Πωλ Γκωγκέν
Ο Πωλ Γκωγκέν (γαλλικά: Eugène Henri Paul Gauguin, Παρίσι, 7 Ιουνίου 1848 – Νήσοι Μαρκέζας, 8 Μαΐου 1903) ήταν σημαντικός Γάλλος ζωγράφος, εκπρόσωπος του ρεύματος του μεταϊμπρεσιονισμού και έντονα πειραματικός καλλιτέχνης που επηρέασε τα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης. Θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους τουλάχιστον των τελευταίων δύο αιώνων.[13]
Ζωή και έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γκωγκέν γεννήθηκε στο Παρίσι το 1848 από δημοσιογράφο Γάλλο πατέρα και μητέρα με ρίζες στην Γαλλία και το Περού. Πολιτικά προβλήματα στην Γαλλία οδήγησαν τον πατέρα του στην απόφαση να ξεκινήσει μία νέα εφημερίδα στο Περού, όπου η οικογένεια της γυναίκας του είχε μεγάλη πολιτική επιρροή. Ο πατέρας του Γκωγκέν πέθανε από καρδιακή προσβολή στο ταξίδι προς το Περού το 1850, αλλά μεταξύ 1850 και 1854 η χήρα και τα δύο παιδιά της οικογένειας έζησαν με ανέσεις στην Λίμα. Όμως το 1854 μετά από μία αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στο Περού η οικογένεια επέστρεψε στην Γαλλία. Ως έφηβος ο Γκωγκέν προσανατολίστηκε προς μία σταδιοδρομία στο ναυτικό και από την ηλικία των 17 ετών και για ένα διάστημα περίπου έξι ετών ταξίδεψε με πλοία ανά τον κόσμο. Από το 1871 άρχισε να εργάζεται ως βοηθός χρηματιστή ενώ το 1873 παντρεύτηκε την Δανή Mette-Sophie Gad με την οποία και απέκτησε συνολικώς πέντε τέκνα κατά την επόμενη δεκαετία. Παράλληλα, ο Γκωγκέν περνούσε μέρος του χρόνου του ζωγραφίζοντας με τον Αλσατό συνάδελφό του Claude-Émile Schuffenecker Αν και οι πρώτες προσπάθειές του ήταν αδέξιες, σημείωσε σταδιακά αξιοσημείωτη πρόοδο. Τα καλοκαίρια του 1883 και του 1884 ο Γκωγκέν βρέθηκε να ζωγραφίζει μαζί με τον Καμίλ Πισαρό και περιστασιακά με τον Πωλ Σεζάν ενώ μετείχε με έργα του σε εκθέσεις ιμπρεσιονιστών.[14]
Η άνετη οικονομική κατάσταση του Γκωγκέν από το 1871 είχε απότομο τέλος το 1882 μετά από μία κατάρρευση του χρηματιστηρίου. Τον Ιανουάριο του 1883 ο Γκωγκέν εγκατέλειψε το επάγγελμα του χρηματιστή και δήλωσε ότι θα ζωγραφίζει καθημερινά. Τον Νοέμβριο του 1884 μετακόμισε με την οικογένειά του στην Κοπεγχάγη, όπου προσπάθησε να ακολουθήσει, χωρίς όμως επιτυχία, επαγγελματική σταδιοδρομία στις επιχειρήσεις. Τελικά, επέστρεψε στο Παρίσι το 1885, αφήνοντας την οικογένειά του στη Δανία και αποφασισμένος να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη ζωγραφική. Χωρίς επαρκείς πόρους επιβίωσης, η σύζυγος και τα παιδιά του επέστρεψαν στην οικογένειά της.[15]
Κατά την περίοδο 1886–1891, ο Γκωγκέν έζησε αρκετά στην περιοχή της Βρετάνης, όπου εργάζονταν αρκετοί πειραματικοί νέοι ζωγράφοι που εντάσσονται συχνά στη λεγόμενη «Σχολή της Pont-Aven», και βαθμιαίως απομακρύνεται από τον ιμπρεσιονισμό. Στα μέσα του 1887 επιδιώκει να ζήσει κάπου στην Κεντρική Αμερική ή σε νησί της Καραϊβικής. Όντως ζει για λίγο καιρό στον Παναμά και την Μαρτινίκα αλλά επιστρέφει, ταξιδεύοντας ως ναυτικός, στην Γαλλία τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου. Κομβικό για την εξέλιξη της τέχνης του είναι το 1888. Τον Αύγουστο του 1888 ο Γκωγκέν έρχεται σε συστηματική επαφή με τον κατά είκοσι χρόνια νεώτερο του Εμίλ Μπερνάρ [1868-1941] και πρακτικά υιοθετεί έναν από τους ζωγραφικούς τρόπους του Μπερνάρ που χαρακτηρίζεται από μεγάλες περίκλειστες (με σαφές περίγραμμα) έγχρωμες επιφάνειες και περιορισμένες λεπτομέρειες [16]. Στις αρχές Οκτωβρίου ο Γκωγκέν αξιοποιώντας θεωρητικές απόψεις του Μπερνάρ και δικές του καθοδηγεί τον Πωλ Σερυζιέ [1864-1927], ο οποίος δημιουργεί το ημιτελές έργο Talisman που κάποτε αναφέρεται ως το πρώτο έργο της γαλλικής ζωγραφικής σχολής Nabi. Στην συνέχεια ο Γκωγκέν καταλήγει, κατόπιν προσκλήσεων του Βίνσεντ βαν Γκογκ και εμπλοκής και του Τεό βαν Γκογκ, συγκάτοικος του πρώτου στην Αρλ (23/10/1888 - 23/12/1888). Εξαιτίας όμως της ψυχικής αρρώστιας του Βαν Γκογκ η συγκατοίκηση χαρακτηρίζεται από συχνές συγκρούσεις. Σε ένα ξέσπασμα ο Βαν Γκογκ κόβει μέρος του αριστερού αυτιού του με ένα λεπίδι ξυρίσματος. Ο Γκωγκέν εγκατέλειψε άμεσα το σπίτι στην Άρλ χωρίς να ξαναδεί ποτέ τον Βαν Γκόγκ, αν και διατηρήσαν κάποια επαφή δια αλληλογραφίας. Πολύ αργότερα ο Γκωγκέν ισχυρίστηκε ότι στις 23/12/1888 ο Βαν Γκόγκ προσέγγισε απειλητικά τον ίδιο, κρατώντας το λεπίδι με το οποίο λίγες ώρες αργότερα αυτοακρωτηριάστηκε .[17]
Το 1889 και εντός καλλιτεχνικών κύκλων ο Γκωγκέν είναι, πλέον, ζωγράφος κάποιας σημασίας χωρίς όμως αυτό να μεταφράζεται σε οικονομική επιτυχία. Το 1890 και με στόχους τα εξωτικά ερεθίσματα, την φτηνή ζωή και την σεξουαλική ελευθερία εξετάζει την πιθανότητα να συνεχίσει την ζωγραφική του σε κάποια τροπική γη, πχ στην Μαδαγασκάρη (συμφώνως προς σχέδιο των αρχών του 1890) ή την Ταϊτή. Στις 4 Απριλίου του 1891 φεύγει από την Μασσαλία με τελικό προορισμό την Πολυνησία. [18] Αρχικά εγκαθίσταται στην Ταϊτή[19] και αργότερα στις νήσους Μαρκέζας. Εκεί πέρασε σχεδόν όλη την υπόλοιπη ζωή του, πραγματοποιώντας μόνο μία μόνο επίσκεψη στη Γαλλία. Στα έργα της περιόδου της Πολυνησίας περιλαμβάνονται πολλά από τα πλέον εντυπωσιακά δείγματα της δουλειάς του. Πρόκειται για έργα που ξεχωρίζουν για τον συμβολισμό τους, τον συχνά θρησκευτικό έως μυστικιστικό χαρακτήρα τους, την αποτύπωση των ιθαγενών και του περιβάλλοντός τους. Εκ παραλλήλου ο Γκωγκέν κατακρίθηκε ήδη στην εποχή του για τις ερωτικές σχέσεις του με ανήλικες ιθαγενείς ενώ σήμερα η σχετική κριτική καταλήγει να επηρεάζει και τις εκτιμήσεις για κάποια έργα του της Ταϊτινής περιόδου.
Οι πίνακες του Γκωγκέν ανέρχονται σε εκατοντάδες.Το σύνολο του έργου του Γκωγκέν και κυρίως οι πειραματισμοί του γύρω από τη χρήση των χρωμάτων, θεωρείται πως επηρέασε σημαντικά τα καλλιτεχνικά ρεύματα του 20ού αιώνα και ειδικότερα τον φωβισμό.[20]
Επιλογή έργων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Σπουδή γυμνού, ή Η Σουζάννα ράβει, 1880, Κοπεγχάγη, Ny Carlsberg Glyptotek -
Τέσσερις γυναίκες της Βρετάνης, 1886, Μόναχο, Νέα Πινακοθήκη -
Κόσμος πάει κι έρχεται, Μαρτινίκα, 1887, Μαδρίτη, Museo Thyssen-Bornemisza -
Το μάζεμα των φρούτων, ή Στα μάνγκος, 1887, Άμστερνταμ, Μουσείο Βαν Γκογκ -
Χορός των κοριτσιών της Βρετάνης, 1888, Ουάσινγκτον, Εθνική Πινακοθήκη -
Όραμα μετά το κήρυγμα (Η πάλη του Ιακώβ με τον άγγελο), 1888, Εδιμβούργο, Scottish National Gallery -
Θαλασσινό τοπίο με αγελάδα (Κάτω από τον γκρεμό), 1888, Παρίσι, Musée des Arts décoratifs -
Καφενείο της νύχτας στην Αρλ, 1888, Μόσχα, Μουσείο Πούσκιν -
Ο Βαν Γκογκ ζωγραφίζοντας ηλιοτρόπια, 1888, Άμστερνταμ, Μουσείο Βαν Γκογκ -
Αυτοπροσωπογραφία με φωτοστέφανο, 1889, Ουάσινγκτον, Εθνική Πινακοθήκη -
Ο κίτρινος Χριστός, 1889, Μπάφαλο (Νέα Υόρκη), Albright-Knox Art Gallery -
Γυναίκα της Καραϊβικής, 1889, Σικάγο, Ινστιτούτο Τέχνης -
Vahine no te Tiare (Η γυναίκα με το λουλούδι), 1891, Κοπεγχάγη, Ny Carlsberg Glyptotek -
Ia Orana Maria (Ave Maria), 1891, Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο -
Γυναίκες της Ταϊτής, 1891, Παρίσι, Μουσείο Ορσέ -
Parau Api, 1892, Δρέσδη, Πινακοθήκη των Νέων Δασκάλων -
Te arii vahine (Η γυναίκα με τα μάνγκος), 1896, Μόσχα, Μουσείο Πούσκιν -
Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;, 1897, Βοστώνη, Museum of Fine Arts -
Τα στήθη με τα κόκκινα λουλούδια, 1899, Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο -
Και το χρυσάφι των κορμιών τους, 1901, Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Bente Scavenius, Bo Tao Michaëlis: «Bybilleder» (Δανικά) Strandberg Publishing. 11 Νοεμβρίου 2016. ISBN-13 978-87-92949-36-3.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /7749. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 vocab
.getty .edu /page /ulan /500011421. - ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 (Ολλανδικά) RKDartists. 30451.
- ↑ 37805. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990002578. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 insights
.famsf .org /gauguin / #&chapter=chapter _8096563&page=chapter _8096555. - ↑ www
.gauguin .org /biography .jsp. - ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 5 Μαρτίου 2021. 500011421. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2021.
- ↑ www
.metmuseum .org /toah /hd /poim /hd _poim .htm. - ↑ paul-gauguin-1144.
- ↑ Jean Cassou, Pierre Brunel, Francis Claudon, Georges Pillement, Lionel Richard: «Encyclopédie du symbolisme» 1979. ISBN-10 2-85056-129-0.
- ↑ . «britannica.com/biography/Paul-Gauguin».
- ↑ . «wikiart.org/en/paul-gauguin».
- ↑ . «ibiblio.org/wm/paint/auth/gauguin/».
- ↑ . «artsandculture.google.com/paul gauguin».
- ↑ . «artsy.net/article/artsy-editorial-inside-vincent-van-gogh-paul-gauguins-nine-turbulent-weeks-roommates».
- ↑ . «kclibrary.org/Eugène Henri Paul Gauguin». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2021.
- ↑ Δήμος, Γιώργος (29 Δεκεμβρίου 2021). ««Noa Noa»: Τα ταξίδια του Πολ Γκογκέν στην αποικιοκρατούμενη Ταϊτή». Artviews. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ . «encyclopedia2.thefreedictionary.com/Eugene+Henri+Paul+Gauguin».
