Μικροκεφαλία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Άνθρωπος με μικροκεφαλία

Η μικροκεφαλία (από τα αρχαία ελληνικά μικρός και κεφαλή[1]) είναι ιατρική κατάσταση που περιγράφει το μικρότερο από το κανονικό κεφάλι.[2] Η μικροκεφαλία μπορεί να είναι παρούσα κατά τη γέννηση ή μπορεί να αναπτυχθεί στα πρώτα χρόνια της ζωής.[2] Δεδομένου ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου συσχετίζεται με την ανάπτυξη του κεφαλιού, τα άτομα με αυτή τη διαταραχή έχουν συχνά διανοητική αναπηρία, κακή κινητική λειτουργία, κακή ομιλία, μη φυσιολογικά χαρακτηριστικά του προσώπου, επιληπτικές κρίσεις και νανισμό.[2]

Η μικροκεφαλία προκαλείται από διαταραχή των γενετικών διεργασιών που σχηματίζουν τον εγκέφαλο νωρίς στην εγκυμοσύνη,[2] αν και η αιτία δεν εντοπίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις.[3] Πολλά γενετικά σύνδρομα μπορεί να οδηγήσουν σε μικροκεφαλία, συμπεριλαμβανομένων χρωμοσωμικών και μονογονιδιακών καταστάσεων, αν και σχεδόν πάντα σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα. Μεταλλάξεις που καταλήγουν αποκλειστικά σε μικροκεφαλία (πρωτοπαθής μικροκεφαλία) υπάρχουν αλλά είναι λιγότερο συχνές.[4] Οι εξωτερικές τοξίνες στο έμβρυο, όπως το αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή οι κάθετα μεταδιδόμενες λοιμώξεις, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μικροκεφαλία.[2] Η μικροκεφαλία χρησιμεύει ως σημαντική νευρολογική ένδειξη ή προειδοποιητικό σημάδι, αλλά δεν υπάρχει ομοιομορφία στον ορισμό της. Συνήθως ορίζεται ως περιφέρεια κεφαλής περισσότερες από δύο τυπικές αποκλίσεις κάτω από το μέσο όρο για την ηλικία και το φύλο.[5][6] Μερικοί ακαδημαϊκοί υποστηρίζουν τον ορισμό της ως περιφέρεια κεφαλιού περισσότερες από τρεις τυπικές αποκλίσεις κάτω από το μέσο όρο για την ηλικία και το φύλο.[7]

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία που να επαναφέρει το μέγεθος της κεφαλής στο φυσιολογικό.[2] Γενικά, το προσδόκιμο ζωής για τα άτομα με μικροκεφαλία είναι μειωμένο και η πρόγνωση για φυσιολογική εγκεφαλική λειτουργία είναι κακή. Περιστασιακές περιπτώσεις αναπτύσσουν φυσιολογική νοημοσύνη και αναπτύσσονται φυσιολογικά (εκτός από τη διαρκώς μικρή περιφέρεια κεφαλιού).[2][8] Αναφέρεται ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, η μικροκεφαλία εμφανίζεται σε 2 έως 12 μωρά ανά 10.000 γεννήσεις.[3]

Σημεία και συμπτώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν διάφορα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν στα παιδιά. Τα βρέφη με μικροκεφαλία γεννιούνται είτε με φυσιολογικό είτε με μειωμένο μέγεθος κεφαλής.[9] Στη συνέχεια, το κεφάλι αποτυγχάνει να αναπτυχθεί, ενώ το πρόσωπο συνεχίζει να αναπτύσσεται με φυσιολογικό ρυθμό, δημιουργώντας ένα παιδί με μικρό κεφάλι και μέτωπο που υποχωρεί, και χαλαρό, συχνά ζαρωμένο τριχωτό της κεφαλής.[10] Καθώς το παιδί μεγαλώνει, η μικρότητα του κρανίου γίνεται πιο εμφανής, αν και ολόκληρο το σώμα είναι επίσης συχνά λιποβαρές και μικρότερο.[9]

Η σοβαρή διαταραχή της νοητικής ανάπτυξης είναι συχνή, αλλά οι διαταραχές στις κινητικές λειτουργίες μπορεί να εμφανιστούν αργότερα στη ζωή.[9] Τα προσβεβλημένα νεογέννητα έχουν γενικά εντυπωσιακά νευρολογικά ελαττώματα και επιληπτικές κρίσεις.[9] Η ανάπτυξη των κινητικών λειτουργιών και της ομιλίας μπορεί να καθυστερήσει. Η υπερκινητικότητα και η διανοητική αναπηρία είναι κοινές, αν και ο βαθμός του καθενός ποικίλλει. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν σπασμοί. Η κινητική ικανότητα ποικίλλει, από αδεξιότητα σε μερικούς έως σπαστική τετραπληγία σε άλλους.[11]

Αίτια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μαγνητικές τομογραφίες κρανίου κανονικού μεγέθους (αριστερά) και περίπτωση μικροκεφαλίας (δεξιά)
Ηλικιωμένη γυναίκα με μικροκεφαλία

Η μικροκεφαλία είναι τύπος κεφαλικής διαταραχής. Έχει ταξινομηθεί σε δύο τύπους με βάση την έναρξη:[12]

Συγγενής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταγεννητική έναρξη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι γενετικές μεταλλάξεις προκαλούν τις περισσότερες περιπτώσεις μικροκεφαλίας.[2] Έχουν βρεθεί σχέσεις μεταξύ αυτισμού, διπλασιασμού γονιδίων και μακροκεφαλίας. Από την άλλη, βρεθεί μια σχέση μεταξύ σχιζοφρένειας, διαγραφών γονιδίων και μικροκεφαλίας.[40][41][42] Αρκετά γονίδια έχουν χαρακτηριστεί γονίδια «MCPH», από τη μικροκεφαλίνη (MCPH1), με βάση τον ρόλο τους στο μέγεθος του εγκεφάλου και στα πρωτογενή σύνδρομα μικροκεφαλίας όταν μεταλλάσσονται. Εκτός από τη μικροκεφαλίνη, αυτές οι πρωτεΐνες περιλαμβάνουν τις WDR62 ( MCPH2 ), CDK5RAP2 ( MCPH3 ), KNL1 ( MCPH4 ), <i id="mwAYs">ASPM</i> ( MCPH5 ), CENPJ ( MCPH6 ), STIL ( MCPH7 ), CEP135 ( MCPH8 ), CEP152 ( MCF31 ) ), PHC1 ( MCPH11 ) και CDK6 ( MCPH12 ).[4] Επιπλέον, έχει καθιερωθεί συσχέτιση μεταξύ κοινών γενετικών παραλλαγών σε γνωστά γονίδια μικροκεφαλίας (όπως MCPH1 και CDK5RAP2 ) και φυσιολογικής διακύμανσης στη δομή του εγκεφάλου όπως μετράται με μαγνητική τομογραφία (MRI) — κυρίως της επιφάνειας του φλοιού του εγκεφάλου και του συνολικού εγκεφαλικού όγκου.[43]

Η εξάπλωση του ιού Ζίκα που μεταδίδεται από τα κουνούπια του γένους Αηδής έχει κατηγορηθεί για την αύξηση περιστατικών συγγενούς μικροκεφαλίας από τη Διεθνή Εταιρεία Λοιμωδών Νοσημάτων και τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ.[44] Ο Ζίκα μπορεί να μεταδοθεί από μια έγκυο γυναίκα στο έμβρυό της. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άλλες σοβαρές εγκεφαλικές δυσπλασίες και γενετικές ανωμαλίες.[45][46][47][48] Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine τεκμηρίωσε μια περίπτωση στην οποία βρήκαν στοιχεία για τον ιό Ζίκα στον εγκέφαλο ενός εμβρύου που εμφάνιζε τη μορφολογία μικροκεφαλίας.[49]

Μετά τη ρίψη των ατομικών βομβών «Little Boy» στη Χιροσίμα και «Fat Man» στο Ναγκασάκι, αρκετές γυναίκες κοντά στο σημείο μηδέν που ήταν έγκυες εκείνη την εποχή γέννησαν παιδιά με μικροκεφαλία.[50] Η μικροκεφαλία ήταν παρούσα σε 7 παιδιά από μια ομάδα 11 εγκύων γυναικών που βρίσκονταν στην 11η-17η εβδομάδα κύησης που επέζησαν από την έκρηξη και βρίσκονταν σε απόσταση λιγότερη από 1,2 χιλιομέτρων από το σημείο μηδέν.[51] Λόγω της γειτνίασής τους με τη βόμβα, τα παιδιά των εγκύων γυναικών στη μήτρα έλαβαν βιολογικά σημαντική δόση ακτινοβολίας που ήταν σχετικά υψηλή λόγω της μαζικής παραγωγής νετρονίων της βόμβας Little Boy.[51] Οι ερευνητές μελέτησαν 286 επιπλέον παιδιά που ήταν στη μήτρα κατά τη διάρκεια των ατομικών βομβαρδισμών και μετά από ένα χρόνο διαπίστωσαν ότι αυτά τα παιδιά είχαν υψηλότερη συχνότητα μικροκεφαλίας και νοητικής υστέρησης.[52][51]

Παθοφυσιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μικροκεφαλία γενικά οφείλεται στο μειωμένο μέγεθος του μεγαλύτερου μέρους του ανθρώπινου εγκεφάλου, του εγκεφαλικού φλοιού και η κατάσταση μπορεί να προκύψει κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη λόγω ανεπαρκούς πολλαπλασιασμού των νευρικών βλαστοκυττάρων, μειωμένης ή πρόωρης νευρογένεσης, θανάτου νευρικών βλαστοκυττάρων ή νευρώνων, ή συνδυασμό αυτών των παραγόντων.[53] Έρευνα σε ζωικά μοντέλα όπως τα τρωκτικά έχει βρει πολλά γονίδια που απαιτούνται για τη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, τα γονίδια του μονοπατιού Notch ρυθμίζουν την ισορροπία μεταξύ του πολλαπλασιασμού των βλαστοκυττάρων και της νευρογένεσης στο στρώμα των βλαστοκυττάρων που είναι γνωστή ως κοιλιακή ζώνη και οι πειραματικές μεταλλάξεις πολλών γονιδίων μπορούν να προκαλέσουν μικροκεφαλία σε ποντίκια,[54] παρόμοια με την ανθρώπινη μικροκεφαλία.[55][56] Οι μεταλλάξεις του ανώμαλου γονιδίου που σχετίζεται με την μικροκεφαλία (ASPM) σχετίζονται με τη μικροκεφαλία στους ανθρώπους και έχει αναπτυχθεί ένα μοντέλο νοκ-άουτ σε κουνάβια που εμφανίζουν σοβαρή μικροκεφαλία.[57] Επιπλέον, ιοί όπως ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV) ή ο Ζίκα έχει αποδειχθεί ότι μολύνουν και σκοτώνουν το πρωτεύον βλαστικό κύτταρο του εγκεφάλου - το ακτινογλοιακό κύτταρο, με αποτέλεσμα την απώλεια των μελλοντικών θυγατρικών νευρώνων.[58][59] Η σοβαρότητα της κατάστασης μπορεί να εξαρτάται από τη χρονική στιγμή της μόλυνσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. 

Θεραπευτική αγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μωρό με μικροκεφαλία κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας φυσικοθεραπείας

Δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τη μικροκεφαλία.[2] Η θεραπεία είναι συμπτωματική και υποστηρικτική.[2] Επειδή ορισμένες περιπτώσεις μικροκεφαλίας και τα συναφή συμπτώματά της μπορεί να είναι αποτέλεσμα ανεπάρκειας αμινοξέων, η θεραπεία με αμινοξέα σε αυτές τις περιπτώσεις έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει συμπτώματα όπως επιληπτικές κρίσεις και καθυστερήσεις στην κινητική λειτουργία.[60]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άνθρωποι με μικρά κεφάλια εμφανίζονταν ως δημόσιο θέαμα στην αρχαία Ρώμη.[61]

Τα άτομα με μικροκεφαλία πωλούνταν μερικές φορές σε σόου με φρικιά στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα. Πολλά από αυτά παρουσιάστηκαν ως διαφορετικά είδη (π.χ. "άνθρωπος μαϊμού") και περιγράφηκαν ως ο χαμένος κρίκος.[62]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «Microcephaly - Definition of Microcephaly by Merriam-Webster». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2014. 
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 «NINDS Microcephaly Information Page». NINDS. 30 Ιουνίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2016. 
  3. ↑ 3,0 3,1 CDC (7 Δεκεμβρίου 2016). «Facts about Microcephaly | Birth Defects | NCBDDD | CDC». Centers for Disease Control and Prevention. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2019. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Faheem, Muhammad; Naseer, Muhammad Imran; Rasool, Mahmood; Chaudhary, Adeel G; Kumosani, Taha A; Ilyas, Asad Muhammad; Pushparaj, Peter Natesan; Ahmed, Farid και άλλοι. (2015-01-15). «Molecular genetics of human primary microcephaly: an overview». BMC Medical Genomics 8 (Suppl 1): S4. doi:10.1186/1755-8794-8-S1-S4. ISSN 1755-8794. PMID 25951892. 
  5. ↑ Leviton, A.; Holmes, L. B.; Allred, E. N.; Vargas, J. (2002). «Methodologic issues in epidemiologic studies of congenital microcephaly». Early Hum Dev 69 (1): 91–105. doi:10.1016/S0378-3782(02)00065-8. PMID 12324187. 
  6. ↑ Opitz, J. M.; Holt, M. C. (1990). «Microcephaly: general considerations and aids to nosology». J Craniofac Genet Dev Biol 10 (2): 75–204. PMID 2211965. 
  7. ↑ Behrman, R. E.· Kligman, R. M. (2000). Nelson's Textbook of Pediatrics (16th έκδοση). Philadelphia: WB Saunders. ISBN 978-0721677675. 
  8. ↑ Stoler-Poria, S.; Lev, D.; Schweiger, A.; Lerman-Sagie, T.; Malinger, G. (2010-01-12). «Developmental outcome of isolated fetal microcephaly». Ultrasound in Obstetrics and Gynecology (Wiley) 36 (2): 154–158. doi:10.1002/uog.7556. ISSN 0960-7692. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 «default - Stanford Children's Health». www.stanfordchildrens.org. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  10. ↑ «Cephalic Disorders Fact Sheet | National Institute of Neurological Disorders and Stroke». www.ninds.nih.gov. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  11. ↑ «Microcephaly with Spastic Quadriplegia disease: Malacards - Research Articles, Drugs, Genes, Clinical Trials». www.malacards.org. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  12. ↑ Ashwal, S.; Michelson, D.; Plawner, L.; Dobyns, W. B. (2009). «Practice Parameter: Evaluation of the child with microcephaly (an evidence-based review)». Neurology 73 (11): 887–897. doi:10.1212/WNL.0b013e3181b783f7. PMID 19752457. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Microcephaly in Children». Microcephaly in Children. https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?ContentTypeID=90&ContentID=P02610. 
  14. ↑ «Microcephaly autosomal dominant». Genetic and Rare Diseases Information Center. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2019. 
  15. ↑ «OMIM Entry - # 617520 - MICROCEPHALY 18, PRIMARY, AUTOSOMAL DOMINANT; MCPH18». www.omim.org. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2019. 
  16. ↑ «Poland syndrome». Genetic and Rare Diseases Information Center. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2019. 
  17. ↑ «Microcephaly». World Health Organization. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2019. 
  18. ↑ «Trisomy 18: MedlinePlus Medical Encyclopedia». medlineplus.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2020. 
  19. ↑ «Trisomy 13 | Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) – an NCATS Program». rarediseases.info.nih.gov. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2020. 
  20. ↑ Szczepanski, Sandra; Hussain, Muhammad Sajid; Sur, Ilknur; Altmüller, Janine; Thiele, Holger; Abdullah, Uzma; Waseem, Syeda Seema; Moawia, Abubakar και άλλοι. (30 November 2015). «A novel homozygous splicing mutation of CASC5 causes primary microcephaly in a large Pakistani family». Human Genetics 135 (2): 157–170. doi:10.1007/s00439-015-1619-5. PMID 26621532. 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 «Microcephaly in infants and children: Etiology and evaluation». UpToDate. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  22. ↑ 22,00 22,01 22,02 22,03 22,04 22,05 22,06 22,07 22,08 22,09 «Microcephaly - Symptoms and causes». Mayo Clinic. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2019. 
  23. ↑ Emily E. Petersen; Erin Staples; Dana Meaney-Delman; Marc Fischer; Sascha R. Ellington; William M. Callaghan; Denise J. Jamieson (January 22, 2016). «Interim Guidelines for Pregnant Women During a Zika Virus Outbreak — United States, 2016». Morbidity and Mortality Weekly Report 65 (2): 30–33. doi:10.15585/mmwr.mm6502e1. PMID 26796813. 
  24. ↑ «Congenital Disorders of Glycosylation». NORD (National Organization for Rare Disorders). Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  25. ↑ «Mito Info». Mito Foundation. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  26. ↑ «Zellweger syndrome». Orphanet. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  27. ↑ Reference, Genetics Home. «GLUT1 deficiency syndrome». Genetics Home Reference. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  28. ↑ «Maternal phenylketonuria». Orphanet. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  29. ↑ Reddy, Nihaal; Calloni, Sonia F.; Vernon, Hilary J.; Boltshauser, Eugen; Huisman, Thierry A. G. M.; Soares, Bruno P. (2018-05-01). «Neuroimaging Findings of Organic Acidemias and Aminoacidopathies». RadioGraphics 38 (3): 912–931. doi:10.1148/rg.2018170042. ISSN 0271-5333. PMID 29757724. 
  30. ↑ «OMIM Entry - # 247200 - Miller-Dieker Lissencephaly Syndrome; MDLS». OMIM. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2019. 
  31. ↑ Joyce, Tina; Huecker, Martin R. (2019), «Pediatric Abusive Head Trauma (Shaken Baby Syndrome)», National Center for Biotechnology Information (AU.S. National Library of Medicine), PMID 29763011, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499836/, ανακτήθηκε στις 2019-07-30 
  32. ↑ Donald, Kirsten A.; Walker, Kathleen G.; Kilborn, Tracy; Carrara, Henri; Langerak, Nelleke G; Eley, Brian; Wilmshurst, Jo M (2015). «HIV Encephalopathy: pediatric case series description and insights from the clinic coalface». AIDS Research and Therapy 12 (1): 2. doi:10.1186/s12981-014-0042-7. ISSN 1742-6405. PMID 25598835. 
  33. ↑ Tibussek, Daniel; Sinclair, Adriane; Yau, Ivanna; Teatero, Sarah; Fittipaldi, Nahuel; Richardson, Susan E.; Mayatepek, Ertan; Jahn, Peter και άλλοι. (2015). «Late-Onset Group B Streptococcal Meningitis Has Cerebrovascular Complications». The Journal of Pediatrics 166 (5): 1187–1192.e1. doi:10.1016/j.jpeds.2015.02.014. PMID 25919727. https://archive.org/details/sim_journal-of-pediatrics_2015-05_166_5/page/1187. 
  34. ↑ Ramos, Regina; Viana, Rafaela; Brainer-Lima, Alessandra; Florêncio, Telma; Carvalho, Maria Durce; van Der Linden, Vanessa; Amorim, Antonio; Rocha, Maria Ângela και άλλοι. (2017). «Perinatal Chikungunya Virus-Associated Encephalitis Leading to Postnatal-Onset Microcephaly and Optic Atrophy». The Pediatric Infectious Disease Journal 37 (1): 94–95. doi:10.1097/INF.0000000000001690. ISSN 0891-3668. PMID 28737626. 
  35. ↑ «Galloway-Mowat Syndrome». NORD (National Organization for Rare Disorders). Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  36. ↑ Kurian, Manju A; Jungbluth, Heinz (July 2014). «Genetic disorders of thyroid metabolism and brain development». Developmental Medicine and Child Neurology 56 (7): 627–634. doi:10.1111/dmcn.12445. ISSN 0012-1622. PMID 24665922. PMC 4231219. https://archive.org/details/sim_developmental-medicine-and-child-neurology_2014-07_56_7/page/627. 
  37. ↑ Reference, Genetics Home. «Fanconi anemia». Genetics Home Reference. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  38. ↑ Damlich, Jennifer; Qato, Roa; Cruz, Meredith; Colon, Maria; Wilkins, Isabelle (2009-07-01). «Discussion: 'Microcephaly associated with congenital heart defect' by Barbu et al» (στα αγγλικά). American Journal of Obstetrics & Gynecology 201 (1): e7–e12. doi:10.1016/j.ajog.2009.05.042. ISSN 0002-9378. PMID 19576365. https://www.ajog.org/article/S0002-9378(09)00556-0/abstract. 
  39. ↑ «Facts about Microcephaly». Centers for Disease Control and Prevention. 7 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2019. 
  40. ↑ Crespi, B.; Stead, P.; Elliot, M. (January 2010). «Evolution in health and medicine Sackler colloquium: Comparative genomics of autism and schizophrenia». Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 107 (Suppl 1): 1736–1741. doi:10.1073/pnas.0906080106. PMID 19955444. Bibcode: 2010PNAS..107.1736C. 
  41. ↑ Stone, Jennifer L.; O'Donovan, Michael C.; Gurling, Hugh; Kirov, George K.; Blackwood, Douglas H. R.; Corvin, Aiden και άλλοι. (September 2008). «Rare chromosomal deletions and duplications increase risk of schizophrenia». Nature 455 (7210): 237–241. doi:10.1038/nature07239. PMID 18668038. Bibcode: 2008Natur.455..237S. 
  42. ↑ «DUF1220 domains, cognitive disease, and human brain evolution». Cold Spring Harb. Symp. Quant. Biol. 74: 375–382. 2009. doi:10.1101/sqb.2009.74.025. PMID 19850849. 
  43. ↑ Rimol, Lars M.; Agartz, Ingrid; Djurovic, Srdjan; Brown, Andrew A.; Roddey, J. Cooper; Kahler, Anna K. και άλλοι. (2010). «Sex-dependent association of common variants of microcephaly genes with brain structure». Proceedings of the National Academy of Sciences 107 (1): 384–388. doi:10.1073/pnas.0908454107. PMID 20080800. Bibcode: 2010PNAS..107..384R. 
  44. ↑ «Zika virus - Brazil: confirmed Archive Number: 20150519.3370768». Pro-MED-mail. International Society for Infectious Diseases. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2016. 
  45. ↑ Rasmussen, Sonja A.; Jamieson, Denise J.; Honein, Margaret A.; Petersen, Lyle R. (13 April 2016). «Zika Virus and Birth Defects — Reviewing the Evidence for Causality». New England Journal of Medicine 374 (20): 1981–1987. doi:10.1056/NEJMsr1604338. PMID 27074377. 
  46. ↑ «CDC Concludes Zika Causes Microcephaly and Other Birth Defects». CDC. 13 Απριλίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2016. 
  47. ↑ «CDC issues interim travel guidance related to Zika virus for 14 Countries and Territories in Central and South America and the Caribbean». Centers for Disease Control and Prevention. 15 Ιανουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2016. 
  48. ↑ Beth Mole (17 Ιανουαρίου 2016). «CDC issues travel advisory for 14 countries with alarming viral outbreaks]». Ars Technica. Condé Nast. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2016. 
  49. ↑ Mlakar, Jernej; Korva, Misa; Tul, Nataša; Popović, Mara; Poljšak-Prijatelj, Mateja; Mraz, Jerica; Kolenc, Marko; Resman Rus, Katarina και άλλοι. (2016-03-10). «Zika Virus Associated with Microcephaly». New England Journal of Medicine 374 (10): 951–958. doi:10.1056/NEJMoa1600651. ISSN 0028-4793. PMID 26862926. https://semanticscholar.org/paper/ee54ccf58c1137695a9d98b7357c1530969d024d. 
  50. ↑ «Aftereffects». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαΐου 2009. 
  51. ↑ 51,0 51,1 51,2 Kalter, Harold (28 Ιουλίου 2010). Teratology in the Twentieth Century Plus Ten. ISBN 9789048188208. 
  52. ↑ Burrow, Gerard N.; Hamilton, Howard B.; Hrubec, Zdenek (June 1964). «Study of Adolescents Exposed in Utero to the Atomic Bomb, Nagasaki, Japan». The Yale Journal of Biology and Medicine 36 (6): 430–444. ISSN 0044-0086. PMID 14173443. 
  53. ↑ Jamuar, SS; Walsh, CA (June 2015). «Genomic variants and variations in malformations of cortical development.». Pediatric Clinics of North America 62 (3): 571–85. doi:10.1016/j.pcl.2015.03.002. PMID 26022163. 
  54. ↑ Rash, BG; Lim, HD; Breunig, JJ; Vaccarino, FM (26 October 2011). «FGF signaling expands embryonic cortical surface area by regulating Notch-dependent neurogenesis.». The Journal of Neuroscience 31 (43): 15604–17. doi:10.1523/jneurosci.4439-11.2011. PMID 22031906. 
  55. ↑ Shen, J; Gilmore, EC; Marshall, CA; Haddadin, M; Reynolds, JJ; Eyaid, W; Bodell, A; Barry, B και άλλοι. (March 2010). «Mutations in PNKP cause microcephaly, seizures and defects in DNA repair.». Nature Genetics 42 (3): 245–9. doi:10.1038/ng.526. PMID 20118933. 
  56. ↑ Alkuraya, FS; Cai, X; Emery, C; Mochida, GH; Al-Dosari, MS; Felie, JM; Hill, RS; Barry, BJ και άλλοι. (13 May 2011). «Human mutations in NDE1 cause extreme microcephaly with lissencephaly [corrected.»]. American Journal of Human Genetics 88 (5): 536–47. doi:10.1016/j.ajhg.2011.04.003. PMID 21529751. PMC 3146728. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-human-genetics_2011-05-13_88_5/page/536. 
  57. ↑ Johnson, Matthew B.; Sun, Xingshen; Kodani, Andrew; Borges-Monroy, Rebeca; Girskis, Kelly M.; Ryu, Steven C.; Wang, Peter P.; Patel, Komal και άλλοι. (2018). «Aspm knockout ferret reveals an evolutionary mechanism governing cerebral cortical size». Nature 556 (7701): 370–375. doi:10.1038/s41586-018-0035-0. ISSN 0028-0836. PMID 29643508. Bibcode: 2018Natur.556..370J. 
  58. ↑ Nowakowski, TJ; Pollen, AA; Di Lullo, E; Sandoval-Espinosa, C; Bershteyn, M; Kriegstein, AR (5 May 2016). «Expression Analysis Highlights AXL as a Candidate Zika Virus Entry Receptor in Neural Stem Cells.». Cell Stem Cell 18 (5): 591–6. doi:10.1016/j.stem.2016.03.012. PMID 27038591. 
  59. ↑ Li, C; Xu, D; Ye, Q; Hong, S; Jiang, Y; Liu, X; Zhang, N; Shi, L και άλλοι. (7 July 2016). «Zika Virus Disrupts Neural Progenitor Development and Leads to Microcephaly in Mice.». Cell Stem Cell 19 (1): 120–6. doi:10.1016/j.stem.2016.04.017. PMID 27179424. 
  60. ↑ de Koning, T. J. (2006). «Treatment with amino acids in serine deficiency disorders». Journal of Inherited Metabolic Disease 29 (2–3): 347–351. doi:10.1007/s10545-006-0269-0. ISSN 0141-8955. PMID 16763900. 
  61. ↑ Stories, Wander (4 Φεβρουαρίου 2015). Colosseum in Rome: a travel guide and tour as with the best local guide. ISBN 9789949516063. 
  62. ↑ «'Pinheads': the exhibition of neurologic disorders at 'The Greatest Show on Earth'». Neurology 75 (22): 2028–32. 2010. doi:10.1212/WNL.0b013e3181ff9636. PMID 21115959. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μικροκεφαλία&oldid=10144989"