Μετάβαση στο περιεχόμενο

Υπνοβασία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η Υπνοβάτης, Τζων Έβερετ Μίλαι, 1871

Η υπνοβασία είναι ένα φαινόμενο συνδυασμού ύπνου και εγρήγορσης.[1] Κατατάσσεται ως διαταραχή ύπνου που ανήκει στην οικογένεια της παραϋπνίας.[2] Εμφανίζεται κατά το στάδιο αργών κυμάτων του ύπνου, σε κατάσταση χαμηλής συνείδησης, με τέλεση δραστηριοτήτων που συνήθως εκτελούνται σε κατάσταση πλήρους συνείδησης. Αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να είναι τόσο καλοήθεις όσο η ομιλία, το να κάθεσαι στο κρεβάτι, το περπάτημα στο μπάνιο, η κατανάλωση φαγητού και το καθάρισμα ή τόσο επικίνδυνες όσο το μαγείρεμα, η οδήγηση μηχανοκίνητου οχήματος,[3][4][5] οι βίαιες χειρονομίες και το άρπαγμα ανύπαρκτων αντικειμένων.[6]

Αν και οι περιπτώσεις υπνοβασίας αποτελούνται γενικά από απλές, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, υπάρχουν περιστασιακά αναφορές για άτομα που εκτελούν σύνθετες συμπεριφορές ενώ κοιμούνται, αν και η αυθεντικότητά τους συχνά αμφισβητείται.[7] Οι υπνοβάτες συχνά θυμούνται ελάχιστα ή καθόλου το περιστατικό, καθώς η συνείδησή τους έχει αλλάξει σε μια κατάσταση στην οποία είναι δύσκολο να ανακαλέσουν αναμνήσεις. Αν και τα μάτια τους είναι ανοιχτά, η έκφρασή τους είναι αμυδρή.[8] Αυτό μπορεί να διαρκέσει από 30 δευτερόλεπτα έως 30 λεπτά.[6]

Η υπνοβασία συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων (N3) των κύκλων ύπνου με μη γρήγορη κίνηση των ματιών (ύπνος NREM). Συνήθως εμφανίζεται μέσα στο πρώτο τρίτο της νύχτας όταν ο ύπνος με αργά κύμα κυριαρχεί.[8] Συνήθως, θα συμβεί μία φορά τη νύχτα, αν συμβεί.[6]

Σημεία και συμπτώματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η υπνοβασία χαρακτηρίζεται από:[9]

  • μερική διέγερση κατά τη διάρκεια του ύπνου χωρίς γρήγορη κίνηση των ματιών (NREM), συνήθως κατά το πρώτο τρίτο της νύχτας
  • όνειρα που το άτομο μπορεί ή όχι να ανακαλέσει όταν ξυπνήσει
  • κινητική συμπεριφορά σύμφωνη με το όνειρο που μπορεί να είναι απλή ή πολύπλοκη
  • μειωμένη αντίληψη του περιβάλλοντος
  • επηρεασμένη κρίση, προγραμματισμός και επίλυση προβλημάτων.[10]

Τα μάτια του υπνοβάτη είναι ανοιχτά, αλλά μπορεί να έχουν κενή έκφραση και οι κόρες των ματιών είναι διεσταλμένες. Συχνά είναι αποπροσανατολισμένοι, ως αποτέλεσμα της αφύπνισης: ο υπνοβάτης μπορεί να είναι μπερδεμένος και μπορεί να μην ξέρει γιατί ή πώς σηκώθηκε από το κρεβάτι. Ωστόσο, ο αποπροσανατολισμός θα εξασθενίσει μέσα σε λίγα λεπτά. Μπορεί να μιλούν κατά την υπνοβασία, αλλά η ομιλία συνήθως δεν βγάζει νόημα για τον παρατηρητή. Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί αμνησίας που σχετίζονται με την υπνοβασία, που κυμαίνονται από καθόλου μνήμη, ασαφείς αναμνήσεις έως αφήγηση.[11]

Συναφείς διαταραχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη μελέτη "Sleepwalking and Sleep Terrors in Prepubertal Children"[12] βρέθηκε ότι, εάν ένα παιδί είχε άλλη διαταραχή ύπνου – όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών (RLS) ή αναπνευστική διαταραχή ύπνου (SDB) – υπήρχε μεγαλύτερη πιθανότητα υπνοβασίας.

Η υπνοβασία μπορεί επίσης να συνοδεύει το σχετικό φαινόμενο του νυχτερινού τρόμου, ειδικά στα παιδιά. Εν μέσω ενός νυχτερινού τρόμου, το άτομο μπορεί να περιπλανηθεί σε αναστατωμένη κατάσταση ενώ ακόμα κοιμάται, και παραδείγματα πασχόντων που προσπάθησαν να τρέξουν ή να αμυνθούν επιθετικά κατά τη διάρκεια αυτών των περιστατικών έχουν αναφερθεί στην ιατρική βιβλιογραφία.[13]

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η υπνοβασία σε ενήλικες μπορεί να είναι σύμπτωμα ψυχολογικής διαταραχής. Μια μελέτη προτείνει υψηλότερα επίπεδα διάστασης σε ενήλικες υπνοβάτες, καθώς τα άτομα που δοκιμάστηκαν σημείωσαν ασυνήθιστα υψηλή βαθμολογία στο τμήμα υστερίας του «Crown-Crisp Experiential Index».[14] Ένας άλλος πρότεινε ότι «Έχει αναφερθεί υψηλότερη συχνότητα [συμβάντων υπνοβασίας] σε ασθενείς με σχιζοφρένεια, υστερία και αγχώδεις νευρώσεις ».[15] Επίσης, οι ασθενείς με πονοκεφάλους ημικρανίας ή σύνδρομο Τουρέτ έχουν 4-6 φορές περισσότερες πιθανότητες να υπνοβατούν.

Συνέπειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι περισσότεροι υπνοβάτες τραυματίζονται κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της υπνοβασίας, συχνά μικροτραυματισμοί όπως κοψίματα ή μώλωπες.[16][17] Σε σπάνιες περιπτώσεις, ωστόσο, οι υπνοβάτες να υποστούν κατάγματα ή να πεθάνουν ως αποτέλεσμα πτώσης.[18][19] Οι υπνοβάτες μπορεί επίσης να νιώσουν αμηχανία αν βρεθούν γυμνοί σε δημόσιο χώρο.[20][21]

Αιτίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αιτία της υπνοβασίας είναι άγνωστη. Έχει προταθεί αριθμός υποθέσεων που δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί, όπως: καθυστέρηση στην ωριμότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος,[6] αυξημένος ύπνος αργών κυμάτων,[22] στέρηση ύπνου, πυρετός και υπερβολική κόπωση. Μπορεί να υπάρχει γενετική συνιστώσα στην υπνοβασία. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η υπνοβασία εμφανίστηκε στο 45% των παιδιών που είχαν έναν γονέα που έκανε υπνοβασία, και στο 60% των παιδιών εάν και οι δύο γονείς υπνοβάτησαν.[8] Έτσι, κληρονομικοί παράγοντες μπορεί να προδιαθέτουν ένα άτομο για υπνοβασία, αλλά η έκφραση της συμπεριφοράς μπορεί επίσης να επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες.[23][10] Γενετικές μελέτες που χρησιμοποιούν κοινές μύγες φρούτων ως πειραματικά μοντέλα αποκάλυψαν σχέση μεταξύ του νυχτερινού ύπνου και της ανάπτυξης του εγκεφάλου που διαμεσολαβείται από εξελικτικούς συντηρημένους μεταγραφικούς παράγοντες όπως το AP-2.[24] Η υπνοβασία μπορεί να κληρονομηθεί ως αυτοσωματική κυρίαρχη διαταραχή με μειωμένη διείσδυση. Η ανάλυση παραμετρικής σύνδεσης σε όλο το γονιδίωμα για την υπνοβασία αποκάλυψε μέγιστο λογάριθμο της βαθμολογίας πιθανοτήτων 3,14 στο χρωμόσωμα 20q12-q13,12 μεταξύ 55,6 και 61,4 cΜ.[25]

Η υπνοβασία έχει υποτεθεί ότι συνδέεται με τον νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη, η οποία επίσης φαίνεται να μεταβολίζεται διαφορετικά σε ασθενείς με ημικρανία και σε άτομα με σύνδρομο Τουρέτ, και αμφότεροι οι πληθυσμοί έχουν τέσσερις έως εννέα φορές περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν επεισόδιο υπνοβασίας.[26] Οι ορμονικές διακυμάνσεις έχει βρεθεί ότι συμβάλλουν στα επεισόδια υπνοβασίας στις γυναίκες, με την πιθανότητα υπνοβασίας να είναι υψηλότερη πριν από την έναρξη της εμμήνου ρύσεως.[27] Φαίνεται επίσης ότι οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μειώνουν την πιθανότητα εμπλοκής σε υπνοβασία.[28]

Φάρμακα, κυρίως σε τέσσερις κατηγορίες - αγωνιστές υποδοχέα βενζοδιαζεπίνης και άλλοι ρυθμιστές GABA, αντικαταθλιπτικά και άλλοι σεροτονινεργικοί παράγοντες, αντιψυχωσικά και β-αναστολείς - έχουν συσχετιστεί με την υπνοβασία.[29] Η καλύτερη απόδειξη των φαρμάκων που προκαλούν υπνοβασία είναι η ζολπιδέμη και το υδροξυβουτυρικό οξύ. Όλες οι άλλες αναφορές βασίζονται σε συσχετίσεις που σημειώνονται στις αναφορές περιστατικών.[29]

Διάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πολυυπνογραφία είναι η μόνη ακριβής μέθοδος εκτίμησης ενός επεισοδίου υπνοβασίας. Επειδή είναι δαπανηρή και τα επεισόδια υπνοβασίας είναι συνήθως σπάνια, άλλα μέτρα που χρησιμοποιούνται συνήθως περιλαμβάνουν την αναφορά του ίδιου του ασθενή, του γονέα ή του συντρόφου. Τρία κοινά διαγνωστικά συστήματα που χρησιμοποιούνται γενικά για διαταραχές υπνοβασίας είναι η Διεθνής Ταξινόμηση Νοσημάτων (ICD-10),[1] η Διεθνής Ταξινόμηση των Διαταραχών Ύπνου (ICSD-3),[30] και το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο.[2]

Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο ορίζει δύο υποκατηγορίες υπνοβασίας, αν και η υπνοβασία δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει καμία από τις δύο συμπεριφορές:

  • υπνοβασία με κατανάλωση φαγητού που σχετίζεται με τον ύπνο.
  • υπνοβασία με σεξουαλική συμπεριφορά που σχετίζεται με τον ύπνο (σεξυπνία).[2]

Διαφορική διάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η υπνοβασία δεν πρέπει να συγχέεται με την απώλεια μνήμης που προκαλείται από το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε αμνησία για συμβάντα παρόμοια με την υπνοβασία. Κατά τη διάρκεια απώλειας μνήμης που προκαλείται από το αλκοόλ (αμνησία που σχετίζεται με ουσίες), ένα άτομο είναι σε θέση να εμπλέκεται ενεργά και να ανταποκρίνεται στο περιβάλλον του (π.χ. συνομιλίες ή οδήγηση οχήματος), ωστόσο ο εγκέφαλος δεν δημιουργεί αναμνήσεις για τα γεγονότα.[31] Η αμνησία από αλκοόλ μπορεί να εμφανιστεί με επίπεδα αλκοόλ στο αίμα υψηλότερα από 0,06 g/dl.[32] Μια συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας διαπίστωσε ότι περίπου το 50% των πότων παρουσίασαν απώλεια μνήμης κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου κατανάλωσης αλκοόλ και είχαν συσχετισμένες αρνητικές συνέπειες παρόμοιες με τους υπνοβάτες, συμπεριλαμβανομένου του τραυματισμού και του θανάτου.[31]

Αξιολόγηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αξιολόγηση της υπνοβασίας μέσω πολυυπνογραφίας έχει το πρόβλημα ότι η υπνοβασία είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί στο εργαστήριο ύπνου και εάν συμβεί ένα επεισόδιο, είναι συνήθως λιγότερο περίπλοκο από αυτό που βιώνει ο ασθενής στο σπίτι.[33][34][35] Επομένως, η διάγνωση μπορεί συχνά να γίνει με αξιολόγηση του ιστορικού ύπνου, της χρονικής πορείας και του περιεχομένου των συμπεριφορών που σχετίζονται με τον ύπνο.[36] Μερικές φορές, τα οικιακά βίντεο μπορούν να παρέχουν πρόσθετες πληροφορίες και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη διαγνωστική διαδικασία.[37]

Θεραπευτική αγωγή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν έχουν γίνει κλινικές δοκιμές που να δείχνουν ότι οποιαδήποτε ψυχολογική ή φαρμακολογική παρέμβαση είναι αποτελεσματική στην πρόληψη των επεισοδίων υπνοβασίας.[9] Παρόλα αυτά, έχει χρησιμοποιηθεί ευρύ φάσμα θεραπειών σε υπνοβάτες. Οι ψυχολογικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν ψυχανάλυση, ύπνωση, προγραμματισμένη ή προκαταρκτική αφύπνιση, προπόνηση χαλάρωσης, διαχείριση επιθετικών συναισθημάτων, υγιεινή ύπνου, κλασική προετοιμασία (συμπεριλαμβανομένου του ηλεκτροσόκ) και παιγνιοθεραπεία. Οι φαρμακολογικές θεραπείες περιελάμβαναν τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (ιμιπραμίνη), ένα αντιχολινεργικό (βιπεριδένη), αντιεπιληπτικά (καρβαμαζεπίνη, βαλπροϊκό), ένα αντιψυχωτικό (κουετιαπίνη), βενζοδιαζεπίνες (κλοναζεπάμη, διαζεπάμη, φλουραζεπάμη και τριαζολάμη), μελατονίνη, εκλεκτικό αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης (παροξετίνη), ένα βαρβιτουρικό (αμυτάλη) και βότανα.[9]

Συνιστάται η διατήρηση της ασφάλειας του υπνοβάτη και άλλων και η αναζήτηση θεραπείας για άλλα προβλήματα ύπνου.[9] Συνιστάται επιβεβαίωση εάν η υπνοβασία δεν προκαλεί προβλήματα.[9] Ωστόσο, εάν προκαλεί αγωνία ή υπάρχει κίνδυνος βλάβης, η ύπνωση και η προγραμματισμένη αφύπνιση συνιστώνται ως θεραπείες.[9]

Επιδημιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο επιπολασμός της υπνοβασίας σε όλη τη ζωή υπολογίζεται ότι είναι 4,6%-10,3%. Μια μετα-ανάλυση 51 μελετών, που περιελάμβανε περισσότερα από 100.000 παιδιά και ενήλικες, διαπίστωσε ότι η υπνοβασία είναι πιο συχνή σε παιδιά με εκτιμώμενο ποσοστό 5%, σε σύγκριση με 1,5% των ενηλίκων, να κάνει υπνοβασία τουλάχιστον μία φορά τους προηγούμενους 12 μήνες. Το ποσοστό υπνοβασίας δεν έχει βρεθεί να ποικίλλει μεταξύ των ηλικιών κατά την παιδική ηλικία.[38]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η υπνοβασία έχει αποκτήσει μια αίσθηση μυστηρίου, αλλά δεν διερευνήθηκε σοβαρά και διαγνώστηκε πριν τον 19ο αιώνα. Ο Γερμανός χημικός και παραψυχολόγος βαρόνος Καρλ Λούντβιχ φον Ράιχενμπαχ (1788–1869) πραγματοποίησε εκτενείς μελέτες για υπνοβάτες και χρησιμοποίησε τις ανακαλύψεις του για να διατυπώσει τη θεωρία του για την οντική δύναμη.[39]

Η υπνοβασία αρχικά θεωρήθηκε ότι είναι ένας ονειροπόλος που εκτελεί ένα όνειρο.[6] Έρευνα του 1999 ανακάλυψε ότι η υπνοβασία είναι στην πραγματικότητα μια διαταραχή της διέγερσης NREM (μη γρήγορη κίνηση των ματιών).[6] Η αναπαράσταση ενός ονείρου είναι η βάση για μια διαταραχή ύπνου REM (ταχεία κίνηση των ματιών) που ονομάζεται Διαταραχή Συμπεριφοράς REM (ή Διαταραχή Συμπεριφοράς ύπνου REM).[6] Πιο ακριβή δεδομένα σχετικά με τον ύπνο οφείλονται στην εφεύρεση τεχνολογιών, όπως το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα από τον Χανς Μπέργκερ το 1924[40] και το BEAM από τον Φρανκ Ντάφι στις αρχές της δεκαετίας του 1980.[41]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Zivetz, Laurie (1992). The ICD-10 classification of mental and behavioural disorders : clinical descriptions and diagnostic guidelines (στα Αγγλικά). Geneva, Switzerland: World Health Organization. ISBN 9789241544221. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM–5)». www.psychiatry.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2022. 
  3. ↑ «I went driving and motorbiking in my sleep» (στα αγγλικά). BBC News. 2017-12-11. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 February 2022. https://web.archive.org/web/20220218114630/https://www.bbc.com/news/magazine-42267790. Ανακτήθηκε στις 2020-02-27. 
  4. ↑ "SLEEP: Sex While Sleeping Is Real, and May Be No Joke", Michael Smith (June 19, 2006), MedPage Today, access date 18 February 2022
  5. ↑ «SLEEP: Sex While Sleeping Is Real, and May Be No Joke». www.medpagetoday.com (στα Αγγλικά). 19 Ιουνίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2022. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Swanson, Jenifer, ed. "Sleepwalking". Sleep Disorders Sourcebook. MI: Omnigraphics, 1999. 249–254, 351–352.
  7. ↑ Rachel Nowak (15 October 2004). «Sleepwalking woman had sex with strangers». New Scientist. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-05-09. https://web.archive.org/web/20070509073838/http://www.newscientist.com/article.ns?id=dn6540. Ανακτήθηκε στις 2007-04-30. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Lavie, Peretz, Atul Malhotra, and Giora Pillar. Sleep disorders: diagnosis, management and treatment: a handbook for clinicians. London: Martin Dunitz, 2002. 146–147.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Stallman, Helen M. (2017). «Assessment and treatment of sleepwalking in clinical practice.». Australian Family Physician 46 (8): 590–593. PMID 28787563. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 February 2022. https://web.archive.org/web/20220216052227/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28787563/. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Sleepwalking - Symptoms and causes». Mayo Clinic (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2022. 
  11. ↑ Schenck, Carlos H. (Μαρτίου 2007). Sleep: The Mysteries, the Problems, and the Solutions (στα Αγγλικά). Avery Publishing. σελίδες 105–109. ISBN 978-1-58333-270-2. 
  12. ↑ Guilleminault, Christian; Palombini, Luciana; Pelayo, Rafael; Chervin, Ronald D. (1 January 2003). «Sleepwalking and Sleep Terrors in Prepubertal Children: What Triggers Them?». Pediatrics 111 (1): e17–e25. doi:10.1542/peds.111.1.e17. PMID 12509590. https://pediatrics.aappublications.org/content/111/1/e17. 
  13. ↑ «Sleep terrors (night terrors) - Symptoms and causes». Mayo Clinic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2019. 
  14. ↑ Crisp, A.H.; Matthews, BM; Oakey, M; Crutchfield, M (1990). «Sleepwalking, night terrors, and consciousness». British Medical Journal 300 (6721): 360–362. doi:10.1136/bmj.300.6721.360. PMID 2106985. 
  15. ↑ Orme, J.E. (1967), "The Incidence of Sleepwalking in Various Groups", Acta Psychiatrica Scandinavica, Vol 43, Iss 3, pp 279–28.
  16. ↑ Milliet N, Ummenhofer W. Somnambulism and trauma: case report and short review of the literature. J Trauma. 1999;47(2):420–2
  17. ↑ Sillesen NH, Nielsen LT, Bonde C. Complex injuries associated with somnambulism. Ugeskr Laeger. 2010;172(50):3489–90
  18. ↑ «Sleepwalker dies after falling from hotel window following night out with work colleagues». Daily Mirror. 3 Ιανουαρίου 2014. 
  19. ↑ «Tragedy as sleepwalker plunges to death from hotel window». 2014-01-02. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-01-12. https://ghostarchive.org/archive/20220112/https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/10546766/Tragedy-as-sleepwalker-plunges-to-death-from-hotel-window.html. 
  20. ↑ «Naked sleepwalker stumbles out of city hotel then makes an odd request to police». Daily Mirror. 22 Μαΐου 2016. 
  21. ↑ «Sleep walker mows lawn naked». 21 Μαρτίου 2005. 
  22. ↑ Pressman. "Factors that predispose, prime and precipitate NREM parasomnias in adults: clinical and forensic implications." Sleep Med Rev 11.1 (2007):5–30.
  23. ↑ Kales, A.; Soldatos, C. R.; Bixler, E. O.; Ladda, R. L.; Charney, D. S.; Weber, G.; Schweitzer, P. K. (1 August 1980). «Hereditary factors in sleepwalking and night terrors.». The British Journal of Psychiatry 137 (2): 111–118. doi:10.1192/bjp.137.2.111. PMID 7426840. 
  24. ↑ Kucherenko, Mariya M.; Ilangovan, Vinodh; Herzig, Bettina; Shcherbata, Halyna R.; Bringmann, Henrik (2016-01-01). «TfAP-2 is required for night sleep in Drosophila». BMC Neuroscience 17 (1): 72. doi:10.1186/s12868-016-0306-3. ISSN 1471-2202. PMID 27829368. 
  25. ↑ Dogu, Okan; Pressman, Mark R. (4 January 2011). «Identification of sleepwalking gene(s): Not yet, but soon?» (στα αγγλικά). Neurology (American Academy of Neurology) 76 (1): 12–13. doi:10.1212/WNL.0b013e318203e9c0. ISSN 0028-3878. PMID 21205687. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 February 2022. https://web.archive.org/web/20220218091008/https://n.neurology.org/content/76/1/12. 
  26. ↑ Barabas, Gabor; Matthews, Wendy S.; Ferrari, Michael (2008). «Somnambulism in Children with Tourette Syndrome». Developmental Medicine & Child Neurology 26 (4): 457–460. doi:10.1111/j.1469-8749.1984.tb04471.x. PMID 6148287. 
  27. ↑ Schenck, C. H., & Mahowald, M. W. (1995b). Two cases of premenstrual sleep terrors and injurious sleep-walking. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 16, 79–84.
  28. ↑ Hedman, C., Pohjasvaara, T., Tolonen, U., Salmivaara, A., & Myllyla, V. (2002). Parasomnias decline during pregnancy. Acta Neurologica Scandinavica, 105, 209–214.
  29. ↑ 29,0 29,1 Stallman, HM; Kohler, M; White, J (February 2018). «Medication induced sleepwalking: A systematic review.». Sleep Medicine Reviews 37: 105–113. doi:10.1016/j.smrv.2017.01.005. PMID 28363449. https://ap01.alma.exlibrisgroup.com/view/delivery/61USOUTHAUS_INST/12146848020001831. [νεκρός σύνδεσμος]
  30. ↑ Sateia, Michael J. (1 November 2014). «International classification of sleep disorders-third edition: highlights and modifications». Chest 146 (5): 1387–1394. doi:10.1378/chest.14-0970. ISSN 1931-3543. OCLC 986580999. PMID 25367475. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 January 2022. https://web.archive.org/web/20220128145132/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25367475/. 
  31. ↑ 31,0 31,1 Wetherill, Reagan R.; Fromme, Kim (2016). «Alcohol-Induced Blackouts: A Review of Recent Clinical Research with Practical Implications and Recommendations for Future Studies». Alcoholism: Clinical and Experimental Research 40 (5): 922–935. doi:10.1111/acer.13051. PMID 27060868. 
  32. ↑ Hartzler, Bryan; Fromme, Kim (2003). «Fragmentary and en bloc blackouts: Similarity and distinction among episodes of alcohol-induced memory loss». Journal of Studies on Alcohol 64 (4): 547–550. doi:10.15288/jsa.2003.64.547. PMID 12921196. 
  33. ↑ Blatt, I., Peled, R., Gadoth, N., & Lavie, P. (1991). The value of sleep recording in evaluating somnambulism in young adults. Electroencephalography & Clinical Neurophysiology, 78, 407–412.
  34. ↑ Joncas, S., Zadra, A., Paquet, J., & Montplaisir, J. (2002). The value of sleep deprivation as a diagnostic tool in adult sleepwalkers. Neurology, 58, 936–940.
  35. ↑ Kales, A., Soldatos, C. R., Caldwell, A. B., Kales, J. D., Humphrey, F. J., 2nd, Charney, D. S., & Schweitzer, P. K. (1980). Somnambulism. Clinical characteristics and personality patterns. Archives of General Psychiatry, 37, 1406–1410.
  36. ↑ Hublin, C., Kaprio, J., Partinen, M., Heikkila, K., & Koskenvuo, M. (1997). Prevalence and genetics of sleepwalking: A population-based twin study. Neurology, 48, 177–181.
  37. ↑ Kavey, N. B., Whyte, J., Resor, S. R., Jr., & Gidro-Frank, S. (1990). Somnambulism in adults. Neurology, 40, 749–752.
  38. ↑ Stallman, HM; Kohler, M (2016). «Prevalence of Sleepwalking: A Systematic Review and Meta-Analysis.». PLOS ONE 11 (11): e0164769. doi:10.1371/journal.pone.0164769. PMID 27832078. Bibcode: 2016PLoSO..1164769S. 
  39. ↑ Kushida, Clete A. (30 Δεκεμβρίου 2012). Encyclopedia of Sleep (στα Αγγλικά). Academic Press. σελίδες 154–155. ISBN 9780123786111. 
  40. ↑ Magiorkinis, Emmanouil; Diamantis, Aristidis; Sidiropoulou, Kalliopi; Panteliadis, Christos (24 August 2014). «Highights in the History of Epilepsy: The Last 200 Years» (στα αγγλικά). Epilepsy Research and Treatment 2014: e582039. doi:10.1155/2014/582039. ISSN 2090-1348. PMID 25210626. 
  41. ↑ «History of the Scientific Standards of QEEG Normative Databases» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2022. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Υπνοβασία&oldid=9757823"