Γλυνάδο Νάξου
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 37°4′12″N 25°24′6″E / 37.07000°N 25.40167°E
| Γλινάδο | |
|---|---|
 | |
Χάρτης [[File:|265px|center]] | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Νοτίου Αιγαίου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Νάξου |
| Δήμος | Νάξου & Μικρών Κυκλάδων |
| Δημοτική Ενότητα | Νάξου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Νησιά Αιγαίου Πελάγους |
| Νομός | Κυκλάδων |
| Υψόμετρο | 70-100 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 743 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Πολιούχος | Άγιος Νικόδημος |
| Παλαιά ονομασία | Γλυνάδος (έως 1940) |
| Ταχ. κώδικας | 84300 |
| Τηλ. κωδικός | 22850 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Το Γλυνάδο (ή επίσημα Γλινάδον) είναι χωριό της δυτικής πεδινής Νάξου σε υψόμετρο 70-100 μέτρων, με 585 κατοίκους (απογραφή 2011)[1] και υπάγεται στον Δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.
Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού και συγκεκριμένα στο λεκανοπέδιο του «Λιβαδιού». Ο οικισμός Γλινάδο δημιουργήθηκε γύρω στο 1650, όταν εγκαταλείφθηκαν παλαιότεροι οικισμοί που υπήρχαν στην κοιλάδα του Τζίτζαμου, του Αγαμιτάδου, του Λουλούδου και του Λιβαδιού. Είναι από τα πρώτα χωριά της Νάξου με δημοτικό σχολείο και που εγκαταστάθηκε τηλεγραφείο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του Γλινάδου είναι τα σπίτια με την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική. Το χωριό απλώνεται σε υψόμετρο περίπου 100 μ., έχει πανοραμική θέα προς όλες τις πλευρές του ορίζοντα, στο βαθύ γαλάζιο του Αιγαίου πελάγους και φημίζεται για τα ηλιοβασιλέματά του. Γι' αυτόν τον λόγο άλλωστε του έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός «μπαλκόνι της Νάξου».
Είναι μία από τις πιο εύφορες περιοχές του νησιού, η οποία μάλιστα διαθέτει μία πολύ ικανοποιητική ύδρευση. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Χαρακτηριστικά γίνεται μεγάλη παραγωγή εξαιρετικών ποικιλιών πατάτας, αλλά και κρασιού. Επιπρόσθετα στο Γλινάδο υπάρχει και το «Τυροκομειό», στο οποίο συγκεντρώνουν οι παραγωγοί της πεδινής Νάξου την παραγωγή γάλακτος και εκεί γίνεται η παραγωγή εξαιρετικών τυριών με κυρίαρχη τη γραβιέρα Νάξου.
Στο χωριό υπάρχουν πολλές εκκλησίες, η μεγαλύτερη όμως είναι ο ιερός ναός του Αγίου Νικοδήμου που κτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970.Τα εγκαίνια έγιναν στις 14 Ιουλίου του 1972.
Ανάμεσα στο Γλινάδο και στο Γαλανάδο υπάρχει μία από τις παλαιότερες εκκλησίες του νησιού, η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος χτισμένη περί το 1680 μ.Χ. (στην οποία είναι κτισμένο και το νεκροταφείο των δύο χωριών). Στον κάμπο, στη θέση Ύρια [2] βρίσκονται τα ερείπια του αρχαίου ναού του Διονύσου, ένα θρησκευτικό κέντρο που η ίδρυσή του χάνεται στα βάθη των Μυκηναϊκών χρόνων και η λειτουργία του φτάνει μέχρι τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες. Επιπλέον, το Γλινάδο έχει να προσφέρει και άλλα αξιοθέατα όπως τη δεξαμενή, τον μύλο του Καρεγλά, το ξωκλήσι του Τζανακού και την εκκλησία των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων η οποία είναι μονόκλιτη καμαροσκεπής. Ακριβώς δίπλα βρίσκονται τα ερείπια του μοναστηριού που υπήρξε μετόχι της μονής Ξηροποτάμου (Αγίου Όρους). Το υπέρθυρο του κτιρίου που κάποτε φιλοξενούσε μοναχούς φέρει τη χρονολογία 1688 μ.Χ.. Οι Κυκλάδες είναι γνωστές για τον αέρα τους και η Νάξος δεν αποτελεί εξαίρεση. Έτσι η ύπαρξη των ανεμόμυλων που εκμεταλλεύονταν στο έπακρο την αιολική ενέργεια άκμασαν τα παλιότερα χρόνια σε όλο το νησί όπως και στο Γλινάδο. Πρόκειται για διώροφες πέτρινες κατασκευές με κυλινδρικό σχήμα. Ο πάνω όροφος ήταν υπεύθυνος για το σύστημα κίνησης (άξονας, πανιά, σκελετός) και το κάτω τμήμα χρησιμοποιόταν για την άλεση (μυλόπετρα) και τη φύλαξη των σιτηρών. Χρησιμοποιούσαν πανιά μήκους 5-15 μέτρων που είχαν την ικανότητα με τη βοήθεια του ανέμου να αλέθουν από 20 ως 70 κιλά την ώρα. Η κατασκευή τους γινόταν από υλικά της περιοχής, συνήθως μάρμαρα και σχιστόλιθους. Οι μυλωνάδες ήταν υπεύθυνοι για τη διαδικασία και ειδοποιούσαν τους κατοίκους για να πάνε την πραμάτεια τους για άλεσμα όταν οι καιρικές συνθήκες το επέτρεπαν. Οι ανεμόμυλοι αποτέλεσαν πολύτιμο εργαλείο για τους ντόπιους και η συνεισφορά τους στην οικονομική ζωή του χωριού ήταν σημαντικότατη.
Το όνομα του χωριού προέρχεται από τη λέξη "γλίνα" δημώδη χαρακτηρισμό εδάφους πλούσιου σε αργιλόχωμα ή από την ονομασία «στα μέρη των Γλινάδων», στα μέρη του Μανόλη Γλινού συγκεκριμένα και των συγγενών του οι οποίοι ήταν οι πρώτοι οικιστές του χωριού. Σήμερα σε χρήση είναι κυρίως ως Γλινάδο.
Έχει χαρακτηριστεί από το 1988 παραδοσιακός οικισμός.[3][4]
Πληθυσμιακά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Έτος | 1835 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 247 | 362 | 363 | 352 | 391 | 500 | 513 | 583 | 658 | 655 | 598 | 563 | 558 | 505 | 585 |
| Πηγές | [5] | [6] | [7] | [8] | [9] | [10] | [11] | [12] | [13] | [14] | [15] | [16] | [17] | [18] | [1] |
Διοικητικές μεταβολές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το 1835, με 247 κατοίκους (75 οικογένειες), ο οικισμός αναγνωρίζεται με την ονομασία Γλυνάδος και προσαρτάται στον νεοϊδρυθέντα δήμο Βίβλου της επαρχίας Νάξου.[5][19][20]
- Το 1912, ο δήμος Βίβλου καταργείται και δημιουργείται η κοινότητα Βίβλου, όπου και προσαρτάται ο οικισμός.[21][22]
- Το 1919 αποσπάται από τη κοινότητα Βίβλου και ορίζεται έδρα της κοινότητας Γλυνάδος.[23]
- Το 1940, στην απογραφή το όνομα του οικισμού αλλάζει σε «Γλινάδον».[24]
- Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), ο οικισμός προσαρτάται στο δήμο Νάξου.[25] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας υπαγόταν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Γλινάδου, του Δήμου Νάξου, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[18]
- Το 2010, με την εφαρμογή του προγραμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), ο οικισμός προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.[26]
Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί την Τοπική Κοινότητα Γλινάδου, η οποία υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Νάξου, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.[1]
Συλλογή Φωτογραφιών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Πανοραμική εικόνα της περιοχής της δυτικής Νάξου. Στα αριστερά το χωριό Γλινάδο, ο κρατικός αερολιμένας κοντά στην παραλία, πίσω του το ακρωτήριο Μουγκρί και στον ορίζοντα η γειτονική νήσος Πάρος. Στα δεξιά το χωριό Γαλανάδο και πίσω η Χώρα της Νάξου. -
Ο μύλος του Καρεγλά στο Γλινάδο
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10850 (σελ. 376 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ Αρχειοθετήθηκε 2018-07-06 στο Wayback Machine.. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
- ↑ «Αρχαιολογικός Χώρος 'Υριας Φωτογραφιες». www.naxosislandinfo.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΝΑΞΟY» από old.domiki.gr. Αρχειοθετήθηκε 01/09/2018. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
- ↑ «ΦΕΚ-504Δ-14/06/1988» από αναζήτηση ΦΕΚ. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
- ↑ 5,0 5,1 «ΦΕΚ Α4/1835» σελ. 31 και 36 (σελ. 3 και 8 του pdf) από ΕΕΤΑΑ. Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
- ↑ «Πληθυσμός 1879», Μέρος τρίτον σελ. 96 (σελ. 182 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 109 (σελ. 132 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 124 (σελ. 230 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 408 (σελ. 411 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 182 (σελ. 203 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/06/2015. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 215 (σελ. 235 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2016. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 243 (σελ. 267 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (σελ. 121 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 4/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 275 (σελ. 345 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 6/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (σελ. 115 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 448 (σελ. 448 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 08/01/2018. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 148 (σελ. 150 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 20/8/2017. Ανακτήθηκε 8/1/2018.
- ↑ 18,0 18,1 «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 272 (σελ. 274 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/7/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
- ↑ «1835 σχηματισμός Δήμων Νάξου»από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 02/01/2015. Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
- ↑ «Η τοπική αυτοδιοίκηση κι η ιστορία της» από sagri.gr. Αρχιοθετήθηκε 11/10/2013. Ανακτήθηκε 28/09/2007.
- ↑ «ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1514 (σελ. 2 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/06/2012. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
- ↑ «1912 σχηματισμός των κοινοτήτων της Νάξου» από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 25/10/2015. Αρχειοθετήθηκε 19/03/2018. Ανακτήθηκε 19/03/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 52Α - 08/03/1919» σελ. 396 (σελ. 3 του pdf) από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 21/03/2018. Ανακτήθηκε 21/03/2018.
- ↑ «Το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Γλινάδον» από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 21/03/2018. Ανακτήθηκε 21/03/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997»σελ. 8815 (σελ. 27 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/03/2017. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
- ↑ «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010»σελ. 1791 (σελ. 7 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Glynado στο Wikimedia Commons