Όσκαρ Νίεμαϊερ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Οσκάρ Νιεμάιερ (πορτογαλικά: Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho, προφέρεται: [ˈoskaʁ ni.eˈmajeʁ], 15 Δεκεμβρίου 1907 – 5 Δεκεμβρίου 2012) ήταν αρχιτέκτονας, του Μοντέρνου Κινήματος της Βραζιλίας.
Γεννήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο από εύπορη οικογένεια: ο πατέρας του είχε τυπογραφείο κι ο αδελφός του αργότερα έγινε γιατρός διεθνούς φήμης. Το γερμανικό του επίθετο, με το οποίο αργότερα θα γίνει γνωστός, το οφείλει στη γιαγιά του, Βραζιλιανή με καταγωγή από το Ανόβερο.
Το 1928 νυμφεύθηκε την Ανίτα Μπάλντο. Τελείωσε το Barnabitas College και το 1930 εισάχθηκε στην Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών (Escola Nacional de Belas Artes) για να σπουδάσει Αρχιτεκτονική. Το 1934 γεννήθηκε η κόρη του Άννα Μαρία. Πριν τελειώσει τη σχολή μπαίνει ως μαθητευόμενος στο γραφείο του Λούσιο Κόστα (Lucio Costa), ενός από τους ιδρυτές του Μοντέρνου Κινήματος στη Βραζιλία. Η δουλειά του δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο να επιδείξει μέχρι το 1936. Τότε συναντάει το Λε Κορμπυζιέ που έρχεται ως σύμβουλος για το κτίριο του υπουργείου παιδείας που είχε αναλάβει το γραφείο του Κόστα. Είναι μια γνωριμία που θα τον επηρεάσει βαθύτατα και θα τον αλλάξει εντελώς. Αρχίζει να σχεδιάζει δικά του έργα και το 1939 με την απόσυρση του Λούσιο Κόστα αναλαμβάνει το κτίριο του Υπουργείου παιδείας. Κάνει μια πληθώρα έργων πολλά από τα οποία έχουν ανατεθεί σε αυτόν από τους επικεφαλής των δήμων για σχεδιασμό του ελεύθερου χώρου αλλά και κτιριακών συγκροτημάτων προκειμένου να εξωραΐσουν τις πόλεις τους και να ενισχύσουν το τοπικό πνεύμα. Το 1964 γίνεται πραξικόπημα κι ο Νίεμαϊερ, ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βραζιλίας (PCB) φεύγει από τη χώρα. Εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου ανοίγει το γραφείο του και περνάει αρκετό χρόνο στην Κούβα και τη Σοβιετική Ένωση. Το 1985 η δημοκρατία αποκαθίσταται στη Βραζιλία κι ο Νίεμαϊερ γυρίζει πίσω. Τιμάται με το Βραβείο Αρχιτεκτονικής Πρίτσκερ το 1988. Από το 1992 μέχρι το 1996 διατελεί πρόεδρος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο Όσκαρ Νίεμαϊερ δε σταμάτησε να εργάζεται μέχρι το τέλος της ζωής του. Η δουλειά του έχει να επιδείξει κάτι μοναδικό. Μια συνεχή κι αδιάκοπη εξέλιξη των καλλιτεχνικών του δυνατοτήτων. Δεν υπάρχει καμία απότομη αλλαγή ούτε ξαφνική εμφάνιση μιας καινούριας τάσης. Τα ίδια χαρακτηριστικά που υπήρχαν στην πρώιμη δουλειά του ξεχωρίζουν και στα τελευταία έργα του. Μια πληθώρα τύπων, μεγεθών και ειδών αρχιτεκτονικών χώρων με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που περικλείουν τις ιδέες του Μοντέρνου κινήματος της Βραζιλίας.
«Η πλαστικότητα και η ποικιλοχρωμία των τοπίων της Βραζιλίας, ένα κλίμα που απαιτεί τη μικρότερη δυνατή τεχνολογική βοήθεια, ένας τρόπος ζωής που βασίζεται στο παρών περισσότερο από ότι στη διφορούμενη ροή του γίγνεσθαι κι ένας λαός με πλούσια συναισθήματα στην εξωτερίκευση τους γίνονται ποίηση λυρική ενώ στην εσωτερίκευση τους κάμπτονται προς τα αρχέτυπα. Αυτά ίσως εξηγούν κάποια δεδομένα της ακμής της νέας Βραζιλιάνικης αρχιτεκτονικής.»
Η δουλειά του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παιδικός σταθμός για το φιλανθρωπικό ίδρυμα «Obra de Berco», Ρίο ντε Τζανέιρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το πρώτο έργο του Νίεμαϊερ που πραγματοποιήθηκε ήταν ο παιδικός σταθμός για το φιλανθρωπικό ίδρυμα “Obra de Berco” στις ακτές της λιμνοθάλασσας του Rodrigos de Frietas στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Το ίδρυμα προσφέρει ιατρική φροντίδα και καθοδήγηση στις νέες μητέρες, διανέμει δωρεάν γάλα και φροντίζει βρέφη και παιδιά μέχρι δύο ετών. Το πρόγραμμα χρειαζόταν ένα κτίριο φιλικό κι απλό που να αντεπεξέρχεται στις ανάγκες του αλλά και στα πιστεύω του ιδρύματος. Παρόλο το πολύπλοκο κτιριολογικό του πρόγραμμα, ο Όσκαρ Νίεμαϊερ το κατάφερε αυτό σχεδιάζοντας ένα ανεπιτήδευτο κτίριο με την όψη ενός σεμνού σπιτιού. Το μόνο στοιχείο που ξεχωρίζει είναι οι κάθετες, ρυθμιζόμενες περσίδες στη νότια όψη που εκτείνονται και στους τρεις ορόφους του κτιρίου δημιουργώντας ένα παιχνίδι φωτός και σκιάς. Καθώς οι περσίδες ρυθμίζονται υπάρχει ποικιλία όψεων μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Το ισόγειο έχει υποχωρήσει σε σχέση με την κύρια γραμμή του κτιρίου, καλά προστατευμένο από τον ήλιο είναι διαρρυθμισμένο πιο ελεύθερα κι άμεσα συνδεόμενο με τον κήπο που το περιβάλει από τις δύο του πλευρές. Αυτό επιτεύχθηκε παρ´όλη την ανάγκη για χωριστές εισόδους και αυξημένη κυκλοφορία που υπήρχε.
Το Περίπτερο της Βραζιλίας στη Διεθνή έκθεση της Νέας Υόρκης, 1938
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το περίπτερο αυτό σχεδιάστηκε από τον Όσκαρ Νίεμαϊερ, το Λούσιο Κόστα και τον Paul Lester Wiener για να αντιπροσωπεύσει τη Βραζιλία στη Διεθνή Έκθεση της Νέας Υόρκης. Πιστοί στο Βραζιλιάνικο μοντερνισμό βασίζονται στην καμπύλη κι αναδεικνύουν το τοπικό στοιχείο με μια ποικιλία χώρων, ανοικτών, κλειστών και ημιυπαίθριων. Με αυτά και τις διαφορετικές φυγές και θεάσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες και επίπεδα χαλιναγωγούν τη ροή του χώρου. Το ισόγειο είναι αφιερωμένο στη χλωρίδα και την πανίδα της Βραζιλίας με ένα ενυδρείο, ένα λάκκο με φίδια, μια λίμνη με νούφαρα κλπ. Στη λίμνη έχει θέα ένα εστιατόριο με σάλα χορού που είναι κι αυτό επισκέψιμο από το ισόγειο. Μια μεγάλη ράμπα, κύριο στοιχείο, οδηγεί σε έναν μεγάλο χώρο στον όροφο όπου βρίσκονται τα κύρια εκθέματα αλλά κι ένα μικρό αμφιθέατρο. Στον δεύτερο υπάρχει ένα μικρό μπαλκόνι για επιπλέον εκθεσιακό χώρο. Η νότια όψη δημιουργείται από ένα μεγάλο ηλιοπροστατευτικό ταμπλό που αποτελείται από άνισους, ορθοκανονικούς κρατήρες.
Η Εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου, Pampulha, 1943
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1943 ο Δήμαρχος της πόλης Ζουσελίνο Κούμπιτσεκ (Kubitschek), μετέπειτα πρόεδρος της Βραζιλίας, ανέθεσε στον Νίεμαϊερ το σχεδιασμό ενός αριθμού κτιρίων που θα ενίσχυαν την κοινωνική ζωή του τόπου. Τα κτίρια αποτελούνταν από ένα καζίνο, μια μαρίνα για γιοτ, ένα εστιατόριο και μια μικρή εκκλησία, την εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου. Από όλα τα κτίρια ήταν το πιο δύσκολο και το πιο αμφιλεγόμενο. Η γενική τάση ήταν να ακολουθούνται οι ήδη υπάρχουσες και δοκιμασμένες μορφές του παρελθόντος. Επιπλέον οι γενικές αρχές του μοντερνισμού που είχαν να κάνουν με την ύλη, τη λειτουργικότητα, τη μορφή και την εκλογίκευση και μαθηματικοποίηση του φυσικού κόσμου δεν συμβάδιζαν με την έννοια του πνευματικού χώρου και της εκκλησίας. Γι’ αυτό κι υπήρχαν λίγα παραδείγματα εναλλακτικής θρησκευτικής αρχιτεκτονικής. Παρόλα αυτά η εκκλησία έπρεπε να παραμείνει στο πνεύμα αυτού του κτιριακού συνόλου, σχεδιασμένο από τον Όσκαρ Νίεμαϊερ. Ο αρχιτέκτονας χρησιμοποιεί ένα συνεχές στοιχείο για να δημιουργήσει τοίχους και στέγαση που δημιουργώντας έτσι μια δυνατή ενότητα αλλά και κάνοντας οικονομία μέσων. Αυτή η επιθυμία για ενότητα μέσω της μεθόδου κι όχι της συνθετικής προσπάθειας γέννησε την τάση για παραβολικές κι υπερβολικές λύσεις. Παρά τη δυναμική του σχήματος, στον Άγιο Φραγκίσκο έχει χρησιμοποιηθεί με μεγάλη διακριτικότητα και σεβασμό σε αυτό που στεγάζει. Ο κύριος ναός είναι σταυρικής κάτοψης περικλειόμενος από ένα παραβολοειδές σχήμα που πλησιάζει το μισό ενός κόλουρου κώνου. Η Αγία Τράπεζα είναι περιγεγραμμένη σε μια μικρότερη παραβολή που επαναλαμβάνεται με φθίνοντα ρυθμό τρεις φορές για να στεγάσει το σκευοφυλάκιο. Το φως που εισέρχεται στο νάρθηκα ρυθμίζεται από περσίδες στην πρόσοψη. Ο κύριος φωτισμός είναι τοποθετημένος ψηλά και πέφτει ακριβώς στην είσοδο του ιερού χωρίζοντας το από τους πιστούς. Η πίσω όψη είναι ένα ψηφιδωτό από κεραμικά πλακάκια του Candido Portinari που απεικονίζει σκηνές από τη ζωή του Αγίου Φραγκίσκου. Η εκκλησία, περιτριγυρισμένη από φυτά σε ένα τοπίο του Burle-Marx εμφανίζεται με μια σεμνότητα και μια ζεστασιά που είναι πιο κοντά στην ταπεινότητα που διδάσκει ο Άγιος παρά στους εορτασμούς «της δόξας του Θεού» κάτι που εξέφραζαν έντονα οι γοτθικοί καθολικοί ναοί. Παρόλα αυτά υπήρξαν βίαιες αντιδράσεις κατά του σχεδίου σε βαθμό που ζητήθηκε η κατεδάφιση του ναού κι αντικατάσταση του από ένα αντίγραφο της εκκλησίας του ίδιου αγίου από το Ouro Preto. Όταν αυτό δεν έγινε υπήρξαν επεμβάσεις στο εσωτερικό του ναού με την προσθήκη Άγιων Τραπεζών, πάγκων κλπ. Τελικά η Εθνική Υπηρεσία Καλλιτεχνικής και Ιστορικής Κληρονομιάς (National Department of Artistic and Historic Patrimony) αποφάσισε να πάρει την εκκλησία στη δικαιοδοσία της, σώζοντας την από τους επικριτές της.
Υπουργείο Παιδείας και Υγείας, Ρίο ντε Τζανέιρο, 1943
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κτίριο του Υπουργείου παιδείας της Βραζιλίας ήταν το πρώτο δημόσιο κτίριο που εξέφρασε τα ιδεώδη του Μοντέρνου Κινήματος. Τελείωσε το 1943 κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Πολύ νωρίτερα, το 1936, ο τότε υπουργός παιδείας, Gustavo Capanema, είχε καλέσει μια ομάδα νέων, Βραζιλιάνων, αρχιτεκτόνων, τον Όσκαρ Νίεμαϊερ, τον Jorge Moreira (Εστίες του Πανεπιστημίου της Βραζιλίας στο Ρίο ντε Τζανέιρο), τον Affonso Reidy, (Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Ρίο ντε Τζανέιρο), τον Λούσιο Κόστα και τον Λε Κορμπυζιέ ως σύμβουλο για να σχεδιάσουν το κτίριο του υπουργείου.
Το κτίριο αποτελείται από δύο μεγάλες ενότητες: Ένα κοντό στοιχείο, δύο ορόφων, με προσανατολισμό ανατολή-δύση και ένα ψηλό στοιχείο δεκατεσσάρων ορόφων με προσανατολισμό βορρά-νότο. Το διώροφο κτίριο είναι για το κοινό. Στεγάζει αίθουσες ακροάσεων, αίθουσες εκθέσεων, αίθουσες αναμονής, γραφεία πληροφοριών, ταμεία κλπ. Στο ψηλότερο κτίριο στεγάζονται τα γραφεία των υπηρεσιών, το γραφείο του υπουργού καθώς και εγκαταστάσεις χαλάρωσης και φαγητού. Η νότια όψη αποτελείται από ένα μόνιμο πλαίσιο που μοιάζει με κηρήθρα και ρυθμιζόμενες περσίδες σε γαλάζιο χρώμα. Οι περσίδες ρυθμίζονται με ειδικούς μοχλούς μέσα από τα γραφεία. Τα γραφεία έχουν χωριστούς διαδρόμους για το κοινό και την κίνηση του προσωπικού. Τα ψηλά διαχωριστικά των γραφείων σε συνδυασμό με τις ψηλές οροφές δημιουργεί ένα συνεχές ρεύμα αέρα από το νότο στο βορρά. Το δώμα του μικρότερου όγκου είναι φυτεμένο και προσβάσιμο από το γραφείο του Υπουργού. Συνεχή παράθυρα διπλού ύψους ανεμπόδιστα από στατικά μέλη του κτιρίου χρησιμοποιούνται στη νότια και βόρεια όψη. Οι τοίχοι του μικρού κτιρίου καλύπτονται με ειδικά σχεδιασμένα μπλε και άσπρα κεραμικά πλακάκια. Στη βάση της δυτικής όψης υπάρχει μια τοιχογραφία σε πλακάκια από τον Candido Portinari.
Εικόνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]-
Μπραζίλια, κτήριο Εθνικού Κογκρέσου -
Μπραζίλια, ο καθεδρικός ναός -
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Niteroi -
Θέατρο στο κέντρο της πόλης Duque de Caxias, RJ, Βραζιλία
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Arkitekter verksamma i Sverige. 11 Ιουλίου 2014.
- ↑ 3,0 3,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11917705d. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ (Αγγλικά, Μποκμάλ, Σουηδικά, Φινλανδικά, Δανικά, Εσθονικά) KulturNav. 9 Ιανουαρίου 2015. 6aa00405-f813-4e04-96b2-1e6ee5aa4801. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ 6,0 6,1 «Artists + Artworks» (Αγγλικά) Oscar_Niemeyer. Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2021.
- ↑ www
.nytimes .com /2012 /12 /06 /world /americas /oscar-niemeyer-modernist-architect-of-brasilia-dies-at-104 .html?pagewanted=all& _r=0%7Ctitle%3DOscar. - ↑ «Oscar Niemeyer». (Ολλανδικά) RKDartists. 213336.
- ↑ arch-pavouk
.cz /index .php /architekti /1589-niemeyer-oscar. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2023. - ↑ 10,0 10,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 101783333. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2024.
- ↑ (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 8103. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb11917705d. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 11968355.
- ↑ 109172. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /82086. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ www
.arsny .com /mostwanted /. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2018. - ↑ riba-prd-assets
.azureedge .net /- /media /Files /Awards /2024 /Royal-Gold-Medal-winners-1980-to-2024 .pdf?rev=1f3606d7f48c4000917cd54d46036f68. Ανακτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 2024. - ↑ www
.praemiumimperiale .org /en /laureate-en /laureates-en. Ανακτήθηκε στις 19 Μαρτίου 2022. - ↑ 19,0 19,1 www
.ordens .presidencia .pt?idc=154. - ↑ Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2019.
- ↑ www
.biography .com /people /oscar-niemeyer-9423385.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- The work of Oscar Niemeyer, S.Papadaki, Reinhold Publishing Corporation
- Oscar Niemeyer, S. Papadaki, distributed by Pocket Books, INC. George Braziller, Inc, New York 1960
- Ασημακοπούλου, Κατερίνα (6 Δεκεμβρίου 2012). «Έφυγε από τη ζωή ο αρχιτέκτονας Oscar Niemeyer». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2013.
- Les Courbes du Temps: memoirs, Oscar Niemeyer, Gallimard
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Oscar Niemeyer στο Wikimedia Commons