Μετάβαση στο περιεχόμενο

Φριτς Μπάουερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φριτς Μπάουερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Fritz Bauer (Γερμανικά)
Γέννηση16  Ιουλίου 1903[1][2][3]
Στουτγκάρδη[4]
Θάνατος1  Ιουλίου 1968[1][2][3]
Φραγκφούρτη[5]
ΚατοικίαΔανία (1935–1943)
Σουηδία (1943–1949)
Γερμανία (από 1949)
Γερμανική Αυτοκρατορία (1903–1935)
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανία
Θρησκείααθεϊσμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά[6]
ΕκπαίδευσηDoctor of Juridical Science
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν
Πανεπιστήμιο του Μονάχου
Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης
Eberhard-Ludwigs-Gymnasium
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταδικαστής
εισαγγελέας
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΣοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαδικαστής
εισαγγελέας
public prosecutor general
ΒραβεύσειςLudwig Thoma Medal (1968)[7]
Μετάλλιο Βίλχεμ Λόσνερ (2022)[8]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Φριτς Μπάουερ (γερμανικά: Fritz Bauer‎‎, 16 Ιουλίου 1903 - 1 Ιουλίου 1968) ήταν Γερμανός δικαστικός (εισαγγελέας), εβραϊκής καταγωγής, ο οποίος διαδραμάτισε σοβαρό ρόλο στην έναρξη της Δίκης του Άουσβιτς που έγινε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας κατά την περίοδο 1963 - 65, καθώς και στη σύλληψη του Άντολφ Άιχμαν το 1960.

Βιογραφία και δραστηριότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μπάουερ γεννήθηκε στη Στουτγκάρδη του Βασιλείου της Βυρτεμβέργης της τότε Γερμανικής Αυτοκρατορίας από Εβραίους γονείς. Φοίτησε στο Eberhard-Ludwigs-Gymnasium[9] και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και στο Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν. Αφού έλαβε το διδακτορικό του στα νομικά (ήταν ο νεαρότερος που είχε ποτέ αναγορευτεί Jur.Dr. στη Γερμανία), ο Μπάουερ έγινε δικαστικός εκτιμητής στο τοπικό δικαστήριο της Στουτγκάρδης. Το 1920 έγινε μέλος στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) . Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο Μπάουερ έγινε, μαζί με τον Κουρτ Σουμάχερ, ένας από τους τοπικούς ηγέτες της οργάνωσης Reichsbanner Schwarz-Rot-Gold που είχαν δημιουργήσει από μέλη τους το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το Κόμμα του Κέντρου και το Γερμανικό Δημοκρατικό Κόμμα το 1924. Τον Μάιο του 1933 μια απόπειρα οργάνωσης γενικής απεργίας στη Στουτγκάρδη κατά των Ναζί απέτυχε, οι Σουμάχερ και Μπάουερ συνελήφθησαν και εγκλείστηκαν στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Χόιμπεργκ (Lager Heuberg). Ο περισσότερο διακεκριμένος - και πιο ηλικιωμένος - Σουμάχερ, χωλός παλαίμαχος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σφοδρός πολέμιος των Ναζί ως βουλευτής του SPD στο Ράιχσταγκ της περιόδου της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, παρέμεινε έγκλειστος στο στρατόπεδο ως τον Μάιο του 1945 (γεγονός που του προκάλεσε σημαντικές βλάβες στην υγεία του, με συνέπεια να πεθάνει το 1952), ο άσημος τότε και "ασήμαντος" για το καθεστώς των Ναζί Μπάουερ αφέθηκε ελεύθερος. Ως συνέπεια, δεν έγινε ένα από τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Λίγο μετά την απελευθέρωσή του απολύθηκε και από τη δημόσια θέση του.

Το 1935 ο Μπάουερ, όντας εβραϊκής καταγωγής, μετανάστευσε αρχικά στη Δανία και, όταν αυτή καταλήφθηκε από τα στρατεύματα της Ναζιστικής Γερμανίας στη Σουηδία. Εκεί ο Μπάουερ ίδρυσε, σε συνεργασία με τον Βίλλυ Μπραντ, την περιοδική έκδοση Sozialistische Tribüne (= Σοσιαλιστικό Βήμα). Ο Μπάουερ επέστρεψε στη Γερμανία το 1949 και, καθώς εδημιουργείτο το νέο κράτος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, εισήλθε ξανά σε δημόσια θέση και συγκεκριμένα στον δικαστικό κλάδο. Αρχικά ανέλαβε διευθυντής των τοπικών δικαστηρίων και, αργότερα, κατέλαβε τη θέση που αναλογεί στον Γενικό Εισαγγελέα στο Μπράουνσβαϊγκ. Το 1956 προάχθηκε σε Γενικό Εισαγγελέα του κρατιδίου της Έσσης, με έδρα την Φρανκφούρτη. Στη θέση αυτή παρέμεινε ως τον θάνατό του, το 1968.

Ο Μπάουερ έλαβε ενεργά μέρος στις συνεχείς προσπάθειες να επιτευχθεί δικαιοσύνη και να αποδοθούν αποζημιώσεις (υλικές και ηθικές) στα θύματα του ναζιστικού καθεστώτος. Το 1958 πέτυχε να στοιχειοθετήσει τη συλλογική δίωξη πολλών στελεχών των ναζί που παρέμεναν ελεύθεροι, παρά το ότι είχαν διαπράξει εγκλήματα. Οι προσπάθειες αυτές κατέληξαν σε διεξαγωγή δίκης, γνωστής ως "Δίκης του Άουσβιτς", της πρώτης που έγινε επί γερμανικού εδάφους με παρόμοιο θέμα. Η δίκη άρχισε το 1963 και ολοκληρώθηκε το 1965.

Ο Μπάουερ διαδραμάτισε, επίσης, καθοριστικό ρόλο στη σύλληψη του Άντολφ Άιχμαν από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες στην Αργεντινή. Το 1957, ο Μπάουερ ενημέρωσε τον επικεφαλής της ισραηλινής αποστολής στην Κολωνία, και επομένως της ισραηλινής μυστικής υπηρεσίας Μοσάντ, για τον τόπο διαμονής του Άντολφ Άιχμαν στην Αργεντινή, αφού είχε μάθει γι' αυτό από τον πρώην κρατούμενο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Λόθαρ Χέρμαν (Lothar Hermann), ο οποίος ζούσε στην Αργεντινή. Ο Μπάουερ δεν εμπιστευόταν τη γερμανική δικαιοσύνη και αστυνομία, διότι φοβόταν ότι ο Άιχμαν θα προειδοποιούνταν από εκεί, και στράφηκε απευθείας στο Ισραήλ από νωρίς. Το 1960, ο Ισραηλινός φωτογράφος και πράκτορας της Μοσάντ Michael Maor φωτογράφισε κρυφά τα έγγραφα του Bauer. Αυτή η ανακοίνωση ήταν μια σημαντική αρχική ώθηση για τη σύλληψη του Άιχμαν το 1960 και, στη συνέχεια, την προσαγωγή του σε δίκη στο Ισραήλ το 1961, με τελική κατάληξη την καταδίκη του σε θάνατο και λίγους μήνες μετά τον απαγχονισμό του το 1962.[10]

Το 1961, σε συνεργασία με τον Γκέρχαρντ Τσετσέσνι (Gerhard Szczesny) δημιούργησε την Humanistische Union, μια οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μετά τον θάνατο του Μπάουερ, η οργάνωση δώρισε χρήματα για να δημιουργηθεί το "Βραβείο Φριτς Μπάουερ". Επιπλέον, το 1995, ιδρύθηκε το "Ίδρυμα Φριτς Μπάουερ", μη κερδοσκοπική οργάνωση αφοσιωμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία εστιάζει στην ιστορία και τα αποτελέσματα του Ολοκαυτώματος.

Το έργο του Φριτς Μπάουερ συνέβαλε στη δημιουργία ενός δημοκρατικού συστήματος απονομής δικαιοσύνης στη Γερμανία, καθώς επίσης και για τη συνεπή, νόμιμη δίωξη των ναζιστικών εγκλημάτων και τη μεταρρύθμιση του ποινικού δικαίου και των ποινικών συστημάτων στη χώρα. Χωρίς την επίμονη συμβολή του Μπάουερ, η δίκη του Άουσβιτς στη Φρανκφούρτη πιθανότατα δεν θα είχε διεξαχθεί ποτέ.

Για το μεταπολεμικό σύστημα δικαιοσύνης στη Γερμανία, ο Μπάουερ ήταν αμφιλεγόμενη μορφή, λόγω της κοινωνικοπολιτικής του εμπλοκής. Υποτίθεται ότι μια φορά είχε πει "Στο δικαστικό σύστημα, νιώθω σαν εξόριστος".

Ο Φριτς Μπάουερ απεβίωσε στη Φρανκφούρτη το 1968.

  • Die Kriegsverbrecher vor Gericht (with a postface by Hans Felix Pfenninger). Neue Internationale Bibliothek, 3. Europa, Zürich 1945.
  • Das Verbrechen und Gesellschaft. Reinhardt 1957.
  • Sexualität und Verbrechen. Fischer 1963.
  • Die neue Gewalt. Verl. d. Zeitschrift Ruf u. Echo 1964.
  • Widerstand gegen die Staatsgewalt. Fischer 1965.
  • Die Humanität der Rechtsordnung. Ausgewählte Schriften. Hrsg. von Joachim Perels und Irmtrud Wojak, Campus Verlag, Frankfurt am Main, New York 1998, ISBN 3-593-35841-7.
  • Wojak, Irmtrud: Fritz Bauer und die Aufarbeitung der NS-Verbrechen nach 1945. Blickpunkt Hessen, Hessische Landeszentrale für politische Bildung, Nr. 2/2003.
  • Irmtrud Wojak: Fritz Bauer. Eine Biographie, 1903-1963, Munich: C.H. Beck, 2009, ISBN 3-406-58154-4.
  • Ilona Ziok: Fritz Bauer - Death By Instalments, Germany, 2010, (film) 110 min.
  • Ronen Steinke: Fritz Bauer: oder Auschwitz vor Gericht, Piper, 2013, ISBN 978-3492055901.

Οι δραστηριότητες και η εμπλοκή του Φριτς Μπάουερ προς τη Δίκη του Άουσβιτς στη Φρανκφούρτη αποτελούν το κεντρικό θέμα της ταινίας Ο λαβύρινθος της σιωπής (2014). Στην ταινία τον Μπάουερ ενσαρκώνει ο Γκερτ Φος (Gerd Voss). Επίσης, τον υποδύθηκε ο Μπούργκχαρτ Κλάουσνερ στην ταινία Υπόθεση Φριτς Μπάουερ: Μυστική Ατζέντα (2015).

Βιβλιογραφία και δημοσιεύσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Fritz Backhaus, Monika Boll, Raphael Gross (Hrsg.): Fritz Bauer. Der Staatsanwalt. Begleitpublikation zur gleichnamigen Ausstellung des Fritz Bauer Instituts und des Jüdischen Museums Frankfurt, Campus, Frankfurt a. M. 2014, ISBN 978-3-593-50105-5.
  • Gerhard Beier (Historiker): Arbeiterbewegung in Hessen. Zur Geschichte der hessischen Arbeiterbewegung durch einhundertfünfzig Jahre (1834–1984). Insel, Frankfurt am Main 1984, ISBN 3-458-14213-4, S. 366.
  • Wolfgang Bittner: Bauer, Fritz. In: Edmund Jacoby (Hrsg.): Lexikon Linker Leitfiguren. Büchergilde Gutenberg, Frankfurt am Main, Olten und Wien 1988, ISBN 3-7632-3028-9. S. 33–35.
  • Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz (Hrsg.): Fritz Bauer – 'Ein Held von gestern für heute' . Die erste Verleihung des 'Fritz Bauer Studienpreises für Menschenrechte und juristische Zeitgeschichte' am 1. Juli 2015 im Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz in Berlin. Mit Beiträgen von Raphael Gross, Arthur von Grunewald, Heiko Maas, Andreas Werkmeister und Auszüge aus TV Interviews mit Fritz Bauer (S. 12 + 13). Berlin. Oktober 2015. 32. S. Sie auch online Αρχειοθετήθηκε 2019-05-24 στο Wayback Machine. Artikel vom 2. Juli 2015: „'Ein Held von gestern für heute' Maas zeichnet Nachwuchsjuristen mit 'Fritz Bauer Studienpreis' aus“ (abgerufen: 24. Mai 2019).
  • Boris Burghardt: Wiederentdeckung, Verklärung und Vereinnahmung – Bemerkungen zum Umgangmit Fritz Bauer. In: Journal der juristischen Zeitgeschichte, 1.2017, S. 15–26.
  • Herta Däubler-Gmelin: Fritz Bauer – Erinnerung an einen großen sozialdemokratischen Juristen. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 136 ff.
  • Udo Dittmann: Fritz Bauer und die Aufarbeitung der NS-Euthanasie. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 208 ff.
  • Fritz Bauer Institut (Hrsg.): Gedenkakt aus Anlass des 30. Todestages von Fritz Bauer. 1. Juli 2018, Paulskirche Frankfurt am Main, Wallstein-Verlag, Göttingen 2018, ISBN 978-3-8353-3379-6.
  • Fritz Bauer Institut, Katharina Rauschenberger (Hrsg.) Rückkehr in Feindesland. Fritz Bauer in der deutsch-jüdischen Nachkriegsgeschichte, Campus, Frankfurt am Main 2013, EAN 9783593399805.
  • Claudia Fröhlich: „Wider die Tabuisierung des Ungehorsams“. Fritz Bauers Widerstandsbegriff und die Aufarbeitung von NS-Verbrechen. Wissenschaftliche Reihe des Fritz-Bauer-Instituts, Bd. 13. Campus, Frankfurt 2006, ISBN 3-593-37874-4.
  • Thomas Harlan: Fritz Bauer und die Erziehung der Deutschen zur Mündigkeit. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 282 ff.
  • Hanno Loewy und Bettina Winter (Hrsg.): NS-„Euthanasie“ vor Gericht. Fritz Bauer und die Grenzen juristischer Bewältigung. Wissenschaftliche Reihe des Fritz-Bauer-Instituts, Bd. 1. Campus, Frankfurt 1996, ISBN 3-593-35442-X.
  • Matthias Meusch: Von der Diktatur zur Demokratie. Fritz Bauer und die Aufarbeitung der NS-Verbrechen in Hessen 1956–1968. Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Nassau, Nr. 70. Historische Kommission für Nassau, Wiesbaden 2001, ISBN 978-3-930221-10-3.
  • Christof Müller-Wirth: Eine letzte Begegnung mit Generalstaatsanwalt Dr. Fritz Bauer am 28. Juni 1968 im Schlosshotel in Karlsruhe. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 280 ff.
  • Kurt Nelhiebel: Über den Umgang mit Auschwitz und Fritz Bauer. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 248 ff.
  • Sigmund Pfender: Fritz Bauer – Sein Mut und die Notwendigkeit zum Widerstand: „[I]m aufrechten Gang seiner Pflicht“, Latenz 1/2016, S. 242ff.
  • Erardo Cristoforo Rautenberg: Die Auseinandersetzung des Generalstaatsanwalts Dr. Fritz Bauer mit dem NS-Unrecht Αρχειοθετήθηκε 2015-10-31 στο Wayback Machine., Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 162–196.
  • Werner Renz (Germanist) (Hrsg.): „Von Gott und der Welt verlassen“. Fritz Bauers Briefe an Thomas Harlan. Mit Einführungen und Anmerkungen von Werner Renz und Jean-Pierre Stephan, Campus, Frankfurt a. M. 2015, ISBN 978-3-593-50468-1.
  • Werner Renz: Fritz Bauer und das Versagen der Justiz. Nazi-Prozesse und ihre „Tragödie“. Europäische Verlagsanstalt, Hamburg 2015, ISBN 978-3-86393-068-4.
  • Dieter Schenk: Die Todesumstände von Generalstaatsanwalt Fritz Bauer. in Zs. Einsicht 08, Bulletin des F.-B.-Instituts Frankfurt, Jg. 4, Herbst 2012, ISSN 1868-4211. S. 38–43 und bei Backhaus/Boll/Gross, 2014, siehe oben, S. 275–290.[11]
  • Claudia Schumerich: Was mir sauer aufstieß. Eindrücke von einem Gang durch die Fritz-Bauer-Ausstellung. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 302 ff.
  • Ilse Staff: Fritz Bauer (1903–1968). „Im Kampf um des Menschen Rechte.“ In: Kritische Justiz (Hrsg.): Streitbare Juristen. Nomos Verlagsgesellschaft Baden-Baden 1988, ISBN 3-7890-1580-6, S. 440 ff.
  • Ronen Steinke: Fritz Bauer oder Auschwitz vor Gericht. Biografie mit einem Vorwort von Andreas Voßkuhle. Piper, München 2013, ISBN 978-3-492-05590-1, auch japanische und polnische Ausgaben.
  • Ronen Steinke: Juristische Klassiker – neu gelesen: Fritz Bauer, Die Kriegsverbrecher vor Gericht (1945). Kritische Justiz, Heft 3/2013, S. 298–306.
  • Ronen Steinke: Fritz Bauer und die ungesühnte Nazijustiz. Zum Umgang des einstigen hessischen Generalstaatsanwalts mit NS-Justizverbrechen, Kritische Justiz, Heft 1/2016, S. 129–136.
  • Ronen Steinke: Auf der richtigen Fährte. Fritz Bauers Rolle bei der Ergreifung Adolf Eichmanns, Jüdische Allgemeine, 7. Mai 2020.
  • Hans-Ulrich Wagner: Fritz Bauer und das Radio. In: Zeithistorische Forschungen 16 (2019), S. 164–176.
  • Constanze Weinberg: Briefe zu einer Ausstellung. Zeitzeuge beanstandet Nazipropaganda zu Lasten von Fritz Bauer. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 304 f.
  • Rebecca Wittmann: Zu wenig, zu spät: Wie Fritz Bauers Vision in Vergessenheit geriet. In: Forschungsjournal Soziale Bewegungen. Heft 4/2015, S. 234 ff.
  • Irmtrud Wojak: Fritz Bauer 1903–1968. Eine Biographie. C. H. Beck, München 2009, ISBN 978-3-406-58154-0.[12][13]
  • Irmtrud Wojak: Fritz Bauer und die Aufarbeitung der NS-Verbrechen nach 1945. Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine. (PDF; 220 kB) Reihe: Blickpunkt Hessen. Nr. 2. Hessische Landeszentrale für politische Bildung. 2. überarbeitete Auflage, November 2011, ISBN 3-927127-49-3 (zugleich Habilitationsschrift an der Gottfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover 2008).
  • Irmtrud Wojak: Fritz Bauer: „Im Kampf um des Menschen Rechte“. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 125 ff.
  • Irmtrud Wojak: Fritz Bauer und Martin Luther King jr. oder die Pflicht zum Ungehorsam. Forschungsjournal Soziale Bewegungen, Heft 4/2015, S. 144 ff.
  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 filmportal.de. 078887948eca4958992f547371fafe06. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. bauer-fritz.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  6. (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. no96065339. Ανακτήθηκε στις 2  Σεπτεμβρίου 2023.
  7. (Γερμανικά) Zeit Online. www.zeit.de/1968/27/fritz-bauer.
  8. www.faz.net/aktuell/rhein-main/skyline-blick-leuschner-medaille-posthum-fuer-fritz-bauer-18339628.html.
  9. Wojak, Irmtrud (2009). Fritz Bauer 1903-1968: eine Biographie. Munich: C.H.Beck. σελ. 54. ISBN 978-3-406-58154-0. 
  10. An inside look at Israel's operation to capture Nazi criminal Adolf Eichmann, Haaretz.
  11. Minutiöse Erwägung kriminalistischer, gerichtsmedizinischer und psychologischer Faktoren, mit dem Ergebnis, dass der Tod Bauers ungewollt und medizinisch bedingt gewesen sei. Demgegenüber ist der brandenburgische Generalstaatsanwalt Rautenberg bei seiner Erörterung der Todesumstände (Lit. 2015, S. 179–185 bzw. S. 15–21) nun zu dem Ergebnis gekommen, dass weder ein Suizid noch ein verdeckter Mord mit letzter Sicherheit ausgeschlossen werden kann, weil sich die Frankfurter Ermittlungsbehörden gar nicht um eine umfassende Aufklärung der Todesumstände bemüht hätten und dies im Nachhinein nicht mehr möglich sei.
  12. Claudia Moisel: Rezension Fritz Bauer 1903–1968. Eine Biographie. auf hsozkult.de, abgerufen am 28. April 2017.
  13. Fritz Bauer 1903–1968. Eine Biographie. Rezensionsüberblick auf perlentaucher.de, abgerufen am 28. April 2017.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]