Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Νάουσας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ Αποσαφήνιση συνδέσμων προς Άγιος Σπυρίδων (σύνδεσμος άλλαξε σε Άγιος Σπυρίδων Τριμυθούντος) |
Мико (συζήτηση | συνεισφορές) μ Κατηγορίες + commons |
||
| Γραμμή 63: | Γραμμή 63: | ||
== Πηγές == |
== Πηγές == |
||
{{επέκταση}} |
{{επέκταση}} |
||
{{commonscat}} |
|||
{{DEFAULTSORT:Γεωργίου Νάουσας}} |
|||
[[Κατηγορία:Νάουσα]] |
|||
[[Κατηγορία:Χριστιανικοί ναοί στην Ελλάδα]] |
|||
Έκδοση από την 14:37, 15 Μαΐου 2018
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Γενικά
Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Νάουσας βρίσκεται στην ΒΑ είσοδο της πόλης. Η ανέγερσή του ολοκληρώθηκε μέσα στην δεκαετία του 1840. Στην ίδια θέση υπήρχε ο παλιότερος ναός που καταστράφηκε κατά τον Χαλασμό της Νάουσας το 1822. Από την πύλη μάλιστα του Αγίου Γεωργίου παραβιάστηκε η άμυνα των πολιορκημένων Ναουσαίων και εισήλθαν οι Τούρκοι στην πόλη την Διακαινήσιμο εβδομάδα του 1822. Ο νεότερος ναός ιστορήθηκε με έξοδα των ενοριτών και τις δαπάνες του Γεωργίου Μπουφέλα. Διατηρεί φορητές εικόνες που χρονολογούνται μέσα στον 19ο αι. και φέρουν σημαντικές αναθηματικές επιγραφές. Σήμερα η ενορία του Αγίου Γεωργίου είναι η πολυπληθέστερη της πόλης.
Αρχιτεκτονική
Ο ιερός ναός Αγίου Γεωργίου Νάουσας είναι κτίσμα του 19ου αιώνα. Είναι τρίκλιτη βασιλική με κεραμοσκεπή. Η κάτοψη του ναού είναι ορθογώνια και διακρίνονται τρεις χώροι: ο νάρθηκας, ο κυρίως ναός και το Ιερό Βήμα. Ο ναός αποτελείται από το αρχικό του κέλυφος και από μεταγενέστερες προσθήκες στο δυτικό, στο βόρειο και στο νότιο τμήμα του.
Η μοναδική κόγχη του Ιερού στο ανατολικό τμήμα του ναού είναι ημικυκλική στην κάτοψη εξωτερικά και κοσμείται από επτά περίτεχνα, αβαθή, τυφλά αψιδώματα την κοσμούν εξωτερικά.
Ο ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη με επτά ζεύγη κιόνων από καστανίτικο ξύλο, επιχρισμένων εξωτερικά. Φέρουν κιονόκρανα και συγκρατούν επίσης ξύλινες, επιχρισμένες τοξοστοιχίες.
Σε δεύτερο επίπεδο, πάνω από την κύρια είσοδο, στο δυτικό τμήμα του κυρίως ναού και πάνω από τον νάρθηκα διαμορφώνεται γυναικωνίτης σε σχήμα Π.
Από τα μέσα του 20ου αι. γίνονται έγιναν αρκετές αλλαγές στον ναό όπως η προσθήκη του τρούλου και η οικοδόμηση παρεκκλησίου στο νότιο τμήμα[1].
Η αγιογράφηση του ναού και ο μεγάλος ευεργέτης Γεώργιος Μπουφέλας
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου ξεκίνησε να κτίζεται με εράνους των χριστιανών της Νάουσας το 1841. Την μεγαλύτερη όμως δωρεά για τον ναό την έκανε ο Γεώργιος Μπουφέλας .Συγκεκριμένα προσέφερε χρήματα για να γίνει η αγιογράφηση του ναού. Ο Μπουφέλας ήταν από το χωριό Γκολισάνι (Λευκάδια) της Νάουσας.[2] Το 1840 επισκέφτηκε τους Αγίους Τόπους και το 1842,την εποχή που ακόμη ανεγειρόταν ο ναός, εγκαταστάθηκε στην Νάουσα και δώρισε όλη του την περιουσία για την αγιογράφησή του. Το 1851 πέθανε στην Νάουσα.
Ο Γεώργιος Μπουφέλας απεικονίζεται ως ένας απλός χωρικός φοράει το πουκάμισο, που δεμένο με το μπλε ζωνάρι γίνεται φουστανέλα, άσπρο μπινιβρέκι, κάλτσες, γιλέκο σταυρωτό και πανωφόρι. [3]
Στην κτητορική επιγραφή διαβάζουμε:
"Γεώργιος Μπουφέλας προσκυνητής
Κατήγετο από το πλησίον της Ναούσης χωρίον Γκουλισιάνι. Επισκεφθείς το1840 τους Αγίου Τόπους, επανήλθε εις αυτό και εκποιήσας την κτηματικήν περιουσίαν του ελθών εγκατεστάθη εις Νάουσαν το 1842. Τότε επερατώθη η το 1841 αρξαμένη δι' εράνων ανέγερσις του Ιερού τούτου Ναού και αφού διαθέσας ολόκληρον την περιουσιαν του δια εξεικόνησιν του Βίου του Σωτήρος και όλων των Αγίων. Αφιέρωσεν δε εαυτόν εις την υπηρεσίαν του Ιερού τούτου Ναού και μέχρι του θανάτου του 1851 έχον όντως έξοχον και αξιομίμητον υπόδειγμα αυτόαπαρνήσεως δια κάθε Χρηστιανόν. Αμήν"[4]
Έτσι, με χρήματα του Μπουφέλα ο ναός ιστορήθηκε με αγιογραφίες σε όλες του τις επιφάνειες. Οι αγιογραφίες χωρίζονται σε τρεις ζώνες. Η πρώτη από πάνω προς τα κάτω περιλαμβάνει θέματα από την ζωή του Κυρίου. Το ίδιο και η δεύτερη που σε ύψος είναι διπλάσια από την πρώτη. Τέλος η τρίτη περιλαμβάνει μορφές αγίων. Η πρώτη από επάνω του νοτίου κλίτους περιλαμβάνει παραστάσεις από την γέννηση έως την βάφτιση του Χριστού , χωρίς να λείπουν και άλλα θέματα που έχουν σχέση με την δεύτερη ζώνη. Αγιογραφημένο είναι επίσης το Ιερό Βήμα και ο πολύ νεότερος τρούλος.
Το τέμπλο και οι εικόνες του
Μέσα στον Ναό του Αγίου Γεωργίου, στο τέμπλο, δεξιά και αριστερά από την Ωραία Πύλη παρατηρούμε αντίστοιχα την εικόνα του Ιησού και της Παναγίας.
Ο Ιησούς εικονίζεται να κάθεται σε περίτεχνο, χρυσό θρόνο και γύρω του βρίσκονται οι Ευαγγελιστές-μαθητές Του. Η ενδυμασία Του περιλαμβάνει ράσο, με πρωτόγνωρα για την εποχή χρώματα που συμβολίζουν τη χαρά, την ειρήνη και τον Παράδεισο. Στο αριστερό Του χέρι κρατάει ανοιχτή την Αγία Γραφή στην παραβολή του Καλού Ποιμένος και με το δεξί Του χέρι μας ευλογεί.
Η Παναγία κάθεται και αυτή σε περίτεχνο θρόνο, πάνω από τον οποίο υπάρχουν δύο άγγελοι που φαίνεται να Της φορούν φωτοστέφανο. Φοράει τον κλασσικό, απλό χιτώνα και ιμάτιο με το οποίο καλύπτει τα μαλλιά Της, όπως πάντα. Στην αγκαλιά Της κρατάει το Θείο Βρέφος που και Αυτό με τη σειρά Του κρατάει την Αγία Γραφή και μας ευλογεί. Με το δεξί Της χέρι κάνει δέηση.
Η αγιογράφηση και των δύο εικόνων έγινε από το ίδιο άτομο, τον Αποστολάκη Παπαδημήτρη τον Βεροιαίο, ενώ η δαπάνησή τους από διαφορετικά άτομα. Η δαπάνη της εικόνας του Ιησού έγινε από τη συντεχνία Σαπονάδων (δηλαδή από κατασκευαστές σαπουνιών). Αντιθέτως, η δαπάνη της εικόνας της Παναγίας έγινε από τους εργάτες αμπατζήδες.
Η εικόνα του Άγιου Ιωάννη χρονολογείται το 1844 και ο μήνας δεν προσδιορίζεται.Πάνω της αναγράφεται η περιγραφή: Δέησης Ιω,δηλαδή αυτό σημαίνει ότι την παρήγγειλε κάποιος ονόματι Ιωάννης και επέλεξε τον συγκεκριμένο Άγιο γιατί είχε το όνομα του. Ο Άγιος Ιωάννης είναι λιτά ντυμένος, έχει φτερά, με το δεξί του χέρι ευλογεί ενώ με το αριστερό κρατάει πινάκιο με τη κεφαλή του και ειλητάριο που γράφει: ΜΕΤΑΝΟΕΙΤΕ ΗΓΓΙΚΕ ΓΑΡ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ/των ουρανών. Τέλος, γύρω γύρω απεικονίζονται 8 σκηνές από την ζωή και το μαρτύριο του.
Η εικόνα του Άγιου Σπυρίδωνα βρίσκεται αριστερά της εικόνας του Άγιου Ιωάννη.Ο Άγιος με πλήρη αρχιερατική στολή ευλογεί, ενώ με το αριστερό χέρι κρατά ανοικτό ιερό Ευαγγέλιο στο όποιο αναγράφονται τα εξής: ΕΓΩ ΕΙΜΙ Ο ΠΟΙΜΗΝ Ο ΚΑΛΟΣ ΠΟΙΜΗΝ Ο ΚΑΛΟΣ ΤΗΝ ΨΥΧΗΝ ΑΥΤΟΥ ΤΙ ΘΗΣΙΝ. Η εικόνα δωρήθηκε από τους μαστόρους Κονιτσιώτες.[1] Είναι πολύ πιθανόν ότι αυτοί έχτισαν τον ναό στην Νάουσα και έτσι έκαναν την εικόνα του Αγίου Σπυρίδωνα για να τιμήσουν τον Θεό.
Τα προσκυνητάρια στο εσωτερικό του ναού και τον νάρθηκα
Το προσκυνητάρι της Αγίας Αικατερίνης
Στο εσωτερικό του Ναού του Αγίου Γεωργίου, στο δεξιό προσκυνητάρι βρίσκεται η εικόνα της Αγίας Αικατερίνης[5]. Βλέπουμε ότι στέκεται όρθια κρατώντας την Αγία Γραφή στο αριστερό της χέρι και στο δεξί έναν σταυρο που παριστάται η σταύρωση του Χριστού. Δεξιά και αριστερά της εικόνας βλέπουμε εικόνες από τον βίο και τα μαρτύρια της Αγίας. Φοράει κόκκινα, πράσινα και κίτρινα ενδύματα. Στο κάτω μέρος της εικόνας υπάρχει η εξής επιγραφή : Ανιστορίθη η παρούσα εικών δια δαπάνης των Εντιμοτάτων Κυρίων Ζευγαράδων (πλουσίων αγροτών που κατέχουν βόδια) δια Γρ: 400 ων η μνήμη αιωνία 1843, 11 Νοεμβρίου χειρ αποστολάκη Παπαδημητρίου Βεροίας.
Το προσκυνητάρι της Αγίας Βαρβάρας
Στο αριστερό προσκυνητάρι του Ναού βρίσκεται η εικόνα της Αγίας Βαρβάρας[6]. Γύρω από την Αγία παρουσιάζονται οκτώ παραστάσεις από τις σημαντικότερες στιγμές του βίου της και κυρίως τα μαρτύριά της. Η Αγία με βασιλική στολή κρατά με το αριστερό της χέρι κλάδο φοίνικος σύμβολο της νίκης αλλά και του μαρτυρίου της. Στο δεξί της χέρι κρατάει τον Τίμιο Σταυρό. Στο κατώτερο μέρος της εικόνας διακρίνουμε την εξής επιγραφή : Ανιστορίθη η παρούσα εικών δια δαπάνης πλουσίας των Τιμιωτάτων [δυσανάγνωστο] μετίων Λαναράδων ους περ Κύριος διαφυλάτοι αυτούς εκ εν τις σωτηρίω ανέθεντο [δυσανάγνωστο].
Το προσκυνητάρι του Αγίου Στυλιανού στον νάρθηκα
Η εικόνα του Αγίου Στυλιανού βρίσκεται στο προσκυνητάρι στο βόρειο τμήμα του νάρθηκα από τον 19ο αιώνα. Ο Άγιος απεικονίζεται κρατώντας ένα νήπιο στα χέρια του επειδή είναι προστάτης των παιδιών. Η εικόνα φέρει επιγραφή με τα εξής πληροφοριακά στοιχεία:
ΠΑΙΔΩΝ ΦΥΛΑΞ ΠΕΦΥΚΕ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΤΟ ΔΩΡΟ. Ο ΦΙΛΕΟΡΤΟΣ ΜΑΝΤΗΣ Γ. ΜΠΙΛΗΣ ΤΗΝ ΑΦΙΕΡΩΣΕΝ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΕ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΤΟΥ ΕΝ ΕΤΟΙ 1892
Το καμπαναριό του Αγίου Γεωργίου
Όταν ανοικοδομήθηκε ο Ναός του Αγίου Γεωργίου οι Ναουσαίοι επιθυμούσαν να τοποθετηθεί και μια καμπάνα στο κωδωνοστάσιο. Παρά τις αντιδράσεις των Οθωμανών της πόλης και ύστερα από παρέμβαση του Μητροπολίτη Βεροίας στη Υψηλή Πύλη, την παραμονή των Χριστουγέννων του 1867 τοποθετήθηκε η καμπάνα. Αμέσως μετά όμως οι Οθωμανοί κατεδάφισαν το κωδωνοστάσιο και συνέτριψαν την καμπάνα. Οι Ναουσαίοι απέφυγαν τις συμπλοκές και ενημέρωσαν τον Βαλή της Θεσσαλονίκης και τους προξένους των Μεγάλων Δυνάμεων θεωρώντας το περιστατικό ωμή παραβίαση του Χάττι Χουμαγιούν. Ο Βαλής αναγνωρίζοντας το δίκιο των Ναουσαίων διέταξε να αγορασθεί καινούργια καμπάνα και να οικοδομηθεί με έξοδα των Τούρκων το κατεστραμμένο κωδωνοστάσιο.[7]
Παραπομπές
- ↑ 1,0 1,1 «Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου : οι αγιογραφημένοι ναοί του 19ου αιώνα στη Νάουσα [περιέχεται στο] Νιάουστα τχ.93 (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2000) σ.23-34». medusa.libver.gr. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2016.
- ↑ Ζάλιος, Χρήστος (Μάιος-Άυγουστος 2013). «Τα Λευκάδια Νάουσας (2° μέρος) Περίοδος τουρκοκρατίας». ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ (20): 31-38. http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123456789/7171/1/Ta%20Lefkadia%20Naousas%20tx20.pdf.
- ↑ Ζάλιος, Χρήστος (Ιανουάριος-Απρίλιος 2012). «Η παραδοσιακή φορεσιά των χωριών του κάμπου της Νάουσας». ΝΙΑΟΥΣΤΑ (138): 29-30.
- ↑ Βαλσαμίδης, Μανώλης (2009). Ψηφίδες. Ιστορικά Τοπικά. Νάουσα. σελ. 145.
- ↑ Κυριακίδης, Παύλος (Οκτώβριος-Δεκέμβιος 2000). «Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου». ΝΙΑΟΥΣΤΑ: 32-33. http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123456789/3057/1/niaousta93-005agios_georgios.pdf.
- ↑ Κυριακίδης, Παύλος (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2000). «Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου». ΝΙΑΟΥΣΤΑ: 32. http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123456789/3057/1/niaousta93-005agios_georgios.pdf.
- ↑ Κυριακίδης, Παύλος ((Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2000)). Νιάουστα. http://medusa.libver.gr/jspui/bitstream/123456789/3057/1/niaousta93-005agios_georgios.pdf.
Πηγές
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |
