Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι
 | |
| Συγγραφέας | Ντ. Χ. Λώρενς |
|---|---|
| Τίτλος | Lady Chatterley's Lover |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1928 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Βραβεία | Τα 100 βιβλία του Αιώνα |
| LC Class | OL81180W[1] |
| Προηγούμενο | John Thomas and Lady Jane |
| δεδομένα () | |
Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι (αγγλικά: Lady Chatterley's Lover), είναι μυθιστόρημα του Βρετανού λογοτέχνη Ντ. Χ. Λώρενς, ένα έργο που έγινε διάσημο αρχικά για την απαγόρευση που συνόδευε την κυκλοφορία του για πολλά χρόνια. Σήμερα θεωρείται από τα αριστουργήματα της παγκόσμια ερωτικής λογοτεχνίας.
Το μυθιστόρημα γράφτηκε μεταξύ του 1926 και 1928, όταν ο Λώρενς έμενε στη Φλωρεντία, αλλά δεν κατάφερε να εκδοθεί στην πλήρη του μορφή στην Αγγλία παρά μόνο το 1960, και ύστερα από διάφορες δικαστικές και εξωδικαστικές διαμάχες.
Το έργο περιγράφει τη γνωριμία, τη σχέση και τη σεξουαλική έλξη της λαίδης Κόνι Τσάτερλι με τον δασοφύλακα-εργάτη Όλιβερ Μέλλορς, στο αχανές κτήμα του λόρδου Τσάτερλι. «...Οι δύο αυτοί ήρωες θα αποτελέσουν σύμβολα του εικοστού αιώνα, αφού διαμόρφωσαν τον προσωπικό τους κώδικα ηθικής όχι με βάση τα κοινωνικά δεδομένα, αλλά ανεξάρτητα από αυτά, διατηρώντας την ανθρωπιά και την ακεραιότητά τους μέσα από τη σεξουαλική πράξη. Η αποκαλυπτικότητα στην περιγραφή των ερωτικών σκηνών προκάλεσε σκάνδαλο την εποχή που γράφτηκε το βιβλίο και η κυκλοφορία του απαγορεύτηκε. Χρειάστηκε να περάσουν χρόνια για να αρθεί η παρανόηση του έργου, το οποίο αποτελεί μια τολμηρή έκφραση διαμαρτυρίας για την καταπίεση του ερωτικού ενστίκτου, έκφανση της φθοράς που προκαλούν στους ανθρώπους ο πολιτισμός και η βιομηχανική κοινωνία».[2]
Το έργο σήμερα θεωρείται κλασικό — έχει ενταχθεί στα 100 καλύτερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα και έχουν γίνει πάμπολλες διασκευές του για την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, το θέατρο και το ραδιόφωνο.
Περίληψη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]«Είναι κατά βάθος τραγική η εποχή μας, έτσι κι εμείς αρνούμαστε να τη δούμε τραγικά. Ο κατακλυσμός πέρασε, στη μέση τώρα εμείς και γύρω μας χαλάσματα. Αρχίζουμε να στήνουμε μικρά καινούργια σπιτικά, να τρέφουμε μικρές νέες ελπίδες. Μάλλον δύσκολη δουλειά· ομαλός δρόμος για το μέλλον δεν υπάρχει πια· τα εμπόδια, όμως, είτε τα παρακάμπτουμε είτε σκαρφαλώνουμε και τα ξεπερνάμε. Πρέπει να ζήσουμε, όσοι κι αν είναι οι ουρανοί που τσακίστηκαν. Αυτή, λίγο πολύ, ήταν η άποψη της Κόνστανς Τσάτερλι».[3] Με αυτά τα λόγια ο Λώρενς ανοίγει το μυθιστόρημά του. Η Κόνστανς (Κόνι) Ράιντ (Constance Reid) παντρεύτηκε το 1917 σε ηλικία 23 χρόνων τον Κλίφορντ Τσάτερλι (Sir Clifford Chatterley), 29 χρονών. Ύστερα από έναν βιαστικό γάμο και ένα σύντομο ταξίδι του μέλιτος, ο Κλίφορντ φεύγει στρατιώτης για τη Φλάνδρα, στο πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ύστερα από 6 μήνες, θα επιστρέψει στην Αγγλία και στη σύζυγό του, ανάπηρος από τη μέση και κάτω, ωστόσο ζωντανός. Τρία χρόνια αργότερα, όταν ο πατέρας του Κλίφορντ θα πεθάνει, ο γιος του εκτός από τον τίτλο του βαρονέτου θα πάρει και την τεράστια έπαυλή του, το «Ράγκμπι Χολ».
Η ζωή στο τεράστιο απομονωμένο κτήμα, χωρίς συγγενείς, φίλους ή παιδιά, αρχίζει να γίνεται αφόρητη για τη νεαρή και γεμάτη ζωντάνια Κόνι. Ένας φίλος του άντρα της, ο Μάικ, θεατρικός συγγραφέας από την Ιρλανδία που έρχεται να τους επισκεφτεί, θα γίνει ο πρώτος εραστής της κοπέλας που ακόμα δεν είχε προλάβει να νιώσει τη σεξουαλική ηδονή. Σε έναν περίπατο στο δάσος του Ράγκμπι Χολ, θα συναντήσει τον Όλιβερ Μέλλορς. Γιος εργάτη ανθρακωρύχου, πρώην σιδηρουργός, δουλεύει ως δασοφύλακας για τους Τσάτερλι εδώ και αρκετά χρόνια. Γοητευμένη από τον Μέλλορς και αφού διακόψει τη σχέση της με τον Μάικ, θα δοθεί στην ερωτική σχέση που θα δημιουργήσει με αυτόν τον άντρα. Το μικρό σπίτι του φύλακα μέσα στο δάσος θα γίνει για την Κόνστανς ο τόπος της ηδονής. Ο έρωτας που θα αναπτυχθεί μεταξύ τους και η εγκυμοσύνη που θα προκύψει θα οδηγήσουν την Κόνι στο να ζητήσει διαζύγιο από τον άντρα της. Ο λόρδος Τσάτερλι αρνείται, όμως αυτό δεν εμπόδισε τους δύο εραστές να συνεχίσουν την κοινή τους πλέον πορεία.[4]
Ιστορία της έκδοσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από την αρχή της κυκλοφορίας του βιβλίου το 1928 μέχρι και το 1960 που το βιβλίο κυκλοφόρησε χωρίς περικοπές, οι αγγλόφωνοι αναγνώστες —με εξαίρεση μερικές χιλιάδες αναγνωστών που κατάφεραν να πάρουν στα χέρια τους εκτός από την πρώτη έκδοση του 1928 του ίδιου του συγγραφέα και κάποιες από τις επόμενες πειρατικές εκδόσεις που θα ακολουθήσουν— δεν είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με αυτό το εγνωσμένης λογοτεχνικής αξίας έργο.
Όλες οι νόμιμες εκδόσεις που ακολούθησαν αυτήν του 1928, με πρώτη αυτή του εκδοτικού οίκου «Alfred A. Knopf, Inc.» των ΗΠΑ, θα κυκλοφορήσουν λογοκριμένες και άσχημα περικομμένες. Το 1960, και αφού προηγήθηκε το 1959 η άρση της λογοκρισίας του βιβλίου στις Η.Π.Α —πράξη που επικυρώθηκε από δικαστήριο της χώρας—, ο αγγλικός εκδοτικός οίκος «R v Penguin Books Ltd» θα προχωρήσει και αυτός στην έκδοση του αυθεντικού, μη λογοκριμένου χειρόγραφου.
Έτσι, στις 16 Αυγούστου του 1960 ο εκδοτικός οίκος θα κυκλοφορήσει το έργο βάζοντας σε δοκιμασία τα όρια ανοχής της βρετανικής κοινωνίας αλλά και τον πρόσφατα ψηφισθέντα νόμο «Obscene Publications Act»[5] του 1959. Το βιβλίο γίνεται μέσα σε λίγες μέρες τεράστια εμπορική επιτυχία και το νούμερο ένα θέμα συζήτησης σε όλη τη Βρετανία.
Η απάντηση των Αρχών ήταν η απαγόρευση κυκλοφορίας του βιβλίου και ο εκδοτικός οίκος σύρθηκε στα δικαστήρια με την κατηγορία της «προσβολής της δημοσίας αιδούς». Η δίκη που έγινε στα τέλη Οκτωβρίου του 1960 στο διαβόητο κακουργιοδικείο του Λονδίνου «Old Bailey» κράτησε έξι μέρες και (αφού σύμφωνα με τον νέο νόμο αποδείχθηκε η λογοτεχνική αξία του έργου) τελείωσε με την πανηγυρική δικαίωση του εκδότη και την ελεύθερη πλέον κυκλοφορία του βιβλίου.[6]
Στις 10 Νοεμβρίου του 1960, χιλιάδες κόσμου συνέρρευσαν στα βιβλιοπωλεία της Αγγλίας για να αγοράσουν το αυθεντικό, ελεύθερο πλέον, βιβλίο. 200.000 αντίτυπα πουλήθηκαν αυτή την ημέρα και 2.000.000 σε έναν ακριβώς χρόνο μετά το τέλος της δίκης.[7]
Το σημαντικότερο όλων, όμως, είναι αυτό που ο Άγγλος ποιητής Φίλιπ Λάρκιν επισήμανε σε ένα του ποίημα:
«Sexual intercourse began
In nineteen sixty-three
(which was rather late for me) –
Between the end of the Chatterley ban
And the Beatles' first LP»[8][9]
Μεταφράσεις στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το βιβλίο έχει μεταφραστεί και εκδοθεί στην ελληνική γλώσσα αρκετές φορές.[10] Οι μεταφράσεις είναι:
- της Μαντώς Αναστασιάδη [από τα γαλλικά] (Λογοτεχνική και Μορφωτική Εταιρία, 1954· Πυξίδα, 1961)
- του Πότη Στρατίκη (Ενωμένοι Εκδότες, 1956)
- του Πολύβιου Βοβολίνη (Σταυρόπουλος, χ.χ.· Δαμιανός, χ.χ.)
- του Γιάννη Σπανδωνή (Γκοβόστης, 1990 και επανέκδοση από Δ.Ο.Λ., 2012)
- της Λένας Μιλίλη (Printa, 1995)
- της Μαρίας Δημητρίου (Ζήτρος, 1997)
- του Γιώργου Ράικου (Καστανιώτης, 1997)
- του Κώστα Πούλου (Παπαδόπουλος, 1999)
- του Γιώργου Τζήμα (Μεταίχμιο, 2005)
- της Ρηγούλας Γεωργιάδου (Bell, 2008)
- των Μαρίας Γεωργάκη και Δόμνης Χαραλαμπίδη (4π Ειδικές Εκδόσεις, 2011)
Κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στον κινηματογράφο και την τηλεόραση:
- Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι (L'Amant de lady Chatterley, 1955), γαλλική δραματική ταινία σε σκηνοθεσία του Μαρκ Αλεγκρέ με την Ντανιέλ Νταριέ, απαγορευμένη στις ΗΠΑ μέχρι το 1959.[11]
- Sharapancharam (1979), ινδική ταινία του Χαριχαράν, βασισμένη στον Εραστή της λαίδης Τσάτερλι.
- Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι (Lady Chatterley's Lover, 1981), γαλλική ταινία με τη Σίλβια Κριστέλ, γνωστή από τον ρόλο της ως Εμμανουέλα στις ομώνυμες αισθησιακές ταινίες.
- Ο εραστής της λαίδης (Lady Chatterley, 1993), τηλεοπτική σειρά σε σκηνοθεσία Κεν Ράσελ με τους Τζόελι Ρίτσαρντσον και Σον Μπιν που μεταδόθηκε από το BBC Τηλεόραση.[12]
- Lady Chatterley's Lover (2015), βρετανική τηλεταινία με τους Χόλιντεϊ Γκρέιντζερ και Ρίτσαρντ Μάντεν.[13]
- Lady Chatterley's Lover (2022), αγγλόφωνη ταινία με την Έμμα Κόριν που κυκλοφόρησε στις 25 Νοεμβρίου 2022 στις βρετανικές αίθουσες και στις 2 Νοεμβρίου 2022 στο Netflix.[14]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Lady Chatterley's Lover by David Herbert Lawrence | Open Library». Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2023.
- ↑ Από τον πρόλογο της έκδοσης του εκδ. οίκου «Μεταίχμιο», 2012, σε μετάφραση Γιώργου Τζήμα, σελ. 1
- ↑ μετάφραση Γιώργου Τζήμα, εκδ. «Μεταίχμιο»
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ Αυτός ο νόμος, πιο ελαστικός από τον προηγούμενο επέτρεπε την κυκλοφορία βιβλίων «ασέμνου» περιεχομένου αρκεί να ήταν δημιουργήματα λογοτεχνικά, και όχι πορνογραφικά
- ↑ ««Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι»: Η ιστορία τού «πιο ακατάλληλου βιβλίου που γράφτηκε ποτέ»». iefimerida.gr. 2 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ Δρόσος, Γιώργος (10 Νοεμβρίου 2017). «Όταν "Ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι" έβγαινε στη Βρετανία, 30 χρόνια μετά το θάνατο του συγγραφέα του». 3pointmagazine. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ η σεξουαλική αφύπνιση ξεκίνησε το 1963, «μεταξύ του τέλους της απαγόρευσης της Λαίδης Τσάτερλι και του πρώτου LP των Beatles».
- ↑ Λάρκιν, Φίλιπ (1974). High Windows.
- ↑ Ενδεικτικά, βλ. τα αποτελέσματα της αναζήτησης στη Biblionet.gr. Πρβ. τα αντίστοιχα αποτελέσματα[νεκρός σύνδεσμος] στο Horizon. Δίκτυο Βιβλιοθηκών Δήμου Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκαν στις 18-12-2017.
- ↑ Edelstein, David (17 June 2007). «Mariane's Labyrinth: A Mighty Heart is a powerful journey down terror's rat holes. Plus: French erotics and Hollywood piety». http://nymag.com/movies/reviews/33521/.
- ↑ «Lady Chatterley». www.compleatseanbean.com. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2024.
- ↑ Wollaston, Sam (2015-09-07). «Lady Chatterley’s Lover review: Yes, but what about the sex? That’s what it’s really all about» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2015/sep/07/lady-chatterleys-lover-sex-jed-mercurio. Ανακτήθηκε στις 2024-12-13.
- ↑ Bradshaw, Peter (24 November 2022). «Lady Chatterley's Lover review – sensuality as an almost religious revelation». The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2022/nov/24/lady-chatterleys-lover-review-sensuality-as-an-almost-religious-revelation.