Ράντοσλαβ Χλάπεν
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ράντοσλαβ Χλάπεν | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1322 Βασίλειο της Σερβίας |
| Θάνατος | 1383 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Σερβία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Σερβικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Jelena |
Ο Ράντοσλαβ Χλάπεν (σερβ. Радослав Хлапен, άκμασε 1350 - 1383) ήταν Σέρβος μεγιστάνας, που υπηρέτησε τον Στέφανο Ούρο Δ΄ Δουσάν αυτοκράτορα της Σερβίας (βασ. 1331-55) και τον Στέφανο Ούρο Ε΄ (βασ. 1355-71) ως βοϊβόδας (στρατιωτικός διοικητής). Έλαβε μέρος στην κατάκτηση των εδαφών της Ρωμανίας και του δόθηκε η περιοχή βόρεια της Θεσσαλίας για να κυβερνήσει, στις αρχές της δεκαετίας του 1350.
Η καταγωγή του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πιστεύεται ότι ο Ράντοσλαβ είναι το ίδιο πρόσωπο με τον župan (κόμη) Χλάπεν (λατιν.: Clapen), που κυβέρνησε το Κόναβλε (στο νοτιότερο μέρος της Δαλματίας) και την ευρύτερη περιοχή του Τρέμπνγιε στη δεκαετία του 1330. Πιθανόν ήταν γιος του ζουπάνου Ράντοσλαβ, έτσι πήρε το όνομα του πατέρα του. Άλλη θεωρία είναι ότι πατέρας του ήταν ο Συργιάννης Παλαιολόγος.
Υπηρεσία υπό τον Στέφανο Ούρο Δ΄
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Σέρρες κατελήφθησαν τον Σεπτέμβριο του 1345, η Βέροια το πρώτο ήμισυ του 1346 από τους Σέρβους. Η Βέροια και οι γύρω πόλεις ανακαταλήφθηκαν από τον Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό. Έπειτα όμως από τις στρατιωτικές εκστρατείες, ίσως την άνοιξη του 1351, ο Χλάπεν επέστρεψε την πόλη στον Σερβική κυριαρχία, με πολλές πόλεις και κωμοπόλεις στην περιοχή. Τοποθετήθηκε κυβερνήτης της Έδεσσας (Βόντεν) και της Βέροιας (Μπερ), μόλις βόρεια της Θεσσαλίας.
Ο αυτοκράτορας Στέφανος Ούρος Δ΄ Δουσάν απεβίωσε στο Ντεβόλ στις 20 Δεκεμβρίου 1355 και τον διαδέχθηκε ο γιος του Στέφανος Ούρος Ε΄.
Υπηρεσία υπό τον Στέφανο Ούρο Ε΄
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έπειτα από το τέλος του κυβερνήτη της Θεσσαλίας καίσαρα Πρέλιουμπ το 1356, η διεκδίκηση του γιου του Θωμά Β΄ υπερκεράστηκε από τη διεκδίκηση της χήρας του Ειρήνης. Οι οικογένεια Πρελιούμποβιτς αναγκάστηκε να διαφύγει στη Σερβία, έπειτα από την προέλαση του Νικηφόρου Β΄ Ορσίνι το 1356. Η Ειρήνη παντρεύτηκε τον Ράντισλαβ Χλάπεν, ο οποίος υιοθέτησε τον Θωμά.
Ο δεσπότης Συμεών Ούρος, αδελφός του Στεφάνου Ούρου Δ΄ Δουσάν, τοποθετήθηκε κυβερνήτης της Ηπείρου και της Ακαρνανίας το 1348. Ακολουθώντας το τέλος του Δουσάν και την επακόλουθη εισβολή του Νικηφόρου Β΄, ο Συμεών Ούρος αποσύρθηκε στην Καστοριά, όπου ανακηρύχθηκε "αυτοκράτορας των Σέρβων, Ελλήνων και Αλβανών". Ο Συμεών Ούρος απέκτησε την υποστήριξη του Ιωάννη των Σρατσιμίρ, πεθερού του Δουσάν. Σε απάντηση, η Σέρβοι ευγενείς συγκρότησαν σύνοδο τον Απρίλιο του 1357 στα Σκόπια, στην οποία ψήφισαν να υποστηρίξουν τον αυτοκράτορα Στέφανο Ούρος Ε΄, σύμφωνα με την επιθυμία του Δουσάν. Το θέρος του 1358 ο Συμεών Ούρος προωθήθηκε προς τη Ζέτα, αλλά σταμάτησε στο Σκαντάρ, όπου ο στρατός του των 5.000 ανδρών ηττήθηκε από τους Σέρβους ευγενείς. Τότε ο Συμεών Ούρος επέστρεψε στην Καστοριά και δεν προσπάθησε ξανά να αποκτήσει τη Σερβία. Όμως κατά την απουσία του Συμεών Ούρου στην Ήπειρο το 1359, ο Χλάπεν εισέβαλε στη Θεσσαλία στο όνομα του υιοθετημένου γιου του Θωμά Β΄. Ο Συμεών Ούρος -για να μην έχει άλλες απώλειες- αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τις κατακτήσεις του Χλάπεν, αποδίδοντας την Καστοριά σε αυτόν και παντρεύοντας την κόρη του Μαρία με τον Θωμά Β΄. Ο Χλάπεν συνέχισε να αναγνωρίζει την επικυριαρχία του Στεφάνου Ούρου Ε΄ και η περιοχή του έγινε η ενδιάμεση μεταξύ του Στεφάνου Ούρου Ε΄ και του Συμεών Ούρου. Έπειτα από τη συμφωνία μεταξύ του Χλάπεν και του Συμεών Ούρου, ο δεύτερος εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλία.
Το 1365 γίνεται μνεία ενός τσέλνικ Ράντοσλαβ, η οποία αναφέρεται στον Ράντοσλαβ Χλάπεν ή στον Ράντοσλαβ Ποβίκα, τον αδελφό του λογοθέτη Τζούρατζ.
Πτώση της Σερβικής αυτοκρατορίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έπειτα από τη μάχη του ποταμού Μαρίτσα το 1371, ο Χλάπεν έγινε ένας από τους πιο ισχυρούς κυρίους επαρχιών.
Υστεροφημία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Μάβρο Ορμπίνι χρονικογράφος από τη Ραγούσα (1563-1614), στο έργο του το βασίλειο των Σλάβων (1601), τον αποκαλεί "πρώτο βαρόνο της Ελλάδας".
Τα τελευταία έτη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αποσύρθηκε ως μοναχός στο μοναστήρι της Βοντόσα (κοντά στα Σκόπια), όπου και τάφηκε. Το δακτυλίδι που ψήφιζε βρέθηκε στον τόπο αυτόν. Επίσης ίδρυσε την εκκλησία στο Κουσεβίστε (επίσης κοντά στα Σκόπια), ένα μοναστήρι στο Όστροβο και ένα μοναστήρι στην Ελλάδα.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νυμφεύτηκε την Ειρήνα των Νεμάνιτς, μάλλον κόρη του Στεφάνου Ούρου Δ΄ Δουσάν βασιλιά της Σερβίας. Η Ειρήνα ήταν χήρα του καίσαρα Πρέλιουμπ. Ο Ράντοσλαβ και η Ειρήνα είχαν τέκνα:
- Μαρία Ραντολσάβα, παντρεύτηκε τον Αλέξιο Άγγελο Φιλανθρωπηνό και πήρε το όνομά του: Μαρία Αγγελίνα Ραντοσλάβα.
- Ελένα, παντρεύτηκε τον Μάρκο Μρνγιάβτσεβιτς πρίγκιπα και βασιλιά της Σερβίας.
- μία κόρη, παντρεύτηκε τον Νίκολα Μπάγκας ζουπάνο (κύριο) της Έδεσσας και των Τρικάλων.
- μία κόρη, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Ούρο κυβερνήτη της Θεσσαλίας (γιο του Συμεών Ούρου κυρίου της Ακαρνανίας και Θεσσαλίας).
- Στέφανος.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Blagojević, Miloš (1997). Državna uprava u srpskim srednjovekovnim zemljama. Službeni list SRJ.
- Ćorović, Vladimir (2001), Istorija srpskog naroda (in Serbian) (Internet ed.), Belgrade: Ars Libri
- Evans, Charles F. H. (1989). Studies in Genealogy and Family History in Tribute to Charles Evans on the Occasion of His Eightieth Birthday. Association for the Promotion of Scholarship in Genealogy.
- Fajfrić, Željko (2000) [1998], Sveta loza Stefana Nemanje (in Serbian), Belgrade: "Tehnologije, izdavastvo, agencija Janus", "Rastko".