Τμήμα Αχαΐας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Τμήμα ή Επιτροπεία Αχαΐας ήταν διοικητική διαίρεση της Ελληνικής Πολιτείας από το 1828 έως το 1833 με έδρα την Παλαιά Πάτρα. Δημιουργήθηκε από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια με το Ι' ψήφισμα της 13ης Απριλίου 1828[1] και ο πρώτος διοικητής, Έκτακτος επίτροπος, Γεώργιος Μαυρομμάτης διορίσθηκε στις 19 Απριλίου[2].

Το τμήμα δημιουργήθηκε ενώ το Κάστρο της Πάτρας και το Κάστρο του Ρίου ήταν ακόμα κατεχόμενα, από Τούρκους το πρώτο και Αρβανίτες το δεύτερο. Η απελευθέρωση τους έγινε λίγους μήνες αργότερα από το Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του Νικολάου Μαιζών[3]. Η έδρα του τμήματος, η Πάτρα, ήταν σχεδόν κατεστραμμένη[4], με 4.000 κατοίκους που είχαν απομείνει από τους 16.000 που είχε κατά την επανάσταση[5], δεν υπήρχε καμία δημόσια υπηρεσία κι έπρεπε να συσταθούν όλες από την αρχή ενώ επιδημία πανούκλας που ξεκίνησε στα Καλάβρυτα σκότωσε πολλούς κατοίκους ανάμεσα τους και τον γιο του επίτροπου[6].

Το πρώτο διοικητήριο, ξύλινο κυρίως, χτίστηκε το 1828 στην κεντρική οδό, τότε, της πόλης που ένωνε το λιμάνι με το κάστρο, η σημερινή οδός Αγίου Νικολάου[7]. Το 1830 ο επίτροπος Μελάς νοικιάζει κτίριο για νέο διοικητήριο, δικαστήριο και δημαρχείο[8]. Στον τομέα της δικαιοσύνης διορίσθηκε αστυνόμος, συστάθηκε δικαστήριο στην Πάτρα με δικαιοδοσία στα τμήματα Αχαΐας και Ήλιδος, δικαστήριο στο Αίγιο, ενώ συστάθηκε και ειρηνοδικείο στα Καλάβρυτα[9]. Από τις πρώτες υπηρεσίες που συστάθηκαν ήταν και το λιμεναρχείο Πάτρας ενώ το εμπόριο εξυπηρετούνταν στα υποτυπώδη λιμάνια της Πάτρας, Αιγίου, Ρίου, Λαμπίρη, Ψαθόπυργου και Καραβοστασίου[10]. Η διοικητική διαίρεση καταργήθηκε το 1833 και αντικαταστάθηκε με τον Νομό Αχαΐας και Ήλιδος[11].

Έκτακτοι επίτροποι Αχαΐας
1828-1833
Όνομα Διάρκεια
Γεώργιος Μαυρομμάτης[12][13] 1828
Αλέξανδρος Αξιώτης[14] 1828-1830
Ιωάννης Μελάς[15] 1830-1832
Ιωάννης Τομπακάκης[16] 1832
Σπύρος Σπηλιωτόπουλος[16] 1832
Επαρχίες Τμήματος Αχαΐας[17]
Επαρχία Πρωτεύουσα Πληθυσμός Τοπικός Διοικητής
Επαρχία Παλαιών Πατρών Παλαιά Πάτρα 13.572[17] 1ος: Αλέξανδρος Αξιώτης[13][14]
2ος: Ιωάννης Μελάς[18]
Επαρχία Βοστίτσας Βοστίτσα 3.080[17] 1ος: Καψάλης[19]
2ος: Αλέξανδρος Αξιώτης[14]
3ος: Ιωάννης Μελάς[18]
Επαρχία Καλαβρύτων Καλάβρυτα 35.509[17]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Διοικητικοί και Αυτοδιοικητικοί Θεσμοί στην Κέρκυρα. Πρόσωπα και Γεγονότα (1817‐1951).[νεκρός σύνδεσμος] Νίκος Γ. Ασπιώτης, Κέρκυρα 2009, σελ. 8
  2. Λάζαρης, σελ. 112
  3. Λάζαρης, σελ. 22 και 24
  4. Λάζαρης, σελ. 37
  5. Λάζαρης, σελ. 79
  6. Λάζαρης, σελ. 41
  7. Λάζαρης, σελ. 78
  8. Λάζαρης, σελ. 118
  9. Λάζαρης, σελ. 95
  10. Λάζαρης, σελ. 105
  11. Κώστας Τριανταφύλλου, Ιστορικόν λεξικόν των Πατρών, Εκ του τυπογραφείου Πέτρου Κούλη, Πάτρα 1995, Τόμος Β΄, λήμμα: Νομάρχαι
  12. Λάζαρης, σελ. 111
  13. 13,0 13,1 Μούλιας, σελ. 26
  14. 14,0 14,1 14,2 Λάζαρης, σελ. 114
  15. Λάζαρης, σελ. 117
  16. 16,0 16,1 Λάζαρης, σελ. 292
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 Πολιτειογραφικαί πληροφορίαι περί Ελλάδος
  18. 18,0 18,1 Λάζαρης, σελ. 119
  19. Λάζαρης, σελ. 92

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]