Κανναβουργείο Έδεσσας
| Κανναβουργείο Έδεσσας | |
|---|---|
 Άποψη του εργοστασίου | |
  | |
| Παλαιότερες ονομασίες | Κανναβουργείο Έδεσσας Ανώνυμος Εταιρεία |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Είδος | Βιομηχανία |
| Αρχιτεκτονική | Βιομηχανική Ευρωπαϊκή |
| Διεύθυνση | Περιοχή Καταρρακτών, Έδεσσα, ΤΚ. 58200[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | Καταρράκτες Έδεσσας 40°48′8″N 22°3′20″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Έδεσσας |
| Τοποθεσία | Έδεσσα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 1908 |
| Ολοκλήρωση | 1913 |
| Λειτουργία | 1913-1967
1998-2014 2023 |
| Ανακαίνιση | 1995-1997 2023 |
| Κόστος | 8.000.000 δρχ. 1997 2.336.228,19 € 2019 (προβλεπόμενο) |
| Αναστήλωση | 1994-1997 |
| Κατάσταση | Άφθαρτο (Υπό Αναστήλωση) |
| Χρήση | Από 1913 με 1967:Πρότυπη βιομηχανική μονάδα παραγωγής σχοινιών και σπάγκων Από το 1997 έως το 2014: Βιομηχανικό Μουσείο, Πολυχώρος Πολιτισμού και Αναψυχής. |
| Ιδιοκτήτης | Δήμος Έδεσσας |
| Διαστάσεις | |
| Γενικές διαστάσεις | 130 × 40 |
| Ύψος | 4 |
| Τεχνικές λεπτομέρειες | |
| Περίμετρος | 280 μ. |
| Εμβαδόν | 5.200 m2 |
| Όροφοι | 1( Κτήριο παραγωγής,μηχανουργείο) 2 (Κτήριο Συσκευής και διευθέτησης προϊόντος) |
| Υλικά κατασκευής | |
| Υλικά | Σκυρόδεμα |
| Σχεδιασμός και κατασκευή | |
| Αρχιτέκτονας | Ιάσων Ρίζος |
| Δημιουργός | Τότσκα και ΣΙΑ Α.Ε |
| Χρηματοδότης | Τότσκα και ΣΙΑ Α.Ε |
| Βραβεία | Ευρωπαϊκό Βραβείο "Ανάδειξη Καταρρακτών Έδεσσας" |
| Προστασία | διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα |
| Ιστότοπος | |
| Πολυχώρος Κανναβουργείου | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Κανναβουργείο της Έδεσσας ήταν μια πρότυπη βιομηχανική μονάδα, δημιουργίας σχοινιών και σπάγκων από ινδική κάνναβη. Ήταν το μεγαλύτερο από τα 4 Κανναβουργεία της Ελλάδας, σε παραγωγή και εγκαταστάσεις. Αποτελεί παράρτημα του Υπαίθριου Μουσείου Νερού Έδεσσας, που βρίσκεται στο σημείο Μεγάλος Κρημνός, δίπλα στην παραδοσιακή συνοικία της πόλης, και στο Γεωπάρκο των Καταρρακτών. Λειτούργησε ως εργοστάσιο ως το 1967, και έπειτα παρέμεινε εγκαταλελειμμένο. Αργότερα, το 1997, μετατράπηκε σε πολυχώρο αναψυχής και εκπαίδευσης και συνέχισε την λειτουργία του ως το 2014 όπου έκλεισε οριστικά.
Το 2022 αναμένονται να ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης και επαναλειτουργίας του Βιομηχανικού συγκροτήματος με σκοπό την στέγαση ενός Βιομηχανικού Μουσείου και πολυχώρου πολιτισμού και αναψυχής.
Ίδρυση της εταιρείας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ίδρυση της εταιρίας έγινε το 1908 από την Εταιρεία Τότσκα και ΣΙΑ και άλλους μικρότερους μετόχους από την Θεσσαλονίκη, οι οποίοι ήθελαν να αναπτύξουν την κλωστοϋφαντουργία στον Ελλαδικό χώρο. Η επιλογή της τοποθεσίας όπου χτίστηκε το εργοστάσιο έγινε, επειδή η ευρύτερη περιοχή της Έδεσσας ήταν άφθονη σε υδατοπτώσεις όπου αυτό θα βοηθούσε στην λειτουργία των μηχανών καθώς υποστηριζόντουσαν από την υδροκίνηση. Η διεύθυνσή του ανατέθηκε στον έμπειρο βιομήχανο Ηρακλή Χατζηδημούλα.[2]
Ακμή 1928-1950[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πλήρης ακμή του εργοστασίου τοποθετείται στο χρονικό διάστημα 1928 – 1940, περίοδο κατά την οποία απασχολεί 150 εργάτες (κυρίως από την Έδεσσα). Ιδιαίτερα στη διάρκεια του Μεσοπολέμου το συγκεκριμένο Κανναβουργείο κάλυπτε συνολικά τη ζήτηση υφασμάτων και σπάγκων σε όλη την Ελλάδα. Τα χοντρά σχοινιά πηγαίνανε στην Κρήτη (μεγαλύτερο κέντρο κατανάλωσης), στην Θεσσαλία και στην Ήπειρο, ενώ οι λεπτοί σπάγκοι στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Όμως κατά την περίοδο Οκτωβρίου – Μαρτίου υπήρχε στασιμότητα ως προς τη διανομή των προϊόντων.[2]
Παρακμή 1952-1966[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η απώλεια του κεκτημένου εκμετάλλευσης των υδατοπτώσεων, το ύψος των οφειλών προς τις τράπεζες, οι διαφωνίες των μετόχων, Ι.Κ.Α. και δημόσιο οδηγούν στη διακοπή των εργασιών του τον Μάιο του 1966. Οι 100 εργάτες του Κανναβουργείου ιδρύουν τον «Παραγωγικό συνεταιρισμό η Πέλλα» και αναλαμβάνουν τη διαχείριση του. Αργότερα το 1967 η διαχειριστική επιτροπή ζητά από την Ε.Τ.Β.Α. δάνειο, για να συνεχίσει το εργοστάσιο τη λειτουργία του, όμως μάταια. Το εργοστάσιο κλείνει και ο νέος ιδιοκτήτης είναι το Δημόσιο.[2]
Πολυχώρος πολιτισμού, εκπαίδευσης και αναψυχής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έναρξη Λειτουργίας 1997[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στα τέλη του 1990 μετά από 40 χρόνια εγκατάλειψης ο χώρος ανακαινίζεται εν μέρει από τον Δήμο Έδεσσας όπου το 1997 ξεκινάει την λειτουργία του εστιατόριο και κέντρο αναψυχής εξυπηρετούμενο από διπλό ανελκυστήρα κατά μήκος του βράχου. Αργότερα το Κανναβουργείο εντάχθηκε στο "Πρόγραμμα ανάπλασης των Μύλων" για την πλήρη αναβάθμιση και ανακαίνιση του περιβάλλοντος χώρου.
Το πρόγραμμα περιελάμβανε:
- Αναδιαμόρφωση του Βιομηχανικού Συγκροτήματος
- Ανακατασκευή παλιού Μηχανουργείου και Φυλακίων
- Ίδρυση Βιομηχανικού Μουσείου.
- Ανέγερση 2 υπαίθριων ανελκυστήρων για διευκόλυνση της πρόσβασης
- Κατασκευή χώρου αναψυχής και πολιτισμού.
Κατά την ολοκλήρωση της αποκατάστασης ο χώρος λειτουργεί εκ νέου ως Πολυχώρος Πολιτισμού και εκδηλώσεων με κύριο θέμα την ανάδειξη της ιστορίας του εργοστασίου. Επίσης εντάχθηκε ως νέο τμήμα του Υπαίθριου Μουσείου Νερού Έδεσσας και καθιερώνεται η λειτουργία Βιομηχανικού Μουσείου. Συνεχίζει την λειτουργία του καθ' όλη την διάρκεια του έτους και φιλοξενεί ποικίλες δράσεις και εκδηλώσεις προς όφελος του τουρισμού. Όμως τα προβλήματα ξεκίνησαν 10 χρόνια αργότερα όπου η μειωμένη τουριστική κίνηση και η έλλειψη διαφήμισης του χώρου ανάγκασε το συγκρότημα να υπολειτουργεί. Έτσι στη συνέχεια ο θεσμός του Βιομηχανικού Μουσείου χάθηκε και συνέχισε να λειτουργεί ως χώρος αναψυχής και εκδηλώσεων έως το 2014 όταν ανέστειλε την λειτουργία του.
Παύση Λειτουργίας το 2014-2023[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά από 17 χρόνια συνεχούς λειτουργίας ο χώρος βάζει λουκέτο και το συγκρότημα ερημώνει. Το κόστος επαναλειτουργίας είναι υψηλό καθώς τα χρέη και τα έξοδα συντήρησης είναι πολλά. Οι ανελκυστήρες είχαν απενεργοποιηθεί από τα τέλη του 2013 για περικοπή το δαπανών το οποίο στην συνέχεια αποδείχθηκε μοιραίο καθώς μείωσε ακόμη περισσότερο την τουριστική κίνηση. Υπήρξε προσπάθεια επαναλειτουργίας το 2015[3] αλλά δυστυχώς δεν ευδοκίμησε. Το συγκρότημα έκλεισε οριστικά τον Δεκέμβριο του 2014 και νέος του ιδιοκτήτης είναι ο Δήμος Έδεσσας.
Πολυχώρος και Συνεδριακό κέντρο «Κανναβουργείο» 2023[4][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Πολυχώρος και Συνεδριακό κέντρο «Κανναβουργείο» 2023 είναι ο ορισμός, που αναφέρεται στην πλήρη ανασυγκρότηση του Βιομηχανικού συγκροτήματος και στην επίσημη ίδρυση και καθιέρωση του Βιομηχανικού Μουσείου Έδεσσας. Στα τέλη του Ιουνίου του 2018 το Κανναβουργείο και ο περιβάλλον χώρος εντάχθηκε σε επιδοτούμενο πρόγραμμα για αξιοποίηση με πόρους του Ε.Σ.Π.Α., ώστε να επαναλειτουργήσει και να χρησιμοποιηθεί ως χώρος συνεδριάσεων και εκδηλώσεων ενώ ταυτόχρονα θα υφίσταται Βιομηχανικό Μουσείο, όπου θα λειτουργεί επιδεικτικά ο εξοπλισμός του. [5][6]
Ειδικότερα, στο έργο περιλαμβάνεται η αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση των κτηρίων του βιομηχανικού συγκροτήματος και συγκεκριμένα το πρώην κτήριο παραγωγής και το υπόσκαφο κτήριο βοηθητικών χώρων, που βρίσκεται σε συνέχεια της στοάς ως παραρτήματα πολιτιστικού πολυχώρου. Στον υπαίθριο χώρο θα υπάρξουν παρεμβάσεις κυρίως συντήρησης και αποκατάστασης, όπως και τροποποιήσεις, που θα περιλαμβάνουν την κατασκευή ραμπών, ενώ ο υπόλοιπος χώρος θα μείνει στη φυσική του κατάσταση. Παράλληλα θα υπάρξει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων στο χώρο, που γινόταν το πρώτο στάδιο κατεργασίας του κανναβιού, ενώ το ίδιο σχεδιάζεται και στην στοά του κτηρίου. Ο υπόλοιπος χώρος του πρώην κτηρίου παραγωγής, καθώς επίσης και η τουρμπίνα του θα χρησιμοποιηθούν ως εκθεσιακοί χώροι και χώροι σεμιναρίων, λόγω της ύπαρξης του μηχανολογικού εξοπλισμού. Η συνολική ανάπλαση του Βιομηχανικού συγκροτήματος του Κανναβουργείου εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί το 2022 με 2023.[7]
Τον Μάρτιο του 2020 παρουσιάστηκε η μελέτη για την επαναλειτουργία του βιομηχανικού συγκροτήματος του Κανναβουργείου, αλλά και επαναχρησιμοποίησής του ως συνεδριακού κέντρου και επισκέψιμου χώρου. [8]
Τον Νοέμβριο του 2021 ολοκληρώθηκαν οι μελέτες και οι αδειοδοτήσεις για την έναρξη αναστήλωσης και ανακατασκευής με συνολικό προϋπολογισμό 2.336.228,00 €. Ο Δήμος Έδεσσας προχώρησε στην δημοπράτηση του έργου και αναμένονται σύντομα οι πρώτες εργασίες στον χώρο του τέως βιομηχανικού συγκροτήματος. [9]
Τον Δεκέμβριο του 2022 εγκαταστάθηκε η ανάδοχη εταιρεία ανακατασκευής του πολυχώρου και οι εργασίες αναστήλωσης και ανάπλασης του βιομηχανικού συγκροτήματος ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2023 με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου.[10]
Εγκαταστάσεις Συγκροτήματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προϋπάρχουσες Υποδομές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Διώροφο κτίσμα συσκευασίας και αποστολής του προϊόντος.
- Το κτίσμα αποθήκευσης της πρώτης ύλης.
- Σταθμός διευθέτησης της πορείας του νερού για την κίνηση των μηχανών.
- Μονώροφο κτίσμα παραγωγής του προϊόντος.
- Το κτίσμα του μηχανουργείου και το λεβητοστάσιου.
- Δύο φυλάκια (υπάρχουν ένα στην είσοδο του εργοστασίου και το άλλο στη βόρεια πλευρά του).
- Διώροφο κτίσμα με τα γραφεία και τους χώρους υγιεινής.
Επιπρόσθετες Υποδομές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- 2 υπαίθριοι Ανελκυστήρες.
- Μονοπάτι κατά μήκος του βράχου.
- Κέντρο Αναψυχής.
- Κτήριο Πληροφοριών.
- Περιβάλλοντα κτήρια κοινής χρήσης.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «Πληροφορίες Μουσείου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Κανναβουργείο Έδεσσας. 2009. σελ. 10.
- ↑ «ΕΔΕΣΣΑ: ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟ ΚΑΝΝΑΒΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΟ ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ... :: ifonitispellas.gr». www.ifonitispellas.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2017.
- ↑ «Δημήτρης Γιάννου: ΄΄ΕΝΤΑΧΘΗΚΕ ΤΟ ΚΑΝΝΑΒΟΥΡΓΕΙΟ! Μία ακόμη τεράστια επιτυχία του Δήμου Έδεσσας΄΄ - Edessaika.gr». Edessaika.gr. 2018-06-26. http://www.edessaika.gr/%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%82-%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CF%85-%CE%84%CE%84%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%87%CE%B8%CE%B7%CE%BA%CE%B5-%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%BD/. Ανακτήθηκε στις 2018-11-01.
- ↑ iefimerida.gr (12 Μαρτίου 2019). ««Ζει» ξανά το παλιό Κανναβουργείο της Εδεσσας». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2019.
- ↑ ««Ζωή» ξανά στο παλιό Κανναβουργείο της Έδεσσας». Economistas.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2019.
- ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (12 Μαρτίου 2019). ««Ζει» ξανά το παλιό Κανναβουργείο της Εδεσσας | ΕΛΛΑΔΑ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2019.
- ↑ «Παρουσίαση μελέτης αποκατάστασης και επανάχρησης του Κανναβουργείου». PellaNews. 4 Μαρτίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Έδεσσα-Το Κανναβουργείο μετατρέπεται σε πολυχώρο πολιτισμού». in.gr. 22 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2021.
- ↑ «Έδεσσα: Σε πλήρη εξέλιξη το έργο αποκατάστασης και επανάχρησης του Κανναβουργείου Localit | ΚΕΔΕ». 27 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2023.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιστορικό Βιομηχανικού Μουσείου, στην ιστοσελίδα: kannavourgio.gr