά από την περιοχή για καλλιέργεια. Άνθρωποι όπως οι Yanomamo του Αμαζονίου, χρησιμοποιούν τη γεωργική τεχνική "Slash-and-burn" για να υπερβούν αυτούς τους περιορισμούς και για να τους επιτρέψει να πιέσουν βαθιά σε αυτό που ήταν προηγουμένως περιβάλλον τροπικού δάσους. Ωστόσο, αυτοί δεν είναι κάτοικοι τροπικού δάσους, μάλλον είναι κάτοικοι σε εκκαθαρισμένες γεωργικές εκτάσεις που, κάνουν επιδρομές στο τροπικό δάσος. Έως και το 90% της χαρακτηριστικής διατροφής των Yanamomo προέρχεται από εκτρεφόμενα φυτά.

Καλλιεργούμενα τρόφιμα και μπαχαρικά

Καφές, σοκολάτα, μπανάνα, μάνγκο, παπάγια, μακαντάμια, αβοκάντο, και ζαχαροκάλαμο όλα προήλθαν αρχικά από τροπικά δάση και εξακολουθούν να είναι ως επί το πλείστον να καλλιεργούνται σε φυτείες σε περιοχές που προηγουμένως ήταν πρωτογενή δάση. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και 1990, 40 εκατομμύρια τόνοι μπανάνας καταναλώθηκαν παγκοσμίως κάθε χρόνο, μαζί με 13 εκατομμύρια τόνους μάνγκο.Οι εξαγωγές του καφέ της Κεντρικής Αμερικής ήταν αξίας 3 δισ. ευρώ το 1970. Μεγάλο μέρος της γενετικής ποικιλότητας που χρησιμοποιείται για να διαφύγει η ζημιά που προκλήθηκε από νέες ασθένειες ακόμη προέρχονται από ανθεκτικά αποθέματα. Τροπικά δάση έχουν προμηθεύσει 250 καλλιεργημένα είδη φρούτων, σε σύγκριση με τα εύκρατα δάση που έχουν προμηθεύσει μόνο 20. Τα δάση στη Νέα Γουινέα και μόνο περιέχουν 251 είδη δέντρων με εδώδιμους καρπούς, εκ των οποίων μόνο 43 είχαν καθιερωθεί ως καλλιεργήσιμα από το 1985.

Φαρμακευτικοί πόροι και βιοποικιλότητα

Τα τροπικά δάση ονομάζονται επίσης «το μεγαλύτερο φαρμακείο στον κόσμο», λόγω του μεγάλου ποσού των φυσικών φαρμάκων που ανακαλύφθηκε στα τροπικά δάση που προέρχονται από φυτά. Για παράδειγμα, τροπικά δάση περιλαμβάνουν τα βασικά συστατικά των ορμονικών μεθόδων αντισύλληψης, τη κοκαΐνη, διεγερτικά, και ηρεμιστικά φάρμακα. Το Κουραρίου (ένα παραλυτικό φάρμακο) και η κινίνη (μια θεραπεία της ελονοσίας) βρίσκονται επίσης εκεί.

Θετικές ανθρώπινες επιδράσεις

Παρά τις αρνητικές επιπτώσεις του τουρισμού στα τροπικά δάση, υπάρχουν επίσης πολλά σημαντικά θετικά αποτελέσματα.

• Η αύξηση του τουρισμού έχει αυξήσει την οικονομική στήριξη, επιτρέποντας περισσότερα έσοδα για να δωριθεί στην προστασία του οικοτόπου. Ο τουρισμός μπορεί να συμβάλει άμεσα στη διατήρηση των ευαίσθητων περιοχών και ενδιαιτημάτων. Τα έσοδα από την είσοδο του πάρκου, αμοιβές και παρόμοιες πηγές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να πληρωθεί για την προστασία και τη διαχείριση των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών. Τα έσοδα από τη φορολογία και ο τουρισμός παρέχει ένα πρόσθετο κίνητρο για τις κυβερνήσεις να συμβάλουν στα έσοδα για την προστασία του δάσους.

• Ο τουρισμός έχει επίσης τη δυνατότητα να αυξήσει τη δημόσια εκτίμηση του περιβάλλοντος και να διαδώσει τη συνειδητοποίηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, όταν φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά σε επαφή με το περιβάλλον. Αυτή η αυξημένη ευαισθητοποίηση μπορεί να προκαλέσει πιο φιλική προς το περιβάλλον συμπεριφορά. Ο τουρισμός έχει θετική επίδραση στη διατήρηση άγριας ζωής και τις προσπάθειες προστασίας της, ιδίως στην Αφρική αλλά και στη Νότια Αμερική, την Ασία, την Αυστραλία και τον Νότιο Ειρηνικό.

Οι υπηρεσίες του οικοσυστήματος

Εκτός από την εξορυκτική χρησιμοποίηση των τροπικών δασών από τον άνθρωπο έχουν επίσης μη εξαγωγικές χρήσεις που συχνά συνοψίζεται ως υπηρεσίες των οικοσυστημάτων. Τροπικά δάση παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας, τις πλημμύρες και με την αύξηση της επιστημονικής γνώσης.

Καταστροφή

Η καταστροφή των τροπικών δασών από φυσικές διεργασίες, όπως η ηφαιστειακή δραστηριότητα, πυρκαγιές, και η κλιματική αλλαγή είναι καλά τεκμηριωμένη στα απολιθώματα. Οι γεωλογικές διεργασίες μεταβάλλουν αργά τη διάταξη του φυσικού περιβάλλοντος, την αύξηση της ειδογένεσης και ενδημισμού. Σε αντίθεση, την καταστροφή των τροπικών δασών από την ανθρώπινη δραστηριότητα, όπως η μετατροπή της γης αλλάζει το περιβάλλον σε ένα πολύ πιο γρήγορο χρονικό διάστημα και υπάρχει υποψία ότι είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες της εξαφάνισης.

Φυτά

Περισσότερα από τα δύο τρίτα των φυτικών ειδών στον κόσμο βρίσκονται στα τροπικά δάση(στα τροπικά δάση ζουν τα 170.000(!) από τα 250.000 γνωστά είδη φυτών του κόσμου). Τα φυτά παρέχουν καταφύγιο και τροφή για τα ζώα του τροπικού δάσους. Τα φυτά ενός τροπικού δάσους ζουν σε ένα ζεστό υγρό περιβάλλον που επιτρέπει σε μια τεράστια μεταβολή σπάνια σε πιο εύκρατα κλίματα: κάποια φυτά, όπως οι ορχιδέες έχουν όμορφα λουλούδια που έχουν προσαρμοστεί για να προσελκύσουν την αφθονία των εντόμων στο δάσος. Ο ανταγωνισμός στο επίπεδο του εδάφους για το φως και τα τρόφιμα έχει οδηγήσει σε εξέλιξη των φυτών που ζουν στα κλαδιά των άλλων φυτών, ή ακόμα "πνίγουν" μεγάλα δέντρα στην πάλη για την επιβίωση. Τα εναέρια φυτά συγκεντρώνουν συχνά τροφή από τον αέρα χρησιμοποιώντας τις λεγόμενες «ρίζες του αέρα». Η υγρασία του τροπικού δάσους ενθαρρύνει τέτοιες προσαρμογές που θα ήταν αδύνατο σε πιο εύκρατα δάση με τις πολύ ξηρότερες συνθήκες τους.

Ζώα

Ένας ιαγουάρος.

• Αετός

Ένας Γιγάντιος Μυρμηγκοφάγος

• Αντιλόπη

• Βατράχια δέντρων

• Γατόπαρδος

• Γιγάντιος Μυρμηγκοφάγος

• Γορίλας

• Ελέφαντας (Ασιατικός Ελέφαντας)

• Ζέβρα

• Ιαγουάρος (Γνωστός και ως "τζάγκουαρ")

• Ιπποπόταμος

• Καμηλοπάρδαλη

• Λεοπάρδαλη

• Λιοντάρι

• Νυχτερίδα

• Ουρακοτάγκος

• Πούμα

• Ρινόκερος (μαύρος, λευκός, κινέζικος & ρινόκερος της Ιάβας)

• Τίγρη

• Χιμπατζής

• Τουκάν

• Διάφορα έντομα

Εικόνες

• 
  Το Ramphastos tucanus με το πολύχρωμο ράμφος
• 
  Μία άποψη του Αμαζόνιου Ποταμού
• 
  Ο Αμαζόνιος Ποταμός από ψηλά
• 
  Μία γέφυρα χωρίς όρια

Πηγές

• AΓΡΙΑ ΖΩΑ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΑΒΑΝΑΣ
• Survivalinternational.org
• Τύπος Κηφισιάς

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Tropical rainforests στο Wikimedia Commons