Βρέφος
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το βρέφος είναι ο νέος απόγονος ενός ανθρώπου[1]. Ο όρος βρέφος όταν αναφέρεται στους ανθρώπους είναι συνώνυμος με τον όρο "μωρό" ή "νεογνό". Η λέξη βρέφος μπορεί να αντικατασταθεί από τη λέξη παιδί όταν ο νεαρός απόγονος μάθει να περπατάει.
Ο όρος βρέφος τυπικά χρησιμοποιείται για παιδιά ηλικίας από 1 έως 12 μηνών. Ωστόσο από τη γέννηση μέχρι την ηλικία 1 ή 2 ετών μπορούν να χρησιμοποιηθούν πολλοί εναλλακτικοί ορισμοί. Σε ιατρικό επίπεδο ο όρος νεογνό χρησιμοποιείται για τις πρώτες 28 ημέρες της ζωής ενός βρέφους, είτε το βρέφος έχει προέλθει από πρόωρο τοκετό, είτε από πολλαπλό τοκετό, είτε από φυσιολογικό. Πριν τη γέννηση χρησιμοποιείται ο όρος έμβρυο[2]. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, βρέφος (infant) είναι ένας όρος που μπορεί να εφαρμοστεί σε παιδιά σχολικής ηλικίας μεταξύ τεσσάρων και επτά ετών. Με βάση τη νομική ορολογία, η "παιδική ηλικία" ξεκινά από τη γέννηση και συνεχίζει μέχρι την ηλικία των 18 ετών.
Φυσικά χαρακτηριστικά του νεογέννητου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι ώμοι και οι γοφοί ενός νεογέννητου είναι ευρέα, η κοιλία προεξέχει ελαφρώς ενώ οι βραχίονες και τα πόδια είναι σχετικά μεγάλα σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Παγκοσμίως, το μέσο συνολικό μήκος του σώματος των νεογέννητων είναι 35,6 έως 50,8 εκατοστά, αν και σε πρόωρα νεογνά μπορεί να είναι πολύ μικρότερο. Το σκορ Apgar[3] είναι ένα μέτρο της μετάβασης ενός νεογέννητου από τη μήτρα κατά τη διάρκεια των πρώτων λεπτών μετά τη γέννηση.
Βάρος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις αναπτυγμένες χώρες, το μέσο βάρος γέννησης ενός φυσιολογικού νεογνού είναι περίπου 3,4 κιλά, και τυπικά κυμαίνεται σε εύρος από 2.7 έως 4.6 κιλά.
Μετά τις πρώτες 5-7 μέρες ζωής ενός παιδιού το σωματικό βάρος μειώνεται κατά 3-10%[3], και είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ούρησης, της επαναρρόφησης του υγρού που γεμίζει αρχικά τους πνεύμονες και από μια καθυστέρηση συχνά λίγων ημερών πριν τεθεί ο θηλασμός σε ισχύ. Μετά την πρώτη εβδομάδα, τα υγιή νεογνά πρέπει να κερδίζουν 10-20 γραμμάρια/ημέρα.
Κεφαλή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κεφάλι ενός νεογέννητου είναι πολύ μεγάλο σε σχέση με το σώμα, και το κρανίο είναι τεράστιο σε σχέση με το πρόσωπο του. Ενώ το ανθρώπινο κρανίο ενός ενήλικα είναι περίπου το ένα έβδομο του συνολικού μήκους του σώματος, το κρανίο ενός νεογέννητου είναι περίπου το ένα τέταρτο. Η κανονική περίμετρος της κεφαλής για τα νεογέννητα είναι 33-36 cm. Κατά τη γέννηση, πολλές περιοχές του κρανίου του νεογνού δεν έχουν ακόμα μετατραπεί σε οστό, αφήνοντας "μαλακά σημεία", γνωστά ως πηγές (διαστήματα καλυπτόμενα από μεμβράνη στα σημεία συναντήσεως των ραφών του μη πλήρως οστεοποιημένου κρανίου). Οι δύο μεγαλύτερες είναι οι σε σχήμα διαμαντιού, η πρόσθια πηγή, που βρίσκεται στην κορυφή του εμπρόσθιου τμήματος της κεφαλής, και η μικρότερη οπίσθια πηγή η οποία είναι τριγωνικού σχήματος και βρίσκεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Αργότερα στη ζωή του παιδιού, τα οστά θα ενωθούν με μια φυσική διαδικασία . Μια πρωτεΐνη που ονομάζεται noggin είναι υπεύθυνη για την καθυστέρηση σύντηξης του κρανίου ενός βρέφους.
Κατά τη διάρκεια του τοκετού και της γέννας,συχνά γίνονται αλλαγές στο σχήμα του κρανίου του βρέφους για να χωρέσει μέσα από το γεννητικό σωλήνα, προκαλώντας μερικές φορές το παιδί να γεννηθεί με παραμορφωμένο ή επίμηκες κεφάλι. Το σχήμα θα διορθωθεί όμως μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες. Ειδικές ασκήσεις συχνά συνιστούνται από τους γιατρούς ώστε να ολοκληρωθεί γρηγορότερα η διαδικασία .
Μαλλιά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ορισμένα νεογνά εμφανίζουν μια αραιή τριχοφυΐα στο σώμα που ονομάζεται χνούδι. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα αισθητή στην πλάτη, στους ώμους, στο μέτωπο, στα αυτιά και στο πρόσωπο των πρόωρων βρεφών . Το χνούδι εξαφανίζεται μέσα σε λίγες εβδομάδες. Άλλα βρέφη μπορεί να γεννηθούν με πλήρως αναπτυγμένη τριχοφυΐα του κεφαλιού ενώ άλλα, ιδιαίτερα καυκάσια βρέφη, μπορεί να έχουν πολύ λεπτή τριχοφυΐα ή μπορεί ακόμη και να είναι φαλακρά. Αν οι γονείς έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα, τα μαλλιά του μωρού μπορεί να είναι ξανθά, ακόμα και αν οι γονείς δεν είναι. Επίσης, το τριχωτό μέρος της κεφαλής μπορεί προσωρινά να εμφανίζει μελανιές ή πρήξιμο, ιδιαίτερα σε άτριχα νεογέννητα, και η περιοχή γύρω από τα μάτια μπορεί να είναι πρησμένη.
Δέρμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αμέσως μετά τη γέννηση, το δέρμα ενός νεογέννητου έχει απόχρωση του γκρι και του σκούρου μπλε. Μόλις το νεογέννητο αρχίζει να αναπνέει, συνήθως μέσα σε ένα λεπτό ή δύο, το χρώμα του δέρματος φθάνει τον κανονικό του τόνο. Κατά τη γέννηση, τα νεογνά καλύπτονται από ραβδώσεις αίματος και από μία λευκή ουσία, η οποία υποτίθεται ότι δρα ως αντιβακτηριακό φράγμα. Το νεογέννητο μπορεί επίσης να εμφανίζει μογγολικές κηλίδες, διάφορα άλλα σημάδια, ή ξεφλούδισμα του δέρματος (ιδιαίτερα στους καρπούς, τα χέρια, τους αστραγάλους και τα πόδια).
Γεννητικά όργανα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα γεννητικά όργανα ενός νεογέννητου εμφανίζουν μία σχετική ανάπτυξη και ένα είδος κοκκίνισματος, με τα αρσενικά παιδιά να έχουν ένα ασυνήθιστα μεγάλο όσχεο . Τα στήθη μπορεί επίσης να έχουν διευρυνθεί, ακόμη και σε αρσενικά βρέφη. Αυτό προκαλείται από φυσικές μητρικές ορμόνες και είναι μια προσωρινή κατάσταση. Τα θηλυκά (ακόμη και τα αρσενικά) μπορούν να αποβάλλουν γάλα από τις θηλές τους (μερικές φορές ονομάζεται witch's milk), ή/και μια αιματηρή ή γαλακτώδη ουσία από τον κόλπο. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θεωρείται φυσιολογικό και θα εξαφανιστεί με το χρόνο.
Ομφάλιος λώρος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ομφάλιος λώρος ενός νεογέννητου έχει κυανόλευκο χρώμα . Μετά τη γέννηση, ο ομφάλιος λώρος συνήθως κόβεται, αφήνοντας ένα μικρό στέλεχος μήκους 3-5 εκατοστών. Το ομφάλιος στέλεχος θα στεγνώσει, θα μαραθεί,θα γίνει σκούρο, και αυθόρμητα θα πέσει μέσα σε περίπου 3 εβδομάδες. Περιστασιακά, τα νοσοκομεία μπορούν να εφαρμόζουν τριπλή χρωστική με το ομφάλιο στέλεχος για την πρόληψη της μόλυνσης, η οποία μπορεί να χρωματίσει το δέρμα προσωρινά γύρω από το στέλεχος μωβ.
Εσωτερικές φυσιολογικές αλλαγές κατά τη γέννηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με την έναρξη της αναπνοής, χωρίς τη θρέψη και την οξυγόνωση μέσω του ομφάλιου λώρου, το νεογέννητο θα πρέπει να αρχίσει να προσαρμόζεται στη ζωή έξω από τη μήτρα. Τα νεογνά μπορούν να αισθάνονται όλες τις διαφορετικές αισθήσεις, αλλά ανταποκρίνονται με περισσότερο ενθουσιασμό στο "μαλακό" χαϊδεύοντας και αγκαλιάζοντας. Απαλό λίκνισμα πέρα δώθε ηρεμεί συχνά ένα βρέφος ενώ κλαίει, όπως γίνεται στο μασάζ και στα θερμά λουτρά. Τα νεογνά μπορούν να παρηγορηθούν από το νοσηλευτικό προσωπικό, ή μπορεί να χρειαστεί να παρηγορηθούν χρησιμοποιώντας τον αντίχειρά τους, ή μια πιπίλα. Η ανάγκη να θηλάσουν είναι ενστικτώδης (βλ αναρρόφηση στη βιολογία) και επιτρέπει στα νεογέννητα να τραφούν.
| πίεση αίματος | συστολική πίεση: 75-100
διαστολική πίεση: 50-70 |
|---|---|
| καρδιακός ρυθμός | 120-160 |
| αναπνευστικός ρυθμός | 30-60 |
Τα νεογέννητα έχουν μέτρια όραση και είναι σε θέση να εστιάσουν σε αντικείμενα τα οποία βρίσκονται μόνο 46 εκατοστά ακριβώς μπροστά από το πρόσωπό τους. Αν και η απόσταση αυτή είναι ιδιαίτερα μικρή, είναι αρκετή για το βρέφος για να μπορέσει να κοιτάξει τα μάτια ή τη θηλή του μαστού της μητέρας του για το θηλασμό. Η αντίληψη του βάθους δεν αναπτύσσεται μέχρις ότου το βρέφος αρχίσει να κινείται. Σε γενικές γραμμές, ένα νεογέννητο κλαίει όταν θέλει να τραφεί. Όταν ένα βρέφος δεν κοιμάται, ουτε τρώει ούτε κλαίει τότε είναι σύνηθες να αφιερώσει πολύ χρόνο παρατηρώντας διάφορα αντικείμενα. Συνήθως τα μάτια ενός βρέφους εστιάζουν σε κάτι που είναι λαμπερό, κάτι που εμφανίζει έντονη αντίθεση χρωμάτων, ή κάτι που έχει πολύπλοκο σχήμα. Ωστόσο τα νεογέννητα έχουν μία προτίμηση να παρατηρούν άλλα ανθρώπινα πρόσωπα (δείτε επίσης παιδικά μεταφυσικά και παιδική όραση).
Στη μήτρα το βρέφος μπορεί να ακούσει τόσο τους εσωτερικούς θορύβους, όπως τον ήχο της πέψης και τον καρδιακό παλμό της μητέρας, όσο και τους εξωτερικούς θορύβους, όπως την ανθρώπινη φωνή, τη μουσική και διάφορους άλλους ήχους. Ως εκ τούτου, αν και τα αυτιά του νεογέννητου μπορεί να εμφανίζουν υγρά ή κάποια καταρροή,το μωρό μπορεί να ακούσει τους ήχους πριν τη γέννηση. Τα νεογνά συνήθως ανταποκρίνονται πιο εύκολα σε μια γυναικεία φωνή παρά σε μια ανδρική φωνή. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι εν αγνοία τους αυξάνουν τον τόνο της φωνής τους όταν μιλάνε στα νεογέννητα. Ο ήχος από άλλες ανθρώπινες φωνές, ειδικά της μητέρας, μπορεί να έχει μια κατευναστική ή καταπραϋντική επίδραση για το νεογέννητο. Αντίθετα,οι δυνατοί ή ξαφνικοί θόρυβοι μπορούν να το τρομάξουν ή να το φοβίσουν. Τα μωρά έχει αποδειχθεί ότι προτιμούν τους ήχους που ήταν συνηθισμένα να ακούνε στο προγεννητικό τους περιβάλλον, όπως για παράδειγμα, τη μελωδία ενός τηλεοπτικού προγράμματος της μητέρας τους που παρακολουθούσε τακτικά. Φυσικά, ο ρυθμός της αναπνοής και ο ρυθμός των καρδιακών παλμών της μητέρας είναι ακόμη πιο οικείοι στο νεογέννητο, ως εκ τούτου, θα προτιμήσουν ή θα περιμένουν να τους ακούνε τακτικά για παρατεταμένες χρονικές περιόδους.
Τα μωρά μπορούν να ανταποκριθούν σε διαφορετικές γεύσεις,όπως γλυκό, ξινό, πικρό, αλμυρό αλλά δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση ως προς την γλυκύτητα . Έχει αποδειχθεί ότι τα βρέφη δείχνουν την προτίμησή τους για τη μυρωδιά των τροφίμων που η μητέρα τους έτρωγε τακτικά, αφού το αμνιακό υγρό αλλάζει γεύση για κάθε διαφορετική τροφή της μητέρας - όπως συμβαίνει και με το μητρικό γάλα.
Το πεπτικό σύστημα των νεογέννητων, το οποίο φυσικά δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ πριν από τη γέννηση,εμπεριέχει ένα πρασινωπό - μαύρο, κολλώδες υλικό που ονομάζεται μηκωνίο. Η λειτουργία του είναι να βρίσκεται στα κόπρανα και επιτρέπει στα έντερα να αναπτυχθούν μέχρι το σημείο όπου μπορούν να επεξεργάζονται γάλα αμέσως μετά την γέννηση. Αυτό το υλικό αποβάλλεται από το παιδί μέσα στις πρώτες ημέρες.
Θρέψη και φροντίδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κλάμα ενός βρέφους αποτελεί μια μορφή βασικής ενστικτώδους επικοινωνίας .Με το κλάμα ένα βρέφος προσπαθεί να εκφράσει μια ποικιλία συναισθημάτων όπως πείνα, δυσφορία, υπερδιέγερση,πλήξη, μοναξιά ή το γεγονός ότι θέλουν να ζητήσουν κάτι.
Ο θηλασμός είναι η συνιστώμενη μέθοδος της σίτισης των απογόνων όλων των ανώτερων οργανισμών. Εάν ο θηλασμός δεν είναι δυνατός ή επιθυμητός, με τη βοήθεια του μπιμπερό δίνεται μητρικό γάλα αλλιώς χορηγούνται ειδικά παρασκευάσματα για βρέφη. Τα μωρά γεννιούνται με ένα αντανακλαστικό πιπίλισμα που τους επιτρέπει να εξαγάγουν το γάλα από τις θηλές των μαστών ή από το μπιμπερό, καθώς και με μια ενστικτώδη συμπεριφορά γνωστή ως ριζοβολία με την οποία αναζητούν τη θηλή.
Η επαρκής κατανάλωση τροφίμων σε νεαρή ηλικία είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη ενός βρέφους. Από τη γέννηση έως την ηλικία των τεσσάρων μηνών, τα βρέφη πρέπει να καταναλώνουν μητρικό γάλα ή ένα μη τροποποιημένο υποκατάστατο γάλακτος. Καθώς ωριμάζει η διατροφή του βρέφους, τρόφιμα όπως φρούτα, λαχανικά και μικρές ποσότητες κρέατος μπορούν να χορηγηθούν στα παιδιά με το χέρι.
Καθώς τα βρέφη μεγαλώνουν, τους χορηγούνται συμπληρώματα διατροφής. Πολλοί γονείς επιλέγουν τις εμπορικές, έτοιμα παιδικές τροφές για να συμπληρώσουν το μητρικό γάλα ή φόρμουλα για το παιδί, ενώ άλλοι γονείς προσαρμόζουν το συνηθισμένο γεύμα τους στις διατροφικές ανάγκες του παιδιού τους. Πλήρες αγελαδινό γάλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μωρά ηλικίας ενός έτους, αλλά χαμηλότερο σε λιπαρά γάλα δεν πρέπει να παρέχεται έως ότου το παιδί γίνει 2-3 χρονών. Ο απογαλακτισμός είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας το μητρικό γάλα εξαφανίζεται από τη διατροφή του βρέφους και αντικαθίσταται από την πρόσληψη στερεών τροφών. Έως ότου τα παιδιά εκπαιδευτούν να χρησιμοποιούν την τουαλέτα,στις βιομηχανικές χώρες φορούν πάνες. Η μετάβαση από τις πάνες στα υφασμάτινα εσώρουχα είναι μια σημαντική μετάβαση από τον όρο "μωρό" στον όρο παιδί. Τα παιδιά χρειάζονται περισσότερο ύπνο από τους ενήλικες, Για τα νεογέννητα 18 ώρες ύπνου είναι απαραίτητες και το ποσοστό του αναγκαίου ύπνου ελαττώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει. Μέχρι να μάθουν τα μωρά να περπατούν, μεταφέρονται με την αγκαλιά ή μέσα σε βρεφικά καροτσάκια. Οι περισσότερες βιομηχανοποιημένες χώρες έχουν νόμους που απαιτούν τα παιδικά καθίσματα για τα μωρά σε μηχανοκίνητα οχήματα.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Infant, Newborn». World Health Organization (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ «embryo». The Free Dictionary. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-01. https://web.archive.org/web/20171101115141/http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/embryo. Ανακτήθηκε στις 2018-02-09.
- ↑ 3,0 3,1 «Apgar score: MedlinePlus Medical Encyclopedia». medlineplus.gov (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Babies στο Wikimedia Commons- https://web.archive.org/web/20170615224437/http://greekdocumentaries2.blogspot.gr/2016/02/human-body-bbc.html
