Παύλος Νιρβάνας

Τσιγκογραφία του Πέτρου Αποστολίδη από το περιοδικό Ημερολόγιο Σκόκου του 1895.

Με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Παύλος Νιρβάνας είναι γνωστός ο μεγάλος Έλληνας λογοτέχνης Πέτρος Κ. Αποστολίδης. Ο πατέρας του, έμπορος Κωνσταντίνος Αποστόλου Κουμιώτης, ήταν από την Σκόπελο και η μητέρα του, Μαριέττα Ιωάννου Ράλλη, από τη Χίο. Γεννήθηκε στην Μαριούπολη της Ρωσίας (σήμερα ανήκει στην Ουκρανία) το 1866 και πέθανε στην Αθήνα στις 28 Νοεμβρίου 1937.

Βιογραφία

Η περίφημη φωτογραφία του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, τραβηγμένη από τον Παύλο Νιρβάνα

Σε μικρή ηλικία επιστρέφει στην Ελλάδα, στον Πειραιά, οπότε τελικά σπουδάζει στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1883-1890). Το έτος 1890 κατατάσσεται στο Βασιλικό Ναυτικό, από όπου και παραιτείται με τον βαθμό του γενικού αρχιάτρου το 1922, έχοντας διατελέσει πρόεδρος της Ανώτατης Υγειονομικής Επιτροπής του Ναυτικού και τμηματάρχης του Υπουργείου Ναυτικών επί Ελευθερίου Βενιζέλου.

Ο Παύλος Νιρβάνας εξέδωσε πολλές ποιητικές συλλογές και δημοσίευσε πολλά χρονογραφήματα σε εφημερίδες. Διατηρούσε στενούς δεσμούς με αρκετούς λογοτέχνες της εποχής του και συνέβαλε στην ανάδειξη νεότερων λογοτεχνών π.χ. Ιωάννης Κονδυλάκης, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Νίκος Καββαδίας. Τον συνέδεε αδελφική φιλία με τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Λογοτεχνικά, τοποθετείται στον κύκλο του Κωστή Παλαμά. Επηρεάζεται από τον αισθητισμό και το συμβολισμό, καθώς και από το φιλόσοφο Νίτσε. Η πεζογραφία του διέπεται από ηθογραφικά και ψυχογραφικά στοιχεία, ενώ γλωσσικά ξεκίνησε από καθαρεύουσα και κατέληξε στη δημοτική γλώσσα. Ο Τέλος Άγρας έγραψε πως "η ηθογραφία του είναι τραγική και αποκλίνει προς το ζωηρό λυρισμό, όταν δεν τρέπεται προς τον πραγματικό σαρκασμό", ενώ ο Κώστας Ουράνης ανέφερε πως "ακόμη και το χιούμορ του το χρησιμοποιεί για να προκαλέσει μειδίαμα και όχι για να καυτηριάσει .

Το 1923, βραβεύτηκε για το λογοτεχνικό του έργο με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ το 1928 έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε από βρογχοπνευμονία στο Μαρούσι το 1937.

Έργα

Εμφανίστηκε στα γράμματα το 1884, όταν εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή και άρχισε να δημοσιεύει χρονογραφήματα στις εφημερίδες Άστυ, Ακρόπολη και από το 1905 στην Εστία με το ψευδώνυμο Κύριος Άσοφος. Πήρε επίσης μέρος στην έκδοση του σατιρικού περιοδικού Αθήναι.

Ασχολήθηκε με πολλά είδη γραπτού λόγου, όπως διηγήματα, ποιήματα, μυθιστορήματα, δράματα, κριτικές μελέτες, δοκίμια, θεατρικά έργα, χρονογραφήματα και τη «Γλωσσική Αυτοβιογραφία», ενώ ασχολήθηκε και με τη μετάφραση.

• Δάφναι εις την 25ην Μαρτίου 1821 (1884)
• Η φιλοσοφία του Νίτσε (1898)
• Γλωσσική Αυτοβιογραφία (1905)
• Παγά Λαλέουσα (1907)
• Ο αρχιτέκτων Μάρθας (1907)
• Το χελιδόνι (1908)
• Μαρία Πενταγιώτισσα (1909)
• Όταν σπάση τα δεσμά του (1910)
• Το συναξάρι του παπα-Παρθένη (1915)
• Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1916)
• Η ηθική επίδρασις της επαναστάσεως (1923)
• Το αγριολούλουδο (1924)
• Ξενιτιά (1925)
• Το έγκλημα του Ψυχικού (1928)
• Εκλεκτές Ιστορίες (1930)
• Ένας ίσκιος στη νύχτα (1934)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• ανώνυμος (1906). Κωνσταντίνος Σκόκος, επιμ. Ημερολόγιον Σκόκου. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου. σελίδες 311–312. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2010. 
• ΚΥΜΗ-Πολιτιστικό Περιοδικό για την Κύμη και την Εύβοια
• Ίνδικτος - Βιογραφικό του Παύλου Νιρβάνα
• Αποσπάσματα έργων του από το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
• Ιατρικές μελέτες του Παύλου Νιρβάνα