Τσεχική γλώσσα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Τσέχικα | |
|---|---|
| čeština και český jazyk | |
| Ταξινόμηση | Ινδο-Ευρωπαϊκές Γλώσσες
|
| Σύστημα γραφής | Czech alphabet και λατινική γραφή |
| Κατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα |  Τσεχία Ευρωπαϊκή Ένωση |
| Αναγνωρισμένη μειονοτική γλώσσα |  Σλοβακία Σερβία |
| Ρυθμιστής | Τσέχικο Γλωσσικό Ινστιτούτο |
| ISO 639-1 | cs |
| ISO 639-2 | ces και cze |
| ISO 639-3 | ces |
| SIL | CZC |
Η Τσεχική γλώσσα (τσεχικά: český jazyk, čeština) είναι μία από τις Δυτικές Σλαβικές γλώσσες, μαζί με τα Σλοβακικά, Πολωνικά, Πομερανικά και τα Σορβικά. Ομιλείται από τους περισσότερους κατοίκους της Τσεχικής Δημοκρατίας και από Τσέχους σε όλο τον κόσμο (εκτιμάται πως διαθέτει συνολικά 12 εκατομμύρια ομιλητές). Τα Τσεχικά είναι εξαιρετικά συγγενή των Σλοβακικών και, σε μικρότερο βαθμό, των Πολωνικών. Οι περισσότεροι ενήλικες Τσέχοι και Σλοβάκοι μπορούν χωρίς δυσκολία να αλληλοκατανοηθούν καθώς μέχρι το διαχωρισμό της Τσεχοσλοβακίας ήταν εκτεθειμένοι και στις δύο γλώσσες στην εθνική τηλεόραση και ραδιόφωνο. Όσοι είναι γεννημένοι μετά το 1985 μπορεί να συναντούν δυσκολίες στην κατανόηση των λίγων λέξεων που διαφέρουν σημαντικά, ή στην κατανόηση γρήγορης εκφοράς προφορικού λόγου.
Μορφολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξαιτίας της πολυπλοκότητάς τους τα Τσέχικα θεωρούνται δύσκολη προς εκμάθηση γλώσσα. Η πολυπλοκότητα έγκειται στην εκτεταμένη μορφολογία και στην υψηλά ελεύθερη λεκτική σειρά. Όπως σε όλες τις Σλαβικές γλώσσες, πολλές λέξεις ( ιδιαίτερα ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα ) έχουν πολλές μορφές ( κλίσεις ). Λαμβάνοντας υπόψιν αυτό, τα Τσέχικα και οι Σλαβικές Γλώσσες είναι εγγύτερες στις Ινδο-Ευρωπαϊκές πηγές απ’ ότι άλλες γλώσσες της ίδιας οικογένειας που έχουν χάσει πολλές από τις κλίσεις. Επιπλέον, στα Τσέχικα οι κανόνες μορφολογίας είναι εξαιρετικά ανώμαλοι και πολλές μορφές έχουν επίσημες, καθομιλούμενες και μερικές φορές ημι-επίσημες εκδοχές.
Φωνολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η φωνολογία των Τσέχικων μπορεί να είναι επίσης εξαιρετικά δύσκολη για ομιλητές άλλων γλωσσών. Παραδείγματος χάριν πολλές λέξεις δεν παρουσιάζουν φωνήεντα. Δημοφιλές παράδειγμα αυτού είναι η φράση "strč prst skrz krk" που σημαίνει ‘χώσε ένα δάχτυλο στο λαιμό σου’.
Αλφάβητο και προφορά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το τσεχικό αλφάβητο βασίζεται στο λατινικό. Ιδιαιτερότητα αποτελεί η ύπαρξη ενός διπλού γράμματος, του «ch», το οποίο θεωρείται σύμφωνο και ταξινομείται μετά το «h».
Άλλη ιδιαιτερότητα είναι ο γραπτός τονισμός. Ο τονισμός φωνήεντος χρησιμοποιείται για να δείξει ότι το φωνήεν προφέρεται με χρόνο διπλάσιο, σαν διπλό γράμμα δηλαδή, και όχι ότι τονίζεται εκεί.
Γενικά οι λέξεις τονίζονται στην πρώτη συλλαβή.
Διάλεκτοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην Τσέχικη Δημοκρατία συναντώνται 3 διακριτές διάλεκτοι, όλες αντίστοιχες λιγότερο ή περισσότερο σε γεωγραφικές περιοχές εντός της χώρας. Η πρώτη και πλέον διαδεδομένη είναι τα ‘Βοημικά Τσέχικα’, σε χρήση στη Βοημία. Διαθέτει πολλές γραμματικές διαφορές από τα ‘πρότυπα’ Τσέχικα, καθώς και μερικές διαφορές στην προφορά.
Η δεύτερη διάλεκτος ομιλείται στη Μοραβία. Αυτή διαθέτει και μερικές διαφορετικές λέξεις από τα πρότυπα Τσέχικα. Οι Μοραβοί θεωρούν πως μιλούν τα σωστά Τσέχικα σε αντίθεση με τους Βοημούς συμπατριώτες τους.
Η τρίτη διάλεκτος – τα Σιλεσιανά Τέσεν – ομιλείται στη Σιλεσία, γύρω από την πόλη Οστράβα. Αυτή η διάλεκτος είναι επίσης γραμματικά έγκυρη, αλλά σε αυτή τη διάλεκτο οι ομιλητές μιλούν πολύ γρήγορα και τα μακρά φωνήεντα γίνονται ίδια με τα αντίστοιχα βραχέα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πολύγλωσση σελίδα για Τσέχικα: Περιέχει προφορά και ιστορία
- Όλα τα ελεύθερα Τσέχικα λεξικά
- Bohemica.com: Λογοτεχνική κα πολιτιστική πηγή
- Θεώρηση της Τσέχικης γλώσσας
- Δικτυακό λεξικό
- Πολύγλωσσο λεξικό