Σαμπιχά Γκιοκτσέν
| Σαμπιχά Γκιοκτσέν | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Sabiha Gökçen (Τουρκικά) |
| Γέννηση | 22 Μαρτίου 1913[1] Προύσα[2] |
| Θάνατος | 22 Μαρτίου 2001[1][3] Άγκυρα[4] |
| Τόπος ταφής | Military Cemetery of Cebeci |
| Χώρα πολιτογράφησης | Τουρκία Μαυροβούνιο |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | τουρκικά |
| Σπουδές | Αμερικανική ακαδημία του Ουσκουντάρ |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αεροπόρος στρατιωτικός[5] |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | FAI Gold Air Medal |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Σαμπιχά Γκιοκτσέν (Τουρκικά: Sabiha Gökçen, 22 Μαρτίου 1913 – Άγκυρα 22 Μαρτίου 2001) ήταν η πρώτη πιλότος πολεμικού αεροσκάφους στον κόσμο και η πρώτη γυναίκα αεροπόρος της Τουρκίας, σε ηλικία 23 ετών[6][7]. Ήταν ένα από τα οκτώ υιοθετημένα παιδιά του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Βίος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τουρκικές πηγές και συνεντεύξεις της Σαμπιχά Γκιοκτσέν ήταν κόρη του Μουσταφά Ιζζέτ Μπέη (Mustafa İzzet Bey) και της Χαϊριγιέ Χανίμ (Hayriye Hanım), Βοσνιακής καταγωγής[8][9]. Ο δημοσιογράφος Χραντ Ντινκ εξέδωσε ένα άρθρο με τίτλο «Το μυστικό της Σαμπιχά Γκιοκτσέν» κατά το οποίο μία πρώην κάτοικος του Γκαζιαντέπ, η Χριψιμέ Σεμπιλτζιγιάν (Hripsime Sebilciyan), ισχυρίστηκε ότι ήταν ανιψιά της Γκιοκτσέν, υπονοώντας ότι είχε Αρμένικη καταγωγή[10][11][12]. Οι επίσημες τουρκικές πηγές και η μόνη ζωντανή υιοθετημένη κόρη του Κεμάλ, Ουλκιού Αντάτεπε (Ülkü Adatepe) αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό αυτό[13][14][15].
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Κεμάλ το 1925 στην Προύσα η Σαμπιχά, η οποία ήταν μόλις 12 ετών, ζήτησε την άδεια να μιλήσει στον Κεμάλ και εξέφρασε την επιθυμία να φοιτήσει σε οικοτροφείο. Μαθαίνοντας την ιστορία της καθώς και τις άσχημες συνθήκες διαβίωσής της ο Κεμάλ αποφάσισε να την υιοθετήσει και ζήτησε την άδεια από τον αδελφό της να την πάρει στο Προεδρική Κατοικία Τσανκάγια (Çankaya) στην Άγκυρα, όπου η Σαμπιχά θα ζούσε μαζί με τις υπόλοιπες υιοθετημένες θυγατέρες του, Ζεχρά, Αφέτ και Ρουκιγιέ[9]. Η Σαμπιχά παρακολούθησε το δημοτικό σχολείο του Τσανκάγια στην Άγκυρα και το Κολέγιο Θηλέων Ουσκιουντάρ (Üsküdar Girls' College) στην Κωνσταντινούπολη[9].
Με την εισαγωγή του νόμου περί επωνύμων στην Τουρκία ο Κεμάλ της έδωσε το επώνυμο Γκιοκτσέν (Gökçen) στις 19 Δεκεμβρίου 1934. Στα Τούρκικα Gök σημαίνει ουρανός και το Gökçen σημαίνει «ανήκει στον ουρανό». Παρόλα αυτά η Σαμπιχά δεν ήταν ακόμα αεροπόρος, αν και μόλις μετά από έξι μήνες επέδειξε το ενδιαφέρον της για τις πτήσεις[9].
Καριέρα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Κεμάλ έδινε ιδιαίτερη βαρύτητα στην αεροπορία και για το σκοπό αυτό επέβλεψε την ίδρυση της Τουρκικής Αεροναυτικής Ένωσης (Turkish Aeronautical Association) το 1925. Στα εγκαίνια της Αεροπορικής Ακαδημίας Türkkuşu (Türkkuşu (Turkishbird) Flight School) στις 5 Μαΐου 1935 πήρε μαζί του τη Σαμπιχά. Κατά τη διάρκεια της αεροπορικής επίδειξης των ανεμόπτερων και των αλεξιπτωτιστών η Σαμπιχά ενθουσιάστηκε και όταν ο Κεμάλ την ρώτησε εάν ήθελε να γίνει και αυτή αλεξιπτωτίστρια εκείνη απάντησε «ναι, είμαι έτοιμη ακόμα και τώρα»[16]. Ο Κεμάλ ζήτησε από τον Φουάτ Μπουλκά, τον διευθυντή της σχολής, να την εγγράψει ως την πρώτη γυναίκα εκπαιδευόμενη. Θα γινόταν αλεξιπτωτίστρια, όμως έδειξε μεγαλύτερο ενδιαφέρον στις πτήσεις και τελικά απέκτησε άδεια πιλότου. Στη συνέχεια την έστειλαν στη Ρωσία, μαζί με επτά ακόμα άρρενες φοιτητές, για εκπαίδευση στα ανεμόπτερα και τα μηχανοκίνητα αεροσκάφη. Ενώ βρισκόταν όμως στη Μόσχα, πληροφορήθηκε τον θάνατο της Ζεχρά και με πεσμένο ηθικό επέστρεψε αμέσως στην Τουρκία, απομονώνοντας τον εαυτό της από κάθε είδους κοινωνική δραστηριότητα για αρκετό καιρό.
Στις αρχές του 1936 ο Κεμάλ την προέτρεψε να εγγραφεί στην Ακαδημία της Πολεμικής Αεροπορίας, προκειμένου να γίνει η πρώτη γυναίκα στρατιωτική πιλότος της Τουρκίας. Βελτίωσε τις πτητικές της ικανότητες πετώντας βομβαρδιστικά και μαχητικά αεροσκάφη στο 1ο Αεροπορικό Σύνταγμα στην αεροπορική βάση του Εσκισεχίρ και απέκτησε εμπειρία συμμετέχοντας σε ασκήσεις στο Αιγαίο και τη Θράκη το 1937. Την ίδια χρονιά πήρε μέρος στην στρατιωτική επιχείρηση κατά της εξέγερσης των Ντερσίμ (Dersim rebellion) και έγινε η πρώτη γυναίκα πιλότος στον κόσμο που έλαβε μέρος σε πολεμική επιχείρηση. Της απονεμήθηκε επίσης το «Jewelled Medal», το πρώτο παράσημο της Τουρκικής Αεροναυτικής Ένωσης, για την εξαιρετική της απόδοση κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων[6].
Το 1938 πραγματοποίησε μία πενθήμερη πτήση στις Βαλκανικές χώρες με μεγάλη επιτυχία. Αργότερα διορίστηκε επικεφαλής εκπαιδεύτρια στην Αεροπορική Ακαδημία Türkkuşu της Τουρκικής Αεροναυτικής Ένωσης, όπου υπηρέτησε μέχρι το 1955 και έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ένωσης. Εκπαίδευσε τέσσερις γυναίκες αεροπόρους, τις Εντιμπέ Σούμπασι (Edibe Subaşı), Γιλντίζ Ουτσμάν (Yıldız Uçman), Σαχαβέτ Καραπάς (Sahavet Karapas) και Νεζιχέ Βιράνγιαλι (Nezihe Viranyalı). Η Σαμπιχά Γκιοκτσέν πέταξε σε ολόκληρο τον κόσμο σε ένα διάστημα 28 ετών, μέχρι το 1964. Το βιβλίο της «Μία ζωή στα βήματα του Ατατούρκ» εκδόθηκε το 1981 από την Τουρκική Αεροναυτική Ένωση για τον εορτασμό των 100ων γενεθλίων του Κεμάλ.
Καθ’ όλη την καριέρα της στην Τουρκική Πολεμική Αεροπορία η Γκιοκτσέν πέταξε με 22 διαφορετικούς τύπους αεροσκαφών, συγκεντρώνοντας συνολικά περισσότερες από 8000 ώρες πτήσης, 32 από τις οποίες σε πολεμικές αποστολές και αποστολές βομβαρδισμού.
Κληρονομιά και αναγνώριση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το δεύτερο διεθνές αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, στην ασιατική πλευρά, το Διεθνές Αεροδρόμιο Σαμπιχά Γκιοκτσέν, ονομάστηκε προς τιμή της.
Επιλέχθηκε ως η μόνη γυναίκα πιλότος για την αφίσα «Οι 20 Μεγαλύτεροι Αεροπόροι της Ιστορίας» που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Πολεμική Αεροπορία το 1996.
Αποτέλεσε το θέμα του λογότυπου της Google, προς τιμήν των γενεθλίων της, το οποίο προβλήθηκε στην Τουρκία στις 22 Μαρτίου 2009[17].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 165780367.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ 6,0 6,1 Sabiha Gökçen's biography Αρχειοθετήθηκε 2013-05-29 στο Wayback Machine., USAF Air Command and Staff College
- ↑ Sabiha Gokcen biography, Hargrave Pioneers of Aviation
- ↑ Koser, Mutlu (2004-02-23). «İşte soyağacı». Hürriyet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-04-02. https://web.archive.org/web/20150402171256/http://www.hurriyet.com.tr/index/ArsivNews.aspx?id=204528. Ανακτήθηκε στις 2008-07-13.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «Tarihte bugün: 22 mart - 22 Mart, 2006». CNN Turk. 2006-03-22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-01-18. https://web.archive.org/web/20080118205942/http://www.cnnturk.com/YASAM/DIGER/haber_detay.asp?PID=223&HID=1&haberID=164786. Ανακτήθηκε στις 2008-07-13.
- ↑ Dink, Hrant (2004-02-06). «Sabiha Hatun'un Sırrı». Agos.
- ↑ «Sabiha Gökçen or Hatun Sebilciyan?». Hürriyet. 2004-02-21. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-03. https://web.archive.org/web/20160303171616/http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2004/02/21/416458.asp. Ανακτήθηκε στις 2008-07-14.
- ↑ Kalkan, Ersin (2004-02-21). «Sabiha Gökçen mi Hatun Sebilciyan mı?» (στα Turkish). Hürriyet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-08-27. https://web.archive.org/web/20070827232250/http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=204257. Ανακτήθηκε στις 2008-07-13.
- ↑ Tekin, Hüseyin (2004-02-28). «Sabiha Gökçen tartışmasında kim ne yazdı» (στα Turkish). Hürriyet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-03. https://web.archive.org/web/20160303234636/http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2004/02/28/419832.asp. Ανακτήθηκε στις 2008-07-13.
- ↑ Morgan, Tabitha. "Turkish heroine's roots spark row", BBC News, 29 February 2004.
- ↑ Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor (28 Φεβρουαρίου 2005). «2004 Country Report on Human Rights Practices in Turkey». Country Reports on Human Rights Practices. US State Department. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2008.
In February, the Hurriyet newspaper's publication of a report that Sabiha Gokcen--an adopted daughter of Mustafa Kemal Ataturk, who was the country's first female pilot--was of Armenian descent drew a number of racist public statements. The Turkish General Staff issued a statement criticizing the reports on Gokcen's Armenian ancestry as "a claim that abuses national values and feelings" while the Turkish Air Association called the report "an insult" to Gokcen and to Ataturk.
- ↑ "yes indeed, I am ready right now"
- ↑ Google Logo Archive
