Σερβική Επανάσταση

Το λάβαρο της Σερβικής επανάστασης

Η Σερβική επανάσταση (σερβικά : Српска револуција) ήταν η εθνική εξέγερση και συνταγματική αλλαγή που έλαβε χώρα στη Σερβία από το 1804 μέχρι το 1835, οπότε η χώρα αυτή μετεξελίχθηκε από Οθωμανική επαρχία σε επαναστατημένη, συνταγματική μοναρχία και τη νεότερη Σερβία. Η πρώτη της περίοδος, από το 1804 ως το 1815, σημαδεύτηκε από το βίαιο αγώνα για ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία με δύο ένοπλες εξεγέρσεις, που τερματίστηκαν με κατάπαυση του πυρός. Την επόμενη περίοδο (1815–1835) σημειώθηκε μια ειρηνική ενοποίηση της πολιτικής εξουσίας από την ολοένα και πιο αυτόνομη η Σερβία, με αποκορύφωμα την αναγνώριση του κληρονομικού δικαιώματος εξουσίας σε Σέρβους ηγεμόνες το 1830 και το 1833 και την εδαφική επέκταση της νεαρής μοναρχίας. Η έγκριση του πρώτου γραπτού Συντάγματος το 1835 κατήργησε τη φεουδαρχία και τη δουλοπαροικία και κατέστησε τη χώρα αυτόνομη. [2] Ο όρος Σερβική Επανάσταση επινοήθηκε από ένα Γερμανό ακαδημαϊκό ιστοριογράφο, το Λέοπολντ φον Ράνκε, στο βιβλίο του Die Serbische Revolution, που δημοσιεύθηκε το 1829. Αυτά τα γεγονότα αποτέλεσαν τη θεμελίωση της σύγχρονης Σερβίας.

Η περίοδος διαιρείται περαιτέρω ως εξής:

• Πρώτη Σερβική εξέγερση (1804- 1813), υπό τον Καραγιώργη Πέτροβιτς.
• Εξέγερση του Χατζί Προντάνοβα (1814).
• Δεύτερη Σερβική Εξέγερση (1815) υπό το Μίλος Ομπρένοβιτς
• Επίσημη αναγνώριση του Σερβικού κράτους (1815–1833).

Η Διακήρυξη (1809) από τον Καραγιώργη στην πρωτεύουσα Βελιγράδι αποτέλεσε πιθανότατα την κορύφωση της πρώτης φάσης. Απηύθυνε έκκληση για εθνική ενότητα, βασιζόμενος στη Σερβική ιστορία για να απαιτήσει ελευθερία της θρησκείας και επίσημα καταγεγραμμένο κράτος δικαίου, τα οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε παράσχει. Κάλεσε επίσης τους Σέρβους να σταματήσουν να πληρώνουν στην Πύλη φόρους , θεωρώντας τους καταχρηστικούς, καθώς βασίζονταν στις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Εκτός από την κατάργηση του κεφαλικού φόρου των μη-μουσουλμάνων, οι επαναστάτες κατάργησαν επίσης όλες τις φεουδαρχικές υποχρεώσεις το 1806, μόλις 15 χρόνια μετά τη Γαλλική Επανάσταση, με τη χειραφέτηση αγροτών και δουλοπαροικών να αντιπροσωπεύει έτσι μια σημαντική κοινωνική ρήξη με το παρελθόν. Η κυβέρνηση του Μίλος Ομπρένοβιτς παγίωσε τα επιτεύγματα των εξεγέρσεων, που οδήγησαν στην ανακήρυξη του πρώτου συντάγματος στα Βαλκάνια και στην ίδρυση του παλαιότερου στα Βαλκάνια ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που εξακολουθεί να υφίσταται, τη Μεγάλη Ακαδημία του Βελιγραδίου (1808). Το 1830 και ξανά το 1833 η Σερβία αναγνωρίστηκε ως αυτόνομη ηγεμονία, με κληρονομικήούς πρίγκιπες πλήρωναν ετήσιο φόρο στην Πύλη. Τέλος η de facto ανεξαρτησία ήρθε το 1868, με την αποχώρηση των Οθωμανικών φρουρών από το πριγκιπάτο, ενώ η de jure ανεξαρτησία αναγνωρίστηκε επίσημα στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878.

Αναφορές

• Κόροβιτς, Βλαντιμίρ (1997). Историја српског народа. 
• Историја за 7. разред основне школе; Радош Љушић; Завод за уџбенике и наставна средства; Београд; 2008.