Ωοτοκία

Ωοτόκα ονομάζονται τα ζώα που γεννούν αυγά (ωα) με καθόλου ή πολύ μικρή εμβρυϊκή ανάπτυξη. Αυτή είναι η μέθοδος αναπαραγωγής στα περισσότερα ψάρια, αμφίβια, ερπετά, όλα τα πτηνά, τα μονοτρήματα, και τα περισσότερα έντομα, μαλάκια και ορισμένες αραχνείδες.

Τρόποι αναπαραγωγής

Με επιστημονική σχολαστικότητα, μπορούν να διαφοροποιηθούν πέντε τρόποι αναπαραγωγής βασισμένοι στις σχέσεις μεταξύ ζυγωτών και γονέων:

• Εξωτερική-ωοτοκία: όπου η γονιμοποίηση είναι εξωτερική. Έτσι αναπαράγονται τα αρθρόποδα, τα ψάρια, και τα περισσότερα είδη των βατράχων.
• Εσωτερική-ωοτοκία: όπου η γονιμοποίηση είναι εσωτερική, το θηλυκό γεννά τα ζυγωτά ως αυγά με βαρυσήμαντο τον κρόκο του αυγού. Έτσι αναπαράγονται συνήθως τα πτηνά.
• Ωοτοκία ή Ωο-ζωοτοκία: γίνεται με τη διατήρηση των ζυγωτών στο σώμα του θηλυκού ή στο σώμα του αρσενικού, χωρίς όμως να υπάρχουν αλληλεπιδράσεις στη διατροφή μεταξύ ζυγωτών και γονέων. Το σκουλίκι Anguis fragilis είναι ένα παράδειγμα Ωο-ζωοτοκίας. Στον ιππόκαμπο, οι ζυγώτες διατηρούνται στο κοιλιακό μάρσιπο του αρσενικού. Στο βάτραχο Rhinoderma darwinii, οι ζυγωτές αναπτύσσονται σε ένα φωνητικό σάκο, ενώ στο βάτραχο Rheobatrachus, οι ζυγωτές αναπτύσσονται στο στομάχι.
• Ιστοτροφική ζωοτοκία: οι ζυγωτές αναπτύσσονται στις σάλπιγγες του θηλυκού, και βρίσκουν τα θρεπτικά συστατικά τους με ωοφαγία ή αδελφοφαγία, για παράδειγμα ο ενδομήτριος κανιβαλισμός σε ορισμένους καρχαρίες ή στη μαύρη σαλαμάνδρα (Salamandra atra).
• Αιμοτροφική ζωοτοκία: Τα θρεπτικά συστατικά παρέχονται από το θηλυκό, συχνά μέσω του πλακούντα. Στο βάτραχο Gastrotheca ovifera, τα έμβρυα τρέφονται από τη μητέρα μέσω εξειδικευμένων βραγχίων. Η σαύρα Pseudomoia pagenstecheri και τα περισσότερα θηλαστικά εμφανίζουν αιμοτροφική ζωοτοκία.

Τα αυγά των χερσαίων ωοτόκων ζώων συχνά προστατεύονται από ένα κέλυφος, όπως στα ερπετά και τα έντομα, το οποίο δημιουργείται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της εσωτερικής γονιμοποίησης. Τα υδρόβια ωοτόκα ζώα, όπως τα ψάρια και τα αμφίβια, γεννούν τα αυγά τους πριν από τη γονιμοποίηση, και το αρσενικό αφήνει το σπέρμα του πάνω από τα πρόσφατα γεννημένα αυγά σε μια διαδικασία που ονομάζεται εξωτερική γονιμοποίηση.