Κάρολος Εδουάρδος Στιούαρτ
.svg)
Ο Κάρολος Εδουάρδος Στιούαρτ (αγγλ. Charles Edward Stuart, 31 Δεκεμβρίου 1720 - 31 Ιανουαρίου 1788) ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Ιακώβου Φραγκίσκου Εδουάρδου Στιούαρτ, εγγονός του Ιακώβου Β΄, και ο διεκδικητής του θρόνου της Μεγάλης Βρετανίας του Οίκου των Στιούαρτ με το όνομα "Κάρολος Γ" από το 1766 και έπειτα. Ήταν γνωστός ως Ο Νέος Διεκδικητής (the Young Pretender) και Ο Νέος Ιππότης (the Young Chevalier). Στη συλλογική μνήμη είναι ο Ωραίος Πρίγκηπας Τσάρλι (Bonnie Prince Charlie). Είναι περισσότερο γνωστός στην ιστορία για το ρόλο του στην Εξέγερση του 1745. Η ήττα του στη Μάχη του Καλλόντεν τον Απρίλιο του 1746 ουσιαστικά έδωσε τέλος στον αγώνα των Στιούαρτ, ενώ επακόλουθες προσπάθειες δεν υλοποιήθηκαν, όπως μια σχεδιασμένη γαλλική εισβολή της Βρετανίας[7] το 1759[8]. Η απόδρασή του από τη Σκωτία μετά την εξέγερση οδήγησε στην απεικόνισή του ως ρομαντική μορφή μιας ηρωικής αποτυχίας[8].
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρώιμα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Κάρολος Εδουάρδος Λουδοβίκος Ιωάννης Καζίμηρος Σύλβεστρος Σεβερίνος Μαρία γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1720 στο Παλάτσο Μούτι, στη Ρώμη της Ιταλίας[9], κατοικία που είχε δοθεί στον πατέρα του από τον Πάπα Κλήμη ΙΑ΄. Πέρασε σχεδόν ολόκληρη την παιδική του ηλικία στη Ρώμη και τη Μπολόνια. Ήταν γιος του Παλαιού Διεκδικητή, Ιακώβου Φραγκίσκου Εδουάρδου Στιούαρτ, γιου του εξόριστου Ιακώβου Β΄ της δυναστείας των Στιούαρτ, και της Μαρίας Κλημεντίνης Σομπιέσκα, εγγονής του Ιωάννη Γ΄ Σομπιέσκι, διάσημου για τη νίκη στη Μάχη της Βιέννης (1683) κατά των Οθωμανών Τούρκων.
Έζησε προνομιούχο παιδική ηλικία στη Ρώμη, όπου ανατράφηκε ως Καθολικός σε μια τρυφερή αλλά διαπληκτιζόμενη οικογένεια. Ως νόμιμοι κληρονόμοι των θρόνων της Αγγλίας, της Σκωτίας, και της Ιρλανδίας- σύμφωνα με τη διαδοχή των Ιακωβιτών- η οικογένεια ζούσε με μια αίσθηση υπερηφάνειας και πίστευε περίτρανα στην ελέω Θεού βασιλεία.
Ο παππούς του, Ιάκωβος Β΄ της Αγγλίας και Ιρλανδίας και Ζ΄ της Σκωτίας, κυβέρνησε τις χώρες αυτές από το 1685 έως το 1688[9]. Καθαιρέθηκε όταν η Βουλή κάλεσε τον Ολλανδό Προτεστάντη Γουλιέλμο Γ΄ της Οράγγης και τη σύζυγό του, Μαρία Β΄, μεγαλύτερη κόρη του Ιακώβου, να τον αντικαταστήσουν κατά την "Ένδοξη" Επανάσταση του 1688. Πολλοί Προτεστάντες, καθώς και ένας αριθμός επιφανών βουλευτών, ανησυχούσαν μήπως ο Βασιλιάς είχε στόχο να επαναφέρει το Καθολικό δόγμα στην Αγγλία. Από την εξορία του Ιακώβου και έπειτα ο Αγώνας των Ιακωβιτών είχε ως στόχο να επανατοποθετήσει τους Στιούαρτ στους θρόνους της Αγγλίας και της Σκωτίας, οι οποίοι είχαν ενωθεί επί Ιακώβου ΣΤ΄ και Α΄ το 1603, ενώ οι δύο βουλές ενώθηκαν με τις Πράξεις της Ένωσης το 1707 και δημιουργήθηκε το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Κάρολος Εδουάρδος Στιούαρτ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιδίωξη αυτού του στόχου.
Το 1734 ο Κάρολος Εδουάρδος ήταν παρατηρητής της Γαλλο-Ισπανικής πολιορκίας της Γκαέτα- ήταν η πρώτη του έκθεση στον πόλεμο. Ο πατέρας του κατάφερε να αποκτήσει την ανανεωμένη υποστήριξη της γαλλικής κυβέρνησης το 1744, χάρη στην οποία ο Κάρολος Εδουάρδος ταξίδεψε στη Γαλλία με μοναδικό στόχο να διοικήσει έναν γαλλικό στρατό που θα οδηγούσε σε εισβολή της Αγγλίας. Η εισβολή δεν υλοποιήθηκε ποτέ επειδή ο στόλος διασκορπίστηκε εξαιτίας μια καταιγίδας. Μέχρι να ανασυγκροτηθεί, ο βρετανικός στόλος αντελήφθη τον αντιπερισπασμό που τους είχε ξεγελάσει και επέστρεψε στη θέση του στη Μάγχη[10]. Απτόητος ο Κάρολος Εδουάρδος ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει την αποστολή του για την αποκατάσταση των Στιούαρτ.
Το "Σαράντα-Πέντε"
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Δεκέμβριο του 1743 ο πατέρας του Καρόλου τον ονόμασε Πρίγκηπα Αντιβασιλέα, δίνοντάς του την εξουσία να ενεργεί εν ονόματί του. Ηγήθηκε μιας εξέγερσης με γαλλική υποστήριξη 18 μήνες αργότερα σκοπεύοντας να τοποθετήσει τον πατέρα του στους θρόνους της Αγγλίας και της Σκωτίας. Συγκέντρωσε κεφάλαιο για να εξοπλίσει την Ελίζαμπεθ, ένα πολεμικό πλοίο με 66 κανόνια, και το Ντυ Τεϊγε (ή Ντουτέλ), ένα πλοίο κουρσάρου με 16 κανόνια που οδήγησε αυτόν και 7 συντρόφους του με επιτυχία στο Έρισκυ στις 23 Ιουλίου 1745. Ήλπιζε σε ενίσχυση με γαλλικό στόλο, αλλά υπέστη σοβαρές καταστροφές λόγω καταιγίδων και απέμεινε να συγκεντρώσει στρατό στη Σκωτία.
Πολλές φατρίες των Σκωτσέζικων Χάιλαντ υποστήριζαν τον αγώνα των Ιακωβιτών, τόσο Καθολικοί όσο και Προτεστάντες, και ο Κάρολος ήλπιζε σε θερμό καλωσόρισμα από αυτές τις φατρίες για να ξεκινήσει ανταρσία Ιακωβιτών σε ολόκληρη τη Βρετανία. Ύψωσε το λάβαρο του πατέρα του στο Γκλενφίνναν και συγκέντρωσε δύναμη αρκετά μεγάλη για να βαδίσει προς το Εδιμβούργο. Ο Λόρδος Δήμαρχος Άρτσιμπαλντ Στιούαρτ είχε τον έλεγχο της πόλης που σύντομα παραδόθηκε. Ο Άλλαν Ράμσεϋ ζωγράφισε ένα πορτραίτο του Καρόλου ενώ βρισκόταν στο Εδιμβούργο[11], το οποίο επιβίωσε στη συλλογή του Κόμη του Ουέμυς στην Οικία Γκόσφορντ.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 1745 ο Κάρολος νίκησε το μοναδικό κυβερνητικό στρατό στη Σκωτία στη Μάχη του Πρέστονπανς, που είχε αρχηγό το Στρατηγό Σερ Τζον Κόουπ. Η καταστροφική άμυνά τους εναντίον των Ιακωβιτών απαθανατίστηκε στο τραγούδι "Johnnie Cope". Έως το Νοέμβριο ο Κάρολος πορευόταν νότια, επικεφαλής περίπου 6,000 ανδρών. Έχοντας καταλάβει το Κάρλαϊλ, ο στρατός του έφτασε ως τη Γέφυρα Σουάρκστοουν στο Ντέρμπυσιρ. Εκεί, παρά τις ενστάσεις του Καρόλου το συμβούλιο του Καρόλου αποφάσισε να επιστρέψει στη Σκωτία, λόγω της έλλειψης αγγλικής και γαλλικής υποστήριξης αλλά και της φημολογούμενης συγκέντρωσης μεγάλης κυβερνητικής δύναμης. Οι Ιακωβίτες βάδισαν βόρεια για άλλη μια φορά, κερδίζοντας τη Μάχη του Φώλκερκ Μιούιρ, όμως αργότερα βρέθηκαν στο στόχαστρο του Γουλιέλμου, Δούκα του Κάμπερλαντ, γιου του Γεωργίου Β΄, ο οποίος τους έφτασε στη Μάχη του Καλλόντεν στις 16 Απριλίου 1746.
Ο Κάρολος αγνόησε τη συμβουλή του στρατηγού Λόρδου Τζορτζ Μάρρεϋ και επέλεξε να πολεμήσει σε επίπεδο, ανοιχτό, ελώδες έδαφος όπου οι δυνάμεις του θα ήταν εκτεθειμένες σε υπερτερούσα κυβερνητική δύναμη πυρός. Διοικούσε το στρατό του από μια θέση πίσω από τις γραμμές από όπου δε μπορούσε να δει τι συμβαίνει. Ήλπιζε ότι ο στρατός του Κάμπερλαντ θα έκανε πρώτος επίθεση και εξέθεσε τους άνδρες του στο Βρετανικό Βασιλικό Πυροβολικό. Βλέποντας το λάθος του, διέταξε γρήγορα επίθεση, όμως ο αγγελιαφόρος του σκοτώθηκε προτού παραδώσει τη διαταγή. Η επίθεση των Ιακωβιτών ήταν ασυντόνιστη, συνίστατο σε έφοδο μέσα σε βροχή από σφαίρες μουσκετών και κανονιοβολιών, και είχε μικρή επιτυχία.
Οι Ιακωβίτες έσπασαν τον κλοιό από ξιφολόγχες των ερυθροχιτώνων σε ένα σημείο, αλλά πυροβολήθηκαν από μια δεύτερη γραμμή στρατιωτών και οι επιζήσαντες λιποτάκτησαν. Ισχυρίζεται ότι τα στρατεύματα του Κάμπερλαντ διέπραξαν θηριωδίες κατά το κυνήγι των ηττημένων Ιακωβιτών στρατιωτών, δίνοντάς του το προσωνύμιο "ο Σφαγεύς" από τους Χάιλαντερ. Ο Μάρρεϋ κατάφερε να οδηγήσει μια ομάδα Ιακωβιτών στο Ρύβεν σκοπεύοντας να συνεχίσει τη μάχη. Ο Κάρολος νόμισε όμως ότι προδόθηκε και αποφάσισε να εγκαταλείψει τον αγώνα. Ο Τζέημς, Ιππότης του Τζόνστον, συμμετείχε ως υπασπιστής του Μάρρεϋ κατά τη διάρκεια της εκστρατείας και για μικρό διάστημα για τον ίδιο τον Κάρολο, και παρείχε τους ιστορικούς με έναν απολογισμό αυτών των γεγονότων από πρώτο χέρι στα "Απομνημονεύματα της Επανάστασης 1745-1746".
Η φυγή του Καρόλου μετά την καταστροφή στο Καλλόντεν μνημονεύεται στο τραγούδι "The Skye Boat Song" και το ιρλανδικό τραγούδι "Mo Ghile Mear". Κρύφτηκε στους σκωτσέζικους βάλτους, σε ελάχιστη απόσταση από τις κυβερνητικές δυνάμεις. Πολλοί Χάιλαντερ τον βοήθησαν και κανείς τους δεν τον πρόδωσε για να λάβει την αμοιβή των 30,000 λιρών. Τον βοήθησαν υποστηρικτές όπως ο Ντόναλντ Μακλάουντ του Γκαλτρίγκιλ, ο Καπετάνιος Κον Ο'Νηλ που τον μετέφερε στο νησί Μπενμπέκιουλα, και η Φλόρα ΜακΝτόναλντ που τον βοήθησε να διαφύγει στη Νήσο Σκάυ παίρνοντάς τον μαζί της σε μια βάρκα, μεταμφιεσμένο σε υπηρέτριά της, τη "Μπέττυ Μπερκ". Τελικά κατάφερε να αποφύγει την αιχμαλωσία και απέδρασε από τη χώρα με τη γαλλική φρεγάτα L'Hereux, φτάνοντας στη Γαλλία το Σεπτέμβριο. Ο Τύμβος του Πρίγκηπα (Prince's Cairn) σηματοδοτεί το σημείο στην ακτή της Λίμνης του Σπηλαίου (Loch nan Uamh) στο Λοχάμπερ από όπου σύμφωνα με την παράδοση αναχώρησε για τελευταία φορά από τη Σκωτία. Έχοντας χάσει τον αγώνα των Ιακωβιτών, Ο Κάρολος πέρασε την υπόλοιπη ζωή του στο εξωτερικό, εκτός από μια μυστική επίσκεψη στο Λονδίνο.
Ύστερα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ζώντας πλέον στη Γαλλία, συνήψε πολλές ερωτικές σχέσεις, από μία εκ των οποίων, με την πρώτη εξαδέλφη του Μαρί Λουίζ ντε Λα Τουρ ντ' Ωβέρν, σύζυγο του Ζυλ, Πρίγκηπα του Γκεμενέ, απέκτησε ένα γιο, τον Σαρλ (1748 - 1749). Το 1748 εξορίστηκε από τη Γαλλία σύμφωνα με τους όρους που υπέβαλε η Συνθήκη του Αιξ-λα-Σαπέλ (γνωστή και ως Συνθήκη του Άαχεν), η οποία τερμάτισε τον Πόλεμο της Αυστριακής Διαδοχής.
Ο Κάρολος έζησε αρκετά χρόνια στην εξορία με τη Σκωτσέζα ερωμένη του, Κλεμεντίνα Ουώκινσω, την οποία συνάντησε και μάλλον συνήψε σχέση μαζί της κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1745. Το 1753 απέκτησαν μια κόρη, τη Σάρλοτ. Η αδυναμία του Καρόλου να αποδεχτεί την αποτυχία του Ιακωβιτικού αγώνα τον οδήγησε σε εθισμό στο αλκοόλ, με αποτέλεσμα μητέρα και κόρη να τον εγκαταλείψουν με τον συνένοχο πατέρα του, Ιάκωβο. Η Σάρλοτ απέκτησε τρία νόθα παιδιά με τον Φερντινάν ντε Ροάν, γόνο του Οίκου των Ροάν και επίσκοπο της Καθολικής Εκκλησίας. Ο μοναχογιός τους ήταν ο Τσαρλς Έντουαρντ Στιούαρτ (Κάρολος Εδουάρδος Στιούαρτ), Κόμης Ροενστάρτ. Πολλοί υποστηρικτές του Καρόλου υποπτεύονταν ότι η Κλεμεντίνα ήταν κατάσκοπος της βρετανικής κυβέρνησης του Οίκου του Αννόβερου.
Μετά την ήττα του ο Κάρολος δήλωσε στους εναπομείναντες ακόλουθούς του ότι έχοντας αποδεχτεί το γεγονός ότι ήταν απίθανο να αναρριχηθεί στον αγγλικό και σκωτσέζικο θρόνο ως Ρωμαιοκαθολικός, ήταν πρόθυμος να βασιλεύσει ως Προτεστάντης. Συνεπώς, επισκέφθηκε το Λονδίνο ινκόγκνιτο το 1750 και ασπάστηκε το προτεσταντικό δόγμα μεταλαμβάνοντας τη Θεία Κοινωνία σύμφωνα με την Αγγλικανική Εκκλησία. Το μυστήριο πιθανότατα τέλεσε ο επίσκοπος Ρόμπερτ Γκόρντον, πιστός Ιακωβίτης και ιδιοκτήτης του σπιτιού στην Οδό Θίομπαλντ, ενός από τα καταφύγια του Καρόλου κατά την επίσκεψη, πιθανώς σε παρεκκλήσι στην περιοχή του Συλλόγου Δικηγόρων Γκρέυ στο κέντρο του Λονδίνου το 1788, όπως αναφέρεται στο περιοδικό Gentleman's Magazine, σε αντίθεση με την υπόθεση του Ντέηβιντ Χιούμ ότι τελέστηκε σε εκκλησία του Στραντ. Η είδηση του προσηλυτισμού του δε διαφημίστηκε ευρέως και ο Κάρολος είχε επιστρέψει φαινομενικά στο καθολικό δόγμα την περίοδο του γάμου του.
-
Κάρολος Εδουάρδος Στιούαρτ, πορτραίτο από τον Άλλαν Ράμσεϋ, Παλάτι Χόλλυρουντ, Εδιμβούργο, 1745.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w6m32sz8. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 8907. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Charles-Edward-the-Young-Pretender. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «Identifiants et Référentiels». (Γαλλικά) IdRef. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2020.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 «Kindred Britain»
- ↑ p10137.htm#i101367. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Planned French invasion of Britain (1759)» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2021-11-26. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Planned_French_invasion_of_Britain_(1759)&oldid=1057229227.
- ↑ 8,0 8,1 Monod, Paul; McLynn, Frank (1990-12). «Charles Edward Stuart: A Tragedy in Many Acts.». The American Historical Review 95 (5): 1534. doi:. ISSN 0002-8762. http://dx.doi.org/10.2307/2162758.
- ↑ 9,0 9,1 Shaw, John Stuart (1999). The Political History of Eighteenth-Century Scotland. London: Macmillan Education UK. σελίδες 84–92. ISBN 978-0-333-59586-2.
- ↑ Longmate, Barak, the Younger. Benezit Dictionary of Artists. Oxford University Press. 31 Οκτωβρίου 2011.
- ↑ Beck, James B. (2014-03-04). NSO News - February 2014. Office of Scientific and Technical Information (OSTI). http://dx.doi.org/10.2172/1122052.