Μετάβαση στο περιεχόμενο

Καλαθοσφαίριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|2|11|2024}}
Καλαθοσφαίριση στους Ολυμπιακούς Αγώνες
Διοικητική αρχήFIBA
Αγωνίσματα4 (άνδρες: 2, γυναίκες: 2)
Αγώνες
  • 1896
  • 1900
  • 1904
  • 1908
  • 1912
  • 1920
Σημείωση: έτη αθλήματος επίδειξης με πλάγια
Ολυμπιονίκες

Η καλαθοσφαίριση εντάχθηκε στα ολυμπιακά αθλήματα της ανδρικής κατηγορίας κατά τους Αγώνες του Βερολίνου (1936) και από τότε βρίσκεται μόνιμα στο πρόγραμμα των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Νωρίτερα είχε παρουσιαστεί δύο φορές ως άθλημα επίδειξης, το 1904 και το 1924. Το γυναικείο τουρνουά προστέθηκε στους Αγώνες του Μόντρεαλ (1976). Διοργανώτρια αρχή είναι η Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (FIBA) σε συνεργασία με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.

Ιστορικές πληροφορίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η νίκη στους Ολυμπιακούς Αγώνες αποτελεί την υψηλότερη διάκριση για την καλαθοσφαίριση, ανώτερη ακόμα και από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, σε αντίθεση π.χ. με το ποδόσφαιρο, όπου το ολυμπιακό τουρνουά είναι υποβαθμισμένο συγκριτικά με το Μουντιάλ. Και τούτο διότι εξαρχής δεν υπήρχαν στο ολυμπιακό τουρνουά διαχωρισμοί βάσει ηλικίας ή είδους ενασχόλησης με το άθλημα, με εξαίρεση τους αθλητές του NBA, οι οποίοι ούτως ή άλλως δεν είχαν δικαίωμα συμμετοχής σε καμία διοργάνωση εθνικών ομάδων έως το 1991.

Κυρίαρχος του θεσμού στους άνδρες είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες με 16 χρυσά μετάλλια σε 20 διοργανώσεις - η ομάδα ολοκλήρωσε τα επτά πρώτα τουρνουά αήττητη, μολονότι απαρτιζόταν αποκλειστικά από παίκτες του κολλεγιακού και του ερασιτεχνικού πρωταθλήματος. Η μόνη δύναμη που απείλησε επί μακρόν τη μονοκρατορία των ΗΠΑ, ήταν η Σοβιετική Ένωση, δεν το κατάφερε όμως παρά σε δύο διοργανώσεις. Χρυσά μετάλλια έχουν κατακτήσει επίσης η Γιουγκοσλαβία και η Αργεντινή (από ένα).

Στις γυναίκες τα πράγματα ήταν αρχικά μοιρασμένα, με ΗΠΑ και ΕΣΣΔ να είναι ισοδύναμες στις πρώτες διοργανώσεις. Μετά όμως τη διάλυση της δεύτερης, οι ΗΠΑ κυριαρχούν στο θεσμό με πέντε συνεχόμενα χρυσά μετάλλια.

Διαδικασία πρόκρισης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα πρώτα ολυμπιακά τουρνουά, τα κριτήρια συμμετοχής ήταν πολύ ελαστικά και ο αριθμός των συμμετεχόντων μεγάλος, σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα. Λόγω και του χαμηλού - τότε - βαθμού διάδοσης του αθλήματος (μπάσκετ ανταγωνιστικού επιπέδου έπαιζαν μόνο οι αμερικανικές χώρες, το ανατολικό μπλοκ και η Μεσόγειος), ουσιαστικά αρκούσε η αίτηση συμμετοχής για να βρεθεί μια χώρα στους Ολυμπιακούς.

Το 1956 η FΙΒA όρισε για πρώτη φορά κλειστό αριθμό συμμετεχόντων (16 - μειώθηκε σε 12 το 1976). Παράλληλα ξεκίνησε να εφαρμόζει ένα μοντέλο πρόκρισης που ισχύει έως σήμερα με μικρές τροποποιήσεις:

  • Κάποιες χώρες συμμετέχουν αυτοδίκαια. Αρχικά ο αριθμός τους ήταν μεγάλος και περιελάμβανε - κατά περίσταση - τη διοργανώτρια χώρα, τις πρώτες θέσεις του προηγούμενου ολυμπιακού τουρνουά κ.ά. Στις πιο πρόσφατες διοργανώσεις, κατ' αυτόν τον τρόπο προκρίνονται μόνο δύο χώρες: η διοργανώτρια και η εν ενεργεία παγκόσμια πρωταθλήτρια (ή μόνο μία, εάν αυτές οι ιδιότητες ταυτίζονται, όπως π.χ. στους Αγώνες της Ατλάντας).
  • Οι περισσότερες θέσεις δίνονται στις ηπειρωτικές ζώνες και αυτές με τη σειρά τους τις μοιράζουν βάσει αποκλειστικά αγωνιστικών κριτηρίων. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που ξεκίνησε το Αφρικανικό, το Ασιατικό και το Ωκεανικό Πρωτάθλημα. Η Ευρώπη, αν και διέθετε ήδη πρωτάθλημα (Ευρωμπάσκετ), επέλεξε να διοργανώνει ειδικό προκριματικό τουρνουά έως το 1992 (έκτοτε τα εισιτήρια δίνονται μέσω του Ευρωμπάσκετ). Η Αμερική χρησιμοποιούσε ως κριτήριο το σχετικό τουρνουά των Παναμερικανικών Αγώνων, μέχρι να ξεκινήσει το αμιγώς μπασκετικό Αμερικανικό Πρωτάθλημα το 1980.
  • Αρκετές φορές (όχι όλες), αρχής γενομένης απ' το 1956, η FIBA έχει κρατήσει κάποια εισιτήρια «της τελευταίας στιγμής», τα οποία παραχωρεί στους νικητές του Προ-ολυμπιακού Τουρνουά. Αυτό διεξάγεται λίγες μέρες πριν από την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων, με τη συμμετοχή των επιλαχόντων των παραπάνω ηπειρωτικών διοργανώσεων.

Παρόμοιος είναι ο εκάστοτε τρόπος πρόκρισης στο γυναικείο τουρνουά, με τη διαφορά ότι σε αυτό συμμετείχαν αρχικά λιγότερες ομάδες. Ξεκίνησε με έξι, το 1988 ο αριθμός ανέβηκε στις οκτώ, ενώ από το 1996 καθιερώθηκε η συμμετοχή ίσου αριθμού με τους άνδρες (δώδεκα).

Διοργανώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στιγμιότυπο από τον ημιτελικό ΕΣΣΔ-ΗΠΑ των Ολυμπιακών της Σεούλ (1988): Οι Σοβιετικοί Σαμπόνις και Βολκόφ διεκδικούν το ριμπάουντ με τους Αμερικανούς Μάνινγκ και Ρόμπινσον.
Τουρνουά ανδρών Τουρνουά γυναικών
1936 ΗΠΑ Καναδάς Μεξικό Δεν ανήκε στα γυναικεία ολυμπιακά αθλήματα
1948 ΗΠΑ Γαλλία Βραζιλία
1952 ΗΠΑ Σοβ. Ένωση Ουρουγουάη
1956 ΗΠΑ Σοβ. Ένωση Ουρουγουάη
1960 ΗΠΑ Σοβ. Ένωση Βραζιλία
1964 ΗΠΑ Σοβ. Ένωση Βραζιλία
1968 ΗΠΑ Γιουγκοσλαβία Σοβ. Ένωση
1972 Σοβ. Ένωση ΗΠΑ Κούβα
1976 ΗΠΑ Γιουγκοσλαβία Σοβ. Ένωση Σοβ. Ένωση ΗΠΑ Βουλγαρία
1980 Γιουγκοσλαβία Ιταλία Σοβ. Ένωση Σοβ. Ένωση Βουλγαρία Γιουγκοσλαβία
1984 ΗΠΑ Ισπανία Γιουγκοσλαβία ΗΠΑ Νότια Κορέα Κίνα
1988 Σοβ. Ένωση Γιουγκοσλαβία ΗΠΑ ΗΠΑ Γιουγκοσλαβία Σοβ. Ένωση
1992 ΗΠΑ Κροατία Λιθουανία Ενοπ. Ομάδα Κίνα ΗΠΑ
1996 ΗΠΑ Γιουγκοσλαβία Λιθουανία ΗΠΑ Βραζιλία Αυστραλία
2000 ΗΠΑ Γαλλία Λιθουανία ΗΠΑ Αυστραλία Βραζιλία
2004 Αργεντινή Ιταλία ΗΠΑ ΗΠΑ Αυστραλία Ρωσία
2008 ΗΠΑ Ισπανία Αργεντινή ΗΠΑ Αυστραλία Ρωσία
2012 ΗΠΑ Ισπανία Ρωσία ΗΠΑ Γαλλία Αυστραλία
2016 ΗΠΑ Σερβία Ισπανία ΗΠΑ Ισπανία Σερβία
2020 ΗΠΑ Γαλλία Αυστραλία ΗΠΑ Ιαπωνία Γαλλία
2024 ΗΠΑ Γαλλία Σερβία

Πίνακες μεταλλίων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

(τελευταία ενημέρωση: Τόκιο 2020)

Συγκεντρωτικός
Χώρα ΣΥΝ
1. ΗΠΑ 25 2 3 30
2. Σοβιετική Ένωση α 4 4 4 12
3. Γιουγκοσλαβία β 1 5 2 8
4. Αργεντινή 1 0 1 2
5. Ενοπ. Ομάδα α 1 0 0 1
6. Γαλλία 0 4 1 5
Ισπανία 0 4 1 5
8. Αυστραλία 0 3 3 6
9. Ιταλία 0 2 0 2
10. Βραζιλία 0 1 4 5
11. Βουλγαρία 0 1 1 2
Κίνα 0 1 1 2
Σερβία 0 1 1 2
14. Καναδάς 0 1 0 1
Κροατία 0 1 0 1
Ιαπωνία 0 1 0 1
Νότια Κορέα 0 1 0 1
18. Λιθουανία 0 0 3 3
Ρωσία 0 0 3 3
20. Ουρουγουάη 0 0 2 2
21. Κούβα 0 0 1 1
Μεξικό 0 0 1 1
Άνδρες
Ομάδα ΣΥΝ
1. ΗΠΑ 16 1 2 19
2. Σοβ. Ένωση α 2 4 3 9
3. Γιουγκοσλαβία β 1 4 1 6
4. Αργεντινή 1 0 1 2
5. Ισπανία 0 3 0 3
6. Γαλλία 0 2 0 2
7. Ιταλία 0 2 0 2
8. Καναδάς 0 1 0 1
Κροατία 0 1 0 1
Σερβία 0 1 0 1
11. Βραζιλία 0 0 3 3
Λιθουανία 0 0 3 3
13. Ουρουγουάη 0 0 2 2
14. Αυστραλία 0 0 1 1
Κούβα 0 0 1 1
Μεξικό 0 0 1 1
Ρωσία 0 0 1 1
Γυναίκες
Ομάδα ΣΥΝ
1. ΗΠΑ 9 1 1 11
2. Σοβ. Ένωση α 2 0 1 3
3. Ενοπ. Ομάδα α 1 0 0 1
4. Αυστραλία 0 3 2 5
5. Βραζιλία 0 1 1 2
Βουλγαρία 0 1 1 2
Κίνα 0 1 1 2
Γαλλία 0 1 1 2
Γιουγκοσλαβία 0 1 1 2
10. Ιαπωνία 0 1 0 1
Νότια Κορέα 0 1 0 1
Ισπανία 0 1 0 1
13. Ρωσία 0 0 2 2
14. Σερβία 0 0 1 1


α Η ΔΟΕ θεωρεί τη Σοβιετική Ένωση και την Ενοποιημένη Ομάδα ως διαφορετικές ομάδες.
 β Η ΔΟΕ θεωρεί την Ο.Δ. Γιουγκοσλαβίας ως συνέχεια της Σ.Ο.Δ. Γιουγκοσλαβίας.

Ελληνικές παρουσίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ολυμπιακοί αγώνες Παρίσι 2024

Προπονητής:

Παίκτες:

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Οι Ολυμπιονίκες 1896-1980», εκδ. Χρυσός Τύπος ΑΕ, 1980, σελ. 40-41.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καλαθοσφαίριση_στους_Ολυμπιακούς_Αγώνες&oldid=10692578"