Φωσφορίτης
Ο φωσφορίτης ή πέτρωμα φωσφάτων είναι ιζηματογενές πέτρωμα που περιέχει μεγάλο ποσοστό ορυκτών φωσφορικών αλάτων («φωσφάτων»). Η περιεκτικότητα του φωσφορίτη σε φωσφορικά είναι τουλάχιστον 15 ως 20%. Ανάλογα με το είδος του ορυκτού, συνήθως ο φωσφορίτης περιέχει το στοιχείο φωσφόρος σε περιεκτικότητα από 4 μέχρι 18,5% κατά βάρος, μία σημαντικά μεγαλύτερη περιεκτικότητα από το μέσο ιζηματογενές πέτρωμα, του οποίου η περιεκτικότητα σε φωσφόρο είναι μικρότερη του 0,2%.[1]
Φωσφορικά άλατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τυπικά φωσφορικά άλατα είναι το φωσφορικό ασβεστιο, με τη μορφή του ορυκτού απατίτης, σε κολλοειδείς μάζες, με υφή κυψελοειδή, βοτρυοειδή-νεφροειδή, σφαιροειδή ή στιφρή. Περιέχει ως προσμίξεις σίδηρο και ανθρακικό ασβέστιο. Ο φωσφορίτης που βρίσκεται σε μεγάλα κοιτάσματα έχει σημαντική οικονομική αξία γιατί είναι η μόνη πηγή στην ανόργανη φύση από την οποία μπορεί ο άνθρωπος να πάρει φωσφόρο με τη μορφή φωσφορικού οξέος, για να παρασκευάσει φωσφορικά λιπάσματα, απορρυπαντικά, πρόσθετα τροφίμων και άλλα προϊόντα. Ο φωσφορίτης απαντάται συχνά σε εκτεταμένα στρώματα, που συνολικά καλύπτουν δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα του φλοιού της Γης.[2]
Οι ασβεστόλιθοι και τα πηλοπαγή πετρώματα φέρουν επίσης συχνά φωσφορικά άλατα.[3] Συνήθως οι φωσφορίτες συνοδεύονται από σχιστόλιθους, ασβεστόλιθους, δολομίτες και κάποτε ψαμμίτες.[3] Διαστρωματωμένοι με αυτά τα πετρώματα, οι φωσφορίτες περιέχουν τις ίδιες υφές και δομές με τους λεπτόκοκκους ασβεστόλιθους και ίσως αποτελούν διαγενετικές αντικαταστάσεις ανθρακικών ορυκτών από φωσφορικά.[1] Υπάρχουν και φωσφορίτες χωρίς ευδιάκριτη κοκκοειδή υφή, οπότε η υφή τους είναι παρόμοιοι με μάζες απατίτη ή λεπτόκοκκου μικρίτη. Οι κόκκοι φωσφορικών ορυκτών μπορεί να συνοδεύονται από οργανική ύλη, άργιλο ή/και σιδηροπυρίτη.
Φωσφορίτες υπάρχουν σε προτεροζωικούς ταινιωτούς σχηματισμούς σιδήρου στην Αυστραλία, αλλά απαντώνται συνηθέστερα σε ιζήματα του Παλαιοζωικού και του Καινοζωικού αιώνα. Ο σχηματισμός «Phosphoria» των δυτικών ΗΠΑ χρονολογείται από την πέρμια περίοδο και αντιπροσωπεύει περίπου 15 εκατομμύρια έτη αποθέσεων ιζημάτων. Φθάνει σε πάχος τα 420 μέτρα και καλύπτει μία έκταση 350 χιλιάδων τετρ. χιλιομέτρων.[1]
Χώρες εξόρυξης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στρώματα φωσφορίτη που εξορύσσονται υπάρχουν στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στην Ισπανία, στο Μαρόκο, στην Τυνησία και στην Αλγερία, και λιγότερο στις ΗΠΑ[4].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Blatt, Harvey & Robert J. Tracy, Petrology, Freeman, 1996, 2η έκδ., σσ. 345–349 ISBN 0-7167-2438-3
- ↑ C.Michael Hogan, 2011: Λήμμα «Phosphate» στην Encyclopedia of Earth, National Council for Science and the Environment, Washington DC
- ↑ 3,0 3,1 Prothero, Donald R.· Schwab, Fred (22 Αυγούστου 2003). Sedimentary Geology. Macmillan. σελίδες 265–269. ISBN 978-0-7167-3905-0. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2012.
- ↑ Klein, Cornelis and Cornelius S. Hurlbut, Jr., Manual of Mineralogy, Wiley 1985, 20ή έκδ., σελ. 360, ISBN 0-471-80580-7
