Κάτω Βούταινα Μεσσηνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°7′13.73″N 21°47′19.64″E / 37.1204806°N 21.7887889°E / 37.1204806; 21.7887889

Κάτω Βούταινα
Κάτω Βούταινα is located in Greece
Κάτω Βούταινα
Κάτω Βούταινα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΔήμος Μεσσήνης
(Έδρα: Μεσσήνη)
Δημοτική ΕνότηταΑριστομένους
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο521[1] μ.
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΚάτω Βούτενα
Κάτω Βούτενα
Ταχ. κώδικας24200[2]
Τηλ. κωδικός27220[3]
Δήμος Μεσσήνης

Η Κάτω Βούταινα,[4] αναφερόμενη παλαιότερα ως η Κάτω Βούτενα, είναι ορεινός οικισμός κοντά στον Αριστομένη και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κάτω Βούταινα βρίσκεται νοτιοανατολικά από το Ραπτόπουλο από το οποίο απέχει 14,5 περίπου χιλιόμετρα και βορειοδυτικά από τον Αριστομένη από τον οποίο απέχει περίπου 7 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 521[1] μέτρα και απέχει από τις ακτές του Κόλπου της Μεσσηνίας περίπου 25,5 χιλιόμετρα. Κοντά στην Κάτω Βούταινα βρίσκονται, προς τα βόρειά της η Άνω Βούταινα σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων, προς τα νοτιοανατολικά της η Πλατανόβρυση σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιοδυτικά της το Παλαιό Λουτρό σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων. Επίσης η Κάτω Βούταινα βρίσκεται στα βορειοδυτικά από την έδρα του δήμου, τη Μεσσήνη, από την οποία απέχει 31 περίπου χιλιόμετρα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό, το οποίο θεωρείται ως ένα από τα χωριά του ημιορεινού συμπλέγματος των Κοντοβουνίων, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Μεσσήνης στη σύγχρονη εποχή, όσο και της Αρκαδιάς (Κυπαρισσία) κατά τη μεσαιωνική εποχή και της Πυλίας κατά τη μυκηναϊκή εποχή. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Ο αρχικός οικισμός, δηλαδή η παλαιότερη Βούταινα, από τον οποίο προήλθαν οι σύγχρονοι οικισμοί Κάτω Βούταινα και Άνω Βούταινα, υπήρχε τουλάχιστον από τα χρόνια της Ενετοκρατίας και η παλαιότερη ονομασία του ήταν Βούτενα ή Βάτενα.

Β΄ Ενετοκρατία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας ο αρχικός παλαιότερος οικισμός αναφερόταν ως Βούτενα (Vutena[5][6] ή Machiera[7]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο.

Το χωριό Βούτενα (Vutena), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας ή Αρκαδιάς (Territorio d' Arcadia), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 40 κατοίκους.[5] Η Βούτενα, αναφερόταν με αυτό το όνομα κατά την Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας (1699), ως Vuttena, στην απογραφή Grimani του 1700 και ως Vutena στην απογραφή Pacifico/Alberghetti του 1704.[8]

Νεότερη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επίσης το χωριό αναφερόταν τον 19ο αιώνα ως Vatena σύμφωνα με τον Pouqueville το 1815 και ως Voutena σύμφωνα με την απογραφή του 1829, που έγινε από την «επιστημονική αποστολή του Μοριά» (Mission scientifique de Morée), τμήμα της γαλλικής αποστολής με την ονομασία Εκστρατεία του Μοριά (Expédition de Morée), η οποία ήταν αποστολή εκστρατευτικού σώματος 13.000-15.000 ανδρών, υπό την αρχηγία του Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος στην Πελοπόννησο, μεταξύ των ετών 1828 και 1833, ενώ η πρώτη επίσημη ονομασία του χωριού, μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ήταν η ονομασία η Βάτενα.[8]

Διοικητική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο παλαιότερος οικισμός Βούτενα[9] προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835,[10] στον Δήμο Τομέως,[11] που είχε ως έδρα το Χαλβάτσο (σήμερα το Κεφαλόβρυσο), ως το 1840,[12] που ο δήμος αυτός καταργήθηκε και ο οικισμός αποσπάται από τον Δήμο Τομέως και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Αριστομένους,[13] με έδρα το Μουσταφάπασα (σήμερα ο Αριστομένης), όπου και παρέμεινε ως και το 1897,[14] όταν ο παλαιότερος οικισμός της Βούτενας καταργήθηκε, ενώ στη θέση της δημιουργήθηκαν επίσημα (αναφέρονταν ήδη χωριστά, από την απογραφή του 1889) οι νεότεροι οικισμοί, Άνω Βούτενα[15] και Κάτω Βούτενα[16], οι οποίοι προσαρτήθηκαν επίσης στον παλαιό Δήμο Αριστομένους και παρέμειναν σε αυτόν ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1844 ως το 1851 ο παλαιότερος οικισμός αναφερόταν επίσημα ως η Βούτενα, από το 1851 ως το 1879 ως η Βούταινα, ενώ από το 1879 ως το 1897 που καταργήθηκε τυπικά και πάλι ως η Βούτενα. Από το 1889 οι νεότεροι οικισμοί αναφέρονταν επίσης ως Βούτενα (Άνω και Κάτω). Το παλαιότερο χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Βούταινα στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Αριστομένους της Επαρχίας Μεσσήνης με πληθυσμό 241 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[17] Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως «πρώην έδρα» του Δήμου Αριστομένους η Πολαίνα (σήμερα η Πλατανόβρυση) και ως «νυν έδρα» (το 1853) το χωριό Κουτήφαρι (σήμερα ο Κουτίφαρης). Το 1912[18] και οι δυο νεότεροι οικισμοί, η Άνω Βούτενα και η Κάτω Βούτενα προσαρτήθηκαν στην Κοινότητα Πολαίνης,[19] με έδρα την Πολαίνα, ενώ 7 χρόνια αργότερα, το 1919[20] αποσπώνται από την Κοινότητα Πολαίνης και προσαρτώνται στην Κοινότητα Βουτένων[21] ή Βουτίνων με έδρα τον οικισμό Άνω Βούτενα ή Άνω Βούτινα και προσαρτώμενους οικισμούς την Κάτω Βούτενα ή Κάτω Βούτινα (Κάτω Βούταινα) και τη Μάκραινα. Το 1940[22] διορθώνονται τα ονόματα των οικισμών ως εξής: Από Άνω Βούτενα σε Άνω Βούταινα, από Κάτω Βούτενα σε Κάτω Βούταινα και από Μάκραινα σε Μάκρενα, ενώ η Κοινότητα Βουτένων γίνεται Κοινότητα Βουταίνης. Η Κάτω Βούταινα παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Βουταίνης, με τις αλλαγές των ονομασιών κοινότητας και οικισμού, από το 1919 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Κάτω Βούταινα υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αριστομένους,[23][24] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Κάτωω Βούταινα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Μεσσήνης.[25][26] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αιπείας, Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης, Μεσσήνης, Πεταλιδίου και της Κοινότητας Τρικόρφου. Η Κάτω Βούταινα σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Βουταίνης του Δήμου Μεσσήνης,[4] στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί Άνω Βούταινα (ως έδρα) και Μάκρενα.

Κάτοικοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 12 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, ενώ παλαιότερα η κύρια απασχόληση ήταν η κτηνοτροφία.

Εξέλιξη Πληθυσμού της Κάτω Βούταινας Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1889 130[27]
1896 174[28]
1907 180[29]
1920 171[30]
1928 155[31]
1940 182[32]
1951 168[33]
1961 142[34]
1971 114[35]
1981 69[36]
1991 50[37]
2001 37[38]
2011 12[39]

Επισήμανση: Ο πληθυσμός όπως αναφέρεται στο παραπάνω διάγραμμα αφορά τον νεότερο οικισμό της Κάτω Βούταινας που δημιουργήθηκε επίσημα το 1897. (Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παλαιότερη Βούταινα δες και λήμμα: Άνω Βούταινα).

Κτίρια - αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια,Η Εκκλησια του Ειναι Η Κοιμηση Της Θεοτοκου κοντά στο χωριό υπάρχει προς την κατεύθυνση της Άνω Βούταινας το μικρό ερειπωμένο Κάστρο της Βούταινας, από το οποίο διατηρούνται μόνο τα κατάλοιπα ενός πύργου και μιας κτιστής καμαροσκέπαστης δεξαμενής ορθογώνιας κάτοψης.[40]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Κάτω Βούταινα, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. Ταχυδρομικός Κώδικας Κάτω Βούταινα Μεσσηνίας.
  3. Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Μεσσήνη: 27220
  4. 4,0 4,1 Δημοτική Ενότητα Αριστομένους - Βούταινα Αρχειοθετήθηκε 2020-09-26 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα www.messini.gr του Δήμου Μεσσήνης.
  5. 5,0 5,1 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 161 Vutena - Απογραφή 1879, Νο 161 Βούτενα, σελ. 706-707.
  6. "Breve Descrizione" (1700), p. 94.
  7. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Nono Territorio d' Arcadia - Vutena), p. 131 (Provincia di Messenia).
  8. 8,0 8,1 Αναστάσιος Αθ. Παναγιωτόπουλος, Μεσαιωνικής Μεσσηνίας ιστορικογεωγραφικά και Κοντοβουνίων οικιστικά, Αναστατικές Εκδόσεις Δ. Ν. Καραβία, Αθήνα 2007, ISBN 978-960-258-103-2, Οικιστική εξέλιξη 1 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 25 Πάνω Βούτενα - Απογραφή Corner (1689 Vutena - Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας (1699): Βούτενα - Απογραφή Grimani (1700): Vuttena και Οικιστική εξέλιξη 2 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 25, Απογραφή Pacifico/Alberghetti (1704): Vutena - Pouqueville (1815): Vatena - Απογραφή Expedition Scientifique de Moree (1829): Voutena - Πρώτη επίσημη εμφάνιση μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους (1836): Βάτενα.
  9. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Βούτενα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  10. 21-04-1835.
  11. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Τομέως (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  12. ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  13. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αριστομένους (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  14. ΦΕΚ 59Β - 17/06/1897.
  15. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Άνω Βούτενα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  16. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κάτω Βούτενα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  17. Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 569.
  18. ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  19. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Πολαίνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  20. ΦΕΚ 69Α - 26/03/1919.
  21. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Βουτένων (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  22. 16/10/1940.
  23. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αριστομένους (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  24. ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  25. ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  26. Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Μεσσήνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  27. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 83.
  28. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 101.
  29. Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 392.
  30. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 228.
  31. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 266.
  32. Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 297.
  33. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 145.
  34. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 141.
  35. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 137.
  36. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 147.
  37. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 179.
  38. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 180.
  39. "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2018-09-27 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  40. "ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ 61[νεκρός σύνδεσμος]", Β1 2006[νεκρός σύνδεσμος], URI: http://hdl.handle.net/11631/21728[νεκρός σύνδεσμος] (2006), σελ. 404.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]