Ζώης Πάνου
| Ζώης Πάνου | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 1765 Παραμυθιά Θεσπρωτίας, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θάνατος | 29 Αυγούστου 1846 Ελλάδα |
| Χώρα | Ρωσική Αυτοκρατορία Γαλλική Αυτοκρατορία, Βρετανική Αυτοκρατορία και Ελλάδα |
| Βαθμός | Αντιστράτηγος (Πρώτη Ελληνική Δημοκρατία) / Συνταγματάρχης (Βασίλειο της Ελλάδας) |
| Μάχες/πόλεμοι | Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1787-1792), Ναπολεόντειοι Πόλεμοι, Ελληνική Επανάσταση του 1821 |
| Συγγενείς | Πηνελόπη Ράλλη ( κόρη ) Δέσπω Τζαβέλα ( αδελφή ) Κίτσος Τζαβέλας ( ανιψιός ) |
| δεδομένα () | |
Ο Ζώης Πάνου (1765 - 29 Αυγούστου 1846) ήταν στρατιωτικός και οπλαρχηγός της ελληνικής επανάστασης του 1821 από την Παραμυθιά της Ηπείρου. Επιπλέον, διετέλεσε επίσης πληρεξούσιος σε διάφορες Εθνοσυνελεύσεις.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δραστηριότητες κατά τα προεπαναστατικά χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πάνου γεννήθηκε 1765 στην Παραμυθιά και προερχόταν από ευκατάστατη και θρησκευόμενη οικογένεια της περιοχής. Αδελφή του ήταν η μετέπειτα σύζυγος του Σουλιώτη οπλαρχηγού Φώτου Τζαβέλα, Δέσπω[1]. Κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, δραστηριοποιήθηκε ως έμπορος στο Παλέρμο της Σικελίας[2]. Κατά τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1787 - 1792, κατετάγη στον ρωσικό στρατό και αργότερα συμμετείχε στους Ναπολεόντειους Πολέμους[3]. Από το 1805 υπηρετούσε στα, δημιουργημένα από τους Ρώσους, Ελληνικά Τάγματα των Επτανήσων, τα οποία διατηρήθηκαν και επί γαλλικής και βρετανικής κυριαρχίας, φτάνοντας μέχρι το βαθμό του λοχαγού α΄ τάξεως[4]. Παράλληλα, από το 1819 ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία[5]. Το 1820, συμμετείχε στον πόλεμο μεταξύ Υψηλής Πύλης και Αλή πασά, πρώτα στο πλευρό των σουλτανικών στρατευμάτων και έπειτα, μετά από συμφωνία μεταξύ του Αλή και των Σουλιωτών, με το μέρος του πασά των Ιωαννίνων[5]. Στο πλαίσιο αυτού του πολέμου, όπου μάλιστα τραυματίστηκε δύο φορές, διακρίθηκε στις μάχες της Μανωλιάσας, του Θεριακησίου και της Λέλοβας[6].
Δράση στην ελληνική επανάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τον Ιούλιο του 1821, συμμετείχε μαζί με ένοπλη δύναμη Παργινών και Σουλιωτών, στην αποτυχημένη επιχείρηση των Ελλήνων επαναστατών προς κατάληψη του φρουρίου της Πάργας[7]. Στις 2 Αυγούστου του 1822, συμμετείχε μαζί με τους Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, Λάμπρο Βέικο και Βασίλη Ζέρβα στη μάχη της Σπλάντζας[8][9][10], έχοντας υπό τις διαταγές του 120 άνδρες. Η μάχη αυτή, έγινε στο πλαίσιο της προσπάθειας για ενίσχυση του Σουλίου, το οποίο πιεζόταν από τα οθωμανικά στρατεύματα, ο θάνατος όμως του Μαυρομιχάλη κατά τη διάρκεια της μάχης, ενώ εκείνος όδευε με μερικούς άνδρες για να υποστηρίξει το οχύρωμα του Πάνου, ματαίωσε την εκστρατεία[11]. Κατά τα τέλη του ίδιου έτους,ο Πάνου βρέθηκε στο πολιορκημένο Μεσολόγγι και αργότερα πολέμησε επικεφαλής 30 ανδρών σε Τρίκερι, Σκιάθο και Πάτρα[12]. Το 1824, υπερασπίστηκε τον Καραϊσκάκη όταν εκείνος πέρασε από δίκη, ενώ στις 4 Απριλίου του 1825 προβιβάστηκε στο βαθμό του αντιστρατήγου[13].
Το 1825 - 1826, έλαβε μέρος στην δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, ενταγμένος στο σώμα του ανιψιού του, Κίτσου Τζαβέλα. Μάλιστα, από κοινού με τους Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο και Γεώργιο Βαλτινό, μετέβη στη Ζάκυνθο προς ανεύρεση εφοδίων και χρημάτων[14]. Κατά την Έξοδο της 10ης Απριλίου αν και τραυματίας κατάφερε να διασωθεί.
Πέραν από τα πεδία των μαχών, ο Πάνου συνέβαλε και στον πολιτικό τομέα της επανάστασης. Κατά τις αρχές του 1822, έλαβε μέρος στην Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, υπογράφοντας το «Προσωρινόν Πολίτευμα» ως αντιπρόσωπος των Σουλιωτών[12][15], ενώ αργότερα έλαβε μέρος στις εθνοσυνελεύσεις του Άστρους (1823) και της Τροιζήνας[16].
Στα πλαίσια του ελληνικού κράτους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, ο Ζώης Πάνου τιμήθηκε με το βαθμό του συνταγματάρχη της Βασιλικής Φάλαγγας. Παράλληλα, το 1842, εκδόθηκε ποιητική του συλλογή, αποτελούμενη από ποιήματα που είχε συγγράψει κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης με σκοπό την ενθάρρυνση των Ελλήνων[17]. Απεβίωσε πλήρης ημερών, στις 29 Αυγούστου του 1846.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 7 - 9.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 11.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 12.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 13 - 14.
- ↑ 5,0 5,1 Κραψίτη, 1973, σ. 14.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 15 - 16.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 16 - 17.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 17 - 20.
- ↑ Βακαλοπούλου, 1982, ΣΤ', σ. 165 - 166.
- ↑ Περραιβού, Α', 1836, σ. 168 - 173.
- ↑ Βακαλοπούλου, 1982, ΣΤ', σ. 152 - 153, 165 - 166.
- ↑ 12,0 12,1 Κραψίτη, 1973, σ. 23.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 30 - 32.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 24 - 26.
- ↑ Κόκκινου, 1974, Β΄, σ. 383.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 26 - 27.
- ↑ Κραψίτη, 1973, σ. 34 - 35.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αποστόλου Ε. Βακαλοπούλου, Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, τόμος ΣΤ', Θεσσαλονίκη 1982.
- Διονυσίου Κοκκίνου, Η Ελληνική Επανάστασις, εκδόσεις Μέλισσα, έκτη έκδοσις, τόμος Β΄, Αθήναι 1974.
- Βασίλη Κραψίτη, Ζώης Πάνου, Βιβλιοθήκη του γένους, εκδόσεις του συλλόγου «Οι φίλοι του Σουλίου», Αθήναι, 1973.
- Χριστοφόρου Περραιβού, Απομνημονεύματα πολεμικά διαφόρων μαχών συγκροτηθεισών μεταξύ Ελλήνων και Οθωμανών κατά τε το Σούλιον και Ανατολικήν Ελλάδα από του 1820 μέχρι του 1829 έτους, Εν Αθήναις, 1836.