Πεζογραφία
Η πεζογραφία αποτελεί είδος γραφής του πεζού λόγου κατά το οποίο ο συγγραφέας αφηγείται μια ιστορία την οποία παρουσιάζει σε πρώτο ή σε τρίτο πρόσωπο, χρησιμοποιώντας τον διάλογο ή συνδυάζοντας τα προηγούμενα. Σκοπός της είναι να εξυπηρετήσει την κοινή ανάγκη του ανθρώπου για συνεννόηση (επικοινωνία). Οι συνηθέστερες μορφές της πεζογραφίας είναι το μυθιστόρημα και το διήγημα[1]. Ο λογοτέχνης - συγγραφέας πεζογραφίας ονομάζεται πεζογράφος και οι τεχνικές αφήγησης (τρόποι) που χρησιμοποιεί "αφηγηματικός τρόπος".
Ιστορική εξέλιξη της πεζογραφίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από την περίοδο των κλασικών χρόνων οι αρχαίοι Έλληνες ασχολήθηκαν με τον αφηγηματικό τρόπο, με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη να είναι οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν τους όρους "διήγησις" και "μίμησις" τόσο στην ποίηση όσο και στην πεζογραφία. Στη διήγηση ο πεζογράφος έχει τον ρόλο του αφηγητή και παρουσιάζει ο ίδιος την ιστορία του έργου που πραγματεύεται. Στη μίμηση ο αφηγητής παίρνει τη θέση των προσώπων που πρωταγωνιστούν στον μύθο είτε μιλώντας με τη δική τους φωνή είτε διηγούμενος ο ίδιος το έργο με ταυτόχρονη παρεμβολή τρίτων προσώπων (μικτός τρόπος).
Νεοελληνική πεζογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος νεοελληνική πεζογραφία αναφέρεται στην πεζογραφία που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα από τον 11ο αιώνα και μετά, εντάσσεται στη νεοελληνική λογοτεχνία και χωρίζεται αντίστοιχα σε τρείς μεγάλες περιόδους:
- την υστεροβυζαντινή, δηλαδή μέχρι την άλωση της Κωνσταντινούπολης,
- την περίοδο 1453-1821, μέχρι την επανάσταση του '21,
- τη νεότερη, από το 1821 έως σήμερα.
Μοντερνιστική πεζογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η μοντερνιστική πεζογραφία χαρακτηρίζεται για την ανοικτή και ελεύθερη πλοκή της, διαφέροντας έτσι από τις παραδοσιακές μορφές της ρεαλιστικής πεζογραφίας. Το μοντερνιστικό μυθιστόρημα δίνει έμφαση στον εσωτερικό κόσμο και την υποκειμενικότητα του ατόμου και όχι στην εξωτερική και κοινωνική πραγματικότητα, καλλιεργώντας κυρίως τη ροή της συνείδησης, ένα είδος εσωτερικού μονολόγου, τους ελεύθερους συνειρμούς και την ενδοσκόπηση. Η ψυχολογική ανάλυση και ο στοχασμός έχουν το προβάδισμα έναντι της αναπαράστασης της εξωτερικής πραγματικότητας[2].
Πεζογραφία του κλειστού χώρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πεζογραφία του κλειστού χώρου αφηγείται κυρίως δράματα δωματίου, επικεντρώνει την πλοκή της σε εσωτερικούς χώρους και δεν εκφράζει κοινωνικά οράματα[2].
Τα είδη της πεζογραφίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πεζογραφία χωρίζεται στην αφηγηματική πεζογραφία, τη διδακτική πεζογραφία και τη δημοσιογραφία
Διηγηματική πεζογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το μυθιστόρημα
- Το διήγημα
- Ο μύθος
- Το παραμύθι
- Η νουβέλα
- Η περιγραφή
- Η ιστορία
- Το χρονογράφημα
- Η βιογραφία
- Τα απομνημονεύματα
- Η επιστολογραφία
Διδακτική πεζογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το δοκίμιο
- Η διατριβή – μελέτη
- Η πραγματεία
- Η μονογραφία
- Η συγγραφή
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ από το εκπαιδευτικό και εγκυκλοπαιδικό βοήθημα Οδύσσεια[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 2,0 2,1 «Θησαυρός Λογοτεχνικών Όρων». Πολιτιστικός Θησαυρός της Ελληνικής Γλώσσας. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2024.
Εξωτερικές πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Πολιτιστικός θησαυρός της Ελληνικής γλώσσας, Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου - ΙΕΛ Αρχειοθετήθηκε 2016-06-09 στο Wayback Machine.
- Λογοτεχνία και Ρητορική, Α.Γ. Κρασανάκη