Το χρυσό σημειωματάριο
| Συγγραφέας | Ντόρις Λέσινγκ |
|---|---|
| Τίτλος | The Golden Notebook |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1962 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| Βραβεία | Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του 20ου αιώνα: 100 αγγλόφωνα βιβλία μυθοπλασίας[1] |
| LC Class | OL16050724W[2] |
| LΤ ID | 86217 |
| Πρώτη έκδοση | Michael Joseph |
| δεδομένα () | |
Το χρυσό σημειωματάριο (αγγλικός τίτλος: The Golden Notebook) είναι μυθιστόρημα της Βρετανίδας συγγραφέα Ντόρις Λέσινγκ που εκδόθηκε το 1962. Το επίκεντρο του έργου είναι η Άννα Γουλφ, μια πολιτικά δραστήρια, διανοούμενη και χειραφετημένη γυναίκα σε αναζήτηση της προσωπικής και πολιτικής της ταυτότητας μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει. Διαδραματίζεται αρχικά στη Ροδεσία με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια στην Αγγλία, στο περιβάλλον του Κομμουνιστικού Κόμματος και ανάμεσα σε διανοούμενους του Λονδίνου. Το βιβλίο έχει τόσο μυθοπλαστικά όσο και αυτοβιογραφικά στοιχεία, τα οποία παρουσιάζονται υποκειμενικά σε μη γραμμική αφήγηση, σε πειραματική μορφή.[3]
Το μυθιστόρημα περιέχει αντιπολεμικά και αντισταλινικά μηνύματα, μια εκτεταμένη ανάλυση του κομμουνισμού και του Κομμουνιστικού Κόμματος της Αγγλίας από τη δεκαετία του 1930 έως τη δεκαετία του 1950 και μια εξέταση της εκκολαπτόμενης σεξουαλικής επανάστασης και των κινημάτων απελευθέρωσης των γυναικών.
Το 2005, το περιοδικό Time το συμπεριέλαβε στη λίστα με τα 100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα από το 1923.[4]
Παρουσίαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το μυθιστόρημα αναφέρεται στην ιστορία της συγγραφέα Άννα Γουλφ, τα τέσσερα σημειωματάρια στα οποία καταγράφει τα γεγονότα της ζωής της και την προσπάθειά της να τα συνδέσει σε ένα πέμπτο σημειωματάριο σε χρυσό χρώμα.
Το βιβλίο εναλλάσσει τμήματα μιας φαινομενικά ρεαλιστικής αφήγησης της ζωής της Άννας και της φίλης της Μόλι Τζέικομπς καθώς και των παιδιών, των πρώην συζύγων και των εραστών τους - ένα μυθιστόρημα-μέσα-το-μυθιστόρημα με τίτλο Ελεύθερες Γυναίκες - με αποσπάσματα από τα τέσσερα χρωματιστά σημειωματάρια της Άννας: το μαύρο με αναμνήσεις από τα νεανικά της χρόνια στη Νότια Ροδεσία, πριν και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου πολέμου, που ενέπνευσαν το επιτυχημένο πρώτο μυθιστόρημά της, το κόκκινο με τις εμπειρίες της ως μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, το κίτρινο, ένα μυθιστόρημα που προσπαθεί να γράψει με βάση το οδυνηρό τέλος μιας ερωτικής σχέσης της ίδιας της Άννας - αν και βρίσκεται βυθισμένη σε ένα είδος συγγραφικής αδράνειας που θα ξεπεράσει μόνο στο τέλος του μυθιστορήματος - και το μπλε, το προσωπικό της ημερολόγιο όπου καταγράφει τις αναμνήσεις, τα όνειρα και τη συναισθηματική της ζωή.[5]
Κάθε σημειωματάριο εμφανίζεται τέσσερις φορές, διάσπαρτα με επεισόδια από τις Ελεύθερες Γυναίκες, δημιουργώντας έτσι μη χρονολογικές και επικαλυπτόμενες ενότητες που αλληλοσυνδέονται. Αυτό το μεταμοντέρνο ύφος είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του βιβλίου, αλλά η συγγραφέας ανέφερε ότι θα προτιμούσε ο αναγνώστης να επικεντρωθεί περισσότερο στα θέματα που καλύπτονται παρά στον τρόπο με τον οποίο εκτίθενται.
Κύρια θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι γυναίκες του μυθιστορήματος αντιπροσωπεύουν τις ελεύθερες γυναίκες της νέας ιστορικής τάσης: απαλλαγμένες από την αντρική εξουσία και έτοιμες να απολαύσουν τη σεξουαλικότητά τους όπως οι άνδρες. Η γλώσσα και οι ιδέες που εκτίθενται στο μυθιστόρημα χαρακτηρίστηκαν από τη Μάργκαρετ Άτγουντ ως «τολμηρές» και επαναστατικές, καθώς προαναγγέλλουν αυτό που θα είναι το νέο Φεμινιστικό Κίνημα σε λίγα χρόνια. Ωστόσο, οι περιγραφές της γυναικείας συμπεριφοράς μέσα στο μυθιστόρημα φαίνονται αντιφατικές και εμμονικές, αφού η διακηρυγμένη ελευθερία των πρωταγωνιστριών εξαφανίζεται από τις κοινωνικές προσδοκίες. Ακριβώς αυτό οδηγεί την ηρωίδα σε ψυχική κατάρρευση που επιδεινώνεται όσο προχωρά η αφήγηση. [6]
Παρά τη σημασία που προσλαμβάνει το γυναικείο θέμα, το μυθιστόρημα αναφέρεται επίσης στην πολιτική. Πολλά γεγονότα εκτυλίσσονται στον απόηχο της ομιλίας του Χρουστσόφ «Περί της προσωπολατρίας και των συνεπειών της» στο 20ό συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης το 1956 και ο ψυχολογικός κατακερματισμός των χαρακτήρων, όπως και ο διαχωρισμός των σημειωματάριων, απηχεί την αίσθηση της σύγχυσης απέναντι στα νέα ιστορικά γεγονότα και την κατάρρευση των ιδεολογιών. Ο μετα-αποικιακός κόσμος περιγράφεται σαν ένα θέατρο όπου οι ηθοποιοί παίζουν διαφορετικούς ρόλους: από κομμουνιστές φιλοσόφους που προσκολλώνται σε μια ιδεολογία που δεν υπάρχει πια, έως νέους δημοκράτες που ξεπουλούν τις αξίες της αριστεράς και ασπάζονται τον καπιταλισμό.
Η Λέσινγκ, στον πρόλογό της, αναφέρει ότι το πιο σημαντικό θέμα στο μυθιστόρημα είναι η ψυχική κατάρρευση της Άννας, που φαίνεται να οφείλεται στον κατακερματισμό της ζωής της και αντικατοπτρίζεται στη διαίρεση των τεσσάρων σημειωματάριων, παραπέμποντας στον κατακερματισμό της κοινωνίας. Η προσπάθεια της Άννας να τα συνδυάσει όλα στο χρυσό σημειωματάριο στο τέλος του μυθιστορήματος είναι το τελευταίο στάδιο της αφόρητης ψυχικής κατάρρευσης και η (τελικά επιτυχημένη) προσπάθειά της να την ξεπεράσει.
Υποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έργο έχει συχνά αναφερθεί ως κλασικό του φεμινισμού και γνώρισε απροσδόκητη επιτυχία, ειδικά στο κοινό των νεαρών αναγνωστών και στα κινήματα αμφισβήτησης και διαμαρτυρίας που οδήγησαν στην κοινωνική επανάσταση της δεκαετίας του 1960. Η Άννα Γουλφ, μια πρώην κομμουνίστρια συγγραφέας, το όνομα της οποίας απηχεί συμβολικά την Βιρτζίνια Γουλφ, έγινε ο καθρέφτης της νέας γυναικείας κοινωνικής ατομικότητας στον αγώνα προς την απελευθέρωση από τους περιορισμούς που επέβαλε η συμβατική ηθική.[7]
Το 2003, ο κριτικός λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ αποκάλεσε το Χρυσό σημειωματάριο «το αναμφισβήτητο κορυφαίο έργο της Λέσινγκ και με τεράστια επιρροή σε πλήθος φεμινιστικών μυθιστορημάτων, που ωστόσο δύσκολα μπορεί να ταξινομηθεί ως φεμινιστικό», το συγκρίνει καλύτερα με τα έργα της Άιρις Μέρντοκ. Η Λέσινγκ, άλλωστε, σε συνέντευξή της το 1982 αποστασιοποιήθηκε από αυτή την ταξινόμηση και θεωρούσε το μυθιστόρημά της έργο που επιδιώκει να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει τις αναταραχές του 20ού αιώνα.
Το 1976 το έργο έλαβε το γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο Prix Médicis στη γαλλική μετάφραση. Το 2005, το περιοδικό Time το συμπεριέλαβε στη λίστα με τα 100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα που εκδόθηκαν από το 1923.[4] Το 2015, η εφημερίδα Guardian δημοσίευσε μια λίστα με τα 100 καλύτερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα, στην οποία το συμπεριλαμβάνει. Το Χρυσό Σημειωματάριο βρίσκεται επίσης στην αντίστοιχη λίστα του BBC. Όταν η Ντόρις Λέσινγκ τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2007 για την προσφορά της στην αγγλική λογοτεχνία, το βιβλίο ήταν το μόνο από τα περισσότερα από 50 έργα της που αναφέρθηκε ονομαστικά στην επίσημη δήλωση:
«Το πιο πειραματικό μυθιστόρημα της Λέσινγκ, Το χρυσό σημειωματάριο, από το 1962, είναι μια μελέτη της ψυχής και της κατάστασης της ζωής μιας γυναίκας, της σεξουαλικότητας, των πολιτικών ιδεών και της καθημερινής ζωής».
Μεταφράσεις στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το χρυσό σημειωματάριο
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 20th Century's Greatest Hits: 100 English-Language Books of Fiction - Wikipedia
- ↑ archive
.org /details /goldennotebook00less. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2019. - ↑ . «gradesaver.com/the-golden-notebook/study-guide/summary».
- ↑ 4,0 4,1 . «entertainment.time.com/2005/10/16/all-time-100-novels/slide/all/».
- ↑ . «study.com/academy/lesson/the-golden-notebook-summary-quotes-characters».
- ↑ . «litcharts.com/lit/the-golden-notebook/summary».
- ↑ . «supersummary.com/the-golden-notebook/summary/».
- ↑ . «politeianet.gr/books/lessing-doris-nobel-2007-kastaniotis-to-chruso-simeiomatario».
- ↑ . «politeianet.gr/books/lessing-doris-nobel-2007-dioptra-to-chruso-simeiomatario».
|