Ανεξαρτησία
,_by_John_Trumbull.jpg)
Η Ανεξαρτησία ως έννοια, όταν αναφέρεται σε κράτη αποτελεί την ημερομηνία "ίδρυσης", ουσιαστικά ανεξαρτοποίησης τους. Για τους λαούς, ο αγώνας για την ανεξαρτησία αποτελεί κυρίαρχο δικαίωμα. Αποτελεί ένα τεράστιο θέμα συζήτησης και συνήθως η Ημέρα Ανεξαρτησίας ενός κράτους εορτάζεται ως εθνική εορτή. Η ανεξαρτησία είναι μια κατάσταση του έθνους, χώρας, στην οποία οι κάτοικοι και ο πληθυσμός της, ή κάποιο τμήμα αυτού, ασκεί αυτοδιοίκηση, και συνήθως κυριαρχία, στην επικράτειά της. Το αντίθετο της ανεξαρτησίας είναι η εξάρτηση.
Ορισμός της ανεξαρτησίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το αν η επίτευξη της ανεξαρτησίας είναι διαφορετική από την επανάσταση έχει αμφισβητηθεί αρκετό καιρό, ενώ συχνά συζητείται για το ζήτημα της βίας ως νόμιμου μέσου για την επίτευξη κυριαρχίας.[1] Σε γενικές γραμμές, οι επαναστάσεις αποσκοπούν μόνο στην αναδιανομή της εξουσίας με ή χωρίς στοιχείο χειραφέτησης, όπως στον εκδημοκρατισμό εντός ενός κράτους, το οποίο ως τέτοιο μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο. Για παράδειγμα, η Μεξικανική Επανάσταση (1917) αναφέρεται κυρίως σε μια πολυκομματική σύγκρουση που τελικά οδήγησε σε ένα νέο σύνταγμα. Σπάνια χρησιμοποιείται για να αναφερθεί στον ένοπλο αγώνα (1821) κατά της Ισπανίας.
Ωστόσο, ορισμένοι πόλεμοι ανεξαρτησίας έχουν περιγραφεί ως επαναστάσεις, όπως αυτές στις Ηνωμένες Πολιτείες (1783) και στην Ινδονησία (1949), ενώ ορισμένες επαναστάσεις που αφορούσαν συγκεκριμένα μια αλλαγή στην πολιτική δομή οδηγώντας σε απόσχιση περιοχών. Η Μογγολία και η Φινλανδία, για παράδειγμα, απέκτησαν την ανεξαρτησία τους κατά τη διάρκεια των επαναστάσεων που έγιναν στην Κίνα (1911) και στη Ρωσία (1917) αντίστοιχα. Οι αιτίες που μια περιφέρεια ή επαρχία μπορεί να επιδιώξει ανεξαρτησία είναι πολλές, αλλά στις περισσότερες φορές μπορεί να συνοψιστεί ως ένα αίσθημα ανισότητας σε σύγκριση με την κυρίαρχη δύναμη. Τα μέσα μπορούν να επεκταθούν από ειρηνικές διαδηλώσεις όπως στην περίπτωση της Ινδίας (1947) μέχρι βίαιο πόλεμο όπως στην περίπτωση της Αλγερίας (1962).
Διαχωρισμός ανεξαρτησίας και αυτονομίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αυτονομία αναφέρεται σε είδος ανεξαρτησίας που χορηγείται από μια εποπτική αρχή η οποία διατηρεί τελική εξουσία πάνω σε αυτήν την επικράτεια. Ένα προτεκτοράτο αναφέρεται σε αυτόνομη περιοχή που εξαρτάται από μια μεγαλύτερη κυβέρνηση για την προστασία της ως αυτόνομης περιοχής.
Διακηρύξεις ανεξαρτησίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μερικές φορές, το κράτος που επιθυμεί να επιτύχει την ανεξαρτησία του από μια κυρίαρχη δύναμη θα εκδώσει διακήρυξη ανεξαρτησίας. Το πιο πρώιμο παράδειγμα είναι η διακήρυξη της Σκωτίας του Άρμπροουθ το 1320, με το πιο πρόσφατο παράδειγμα να είναι η διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Αζαγουάντ το 2012. Ωστόσο, η διακήρυξη της ανεξαρτησίας και η επίτευξη της είναι εντελώς διαφορετικές. Ένα πολύ γνωστό επιτυχημένο παράδειγμα είναι η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ που εκδόθηκε το 1776. Οι ημερομηνίες της καθιερωμένης ανεξαρτησίας (ή λιγότερο συχνά η ημερομηνία έναρξης της επανάστασης όπως γίνεται π.χ. στην Ελλάδα στις 25 Μαρτίου) γιορτάζονται ως εθνική εορτή γνωστή ως ημέρα ανεξαρτησίας.
Ιστορική επισκόπηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ιστορικά, σημειώθηκαν τέσσερις σημαντικές περίοδοι ανακηρύξεων ανεξαρτησίας:
- από τη δεκαετία του 1770, ξεκινώντας με την Αμερικανική Επανάσταση και τελειώνοντας στην δεκαετία του 1830, όταν οι τελευταίοι φιλοβασιλικοί προμαχώνες ηττήθηκαν στο τέλος των λατινοαμερικανικών πολέμων ανεξαρτησίας.
- το άμεσο επακόλουθο του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου μετά την διάλυση της Οθωμανικής, Αυστροουγγρικής, Ρωσικής και Γερμανικής Αυτοκρατορίας.
- από το 1945 έως περίπου το 1979, όταν εμφανίστηκαν εβδομήντα νέα ανεξάρτητα κράτη από τις ευρωπαϊκές αποικιακές αυτοκρατορίες και την υπό κατάρρευση Ναζιστική Γερμανία.[2]
- και αρχές της δεκαετίας του 1990, με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όταν εμφανίστηκαν άλλα περίπου 25 νέα ανεξάρτητα κράτη, κυρίως ως επακόλουθο της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης, της Γιουγκοσλαβίας (συνέχισε να υπάρχει συρρικνωμένη ως το 2006, ως Σερβία και Μαυροβούνιο από το 2003 και έπειτα) και της Τσεχοσλοβακίας.
Ήπειροι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Ήπειρος | Αριθμός | Τελευταία χώρα που ανεξαρτητοποιήθηκε | |
|---|---|---|---|
 |
54 |  Νότιο Σουδάν (2011)
| |
| 35 |  Άγιος Χριστόφορος και Νέβις (1983)[a]
| ||
| 44[b] |  Ανατολικό Τιμόρ (2002)
| ||
| 50[b] |  Μαυροβούνιο (2006)  Κοσσυφοπέδιο (2008)[c][3]
| ||
| 14 |  Παλάου (1994)[d]
| ||
| 8 | ντε φάκτο διεθνής συγκυριαρχία | ||
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ^ Ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο.
- ^ a b Μέρος της Υπερκαυκασίας, βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Ευρώπης και της Ασίας. Η Αρμενία ανήκει εξ ολοκλήρου στη Δυτική Ασία, ενώ η Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν ανήκουν κατά κύριο λόγο στην Ασία με μικρές μερίδες βόρεια της γραμμής διαίρεσης του Καύκασου στην Ευρώπη.
- ^ Μερικώς αναγνωρισμένη ντε φάκτο αυτοδιοικούμενη οντότητα. Το Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίζεται από 110 μέλη του ΟΗΕ, τις νήσους Κουκ, το Νιούε και την Ταϊβάν. Διεκδικείται από τη Σερβία ως Αυτόνομη Επαρχία του Κοσσυφοπεδίου και Μετόχια υπό τη Διοίκηση του ΟΗΕ.
- ^ Ανεξάρτητο κράτος σε ελεύθερη σύνθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Benjamin, Walter (1996) [1921]. Walter Benjamin: Selected Writings, Volume 1: 1913–1926. Cambridge: Harvard University Press. 236–252. ISBN 0-674-94585-9.
- ↑ David Armitage, The Declaration of Independence in World Context, Organization of American Historians, Magazine of History, Volume 18, Issue 3, Pp. 61–66 (2004)
- ↑ «Kosovo» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2015.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Self-determination στο Wikimedia Commons
