Η κρύπτη των Καπουτσίνων (μυθιστόρημα)

Η κρύπτη των Καπουτσίνων
	η πρώτη γερμανική έκδοση
Συγγραφέας	Γιόζεφ Ροτ
Τίτλος	Die Kapuzinergruft
Γλώσσα	Γερμανικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1938
Μορφή	Μυθιστόρημα
Τόπος	Αυστρία
Προηγούμενο	Το εμβατήριο Ραντέτσκυ
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η κρύπτη των Καπουτσίνων (γερμ. Kapuzinergruft), είναι μυθιστόρημα του Αυστριακού λογοτέχνη Γιόζεφ Ροτ, δημοσιευμένο το 1938. Το μυθιστόρημα, αποτελεί κατά κάποιο τρόπο, συνέχεια του γνωστότερου ίσως μυθιστορήματός του, Το εμβατήριο Ραντέτσκυ, αφού ήρωας του έργου είναι και εδώ, ένα μέλος της ευρύτερης οικογένειας των φον Τρόττα.

Το μυθιστόρημα εκδόθηκε από τον Γερμανό αυτοεξόριστο εκδότη στην Ολλανδία, De Gemeenschap, μέσα σε μια ατμόσφαιρα φόβου και βιασύνης, - ο Χίτλερ είχε ήδη εισβάλλει στην Αυστρία, - ενώ το τελευταίο μέρος, το οποίο ο Ροτ έγραφε μέχρι και τον Μάρτιο του 1938, προ-δημοσιεύτηκε στο φιλολογικό περιοδικό Das Neue Tage-Buch που ήδη εξέδιδε ο De Gemeenschap, στις 23 Απριλίου του 1938 με τίτλο Der schwarze Freitag (Η μαύρη Παρασκευή).^[1]

Το έργο είναι και αυτό μια ελεγεία για την χαμένη Αυστροουγγρική αυτοκρατορία. Ο Ροτ, στο προτελευταίο του αυτό έργο, θρηνεί για την απώλεια της μοναρχικής αυτοκρατορίας, για τον ενταφιασμό του μοναρχισμού (φανατικός υποστηρικτής του οποίου υπήρξε στην ώριμη ηλικία του), ο οποίος συμβολικά, είναι θαμμένος στην Αυτοκρατορική Κρύπτη των Καπουτσίνων, στην Εκκλησία των Καπουτσίνων της Βιέννης,^[2] μαζί με το σώμα του αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ιωσήφ.

Το βιβλίο μετά την πρώτη έκδοση του 1938 στα γερμανικά, εκδόθηκε στη Γερμανία το 1950. Στα αγγλικά εκδόθηκε μόλις το 1984 με τίτλο The Emperor's Tomb. Η κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος έγινε το 1971, με τίτλο Trotta, από τον σκηνοθέτη Γιοχάννες Σάαφ.^[3]

Σύνοψη

Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο Φραντς Φέρντιναντ Τρόττα (ή Σέρβους, για τους φίλους), γεννημένος το 1891 - (ο πατέρας του ήταν αδερφός του πρώτου Τρόττα, Γιόζεφ) ζει στην Βιέννη την ανέμελη ζωή των νεαρών αριστοκρατών, μια ζωή με διασκεδάσεις. Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τρόττα, όπως όλοι οι γόνοι της αριστοκρατίας, υπηρετεί σαν αξιωματικός τον πολυαγαπημένο του αυτοκράτορα, Φραγκίσκο Ιωσήφ, στο μέτωπο της Γαλικίας (σημ. Ουκρανία).

Με το τέλος του πολέμου, την ήττα της Αυστριακής Αυτοκρατορίας και τον διαμελισμό της σε εθνικά πλέον κράτη, η ζωή όλων έχει αλλάξει για πάντα. Η οικογένεια έχει χάσει την περιουσία της, το μεγάλο ιστορικό σπίτι των Τρόττα, μετατρέπεται σε πανσιόν και ο νεαρός Φραντς Φέρντιναντ, διαλυμένος και αυτός, καλείται να συνεχίσει τον δρόμο του, πάνω στα καινούρια μονοπάτια.

Το μυθιστόρημα τελειώνει ακριβώς τον μήνα που το τελείωσε ο Ροτ, τον Μάρτιο του 1938, και τελειώνει με την θλιβερή ανακοίνωση της προσάρτησης της αγαπημένης Αυστρίας, στο ναζιστικό καθεστώς του Χίτλερ. Ο νεαρός Τρόττα, κάνει ένα τελευταίο, σχεδόν κρυφό προσκύνημα, στην κρύπτη των Καπουτσίνων, στο ταριχευμένο σώμα του αυτοκράτορά του,αναρωτώμενος: «Πού να πάω τώρα εγώ, ένας Τρόττα;» ^[4]

Κριτική

...Ο Μπρόντσκι έλεγε ότι: «κάθε σελίδα του Γιόζεφ Ροτ κρύβει ένα ποίημα». Και το αφηγηματικό πορτρέτο, που φιλοτεχνεί ο Ροτ έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που στηρίζουν αυτή την άποψη. Ωστόσο ο Ροτ πετυχαίνει να στήσει έναν κόσμο μέσα στον οποίο συνοψίζονται η καθημερινότητα με την Ιστορία, η τέχνη με την πολιτική, η φιλοσοφία με τον λυρισμό και η εξαιρετική μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου πετυχαίνει να τα μεταφέρει άρτια στην Ελληνική γλώσσα, τόσο στο εμβληματικό του έργο «Το εμβατήριο του Ραντέτσκυ» όσο και στην «Κρύπτη των Καπουτσίνων...»^[5]
«...Διεισδυτικός παρατηρητής της ανθρώπινης φύσης, ο Ροτ είναι πριν από οτιδήποτε άλλο ένας μεγάλος Ευρωπαίος συγγραφέας, στην παρέα των Τζόις, Κάφκα, Μούζιλ, Μαν. Ακόμα και σε ένα βιβλίο άνισο και με αρκετές συνθετικές αδυναμίες όπως «Η Κρύπτη των Καπουτσίνων» –ανήκει στα τελευταία κείμενά του, όταν η υγεία του ήταν ήδη κατεστραμμένη από το αλκοόλ και την απελπισία-, πλάθει σκηνές μεγάλης δύναμης και τύπους που μένουν καιρό στη μνήμη, όπως το υπέροχο πορτρέτο της μητέρας του αφηγητή...»
«...Το εν λόγω έργο, ωστόσο, δεν μπορεί να ιδωθεί μόνο ως ένα χρονικό της πτώσης της αυτοκρατορίας των Αψβούργων –με μέλη του οίκου αυτού, άλλωστε, είχε συνδεθεί ο συγγραφέας–, αλλά σαν ένα πορτρέτο της ίδιας της ζωής, μιας και οι υπαρξιακές νύξεις είναι πολλές. Και αυτό γιατί αποδίδεται με πειστικότητα η σύνδεση των γεγονότων με την εσωτερική ζωή του ήρωα, ο οποίος παρατηρεί και ερμηνεύει όσα παρακολουθεί να συμβαίνουν γύρω του. Γιατί ο συγγραφέας, λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του, έγραψε ένα «μελέτημα» γι’ αυτόν, προσδίδοντας έτσι στην «Κρύπτη των καπουτσίνων» μια ολοκληρωμένη εικόνα της ζωής....» ^[6]

Εκδόσεις στα ελληνικά

Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 1985 (σημ.: στην έκδοση της σειρά «Βιβλία τσέπης» έφερε τον αρ. 52). Μετάφραση: Νίκος Δεληβοριάς· επιμέλεια: Τούλα Σιετή. Επανέκδοση της μετάφρασης: Εκδόσεις Alter Εgo, Αθήνα 2007.
Εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2014. Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ολόκληρο το μυθιστόρημα στα γερμανικά [1]

Παραπομπές

[1] ttps://kuenste-im-exil.de/KIE/Content/EN/Objects/roth-kapuzinergruft-en.html?single=1

[2] βλ. λήμμα en:Imperial Crypt

[3] ttp://www.imdb.com/title/tt0067884/

[4] ttp://www.toperiodiko.gr/%CE%B7-%CE%BA%CF%81%CF%8D%CF%80%CF%84%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%84%CF%83%CE%AF%CE%BD%CF%89%CE%BD-joseph-roth/

[5] ttps://www.culturenow.gr/h-krypth-twn-kapoytsinwn-giozef-rot-kritikh-vivlioy/

[6] ttp://www.kathimerini.gr/803500/article/politismos/vivlio/mia-elegeia-gia-to-xameno-parel8on

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]