Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κόλομαν Μόζερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κόλομαν Μόζερ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Koloman Moser (Γερμανικά)
Γέννηση30 Μαρτίου 1868
Βιέννη
Θάνατος18 Οκτωβρίου 1918
Βιέννη
Αιτία θανάτουκαρκίνος του λάρυγγα
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΝεκροταφείο του Χίτσινγκ
Χώρα πολιτογράφησηςΑυστροουγγρική
Σπουδές1886-1892 Σχολή Καλών Τεχνών Βιέννης, 1893-1895 Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης
Ιδιότηταζωγράφος[1][2], σχεδιαστής[3], αρχιτέκτονας, σχεδιαστής γραμματοσήμων, decorator, εικονογράφος[4][2], καλλιτέχνης γραφικών τεχνών[1][2], σχεδιαστής επίπλων[1], σχεδιαστής κοσμημάτων και σκιτσογράφος[2]
ΣύζυγοςDitha Mautner von Markhof (1883-1969)
ΤέκναΚαρλ (1906-1976), Ντίτριχ (1909-1925)
ΚίνημαΣετσεσιονισμός
Καλλιτεχνικά ρεύματαΖετσεσιονισμός
Σημαντικά έργαd:Q17493113
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Κόλομαν Μόζερ (30 Μαρτίου 1868 - 18 Οκτωβρίου 1918) ήταν Αυστριακός ζωγράφος και εικαστικός. Υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες του βιεννέζικου κινήματος του Ζετσεσιονισμού με σημαντική συνεισφορά σε πάμπολλους κλάδους των εφαρμοσμένων τεχνών. Ασχολήθηκε με εικονογραφήσεις περιοδικών, με τη σχεδίαση επίπλων και διακοσμητικών αντικειμένων από μέταλλο, γυαλί και ξύλο, με τη διακόσμηση υφασμάτων, με τον σχεδιασμό γραμματοσήμων και χαρτονομισμάτων, με τη διακόσμηση κτιρίων όπως και με τη διοργάνωση και τον εσωτερικό διάκοσμο εκθέσεων. Διακρινόταν για το πολύπλευρο ταλέντο του και υπήρξε ένας από τους πιο επιφανείς καλλιτέχνες της προπολεμικής Βιέννης.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εξώφυλλο του περιοδικού Meggendorfer-Blätter, 1895

Νεανικά χρόνια και σπουδές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μόζερ γεννήθηκε στη Βιέννη στις 30 Μαρτίου 1868. Το βαφτιστικό του όνομα ήταν Κόλομαν αλλά στις δουλειές του χρησιμοποιούσε σχεδόν πάντα το χαϊδευτικό του όνομα δηλαδή Κόλο[5]. Ήταν γιος του Γιόζεφ Μόζερ, διαχειριστή του αριστοκρατικού κολεγίου Theresianum και της Τερέζας Μόζερ, το γένος Χιρς. Ο πατέρας του επιθυμούσε να τον οδηγήσει να ασχοληθεί με το εμπόριο αλλά ο νεαρός Μόζερ κατάφερε να πάρει κρυφά μαθήματα σχεδίου[6] και εν αγνοία των γονιών του γράφτηκε το 1886 στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1888, για να εξοικονομεί τα προς το ζην και να συνεχίσει τις σπουδές του άρχισε να εργάζεται ως εικονογράφος σε διάφορα περιοδικά τέχνης όπως το Meggendorfer-Blätter. Από το 1893 έως το 1895 σπούδασε διακοσμητικές τέχνες στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης με δάσκαλο τον Franz Matsch[7].

Προσχώρηση στο κίνημα της Απόσχισης (Ζετσεσιονισμός)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μόζερ έγινε δεκτός το 1896 στην Ένωση εικαστικών καλλιτεχνών της Βιέννης «Kunstlerhaus», από την οποία αποχώρησε λίγους μήνες αργότερα για να γίνει στις 3 Απριλίου του 1897 συνιδρυτής της «Ομάδας αυστριακών εικαστικών καλλιτεχνών - Απόσχιση» (Vereinigung Bildender Künstler Österreichs - Wiener Secession), δηλαδή του κινήματος του Ζετσεσιονισμού, μαζί με τους καλλιτέχνες Γκούσταβ Κλιμτ, Γιόζεφ Χόφμαν, Γιόζεφ Μαρία Όλμπριχ, Μαξ Κούρτσβαϊλ, Ότο Βάγκνερ, Όσκαρ Κοκόσκα και πολλούς άλλους[8]. Επρόκειτο για μια ελεύθερη ένωση καλλιτεχνών που ήταν αντίθετοι με τις δεσμεύσεις και τους περιορισμούς της επίσημης ακαδημαϊκής τέχνης, καλλιτέχνες που ακολουθούσαν ένα νέο πειραματισμό που ένωνε τη ζωγραφική με την αρχιτεκτονική και τις διάφορες μορφές εφαρμοσμένων τεχνών[9].

Ο Μόζερ ήταν ηλικιακά ο νεότερος της ομάδας, εντούτοις έπαιξε κεντρικό ρόλο στις δράσεις του κινήματος. Το Κτίριο της Απόσχισης, ο εκθεσιακός χώρος που είχαν δημιουργήσει οι Ζετσεσιονιστές, είχε διακοσμηθεί με έργα του: στην πίσω πλευρά του κτιρίου υπήρχε ο χορός των παρθένων με γιρλάντες και επάνω από την είσοδο της πρόσοψης της αίθουσας εκθέσεων υπήρχε μια μεγάλη κυκλική υαλογραφία, διακοσμημένη με μια αλληγορία της τέχνης, η μορφή ενός αγγέλου περιτριγυρισμένου από άνθη λωτού. Κανένα από αυτά τα έργα δεν σώθηκε, όταν το κτίριο βομβαρδίστηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στον Μόζερ οφείλεται η σύλληψη και η διαμόρφωση πολλών εκθέσεων στο Κτίριο της Απόσχισης: μέχρι το 1905 φέρουν την υπογραφή του 12 από τις 23 εκθέσεις που έλαβαν χώρα εκεί. Το 1905, λόγω εσωτερικών διαφωνιών που σχετίζονταν με την υπερβολική εμπορευματοποίηση του κινήματος, που είχε εδραιωθεί πια στο χώρο της τέχνης στην αυστριακή πρωτεύουσα, η ομάδα που πρόσκεινται στον Γκούσταβ Κλίμτ αποχώρησε, και μαζί τους ο Μόζερ[8].

Εξώφυλλο του περιοδικού Ver Sacrum, 1899

Το κίνημα αντιπροσωπευόταν από το περιοδικό «Ver Sacrum»[Σημ 1] (1898-1903), για το οποίο ο Μόζερ φιλοτέχνησε περίπου 140 εικονογραφήσεις για αντίστοιχα άρθρα. Ο Μόζερ υπήρξε ο διευθυντής και η κινητήρια δύναμη της συντακτικής επιτροπής και δική του ιδέα ήταν το ασυνήθιστο τετράγωνο σχήμα του περιοδικού[10].

Τα επόμενα χρόνια ο Μόζερ έκανε αρκετά ταξίδια σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας, στην Τσεχία, στο Παρίσι, στο Βέλγιο, στην Ελβετία, στην Ιταλία και διεύρυνε τους καλλιτεχνικούς του ορίζοντες ερχόμενος σε επαφή με άλλους Ευρωπαίους καλλιτέχνες, όπως ο Φέρντιναντ Χόντλερ, αλλά και με εργαστήρια και βιοτεχνίες κατασκευής ειδών διακόσμησης.

Από το 1899 άρχισε να διδάσκει το μάθημα σχεδίου και διακοσμητικής ζωγραφικής στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης, διδασκαλία που συνέχισε μέχρι το θάνατό του, το 1918, επηρεάζοντας έτσι μια ολόκληρη γενιά Βιεννέζων καλλιτεχνών.

Ντουλάπα με μουσικό μοτίφ, 1904

Ίδρυση της εταιρείας Wiener Werkstätte

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μόζερ είχε πολλές συνεργασίες με ιδιωτικές επιχειρήσεις, προϊόντα των οποίων σχεδίαζε, όπως η εταιρεία υφασμάτων Johann Backhausen & Söhne, η επιπλοποιία Jacob & Josef Kohn, τα υαλουργεία E. Bakalowits & Söhne και η εταιρεία ψάθινων επίπλων Prag-Rudniker. Το 1903 μαζί με τον αρχιτέκτονα Γιόζεφ Χόφμαν και τον βιομήχανο Φριτς Βερνντόρφερ ίδρυσαν την εταιρεία Wiener Werkstätte. Με την εταιρεία αυτή ο Μόζερ, της οποίας ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής, φιλοδοξούσε να έχει τον έλεγχο σε όλες τις φάσεις δημιουργίας ενός αντικειμένου, από τον σχεδιασμό, στην επιλογή των υλικών, έως την εκτέλεση. Μόνο έτσι μπορούσε να εγγυηθεί το υψηλό καλλιτεχνικό επίπεδο των αντικειμένων. Η λειτουργικότητα, οι λιτές γραμμές και η καλή επεξεργασία των υλικών ήταν οι πυλώνες πάνω στους οποίους στήριζαν την παραγωγή τους. Με αυτόν τον τρόπο εξάλλου, εκπληρωνόταν και ένα από τα πιστεύω του κινήματος της Απόσχισης, δηλαδή να εισχωρήσει η τέχνη στην καθημερινότητα και το κάθε αντικείμενο να είναι ένα ολοκληρωμένο έργο τέχνης (ολιστική τέχνη, Gesamkustwerk)[11], γεγονός που θα οδηγούσε σε μια εκλέπτυνση και έναν εξευγενισμό των ηθών και της καθημερινής ζωής.

Διάσημα έγιναν τα έπιπλα που σχεδίασε ο Μόζερ για το σανατόριο Purkersdorf και για το ατελιέ μόδας των αδελφών Flöge[12]. Η παραγωγή των εργαστηρίων της εταιρείας, εκτός από έπιπλα, κάλυπτε όλων των ειδών τα χρηστικά και διακοσμητικά αντικείμενα, όπως μεταλλικοί δίσκοι, υάλινα βάζα, μεταλλικά καλάθια, σελιδοδείκτες, εξώφυλλα βιβλίων, καρτ-ποστάλ, γραμματόσημα, υφάσματα, κοσμήματα, ακόμη και αξεσουάρ μόδας.

Βιτρώ της Kirche am Steinhof

Το 1905-7 ο αρχιτέκτονας Όττο Βάγκνερ σχεδίασε μια εκκλησία στη Βιέννη, με χαρακτηριστικά Αρ Νουβό, η οποία πήρε το όνομα Kirche am Steinhof και ο Μόζερ φιλοτέχνησε τα βιτρώ. Ο Μόζερ συνεργάστηκε στη διακόσμηση και άλλων κτιρίων του Βάγκνερ, για παράδειγμα, δικά του είναι τα χρυσά μενταγιόν με τις γυναικείες κεφαλές, που κοσμούν την πρόσοψη του περίφημου Wagner Haus[13].

Επιστροφή στη ζωγραφική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μουριά, 1909, λάδι σε μουσαμά

Παρά την επιτυχία που είχε η εταιρεία, ο Μόζερ το 1907 αποφάσισε να την εγκαταλείψει για να ασχοληθεί κυρίως με τη ζωγραφική και τη σκηνογραφία[14].

Το 1905 είχε παντρευτεί με την Έντιθ Μάουτνερ φον Μάρκχοφ, που ανήκε σε πλούσια οικογένεια βιομηχάνων. Μετά την αποχώρηση από την Wiener Werkstätte, πέρασε μεγάλα διαστήματα στη βίλα, που ανήκε στην οικογένεια της συζύγου του, στην εξοχική περιοχή του Σέμμερινγκ. Πολλοί πίνακές του αυτής της εποχής έχουν ως θέμα τα δάση και τα βουνά της περιοχής αυτής. Τα ορεινά του αυτά τοπία εντυπωσιάζουν με τον πλούτο των λεπτομερειών τους, οι πλατιοί ορίζοντες θυμίζουν σύγχρονα έργα του Κλιμτ. Οι ορεινοί όγκοι τονίζονται από έντονα χρωματικά περιγράμματα, ενώ πηγές φωτός κυκλώνουν τα σώματα παράγοντας χρωματικά συμπληρωματικές γραμμές σκιάς[15]. Ο μεγαλύτερος όγκος των έργων του ανήκει στην Αρ νουβό, ενώ υπάρχουν και κάποια που τοποθετούνται στον Ρεαλισμό, στον Μεταϊμπρεσιονισμό και στον Συμβολισμό.

Το 1911 έλαβε χώρα η μοναδική ατομική του έκθεση ζωγραφικής στη Γκαλερί Miethke της Βιέννης[6]. Πολλές βέβαια είναι οι συμμετοχές του σε συλλογικές εκθέσεις όχι μόνο στην Αυστρία αλλά και στο εξωτερικό, όπως το 1909 στο Ντύσελντορφ, το 1911 στη Ρώμη, το 1912 στη Δρέσδη, το 1913 στο Μάνχαϊμ, το 1916 στο Βερολίνο κ.ά.[16]

Το πολύπλευρο ταλέντο του τον οδήγησε και στο θέατρο, όπου επέδειξε έντονη δραστηριότητα ως σκηνογράφος. Το 1908 επιμελήθηκε τα σκηνικά και τα κοστούμια για το ανέβασμα στο Βερολίνο της Γενοβέφας του Κρίστιαν Φρίντριχ Χέμπελ, το 1909 εργάστηκε για την όπερα Der Musikant του Γιούλιους Μπίττνερ στην Κρατική όπερα της Βιέννης και το 1911 για την όπερα Der Bergsee του ιδίου. Το 1912 δούλεψε τα σκηνικά για το θεατρικό Das Prinzip του Χέρμαν Μπαρ και για την όπερα Der arme Heinrich του ΄Χανς Πφίτσνερ. Το 1913 επιμελήθηκε τα σκηνικά για το Das Phantom και το 1915 το Der muntere Seifensieder του Χέρμαν Μπαρ[16].

Ο Κόλο Μόζερ πέθανε στις 18 Οκτωβρίου 1918, αφού είχε παλέψει για 2 χρόνια με τον καρκίνο του λάρυγγα.

  • πρόσοψη του Wagner Haus, Linke Wienzeile 38 Βιέννη, 1898-99
    πρόσοψη του Wagner Haus, Linke Wienzeile 38 Βιέννη, 1898-99
  • Χαρτονόμισμα (50 κορόνες) της Αυστροουγγρικής Τράπεζας, 1902
    Χαρτονόμισμα (50 κορόνες) της Αυστροουγγρικής Τράπεζας, 1902
  • Επετειακό γραμματόσημο για τα 60 χρόνια βασιλείας του Κάιζερ Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄, 1908
    Επετειακό γραμματόσημο για τα 60 χρόνια βασιλείας του Κάιζερ Φραγκίσκου Ιωσήφ Α΄, 1908
  • Αυτοπροσωπογραφία, 1914, λάδι σε μουσαμά
    Αυτοπροσωπογραφία, 1914, λάδι σε μουσαμά

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Ιερή Άνοιξη» στα λατινικά

Βιβλιογραφικές πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Diethard Leopold & Peter Weinhäupl (2012), Wien 1900, Christian Brandstätter Verlag, Wien, ISBN 978-3-85033-645-1

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 The Fine Art Archive. 28706. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Artists of the World Online» (Γερμανικά, Αγγλικά) K. G. Saur Verlag, Walter de Gruyter. Βερολίνο. 2009. 00119033. Ανακτήθηκε στις 7  Φεβρουαρίου 2024.
  3. ↑ 2338. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  4. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  5. ↑ Wien 1900, σελ. 39
  6. ↑ 6,0 6,1 Wien 1900, σελ. 41
  7. ↑ Jean Lahor (2012). «Major Artists: "Koloman Moser"». Art Nouveau. Parkstone Press. σελίδες 120–1. ISBN 978-1-78042-1192 Check |isbn= value: checksum (βοήθεια). 
  8. ↑ 8,0 8,1 R. Rosenman (2015). «The Vienna secession - A history». Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2016. 
  9. ↑ Stefano Zuffi (2001). «Vienna». Grande Atlante della Pittura dal Mille al Duemila. Μιλάνο: Electa. σελ. 284. ISBN 88-370-2229-8. 
  10. ↑ Wien 1900, σελ. 50
  11. ↑ R. Rosenman (2012). «Wiener Werkstätte». Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2016. 
  12. ↑ Wien 1900, σελ. 40
  13. ↑ M.Leidig & I.Zoech (2006). «Όπερα και Naschmarkt». Top10 ΒΙΕΝΝΗ. Αθήνα: ΗΜΕΡΗΣΙΑ Α.Ε.Ε. σελ. 110. 
  14. ↑ Wien 1900, σελ. 53
  15. ↑ Wien 1900, σελ. 56-57
  16. ↑ 16,0 16,1 Gerd Pichler (2007). «Kurzbiographie Kolo Moser». Koloman Moser 1868-1918. Μόναχο: Prestel. σελίδες 394–413. ISBN 978-3-7913-3868-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κόλομαν_Μόζερ&oldid=10713120"