Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σύμβαση για το καθεστώς των προσφύγων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χάρτης των κρατών που ενέκριναν τη Σύμβαση για το καθεστώς των προσφύγων το 1951

Η Σύμβαση για το Καθεστώς των Προσφύγων, επίσης γνωστή ως Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες, είναι πολυμερής συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών που ορίζει ποιος είναι πρόσφυγας, και καθορίζει τα δικαιώματα των ατόμων στους οποίους χορηγείται άσυλο, καθώς και τις αρμοδιότητες των εθνών που χορηγούν άσυλο. Η Σύμβαση προβλέπει επίσης ποιοι άνθρωποι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ως πρόσφυγες, όπως εγκληματίες πολέμου. Η σύμβαση προβλέπει, επίσης, για κάποια ταξίδια χωρίς βίζα για τους κατόχους ταξιδιωτικών εγγράφων που εκδίδονται δυνάμει της σύμβασης.

Η Σύμβαση βασίζεται στο άρθρο 14 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948, η οποία αναγνωρίζει το δικαίωμα των ατόμων να ζητήσουν άσυλο από διώξεις σε άλλες χώρες. Ένας πρόσφυγας μπορεί να απολαύσει δικαιώματα και παροχές σε μια κατάσταση πέραν εκείνων που προβλέπονται στη σύμβαση.[1]

Ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σύμβαση αυτή εγκρίθηκε σε ειδικό συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών στις 28 Ιουλίου 1951. Η Δανία ήταν η πρώτη χώρα που επικύρωσε τη συνθήκη στις 4 Δεκεμβρίου του 1952, η οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954. Αρχικά περιοριζόταν στην προστασία Ευρωπαίων προσφύγων πριν την 1η Ιανουαρίου 1951 (μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο), αν και τα κράτη θα μπορούσαν να κάνουν μια δήλωση ότι οι διατάξεις θα ισχύουν για πρόσφυγες από άλλα μέρη.

Το Πρωτόκολλο του 1967 αφαίρεσε τις προθεσμίες και την έφερε σε ισχύ για πρόσφυγες "χωρίς κανένα γεωγραφικό περιορισμό", αλλά προηγούμενες δηλώσεις που έγιναν από τα μέρη της Σύμβασης για τη γεωγραφική έκταση ίσχυσαν ως ιστορικά δικαιώματα.[2] (Αν και, όπως πολλές διεθνείς συνθήκες, η Σύμβαση για τους Πρόσφυγες είχε συμφωνηθεί στη Γενεύη,[3] δεν είναι σωστό να αναφέρεται  ως «Σύμβαση της Γενεύης», επειδή υπάρχουν τέσσερις Συνθήκες που διέπουν τις ένοπλες συγκρούσεις γνωστές ως Συμβάσεις της Γενεύης.)

Ως προς το Νοέμβριο 2015 υπήρχαν 145 συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης, και 146 του Πρωτοκόλλου.[4][5][6] Πιο πρόσφατα, ο Πρόεδρος του Ναουρού, Μάρκους Στίβεν, υπέγραψε τη Σύμβαση και το Πρωτόκολλο στις 17 Ιουνίου 2011,[7][8] και προσχώρησε στις 28 Ιουνίου 2011. Η Μαδαγασκάρη και ο Άγιος Χριστόφορος και Νέβις είναι συμβαλλόμενα μέρη μόνο με τη Σύμβαση, ενώ το Πράσινο Ακρωτήριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Βενεζουέλα είναι μόνο μέρη του Πρωτοκόλλου.

Ορισμός του πρόσφυγα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το άρθρο 1 της Σύμβασης, όπως τροποποιήθηκε από το Πρωτόκολλο του 1967, ως πρόσφυγας ορίζεται:

"Ένα άτομο που λόγω βάσιμου φόβου δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα ή πολιτικών πεποιθήσεων ευρίσκεται εκτός της χώρας της ιθαγένειάς του και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του φόβου, δεν επιθυμεί να θέσει εαυτόν υπό την προστασία της εν λόγω χώρας, ή που δεν έχει υπηκοότητα και είναι εκτός της χώρας της προηγούμενης συνήθους διαμονής του, ως αποτέλεσμα των γεγονότων αυτών, δεν είναι σε θέση ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτή..."[9]

Αρκετές ομάδες έχουν βασιστεί στη σύμβαση του 1951 για τη δημιουργία ενός πιο αντικειμενικού προσδιορισμού. Ενώ οι όροι τους διαφέρουν από αυτούς της Σύμβασης του 1951, η Σύμβαση έχει διαμορφώσει σημαντικά αυτούς τους νέους, πιο αντικειμενικούς ορισμούς. Αυτοί περιλαμβάνουν τη Σύμβαση για τα Ειδικά Θέματα των Προβλημάτων των Προσφύγων στην Αφρική, του 1969, από τον Οργανισμό Αφρικανικής Ενότητας (νυν Αφρικανική Ένωση) και την Διακήρυξη της Καρθαγένης του 1984, ενώ είναι μη δεσμευτική, καθορίζει επίσης περιφερειακά πρότυπα για τους πρόσφυγες στην Κεντρική Αμερική, το Μεξικό και τον Παναμά.

Ευθύνες των μερών της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη γενική αρχή του διεθνούς δικαίου, οι ισχύουσες συνθήκες δεσμεύουν τα μέρη και πρέπει να εκτελούνται με καλή πίστη. Οι χώρες που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες υποχρεούνται να προστατεύουν τους πρόσφυγες που βρίσκονται στο έδαφός τους, σύμφωνα με τους όρους της.[10]

Υπάρχουν μια σειρά από διατάξεις που τα Κράτη που είναι συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες και το Πρωτόκολλο του 1967 πρέπει να τηρούν. Μεταξύ αυτών είναι:

  • Συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία: Σύμφωνα με το άρθρο 35 της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες και το άρθρο ΙΙ του Πρωτοκόλλου του 1967, τα κράτη συμφωνούν να συνεργάζονται με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), κατά την άσκηση των καθηκόντων της και να βοηθούν τον UNHCR να εποπτεύει την εφαρμογή των διατάξεων της Σύμβασης.[10]
  • Πληροφορίες σχετικά με την εθνική νομοθεσία: τα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης συμφωνούν να ενημερώνουν τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τους νόμους και τους κανονισμούς που μπορεί να υιοθετούν για να εξασφαλίσουν η εφαρμογή της σύμβασης.[10]
  • Απαλλαγή από αμοιβαιότητα: Η έννοια της αμοιβαιότητας- όπου, σύμφωνα με το νόμο μιας χώρας, η χορήγηση του δικαιώματος αλλοδαπού υπόκειται στην παροχή παρόμοιας μεταχείρισης από τη χώρα ιθαγένειας του αλλοδαπού δεν ισχύει για τους πρόσφυγες. Η έννοια αυτή δεν ισχύει για τους πρόσφυγες, επειδή οι ​​πρόσφυγες δεν απολαμβάνουν την προστασία του κράτους καταγωγής τους.[10] 

Αρχή της μη επαναπροώθησης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το δικαίωμα του πρόσφυγα ότι πρέπει να προστατεύονται από την αναγκαστική επιστροφή, ή επαναπροώθηση, ορίζεται στη Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων:

"Κανένα Συμβαλλόμενο Κράτος θα απελάσει ή επιστρέψει (επαναπροωθήσει), πρόσφυγα με οποιονδήποτε τρόπο στα σύνορα εδαφών όπου η ζωή ή η ελευθερία του θα απειλούνταν λόγω της φυλής του, της θρησκείας, εθνικότητας, συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ή πολιτική άποψη" (άρθρο 33 (1)).[10]

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η απαγόρευση της βίαιης επιστροφής αποτελεί μέρος του εθιμικού διεθνούς δικαίου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και τα κράτη που δεν έχουν υπογράψει τη σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες πρέπει να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης.[10] Ως εκ τούτου, τα κράτη είναι υποχρεωμένα βάσει της σύμβασης και σύμφωνα με το εθιμικό διεθνές δίκαιο να σέβονται την αρχή της μη επαναπροώθησης. Εάν και όταν απειλείται η αρχή αυτή, η Ύπατη Αρμοστεία μπορεί να ανταποκριθεί παρεμβαίνοντας στις αρμόδιες αρχές, και εφόσον το κρίνει απαραίτητο, να ενημερώνει το κοινό.

[10]

Εφαρμογή σήμερα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα δικαιώματα που ψηφίστηκε από τη σύμβαση σε γενικές γραμμές είναι δόκιμα ακόμα και σήμερα. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η περίπλοκη φύση των προσφύγων του 21ου αιώνα απαιτεί μια νέα συνθήκη, που αναγνωρίζει τον εξελικτικό χαρακτήρα του έθνους-κράτους και του σύγχρονου πολέμου.[11] Παρ' όλα αυτά, ιδέες όπως η αρχή της μη επαναπροώθησης χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα, με τη Σύμβαση του 1951 να είναι το σήμα κατατεθέν των δικαιωμάτων αυτών.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Convention relating to the Status of Refugees, Article 5.
  2. ↑ Treaty Series - Treaties and international agreements registered or filed and recorded with the Secretariat of the United Nations. 606. United Nations. 1970, σελ. 268. http://treaties.un.org/doc/publication/UNTS/Volume%20606/v606.pdf. Ανακτήθηκε στις 2015-11-27. 
  3. ↑ UNHCR: 1951 to Today
  4. ↑ «Chapter V – Refugees and Stateless Persons». United Nations Treaty Series. 22 Ιουλίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2013. CS1 maint: Unfit url (link)
  5. ↑ «Chapter V – Refugees and Stateless Persons». United Nations Treaty Series. 22 Ιουλίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2013. 
  6. ↑ UNHCR: States Parties to the Convention and Protocol, retrieved 15 July 2010
  7. ↑ «Nauru signs UN refugee convention». Radio New Zealand International. 17 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2011. 
  8. ↑ "Nauru's UN move on refugee convention adds to pressure on Labor", The Australian, 17 June 2011
  9. ↑ United Nations High Commission for Refugees. (2012).
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 UNHCR: Refugee protection: A Guide to International Refugee Law, 2001, ISBN 92-9142-101-4, ανακτήθηκε 19 Αυγούστου 2015
  11. ↑ The New Refugees and the Old Treaty: Persecutors and Persecuted in the Twenty-First Century by Andrew I. Schoenholtz :: SSRN

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σύμβαση_για_το_καθεστώς_των_προσφύγων&oldid=9795769"