Πρώτη κυρία της τιμής
.jpg)
Η Πρώτη κυρία της τιμής (Γαλλικά: Première dame d'honneur) ή απλά Κυρία της τιμής (Γαλλικά: Dame d'honneur), ήταν ένας διορισμός στο βασιλικό παλάτι της Γαλλίας. Υπήρχε σε σχεδόν όλα τα γαλλικά παλάτια από τον 16ο αιώνα και μετά. Αν και τα καθήκοντα της θέσης της άλλαξαν, η κυρία της τιμής ήταν κανονικά η πρώτη ή η δεύτερη στην εξουσία όλων των κυριών επί των τιμών.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αρχικά, οι παντρεμένες κυρίες επί των τιμών που συνόδευαν τη βασίλισσα της Γαλλίας είχαν τον τίτλο «Κυρία της τιμής», χωρίς καμία από αυτές όμως να είναι η επικεφαλής. Ωστόσο από το 1523, η ομάδα των κυριών επί των τιμών απέκτησε μια «Πρώτη κυρία της τιμής», ως ανώτερη τους.[1]
Επιπλέον, το 1674, η θέση των ανύπαντρων «filles d'honneur» (κατά λέξη σημαίνει «υπηρέτριες της τιμής») καταργήθηκε και οι «Κυρίες της τιμής» μετονομάστηκαν σε «Κυρίες του Παλατιού».[2] Έτσι, ο τίτλος της «Κυρίας της τιμής», αναφεροταν από εκεί και πέρα στην επικεφαλή κάτοχο του αξιώματος.[3]
Καθήκοντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι βασικές υποχρεώσεις της «Κυρίας της τιμής» ήταν να επιβλέπει τις γυναίκες της αυλής, να ελέγχει τον προϋπολογισμό, να κάνει τις απαραίτητες αγορές και να οργανώνει τον ετήσιο λογαριασμό και τη λίστα προσωπικού. Επιπλέον, επόπτευε τα καθημερινά ζητήματα και τις ακροάσεις της βασίλισσας, καθώς και τις συνηθισμένες ή τις ιδιαιτέρες τελετουργίες του παλατιού.[4]Τέλος, είχε τα κλειδιά για τα προσωπικά των διαμερισμάτων της βασίλισσας.[4] Όταν η «Κυρίας της τιμής» απουσίαζε, την αντικαθιστούσε η «Κυρία επί των ενδυμάτων», η οποία κανονικά είχε την ευθύνη να επιβλέπει την ντουλάπα, το ντύσιμο και τα κοσμήματα της βασίλισσας.[4]
Εντούτοις, το 1619, δημιουργήθηκε το αξίωμα της «Επιθεωρήτρια του Νοικοκυριού της Βασίλισσας».[4] Εκείνη είχε περίπου τα ίδια καθήκοντα με την «Κυρία της τιμής». Δεχόταν τον όρκο του γυναικείου προσωπικού πριν αναλάβει τα καθήκοντα του και επόπτευε την καθημερινή ρουτίνα της βασίλισσας, καθώς και την οργάνωση των λογαριασμών και του καταλόγου προσωπικού. Τελικά τοποθετήθηκε στην ιεραρχία πιο πάνω από την «Κυρία της τιμής».[4] Εντούτοις, όποτε απουσίαζε η επιθεωρήτρια, την αντικαταστούσε η «Κυρία της τιμής».[4] Η θέση της «Surintendante» (Επιστάτριας), παρέμεινε κενή για μεγάλα χρονικά διαστήματα και καταργήθηκε μεταξύ του θανάτου της Μαρία Άννα των Βουρβόνων το 1741 και του διορισμού της Μαρίας Θηρεσίας Λουΐζας της Σαβοΐας, Πριγκίπισσας της Λαμπάλ το 1775.
Μετέπειτα ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η θέση της «Κυρία της τιμής» αναζωογονήθηκε κατά τη διάρκεια της Πρώτης Γαλλικής Αυτοκρατορίας, έγινε ξανά η Πρώτη ή αλλιώς Επικεφαλής κυρία της τιμής της αυτοκράτειρας.[5] Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Γαλλικής Αυτοκρατορίας, η «Κυρία της τιμής» είχε τις ίδιες ευθύνες, αλλά κατατάχθηκε επίσημα δεύτερη στην ιεραρχία κάτω από την «Grande-Maîtresse» (Μεγάλη Κυρία).[6]
Κατάλογος των Πρώτων κυρίων της τιμής στις Βασίλισσες και στις Αυτοκράτειρες της Γαλλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αν και το αξίωμα συνήθως αναφέρεται μόνο ως «Κυρία της τιμής», αυτή η λίστα χρησιμοποιεί τον πλήρη τίτλο «Πρώτη Κυρία της τιμής».
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Ελεονώρα της Αυστρίας (1530–1547)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1530–1535): Λουΐζα του Μονμορενσί.
- (1535–1538): Ζαν ντ’ Ανγκουλέμ.[7]
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Αικατερίνη των Μεδίκων (1547–1589)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1547–1560): Φρανσουάζ ντε Μπρεζέ.
- (1560–1561): Ζακλίν του Λονγκουί.
- (1561–1578): Φιλιππίνη του Μοντεσμεντόν.
- (1578–1589): Αλφονσίν Στροζί, Κόμισσα του Φιεσκ.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία Α΄ της Σκωτίας (1559–1560)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1559–1560): Γκυγιεμέτ του Σαρμπρικκέν.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Ελισάβετ της Αυστρίας (1570–1574)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1570–1574): Μαντλίν της Σαβοΐας.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Λουΐζα της Λωρραίνης–Βωντεμόν (1575–1601)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1575–1583): Ζαν ντε Νταμπιέρ.
- (1583–1585): Λουΐζα ντε Χαλγουίν ντε Σιπιέρ (από κοινού με την Ραντάν).
- (1583–1601): Φουλβί ντε Ραντάν (από κοινού με την Σιπιέρ).
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία των Μεδίκων (1600–1632)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1600–1632): Αντουανέτα του Πονς
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Άννα της Αυστρίας (1615–1666)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για τα πρώτα χρόνια στη Γαλλία, πριν αποσταλεί η Ισπανίδα αυλική της στην Ισπανία, η Άννα είχε και μια Γαλλίδα και έναν Ισπανίδα αξιωματούχο σε πολλές θέσεις του παλατιού της.
- (1615–1618): Ινές ντε λα Τορρέ (από κοινού με την Μονμορενσί).
- (1615–1624): Λορρένς ντε Μονμορενσί (από κοινού με την Τορρέ).
- (1624–1626): Καρλόττα ντε Λαννό.
- (1626–1638): Μαρία–Αικατερίνη ντε Σενεσί.
- (1638–1643): Αικατερίνη ντε Μπρασσάκ.
- (1643–1666): Μαρί–Κλαίρ ντε Φλεΐξ.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας (1660–1683)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1660–1664): Σουζάνα της Ναβέιγ.
- (1664–1671): Ζουλί ντε Μοντασιέ.
- (1671–1679): Άννα ντε Ριτσελιού.
- (1679–1683): Άννα-Aρμάντα ντε Κρικί.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία Λεστσίνσκα (1725–1768)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1725–1735): Αικατερίνη–Καρλόττα ντε Μπουφλέ.
- (1735–1763): Μαρί ντε Λουίν.
- (1751–1761): Ερριέτα–Νικόλ Πινγκατελί ντ’ Εγκμόντ (Αντικαταστάτρια).
- (1763–1768): Άννα ντε Νοέιγ (Πρώτη θητεία).
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία Αντουανέτα (1774–1792)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1774–1775): Άννα ντε Νοέιγ (Δεύτερη θητεία).
- (1775–1791): Λάουρα–Αυγούστα ντε Φιτς–Τζέιμ.
- (1791–1792): Ζενεβιέ ντε Γκραμόν.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Αυτοκράτειρα Ιωσηφίνα (1804–1814)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1804–1809): Αδελαΐδα ντε Λα Ροκεφουάλντ.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία Λουίζα, δούκισσα της Πάρμας (1810–1814)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Μαρία Αμαλία της Νάπολης και τη Σικελία (1830–1848)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1830–1848): Χριστίνα–Ζωή ντε Μοντζουά.[8]
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Βασίλισσα Ευγενία ντε Μοντίχο (1853–1870)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατάλογος των Πρώτων κυρίων της τιμής των εστεμμένων Πριγκιπισσών της Γαλλίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ακολουθία της συζύγου του κληρονόμου του θρόνου διοριζόταν κανονικά ένα χρόνο πριν η βασιλική νύφη φτάσει στη Γαλλία, έτσι ώστε να μπορούν να είναι μέρος του βασιλικού καλωσορίσματος.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Πριγκίπισσα Μαρία Άννα Βικτωρία της Βαυαρίας (1680–1690)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1679–1684): Άννα ντε Ρισελιέ.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Πριγκίπισσα Μαρία Αδελαΐδα της Σαβοΐας (1711–1712)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1711–1712): Μαργαρίτα Λουΐζα Σουζάνα ντε Μπετούν.[9]
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Πριγκίπισσα Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας (1726–1746)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1744–1746): Μαρία–Αγγελική Φερμίν ντε Μοράς.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Πριγκίπισσα Μαρία Ιωσηφίνα της Σαξονίας (1731–1767)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1746–1762): Μαρία–Αγγελική Φερμίν ντε Μοράς.
- (1762–1767): Λουΐζα–Νταΐανα–Φρανσουά ντε Κλερμόντ–Γκελράντ.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Πριγκίπισσα Μαρία Αντουανέτα (1770–1774)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1770–1774): Άννα ντε Νοέιγ.
Πρώτη Κυρία της Τιμής στην Πριγκίπισσα Μαρία Θηρεσία της Γαλλίας (1814–1830)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (1814–1823): Μπον Μαρί Φελισιτέ ντε Σεράν.
- (1823–1830): Άννα–Φελισιτέ Simone ντε Σεράν.[10]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Κυρία επί των τιμών
- Κυρία επί των ενδυμάτων
- Αρχικαμαριέρα του Παλατιού
- Επικεφαλής Κυρία του Παλατιού
- Γκουβερνάντα των Βασιλικών Παιδιών της Γαλλίας
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Caroline zum Kolk, "The Household of the Queen of France in the Sixteenth Century", in: The Court Historian; vol. 14, number 1, June 2009
- ↑ Caroline zum Kolk, "The Household of the Queen of France in the Sixteenth Century", in: The Court Historian, vol. 14, number 1, June 2009
- ↑ Jeroen Frans Jozef Duindam: Vienna and Versailles: The Courts of Europe's Dynastic Rivals, 1550-1780.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Nadine Akkerman & Birgit Houben, eds. The Politics of Female Households: Ladies-in-waiting across Early Modern Europe. Leiden: Brill, 2013
- ↑ Philip Mansel: The Eagle in Splendour: Inside the Court of Napoleon
- ↑ Seward, Desmond: Eugénie. An empress and her empire. (ISBN 0-7509-2979-0) (2004)
- ↑ Aline Roche, "Une perle de pris" : la maison de la reine Eléonore d’Autriche, Paris, Cour de France.fr, 2010. Article inédit publié en ligne le 1er octobre 2010 (http://cour-de-france.fr/article1646.html).
- ↑ Almanach royal
- ↑ Mark Bryant:Queen of Versailles: Madame de Maintenon, First Lady of Louis XIV's France
- ↑ Imbert de Saint-Amand, The Duchess of Berry and the court of Charles X