Ιωάννης Πολέμης

Ιωάννης Πολέμης
Ο Ιωάννης Πολέμης στο Ημερολόγιον Σκόκου του 1889.
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Ιωάννης Πολέμης (Ελληνικά)
Γέννηση	1862 Αθήνα
Θάνατος	28  Μαΐου 1924 Αθήνα
Αιτία θανάτου	πνευμονία
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Σπουδές	Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πανεπιστήμιο του Παρισιού
Ιδιότητα	ποιητής και συγγραφέας
Κίνημα	Νέα Αθηναϊκή Σχολή
Καλλιτεχνικά ρεύματα	Νέα Αθηναϊκή Σχολή
Σχετικά πολυμέσα

Προτομή του Ιωάννη Πολέμη (κήπος Ζαππείου, Αθήνα)

Ο Ιωάννης Πολέμης (1862 - 28 Μαΐου 1924) ήταν Έλληνας ποιητής και θεατρικός συγγραφέας.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1862. Η καταγωγή του δικαστή πατέρα του ήταν από την Άνδρο, ενώ η μητέρα του ήταν Αθηναία. Και δύο οικογένειες πάντως είχαν ρίζες βυζαντινές. Ξεκίνησε να γράφει ποίηση στα 13 χρόνια του. Ο Πολέμης ανέπτυξε από νωρίς φιλικούς δεσμούς με τον Γεώργιο Σουρή, τον Κρητικό ποιητή Εμμανουήλ Στρατουδάκη και τον Δημήτριο Καμπούρογλου. Όταν ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές εντάχθηκε στο σύλλογο νέων "Αι Μούσαι". Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και για δύο χρόνια αισθητική και ιστορία της τέχνης στο Παρίσι. Τα πρώτα ποιήματά του, ακολουθώντας την συνήθεια της εποχής, τα έγραψε στην καθαρεύουσα. Διετέλεσε υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας και Γενικός Γραμματέας (1915) της Σχολής Καλών Τεχνών, ενώ υπήρξε ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών συγγραφέων. Πέθανε από βρογχοπνευμονία τον Μάιο του 1924 στην Αθήνα.

Η ποίησή του χαρακτηρίζεται από ευαισθησία και καλοσύνη, στοιχεία άλλωστε που χαρακτήρισαν και την ίδια του τη ζωή. Ο Ιωάννης Πολέμης εντάσσεται στη Νέα Αθηναϊκή Σχολή που αντιτάχτηκε στην υπερβολή και τον άκρατο ρομαντισμό, ενώ παράλληλα καθιέρωσε (όπως οι Παλαμάς, Δροσίνης) τη δημοτική γλώσσα στην ποίηση. Είναι ποιητής των χαμηλών τόνων, αισθηματικός, μελωδικός λυρικός και δραματικός. Το έργο του, που είχε πρωτοφανή λαϊκή απήχηση, διακρίνει ο μελωδικός στίχος, η απλότητα και ο αβίαστος συμβολισμός. Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν. Το 1918 τιμήθηκε με το Αριστείο των Γραμμάτων για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα. Ο Ιωάννης Πολέμης έγραψε ακόμα δράματα, ποιήματα για παιδιά, λίγα διηγήματα, ενώ επιμελήθηκε ποιητικές ανθολογίες.

Ο Πολέμης επικρίθηκε συχνά και από τους συγχρόνους του και από τους μετέπειτα κριτικούς για το χαμηλόφωνο ύφος του, για τον έντονο αισθηματισμό του, την έλλειψη ποιητικού βάθους και θεματικής πρωτοτυπίας.

Εργογραφία

Ποιητικές συλλογές

• "Ποιήματα 1883"
• "Χειμωνανθοί 1888"
• "Αλάβαστρα 1900"
• "Το Παλιό Βιολί 1909"
• "Παιδική Λύρα 1914"
• "Σπασμένα Μάρμαρα 1918"
• "Ειρηνικά 1919"
• "Εξωτικά 1921"
• "Κειμήλια 1922"
• "Εσπερινός "(1923, η τελευταία)
• "Πρώτα Βήματα(παιδική ποίηση) 1902"
• "Παιδική Άυρα(Ανθολογία παιδική ποίηση) 1919"
• "Λύρα(Ανθολογία παιδική ποίηση) 1910"

Πεζογραφήματα

• "Ρέα Κυβέλη 1880"

Δοκίμια

• "Νεοελληνικά Αναγνώσματα Ά,΄Β,΄Γ καί ΄Δ Γυμνασίου(Ά Τόμος) 1920"
• "Νεοελληνικά Αναγνώσματα Ά,΄Β,΄Γ καί ΄Δ Γυμνασίου(΄Β Τόμος) 1922"
• "Νεοελληνικά Αναγνώσματα Ά,΄Β,΄Γ καί ΄Δ Γυμνασίου(΄Γ Τόμος) 1923"
• "Νεοελληνικά Αναγνώσματα Ά,΄Β,΄Γ καί ΄Δ Γυμνασίου(΄Δ Τόμος) 1924"

Τα θεατρικά του έργα

Διακρίθηκε και ως θεατρικός συγγραφέας. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής θεατρικά έργα:

• "Ο τραγουδιστής"
• "Πτωχοπρόδρομος"
• "Ο Βασιλιάς ανήλιαγος"
• "Η γυναίκα"
• "Στη χώρα των παραμυθιών"
• "Το στοίχημα"
• "Το μαγεμένο ποτήρι"
• "Το Εικόνισμα"
• "Γελιμέρ"
• "Φρύνη"
• "Το όνειρο"
• "Στην άκρη του γκρεμού"
• "Μια φορά κι έναν καιρό"

Ξεχωρίζουν "Ο Βασιλιάς Ανήλιαγος" και το "Μια φορά κι έναν καιρό".

Το μεταφραστικό του έργο

Αξιόλογο είναι και το μεταφραστικό του έργο. Σ' αυτό περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι ακόλουθες μεταφράσεις:

• Θεοκρίτου "Ειδύλλια",(1965).
• Ευριπίδου "Ηλέκτρα", (1966).
• Μολιέρου "Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής" και "Ο Αρχοντοχωριάτης" (1967).
• Ουγκό "Ή Τελευταία μέρα ενός κατάδικου" (με το οποίο υποδηλώνει την εξέλιξη της ιδεολογικής μεταστροφής των ιδεών του από τις μοναρχικές και νομιμόφρονες στον φιλελευθερισμό (1968).
• Ουγκό "Η Παναγία των Παρισίων" (με το οποίο κάνει ρομαντική κριτική των μεσαιωνικών κοινωνικών δομών και των δοξασιών τους) (1969).
• Ουγκό "Πρόλογος στον Κρόμγουελ" (μακροσκελές ποιητικό δράμα σε μορφή μανιφέστου, στο οποίο αποτυπώνει τις ιδέες του) (1970).
• Ουγκό "Ρουί Μπλας" (το κορυφαίο του έργο) (1971).

Πηγές

• Ιωάννης Πολέμης, Άπαντα, Τα πρωτότυπα ποιητικά και θεατρικά έργα, Επιμέλεια Γ. Βαλέτα, Δωρικός, Αθήνα 1970

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ανέμη Ψηφιακή Βιβλιοθήκη:
  • "Οι Χειμωνανθοί"
  • "Ο Βασιλιάς Ανήλιαγος"
  • "Μια φορά κι έναν καιρό"
  • Ευριπίδου "Ηλέκτρα" σε μετάφραση Ι. Πολέμη
• "Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής" του Μολιέρου σε μετάφραση Ι. Πολέμη
• Περιοδικό "Ποικίλη Στοά":
  • "Η Διαθήκη" (διήγημα)
• Αρχείο Εθνικού Θεάτρου:
  • "Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής" του Μολιέρου σε μετάφραση του Ιωάννη Πολέμη. Ηχογραφημένη παράσταση του 1968
• Ψηφιοποιημένο αρχείο της Ελληνικής Μουσικής DIGMA:
  • H παρτιτούρα του τραγουδιού "Εξομολόγησις" σε ποίηση I. Πολέμη και μουσική Σπ. Σαμάρα