Φρα Αντζέλικο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Φρα Αντζέλικο
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Fra Angelico (Ιταλικά)
ΓέννησηΔεκαετία του 1390 (περίπου)[1]
Βίκιο[2][3]
Θάνατος18  Φεβρουαρίου 1455[4][5][6]
Ρώμη[7][8][9]
Τόπος ταφήςΣάντα Μαρία σόπρα Μινέρβα
ΕθνικότηταΙταλοί[10]
Ιδιότηταζωγράφος[11][12], εικονογράφος χειρογράφων[13][12] και σχεδιαστής[12]
ΑδέλφιαBenedetto da Fiesole[14]
ΚίνημαΙταλική Αναγέννηση και Πρώιμη Αναγέννηση[7]
Είδος τέχνηςθρησκευτική τέχνη[12]
Καλλιτεχνικά ρεύματαΙταλική Αναγέννηση και Πρώιμη Αναγέννηση[7]
Σημαντικά έργαCortona Triptych, Καπέλα Νικολίνα, Fiesole Altarpiece, San Marco Altarpiece και Annunciation
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Φρα Αντζέλικο (Beato Angelico, 1395[15] - 18 Φεβρουαρίου 1455), κατά κόσμον Γκουίντο ντι Πιέτρο, ήταν Ιταλός δομινικανός μοναχός και ζωγράφος της Σχολής της Φλωρεντίας κατά την πρώιμη Αναγέννηση[16]. Ήταν περισσότερο γνωστός στους συγχρόνους του ως «Αδελφός Τζοβάννι ντα Φιέζολε» (ιταλ. Fra Giovanni da Fiesole), ενώ ο Τζόρτζιο Βαζάρι τον αναφέρει ως «Φρα Τζοβάννι Αντζέλικο» (Fra Giovanni Angelico). Στην Ιταλία είναι γνωστός ως «il Beato Angelico» (beato = ευλογημένος).

Σύντομο βιογραφικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φρα[17] Αντζέλικο γεννήθηκε στην κοινότητα Βίκιο (Vicchio) κοντά στη Φλωρεντία[18]. Για τους γονείς του δεν είναι τίποτε γνωστό. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Γκουίντο (Guido) ή Γκουιντολίνο (Guidolino). Πρώτη φορά αναφέρεται ως ζωγράφος το 1417 (υπό το όνομα Γκουίντο ντι Πιέτρο) ενώ αυτός και ο αδελφός του κατατάχθηκαν, το 1407,[15] στη μονή του τάγματος των Δομινικανών στο Φιέζολε κοντά στη Φλωρεντία, όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, εκλεγόμενος, το 1450, ηγούμενος της μονής.[16] Για την εκπαίδευσή του ως ζωγράφου δεν γνωρίζουμε τίποτε.[19] Πιθανότατα ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως εικονογράφος χειρογράφων. [20]Πιθανολογείται, επίσης, ότι ο αδελφός Μπενεντέττο (Fra Benedetto), ο οποίος θεωρείτο ταλαντούχος εικονογράφος και μικρογράφος χειρογράφων της μονής, είναι αυτός που βοήθησε τον Αντζέλικο στη δημιουργία των νωπωγραφιών στη γυναικεία μονή του Σαν Μάρκο της Φλωρεντίας. Ο Μπενεντέττο ήταν ηγούμενος στη μονή του Αντζέλικο και απεβίωσε το 1448. Ο Αντζέλικο παρέμεινε επί ένα διάστημα στο Φολίνιο, απ' όπου είχε εύκολη πρόσβαση στην Ασσίζη και επηρεάστηκε πολύ από τις νωπογραφίες του Τζιότο και, εγκαταλείποντας πλέον τις εικονογραφήσεις θρησκευτικών χειρογράφων βιβλίων πέρασε στη ζωγραφική, ζωγραφίζοντας αποκλειστικά έργα με θρησκευτικό περιεχόμενο, στους οποίους απεικόνιζε τις μορφές με ένα περίεργο θρησκευτικό μυστικισμό.[15] Η πεποίθησή του ήταν ότι η τέχνη ήταν μια έκφανση θρησκευτικής προσήλωσης.[21]

Γύρω στο 1430 ο Αντζέλικο δέχεται νέα επίδραση στη ζωγραφική του από τα έργα γλυπτικής του Γκιμπέρτι. Αποτέλεσμα αυτών των επιδράσεων ήταν η εμφάνιση νέας μορφής ρεαλισμού και όγκου στις μορφές που απεικόνιζε, καθώς και γραμμικής προοπτικής.[16]

Στη μονή του Σαν Μάρκο ο Αντζέλικο και οι βοηθοί του δημιούργησαν, κατά την περίοδο 1438 -1445, περίπου πενήντα νωπογραφίες, μερικές από αυτές σε κελιά μοναχών και προορίζονταν ως βοηθήματα στη θρησκευτική τους προσήλωση, έχοντας άψογη χρωματική ισορροπία, σωστή οικονομία στο σχεδιασμό και τη σύνθεση και απελευθέρωση από τον τόπο και το χρόνο.[20]

Κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του ο Αντζέλικο εργάστηκε στην Περούτζια και στο Ορβιέτο, αλλά και στη Ρώμη όπου δημιούργησε τις νωπογραφίες στο ιδιωτικό παρεκκλήσιο του Πάπα Νικολάου Ε΄ με σκηνές από τη ζωή των Αγίων Στεφάνου και Λαυρεντίου (1447-1450).

Ο Αντζέλικο αναμιγνύει στα έργα του το προγενέστερο γοτθικό στυλ με το επερχόμενο αναγεννησιακό. Όταν απεβίωσε ο Μαζάτσο (Masaccio) το 1428, ο Αντζέλικο υπήρξε ένας από τους λίγους καλλιτέχνες, που αντιλήφθηκαν το ανανεωτικό του νατουραλιστικό στυλ, αλλά και την προοπτική που χρησιμοποιούσε και το έργο του Αντζέλικο επηρεάστηκε σαφώς από αυτόν. Η «Αποκαθήλωση» (1434) ήταν από τις πρώτες προσπάθειες των Ιταλών καλλιτεχνών να ενσωματώσουν αρμονικά μία ομάδα μορφών σε ένα περιβάλλον φυσικού τοπίου.[19]

Ο Αντζέλικο απεβίωσε στη Ρώμη το 1455, πιθανότατα ενώ ακόμη εργαζόταν στο παρεκκλήσιο που του ανέθεσε ο Νικόλαος Ε΄. Τάφηκε στον ιερό ναό Santa Maria sopra Minerva της πόλης. Το 1984 οσιοποιήθηκε από το Βατικανό και τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄.

Επιλογή έργων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]



Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Giorgio Vasari, Le vite de' più eccellenti pittori, scultori, e architettori, 1550 (Τζόρτζιο Βαζάρι, Οι βίοι των εξοχοτέρων ζωγράφων, γλυπτών και αρχιτεκτόνων -αποσπασματική ελληνική μετάφραση από τον Στέλιο Λυδάκη, «Κανάκης», 1995)


Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. catalogo.uffizi.it/it/29/ricerca/detailiccdaut/1020912/.
  2. (Αγγλικά) National Gallery of Art - Collection.
  3. (Ολλανδικά) RKDartists. 1856.
  4. (Αγγλικά) Find A Grave. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2019.
  5. (Ολλανδικά) RKDartists. 1856. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 119381778.
  7. 7,0 7,1 7,2 www.metmuseum.org/toah/hd/fang/hd_fang.htm.
  8. 118503081.
  9. www.nga.gov/collection/artist-info.99.html.
  10. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Fra-Angelico.
  11. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/30820. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 vocab.getty.edu/page/ulan/500029319.
  13. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 1  Δεκεμβρίου 2017. 500029319. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  14. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 1  Δεκεμβρίου 2017. 500029319. Ανακτήθηκε στις 21  Μαΐου 2021.
  15. 15,0 15,1 15,2 Στην "Catholic Encyclopedia" αναφέρεται ως έτος γέννησης το 1387
  16. 16,0 16,1 16,2 London National Gallery
  17. Fra είναι συντομογραφία του λατινικού όρου frater = αδελφός (μοναχός)
  18. Vicchio History
  19. 19,0 19,1 J. P. Getty Museum
  20. 20,0 20,1 Web Museum, Paris
  21. Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]