Κατάλογος γλωσσών και διαλέκτων της Κύπρου
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Οι επίσημες γλώσσες της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι τα ελληνικά και τα τουρκικά. Στο μη αναγνωρισμένο κράτος που βρίσκεται στα βόρεια του νησιού, τα τούρκικα έγιναν η μόνη επίσημη γλώσσα από το παράνομο Σύνταγμα του 1983. Η καθημερινή γλώσσα (η λαϊκή γλώσσα) της πλειοψηφίας του πληθυσμού είναι η κυπριακή διάλεκτος της ελληνικής γλώσσας . Για επίσημους σκοπούς χρησιμοποιούνται οι δύο κύριες γλώσσες τα ελληνικά και τα αγγλικά .
Τρεις "θρησκευτικές ομάδες" αναγνωρίζονται από το Σύνταγμα και δύο έχουν τη δική τους γλώσσα: η αρμενική (η γλώσσα των αρμενοκυπρίων) και η κυπριακή αραβική γλώσσα (η γλώσσα των Μαρωνιτών της Κύπρου). Μερικές φορές η Κουρμπέτσα, η γλώσσα των κουρβετιανών, των Κυπρίων Ρομά, συμπεριλαμβάνεται μαζί με τις υπόλοιπες γλώσσες στην λογοτεχνία, αλλά δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένη με οποιαδήποτε ιδιότητα.
Η απογραφή της Δημοκρατίας το 2011 κατέγραψε 679.883 γηγενείς ομιλητές ελληνικών, 34.814 αγγλικών, 24.270 ρουμάνους, 20.984 ρώσους και 18.388 βουλγάρους συνολικού αριθμού 840.407. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η Κύπρος χωρίστηκε ουσιαστικά σε δύο γλωσσικές σχεδόν ομογενείς περιοχές: τον τουρκόφωνο βορά και τον ελληνόφωνο νότο. Μόνο 1.405 ομιλητές τουρκικής κατοικούν στο έδαφος που ελέγχεται από τη Δημοκρατία. Οι γλώσσες της Κύπρου έχουν ιστορικά επηρεάσει ο ένας τον άλλο. Οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι δανείστηκαν σε μεγάλο βαθμό ο ένας από τον άλλο και η Κυπριακή Ελληνική βοήθησε να διαμορφώσει τη φωνολογία της Κυπριακής Αραβικής.
Κυπριακή ελληνική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ελληνική γλώσσα αρχικά μεταφέρθηκε στην Κύπρο από Έλληνες αποίκους τον 12ο-11ο αι. Π.Χ. αλλά η σύγχρονη κυπριακή ελληνική - η μητρική γλώσσα των Ελληνοκυπρίων - εξελίχθηκε από την μεταγενέστερη Βυζαντινή Κοινή, υπό την επίδραση των γλωσσών και πολλών αποικιοκρατών του νησιού. Η Κυπριακή διάλεκτος διαφέρει αισθητά από την Νεοελληνική γλώσσα, ιδιαίτερα στη φωνολογία, τη μορφολογία και το λεξιλόγιό της και τα Κυπριακά μπορεί να είναι δύσκολα για τους ομιλητές άλλων ελληνικών διαλέκτων να τα κατανοήσουν. Τα Κυπριακά έχουν μια λογοτεχνική παράδοση που άνθισε πριν από την οθωμανική κατάκτηση του 1571.
Η Ελληνική γλώσσα είναι η γλώσσα διδασκαλίας στην ελληνοκυπριακή εκπαίδευση από τα τέλη του 19ου αιώνα (τότε Καθαρεύουσα) και είναι η γλώσσα που χρησιμοποιείται στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης στη χώρα (αν και σε αναγνωρισμένη κυπριακή μορφή). Πράγματι, οι Ελληνοκύπριοι είναι διγλωστικοί, με την κύρια Ελληνική γλώσσα και τη διάλεκτο (φυσικά αυτοδίδακτοι). Η Ελληνική γλώσσα ασκεί συνεχή επιρροή στην Κυπριακή διάλεκτο. Η τάση των Ελληνοκυπρίων να "υποβαθμίσουν τις διαφορές μεταξύ των δύο ποικιλιών" θεωρήθηκε ότι συμβάλλει στη διατήρηση της διγλωσσίας υπό συνθήκες που διαφορετικά θα είχαν οδηγήσει στη διάλυση της Κυπριακής Διαλέκτου.
Οι Τουρκοκύπριοι μιλούσαν παραδοσιακά (πριν από το 1974) άπταιστα την διάλεκτο, που σημαίνει ότι τα Κυπριακά χρησίμευσαν ως «λαϊκή γλώσσα του νησιού». Παλαιότερα υπήρχαν τουρκο-κυπριακά χωριά που είχαν ως κύρια γλώσσα την ελληνική, και τουρκο-κύπριοι που πιθανότατα μιλούσαν μόνο ελληνικά.[1][2][3]
Γλώσσες μειονοτήτων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δύο μειονοτικές γλώσσες καλύπτονται από τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Περιφερειακών ή Μειονοτικών Γλωσσών στην Κύπρο, την αρμενική και την κυπριακή αραβική.
Αρμενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι Αρμένιοι κατοικούσαν την Κύπρο από τον 6ο αιώνα μ.Χ., αλλά περίπου 9.000 περισσότεροι έφθασαν από την Τουρκία στις αρχές του 20ού αιώνα για να ξεφύγουν από τη γενοκτονία των Αρμενίων. Από αυτούς, οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν σε άλλες χώρες. Σήμερα, η Δυτική Αρμένικη διδάσκεται στα αρμενικά σχολεία (Nareg) και είναι η πρώτη γλώσσα περίπου 3.000 κατοίκων αρμενικής καταγωγής στη Κύπρο. Οι Αρμένιοι Κύπριοι είναι συχνά δίγλωσσοι στην ελληνική και την αρμενική. Το 2014 αναφέρθηκε ότι υπάρχουν 668 Αρμένιοι ομιλητές σε ελεγχόμενες περιοχές από την Κυπριακή Δημοκρατία (συνολικά 1.831 Αρμένιοι Κύπριοι).
Κυπριακή αραβική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Δεν είναι απολύτως σαφές πότε η αραβική ήρθε για πρώτη φορά στην Κύπρο, αλλά οι αραβικοί ομιλητές είναι γνωστό ότι έχουν μεταναστεύσει από την Ανατολή στα τέλη του 12ου αιώνα μ.Χ. Σήμερα, η κυπριακή αραβική απειλείται με εξαφάνιση και καταβάλλονται προσπάθειες για την αναζωογόνηση της. Μιλιέται περίπου από 900 Κύπριους Μαρωνίτες. Το χωριό Κορμακίτης ήταν η αρχική εστία της γλώσσας, αλλά οι περισσότεροι Μαρωνίτες μεταφέρθηκαν στο νότο και εξαπλώθηκαν μετά το 1974, τροφοδοτώντας την εξασθένιση της. Η αραβική διάλεκτος ομιλείτο από ορισμένους κατοίκους του χωριού Κορμακίτης, αλλά όχι από τους κατοίκους των υπολοίπων τριών χωριών στα οποία κατοικούσαν μέχρι το 1974, Μαρωνίτες, δηλαδή στα χωριά Αγία Μαρίνα, Ασώματος και Καρπάσια. Αυτό είναι ενδεικτικό ότι η διάλεκτος ήταν χαρακτηριστικό του Κορμακίτη και προσδιορίζει την γεωγραφική προέλευση αρκετών, αν όχι όλων των κατοίκων του. Η διάλεκτος δεν μπορεί να θεωρηθεί ως "Μαρωνιτική", καθότι δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο "μαρωνιτική γλώσσα". Είναι όμως αραβική διάλεκτος και ως τέτοια θα πρέπει να θεωρείται.
Υπάρχει ένας άγνωστος αριθμός Ρομά, με λεξιλόγιο Ρομά που είναι κατά κύριο λόγο Ρομά και Κυπριακή τουρκική γραμματική. Οι Κουρμπετιανοί δεν προστατεύεται από τον Χάρτη και έχουν μελετηθεί ελάχιστα.
Ξένες γλώσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ικανότητα στην αγγλική γλώσσα είναι υψηλή (υψηλότερη από ό, τι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες) και οι Κύπριοι που λαμβάνουν εκπαίδευση στα αγγλικά που θα μπορούσαν να κωδικοποιούν μεταξύ κυπριακών ελληνικών και αγγλικών. Αγγλικά χαρακτηριστικά σε οδικές πινακίδες, δημόσιες ανακοινώσεις και σε διαφημίσεις κ.λπ. Η αγγλική ήταν η μόνη επίσημη γλώσσα κατά τη διάρκεια της βρετανικής αποικιοκρατίας μέχρι το 1960 και συνέχισε να χρησιμοποιείται (de facto) στα δικαστήρια μέχρι το 1989 και στο νομοθετικό σώμα μέχρι το 1963. Σύμφωνα με το 90,4% των κατοίκων της Κύπρου, το 80,4% των κατοίκων της Κύπρου αντιλαμβάνεται την αγγλική γλώσσα ως δεύτερη γλώσσα, 10,8% των γαλλικών, 4,6% των Γερμανών, 2,8% και 2,0% ισπανικά. Κατά μέσο όρο, οι Κύπριοι μιλούν 1.2 ξένες γλώσσες. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 76% των κατοίκων της Κύπρου μπορεί να μιλάει αγγλικά, το 12% να μιλάει γαλλικά και το 5% να μιλάει γερμανικά. Τα μαθήματα ξένων γλωσσών γίνονται υποχρεωτικά στην ηλικία των 9 ετών.
Εξαφανισμένες γλώσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κυπρο-μινωικό συγγραφικό και παλαιότερες γλώσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπολογίζεται ότι η γραπτή γλώσσα έκανε την εμφάνισή της στην Κύπρο τον 16ο αιώνα π.Χ. με το επίκαιρο, ένα απόσπασμα της Γραμμικής Α "με μερικά πρόσθετα στοιχεία ιερογλυφικής υπαγωγής" που ήταν η βάση για την κυπριακή γλώσσα.
Αρκαδοκυπριακά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αρχαία Αρκαδοκυπριακή διάλεκτος των ελληνικών ομιλουνταν από τους Μυκηναίους Έλληνες όταν εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο τον 12ο ή τον 11ο αιώνα π.Χ. Τελικά τη διαδέχτηκε η Κοινή Ελληνική τον 4ο αιώνα π.Χ και αργότερα τη Βυζαντινή κοινή που εξελίχθηκε στη σημερινή Κυπριακή διάλεκτο.
Ετεοκυπριακά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Ετεοκυπριακά ήταν μια προ-ινδοευρωπαϊκή γλώσσα, γηγενής στο νησί, που συναγωνιζόταν με την ελληνική μετά την άφιξή της και τελικά αντικαταστάθηκε από τον τρίτο αιώνα π.Χ. Γράφτηκε στο Κυπριακό βιβλίο που υιοθετήθηκε για τον Αρκαδρίτη. Το ίδιο σύστημα γραφής χρησιμοποιήθηκε για την εγγραφή και των δύο (άσχετων) γλωσσών. Για την εποχή που οι δύο γλώσσες συνυπήρχαν, οι λαοί της Κύπρου ήταν δίγλωσσοι (και διαλεκτικοί)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Beckingham 1957, σελ. 166:In Cyprus religious and linguistic divisions do not quite coincide. While many Turks habitually speak Turkish there are 'Turkish', that is, Muslim villages in which the normal language is Greek; among them are Lapithiou (P i), Platanisso (F i), Ayios Simeon (F i) and Galinoporni (F i). This fact has not yet been adequately investigated. With the growth of national feeling and the spread of education the phenomenon is becoming not only rarer but harder to detect. In a Muslim village the school teacher will be a Turk and will teach the children Turkish. They already think of themselves as Turks, and having once learnt the language, will sometimes use it in talking to a visitor in preference to Greek, merely as a matter of national pride. On the other hand many Turks, whose mother tongue is Turkish, learn Greek because they find it useful to understand the language of the majority, though it is much less common for them to write it correctly
- ↑ Stavroula Varella, Language Contact and the Lexicon in the History of Cypriot Greek, Peter Lang, 2006, p. 64
- ↑ Ozan Gülle (2014), "Structural Convergence in Cyprus", Inauguraldussertation zur Erlangung des Doktorgrades der Philosophie an der Ludwig-Maximilians-Universitat Munchen, p. 149: "it is historically well documented that Turkish Cypriots showed large differences in their frequency of communication in Cypriot Greek [...]: On one end of the spectrum are Turkish Cypriots who were probably monolingual Cypriot Greek speakers or had only little competency in Turkish, ..."