Αντώνιος Παπαδάκης (ευεργέτης)
| Αντώνιος Παπαδάκης | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1810 Ψυχρό Λασιθίου |
| Θάνατος | 1878 ή 27 Δεκεμβρίου 1878 |
| Τόπος ταφής | Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | έμπορος |
| Εργοδότης | Οικογένεια Στούρτζα |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αντώνιος Παπαδακης (1810 - 27 Δεκεμβρίου 1878) ήταν Έλληνας ευεργέτης του Εθνικού Πανεπιστημίου. Απέκτησε περιουσία στην Βεσσαραβία και όταν εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών το κτίριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης και όλα τα άλλα περιουσιακά του στοιχεία για υποτροφίες σε φοιτητές.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αντώνιος γεννήθηκε το 1810 στο Ψυχρό Λασιθίου, στην Κρήτη. Ο πατέρας του, ο παπάς Φράγκιος Παπαδάκης, σφαγιάστηκε από τους Τούρκους το 1823 και ο μικρός Αντώνιος αιχμάλωτος μαζί με δύο αδέλφια του, τον Εμμανουήλ[1][2] και τον Ιωάννη μεταφέρθηκαν αιχμάλωτοι στην Αλεξάνδρεια, όπου πουλήθηκαν ως σκλάβοι στην αυλή του Μεχμέτ Αλή Πασά, Αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Ο Αντώνιος έφτασε στην Κωνσταντινούπολη και κατάφερε με την βοήθεια ενός Ρώσου να δραπετεύσει και να βγει στην Οδησσό μαζί με άλλους από την Κεφαλλονιά. Πιθανόν όμως να απελευθερώθηκε από χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την διενέργεια μεγάλου εράνου υπέρ των Ελλήνων, «για την απελευθέρωση από τη φοβερή αιχμαλωσία στην Αίγυπτο χιλιάδων Ελλήνων αιχμαλώτων, και κυρίως για Χιώτες και Κρητικούς αιχμαλώτους.» από την Ρωξάνδρα Στούρτζα, και τον Ρώσο πρίγκηπα Αλέξανδρο Γκαλιτζίνε που ήταν και υπουργός Παιδείας. Εργάσθηκε στα κτήματα του διπλωμάτη και έμπιστου του Καποδίστρια Αλέξανδρου Στούρτζα (αδελφού της Ρωξάνδρας Στουρτζα που ήταν ο ανεκπλήρωτος έρωτας του Καποδίστρια, και εγγονή του Έλληνα ηγεμόνα της Μολδαβίας του πρίγκηπα Κωνσταντίνου Μουρούζη). Έμαθε τα ελληνικά γράμματα και έπιασε δουλειά σε ελληνικό τυπογραφείο της Οδησσού. Μπήκε δε και στη γεωργική σχολή και σπούδασε γεωπονία. Αφού αποφοίτησε διορίστηκε διευθυντής στα κτήματα του Αλέξανδρου Στούρτζα στη Βεσσαραβία το 1833. Χάρη στις γεωπονικές του γνώσεις αύξησε πολύ το εισόδημα των κτημάτων και επεξέτεινε τις δραστηριότητες του εργοδότη του και στον τομέα της κτηνοτροφίας.
Επιστροφή στην Ελλάδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Απέκτησε αρκετά χρήματα για να επιστρέψει και να εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα το 1848, και έτσι ως Έλληνας πολίτης έζησε βίο λιτό ευεργετώντας την πατρίδα του.
Αργότερα ψάχνοντας την τύχη των δύο χαμένων αδελφών του, ανακάλυψε ότι ήταν στην Αλεξάνδρεια και είχαν ασπασθεί τον Μωαμεθανισμό. Ο μεγαλύτερος από αυτούς, ο Εμμανουήλ, είχε μετονομαστεί Ισμαήλ και είχε γίνει ο περιβόητος Στρατηγός Ισμαήλ πασάς Παπαδάκις γνωστός ως Ισμαήλ Σελίμ Πασά (1809 - 1867). Επίσης, ο Ισμαήλ διετέλεσε και Υπουργός των Στρατιωτικών της Αιγύπτου. Ο μικρότερος αδελφός Ανδρέας είχε γίνει ο Αρχηγός Χωροφυλακής στην Αλεξάνδρεια. Σε επικοινωνία τους τα τρία αδέρφια αλληλοαναγνωρίστηκαν και χάρηκαν.
Απεβίωσε στις 27 Δεκεμβρίου 1878.
Ευεργετικό του έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Διέθεσε το ποσό των οκτακοσίων και πλέον χιλιάδων δραχμών για τη μόνιμη χορήγηση δέκα υποτροφιών σε νέους και νέες από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Κληροδότημά του είναι, επίσης, το κτήριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης επί των οδών Ιπποκράτους και Ακαδημίας. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έθεσε ως δείγμα τιμής μαρμάρινη προτομή του Παπαδάκη στη μεγάλη αίθουσα του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς επίσης ανήγειρε προτομή του στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών (είναι δίπλα στη Κοιμωμένη του Χαλεπά, Σοφία Αφεντάκη).
Ταφικό μνημείο Α.Φ.Παπαδάκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το ταφικό μνημείο του Α.Φ.Παπαδάκη στο Α΄ Νεκροταφείο είναι δημιουργία του μεγάλου Έλληνα γλύπτη του 19ου αιώνα Γ. Βρούτου. Έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό έργο τέχνης.
Το 1946 ο αξιωματικός και συνεργάτης της Ναζιστικής Γερμανίας Παναγιώτης Δεμέστιχας υποχρέωσε το Πανεπιστήμιο Αθηνών να του παραχωρήσει το ταφικό μνημείο του ευεργέτη Α.Φ. Παπαδάκη (που δεν είχε απογόνους), ισχυριζόμενος ψευδώς πως ανήκει στην οικογένειά του.[3][4] Ο Παναγιώτης Δεμέστιχας μεταπολεμικά καταδικάστηκε ως δωσίλογος αλλά όταν απεβίωσε το 1960 τάφηκε στον τάφο του ευεργέτη Α.Φ. Παπαδάκη.[5]
Το Υπουργείο Πολιτισμού απεφάνθη πως οι μεταγενέστερες επεμβάσεις αλλοιώνουν την αρχική σύνθεση και το πρωτότυπο έργο του γλύπτη που χαρακτηρίστηκε ως μνημείο, αποτελούν στοιχεία ξένα με το θεματικό και συμβολικό περιεχόμενο και πρέπει με τον κατάλληλο τρόπο να απαλειφθούν. Όμως η απόφαση ανακλήθηκε και έτσι δημιουργήθηκε μεγάλη δυσαρέσκεια στους πολίτες, τους εκπροσώπους και τους φορείς της Κρήτης από όπου καταγόταν ο ευεργέτης Α.Φ.Παπαδάκης.[3][4][5][6]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Στο παιδομάζωμα του 1823, ο Εμμανουήλ ήταν 14 χρονών, ο Αντώνιος 13 και ο Ανδρέας 11
- ↑ Βιβλιοθήκες: http://www.nlg.gr and http://www.vikelaia.gr History of Crete. The Revolution of 1821-1826
- ↑ 3,0 3,1 12.04.2021, Ο τάφος, το ευχαριστήριο και η «παρέμβαση Κ. Μητσοτάκη», Νόρα Ράλη, 12.04.2021, efsyn.gr
- ↑ 4,0 4,1 Εγημερίδα ΠΑΤΡΙΣ, Το έργο τέχνης που κοσμεί τον τάφο του Μεγάλου Κρητικού Ευεργέτη Α.Φ. Παπαδάκη και οι ευθύνες όλων μας, Πελαγία Πετράκη, 16/4/2021
- ↑ 5,0 5,1 Γ. Στεφανάκης για τον τάφο του Α. Φ. Παπαδάκη: «Δεν θα επιτρέψουμε καμία βεβήλωση», Τρίτη 13 Απριλίου 2021, creta24
- ↑ «Κυβέρνηση και υπουργείο πολιτισμού υπέρ δωσίλογων εναντίον της πολιτιστικής κληρονομιάς, Δήμος Αθηναίων, 16/4/2021». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2021.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σπυρίδων Λάμπρος (1896). Οι Ευεργέται και Καθηγηταί του Εθνικού Πανεπιστημίου. Αθήνα: Εστία.
- Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών (1921). Δημήτριος Α. Δημητριάδης, επιμ. Οι ευεργέται των πανεπιστημίων : Βιογραφικόν απάνθισμα μετά εικόνων. Εν Αθήναις: Τυπογραφικά Καταστήματα Ταρουσοπούλου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.
- Παντελής Κοντογιάννης (1866-1928) (1908). Εθνικοί ευεργέται. Εν Αθήναις: Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010.