Εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας (1794)
| Εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας (1794) | |||
|---|---|---|---|
| Εξέγερση του Κοστσιούσκο | |||
| Χρονολογία | Αύγουστος–Δεκέμβριος 1794 | ||
| Τόπος | Μεγάλη Πολωνία | ||
| Έκβαση | Πρωσική νίκη | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απώλειες | |||
| |||
Η Εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας του 1794 (πολωνικά: Powstanie Wielkopolskie 1794 roku) ήταν στρατιωτική εξέγερση των Πολωνών στη Μεγάλη Πολωνία εναντίον του Βασιλείου της Πρωσίας, το οποίο είχε καταλάβει αυτό το έδαφος μετά το δεύτερο διαμελισμό της Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας το 1793.
Προέλευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ξέσπασμα της Εξέγερσης του Κοστσιούσκο στην κεντρική Πολωνία τον Μάρτιο του 1794 χρησίμευσε ως η σπίθα για το σχηματισμό πολωνικών στρατιωτικών μονάδων στον Πρωσικό Διαμελισμό, καθώς οι Πολωνοί στη Μεγάλη Πολωνία ήλπιζαν να απελευθερώσουν την περιοχή τους.[1] Αρχικά, ο Ταντέους Κοστσιούσκο, ο οποίος είχε ξεκινήσει τον αγώνα κατά των Ρώσων στην κεντρική Πολωνία, δεν ήθελε να υποστηρίξει την εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας με την ελπίδα να αποφύγει έναν πόλεμο δύο μετώπων (εκείνη την εποχή, το Βασίλειο της Πρωσίας ήταν θεωρητικά σε συμμαχία με την Πολωνία εναντίον της Ρωσίας).[2] Ως αποτέλεσμα, η προγραμματισμένη εξέγερση στη Μεγάλη Πολωνία σχεδόν τελείωσε πριν ξεκινήσει. Ωστόσο, η κατάσταση άλλαξε τον Ιούνιο του 1794 όταν οι Πρώσοι δήλωσαν την υποστήριξή τους στην τσαρική Ρωσία και τους πρόσφεραν στρατιωτική υποστήριξη για την καταστολή του Κοστσιούσκο (μετά τη νίκη του στη Μάχη του Ρατσουαβίτσε).[1] Ως αποτέλεσμα, το Ανώτατο Εθνικό Συμβούλιο εξέδωσε μια προκήρυξη προς τους πολίτες της Μείζονος Πολωνίας καλώντας τους στα όπλα.[1]
Εξέγερση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το αρχικό κέντρο της εξέγερσης ήταν η περιοχή της Κουγιαβίας. Η διοίκηση δόθηκε στον Γιούζεφ Νιεμογέφσκι, αν και πολλές από τις μονάδες στο πεδίο λειτουργούσαν ανεξάρτητα.[1] Οι αρχικές συγκρούσεις έλαβαν χώρα στις 20 Αυγούστου.[3] Στις 22 Αυγούστου, οι εξεγερμένοι κατέλαβαν το Γκνιέζνο και ο Στρατηγός Πάβεου Σκουζέφσκι κατέλαβε το Κόνιν και άλλες πόλεις της περιοχής αμέσως μετά.[1] Ως αποτέλεσμα, ο βασιλιάς της Πρωσίας, Φρειδερίκος Γουλιέλμος Β΄ αναγκάστηκε να αποσύρει μερικές από τις δυνάμεις του από την κεντρική Πολωνία, οι οποίες πολιορκούσαν τη Βαρσοβία.[4]
Ένα πολωνικό σώμα υπό τον Γιαν Χένρικ Ντομπρόφσκι κατέλαβε το Μπίντγκοστς στις 2 Οκτωβρίου και εισήλθε στην Πομερανία σχεδόν αδιάκοπα.[1][4] Ο Ντομπρόφσκι σχεδίαζε να ξεχειμωνιάσει στο Μπίντγκοστς και στη συνέχεια να περάσει μέσα από το Τόρουν, αλλά λόγω της ήττας του Κοστσιούσκο στη Μάχη του Ματσιεγιοβίτσε αποφάσισε να εκκενώσει τη Μεγάλη Πολωνία και να πάει στην κεντρική Πολωνία.[1] Αν και χάρη στην κινητικότητα των δυνάμεών του απέφυγε να περικυκλωθεί από έναν πολύ λιγότερο ευκίνητο πρωσικό στρατό, οι Πρώσοι ανακατέλαβαν τα περισσότερα από τα κέρδη που είχαν αποκτήσει οι εξεγερμένοι τους προηγούμενους μήνες.[1]
Ο Ντομπρόφσκι προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει τον διάδοχο του Κοστσιούσκο, Τόμας Βαβζέτσκι, να μεταφέρει την εξέγερση από την κεντρική Πολωνία στον Πρωσικό Διαμελισμό.[1] Στις 17 Νοεμβρίου 1794, οι τελευταίες πολωνικές μονάδες στην κεντρική Πολωνία συνθηκολόγησαν με τους Ρώσους στο Ραντοσίτσε.[5] Στη Μεγάλη Πολωνία, οι σποραδικές αντάρτικες μάχες συνεχίστηκαν μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου. Η εξέγερση σχεδόν απέκτησε δεύτερη ζωή όταν ένας ήρωας των μαχών στη Βαρσοβία και ένας από τους συνταγματάρχες του Κοστσιούσκο, ο υποδηματοποιός Γιαν Κιλίνσκι (που είχε γεννηθεί στο Τσεμέσνο), έφτασαν στη Μεγάλη Πολωνία για να προσπαθήσει να αναδιοργανώσει τις πολωνικές δυνάμεις.[1] Σύντομα όμως συνελήφθη από τους Πρώσους και παραδόθηκε στους Ρώσους.[1]
Με το τέλος της εξέγερσης, στον Ντομπρόφσκι προσφέρθηκαν θέσεις στον ρωσικό και τον πρωσικό στρατό, αλλά τις απέρριψε και μετανάστευσε στο εξωτερικό.[6] Οργάνωσε τις Πολωνικές Λεγεώνες στην Ιταλία που πολέμησαν δίπλα στον Ναπολέοντα στους επόμενους πολέμους.[7] Ο Νιεμογέφσκι επίσης μετανάστευσε στη Γαλλία και υπηρέτησε στον στρατό του Ναπολέοντα, όπου τελικά έλαβε τον βαθμό του Ταξίαρχου.[8]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Μάρεκ Ρέζλερ, "Powstanie Wielkopolskie", Rebis, Πόζναν, 2008, σελ. 12-15
- ↑ Μάρεκ Ρέζλερ, "Powstanie Wielkopolskie", Rebis, Πόζναν, 2008, σελ. 12 "Insurrectionist units were formed, however, initially these did not have the support of Tadeusz Kościuszko, who wished to avoid a war on two fronts"
- ↑ Jerzy Topolski, "An outline history of Poland", Interpress, 1986, σελ. 144,
- ↑ 4,0 4,1 Hugh Chisholm, "The Encyclopædia britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information, Volume 15", The Encyclopædia Britannica Company, 1911, σελ. 915,
- ↑ William Fiddian Reddaway, "The Cambridge history of Poland: from Augustus II to Pilsudski (1697-1935), Volume 1", CUP Archive, 1950, σελ. 172,
- ↑ Piotr Stefan Wandycz, "The lands of partitioned Poland, 1795-1918", University of Washington Press, 1974, σελ. 25,
- ↑ Norman Davies, "God's playground: a history of Poland in two volumes", Oxford University Press, 2005,, σελ. 216
- ↑ Henry L. Gaidis, "Napoleon's Lithuanian Forces", Lithuanian Quarterly Journal of Arts and Sciences, Volume 30, No.1 - Spring 1984,