Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ

Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ

Εξώφυλλο έκδοσης του 1825
Συγγραφέας	Λόρδος Βύρων
Τίτλος	Childe Harold's Pilgrimage
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημιουργίας	1809
Ημερομηνία δημοσίευσης	1812
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ (αγγλικός τίτλος: Childe Harold's Pilgrimage) είναι μεγάλο αφηγηματικό ποίημα, ένα από τα πιο γνωστά και πιο επιτυχημένα έργα του Άγγλου ποιητή Λόρδου Μπάιρον. Το πρώτο άσμα του ποιήματος δημοσιεύτηκε το 1812 και το τέταρτο το 1818.

Αφιερωμένο στην «Ιάνθη», το έργο είναι μια μακροσκελής αφήγηση σε τέσσερα άσματα σε στίχους, που περιγράφει τα ταξίδια και τις σκέψεις ενός κουρασμένου από τον κόσμο νεαρού άνδρα, ο οποίος είναι απογοητευμένος από τη ζωή της πολυτέλειας και των διασκεδάσεων και αναζητά την απόσπαση της προσοχής του σε ξένες χώρες. Σε μια ευρύτερη έννοια, εκφράζει την μελαγχολία και την απογοήτευση που ένιωθε μια γενιά κουρασμένη από τους Επαναστατικούς και Ναπολεόντειους Πολέμους.

Το ποίημα συνέβαλε στη λατρεία του περιπλανώμενου Βυρωνικού ήρωα που πέφτει σε μελαγχολικές ονειροπολήσεις καθώς στοχάζεται σκηνές φυσικής ομορφιάς. Το έργο είχε μεγάλη επιρροή, όχι μόνο στη λογοτεχνία, αλλά και στη μουσική και τη ζωγραφική, και ήταν ισχυρή συμβολή στο κίνημα του ρομαντισμού.

Το ποίημα αντικατοπτρίζει επίσης τις πολιτικές απόψεις του Μπάιρον, ιδιαίτερα την υποστήριξή του για την ελληνική ανεξαρτησία από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Ο τίτλος αναφέρεται στον μεσαιωνικό όρο «παιδί», τίτλος για έναν νεαρό υποψήφιο για ιππότη ή για έναν νεαρό αριστοκρατικής οικογένειας.

Συγγραφή

Το ποίημα περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία, καθώς ο Μπάιρον δημιούργησε μέρος της ιστορίας από την εμπειρία που απέκτησε κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής περιοδείας του οπότε ταξίδεψε στην Πορτογαλία, τη Μεσόγειο και την Ελλάδα μεταξύ 1809 και 1811. Στα τελευταία άσματα ο φανταστικός προσκυνητής εμφανίζεται ως ο ίδιος ο συγγραφέας, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολη τη διάκριση μεταξύ του ήρωα και του συγγραφέα. Ο Τσάιλντ Χάρολντ έγινε όχημα για τις πεποιθήσεις και τις ιδέες του ίδιου του Μπάιρον: στον πρόλογο του τρίτου άσματος, ο συγγραφέας γράφει ότι ο ήρωάς του είναι απλώς μια έκφραση του εαυτού του.

Η «Ιάνθη», στην οποία είναι αφιερωμένο, είναι η Σαρλότ Χάρλεϊ, η 13χρονη κόρη της λαίδης Όξφορντ. Παρά την αρχική απροθυμία του Βύρωνα να δημοσιεύσει τα δύο πρώτα άσματα επειδή φοβόταν ότι θα αποκάλυπτε πάρα πολλά για τον εαυτό του, τελικά ενέδωσε στις πιέσεις των φίλων του και το έργο εκδόθηκε από τον εκδότη Τζον Μάρεϊ το 1812, φέρνοντας στον συγγραφέα την άμεση και απροσδόκητη προσοχή του κοινού. Η ​​πρώτη έκδοση των 500 αντιτύπων εξαντλήθηκε σε τρεις ημέρες και ακολούθησαν 6 ακόμη εκδόσεις μέσα σ' έναν μήνα. Ο Μπάιρον έγραψε αργότερα σχετικά: «Ξύπνησα ένα πρωί και ανακάλυψα ότι ήμουν διάσημος».

Περιεχόμενο

Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ, Ουίλιαμ Τέρνερ, 1823.

Ο νεαρός Χάρολντ, κουρασμένος από τις απολαύσεις του κόσμου και τις απερισκεψίες της ζωής του, προσπαθώντας να ξεφύγει από το ηδονιστικό παρελθόν του περιπλανιέται στην Ευρώπη, κάνοντας τα συναισθήματα και τις ιδέες του θέμα του ποιήματος. Σε κάθε τμήμα του ταξιδιού, ο ποιητής αναφέρει σχετικά ιστορικά γεγονότα και ανθρώπους.

Στο πρώτο άσμα βρίσκεται στην Ισπανία και την Πορτογαλία, όπου αφηγείται την αγριότητα της εισβολής των Γάλλων. Στο δεύτερο άσμα βρίσκεται στην Ελλάδα, ενθουσιασμένος από την ομορφιά του παρελθόντος μιας χώρας που είναι πλέον σκλαβωμένη στους Τούρκους. Το τρίτο άσμα τον βρίσκει στο πεδίο της μάχης του Βατερλώ και στη συνέχεια ταξιδεύοντας στον Ρήνο περνά στην Ελβετία, μαγεμένος από την ομορφιά του τοπίου και τους ιστορικούς συνειρμούς του. Στο τέταρτο άσμα, ο Χάρολντ ξεκινάει από τη Βενετία σε ένα ταξίδι στην Ιταλία, θρηνώντας για το εξαφανισμένο ηρωικό και καλλιτεχνικό παρελθόν και την κατάσταση των διαφόρων περιοχών της. Δυστυχώς, ούτε τα ηρωικά κατορθώματα των εθνών, ούτε η ενατένιση της φύσης δεν θεράπευσαν τον ήρωα από την «ασθένεια του αιώνα». Στο τέλος του ποιήματος, ο ήρωας αισθάνεται ακόμη δυστυχισμένος, κενός, χωρίς σκοπό, ανίκανος να υποδείξει το νόημα της ζωής του.

Φιλελληνισμός

Το δεύτερο άσμα αναφέρεται στην επίσκεψη του ήρωα στην Ελλάδα, όπου βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει για τους αρχαίους Έλληνες και τη συμβολή τους στον πολιτισμό. Η σύγκριση ανάμεσα στην ένδοξη αρχαιότητα και στον υπόδουλο ελληνισμό προκαλεί στον ποιητή συναισθήματα νοσταλγίας, λύπης και οργής. Αντικρίζοντας την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα, ο ήρωας κάνει πικρές σκέψεις για τη φθορά του χρόνου και στιγματίζει την αρπαγή των μνημείων από το λόρδο Έλγιν (ανάμεσα στο 1801 και 1810).Το ποίημα επηρέασε τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς και συνέβαλε στην ενίσχυση του φιλελληνισμού, που τόσο βοήθησε την ελληνική επανάσταση. O Μπάιρον διέθεσε την περιουσία του στον αγώνα για την εθνική μας απελευθέρωση και πέθανε στο Μεσολόγγι το 1824.

Επίδραση

Το έργο εισήγαγε το λογοτεχνικό αρχέτυπο του Βυρωνικού ήρωα - που θυμίζει τον ίδιο τον Λόρδο Μπάιρον και αργότερα επαναλαμβάνεται σε πολλά έργα του. Είναι η μορφή του μελαγχολικού ρομαντικού αντιήρωα, ένας άνθρωπος χαρισματικός και συγχρόνως αλαζονικός, κυκλοθυμικός, κυνικός, με περιφρόνηση για τα πάντα, που βάζει την προσωπικότητά του πάνω από τον ίδιο τον κόσμο.

Επιρροή και διασκευές

• Η επιρροή του ποιήματος γίνεται αισθητή σε πολλά λογοτεχνικά έργα της ρομαντικής περιόδου, μεταξύ άλλων στο Τελευταίο άσμα του προσκυνήματος του Χάρολντ (1825) του Αλφόνς ντε Λαμαρτίν, στον Ευγένιο Ονέγκιν που δημοσιεύτηκε μεταξύ 1825 και 1832 και άλλα έργα του Αλεξάντερ Πούσκιν, στο Ένας ήρωας του καιρού μας του Μιχαήλ Λέρμοντοφ (1840) και άλλα έργα του ρομαντισμού.
• Το Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ ενέπνευσε τον Έκτορα Μπερλιόζ να γράψει τη συμφωνία Ο Χάρολντ στην Ιταλία (1834).

Μετάφραση στα ελληνικά

• Τσάιλντ Χάρολντ, μετάφραση: Μαρία Κεσίση, εκδόσεις Σπανός Βιβλιοφιλία, 1977.