Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τζωρτζ Γκρόουτ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Τζορτζ Γκρόουτ)
Τζωρτζ Γκρόουτ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
George Grote (Αγγλικά)
Γέννηση17  Νοεμβρίου 1794[1][2][3]
Μπρόμλεϊ
Θάνατος18  Ιουνίου 1871[1][2][3]
Λονδίνο[4][5]
Τόπος ταφήςΑββαείο του Ουέστμινστερ
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[6]
ΣπουδέςΣχολείο Τσάρτερχαουζ
Sevenoaks School
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός
πολιτικός[7]
κλασικιστής
συγγραφέας[8]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Λονδίνου (1862–1871)[9]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΦιλελεύθερο Κόμμα
Οικογένεια
ΣύζυγοςHarriet Grote[10]
ΓονείςGeorge Grote[10] και Selina Mary Peckwell[10]
ΑδέλφιαAndrew Grote[10]
John Grote[10]
Arthur Grote[11]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος της 13ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1837–1841, City of London)[12]
μέλος της 12ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1835–1837, City of London)[12]
μέλος της 11ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1832–1834, City of London)[12]
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Τζωρτζ Γκρόουτ [13](αγγλ. George Grote, 17 Νοεμβρίου 179418 Ιουνίου 1871) ήταν Άγγλος ιστορικός και προοδευτικός βουλευτής, κυρίως γνωστός για το μνημειώδες πολύτομο έργο του «Ιστορία της Ελλάδος» (A History of Greece), που εκδόθηκε από το 1846 έως το 1856.

Οικογένεια και σπουδές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκρόουτ γεννήθηκε στο Κλέυ Χιλ, το σημερινό προάστιο Σόρτλαντς του νοτιοανατολικού Λονδίνου.[14] Ο εκ πατρός παππούς του Ανδρέας ήταν Γερμανός έμπορος από τη Βρέμη και εκ των ιδρυτών (1766) του τραπεζικού οίκου «Grote, Prescott & Company» στο Λονδίνο. Ο πατέρας του, επίσης ονόματι Τζωρτζ, είχε νυμφευθεί το 1793 τη Σελίνα, κόρη του κληρικού της Εκκλησίας της Αγγλίας Χένρυ Πέκγουελ και της γαλλικής καταγωγής Μπέλα Μπλοσέ.

Ο μελλοντικός ιστορικός ήταν ο πρωτότοκος από δέκα γιους και μία κόρη. Ο ένας από τους αδελφούς του ήταν ο μετέπειτα αποικιακός αξιωματούχος Άρθουρ Γκρόουτ (Arthur Grote, 1814-1886) και ένας άλλος ο Τζων Γκρόουτ, κληρικός και φιλόσοφος (1813-1866).[15]

Ο Γκρόουτ έμαθε τα πρώτα γράμματα από τη μητέρα του και κατόπιν στάλθηκε στο γυμνάσιο του Σέβενοουκς (1800-1804) και μετά στο φημισμένο Σχολείο Τσάρτερχάουζ (1804-1810), ένα από τα «Μεγάλα εννέα» ιδιωτικά σχολεία της Αγγλίας (θεωρείται και σήμερα ένα από τα κορυφαία ιδιωτικά σχολεία όλου του κόσμου), όπου μεταξύ των συμμαθητών του ήταν και ο μετέπειτα στρατηγός Χένρυ Χέβλοκ. Παρά τους καλούς βαθμούς του, ο πατέρας του αρνήθηκε να τον στείλει σε πανεπιστήμιο και τον έβαλε να δουλεύει στην τράπεζά του. Ωστόσο ο νεαρός Τζωρτζ ξόδευε όλο τον ελεύθερο χρόνο του μελετώντας τους κλασικούς συγγραφείς, ιστορία, μεταφυσική και πολιτική οικονομία, καθώς και στην εκμάθηση ξένων γλωσσών. Πέρα από τον πουριτανισμό της μητέρας του και την περιφρόνηση του πατέρα του για τις ανώτερες σπουδές, ανεζήτησε άλλες συναναστροφές. Μέσω ενός φίλου του, του Τζωρτζ Νόρμαν, γνώρισε τη μελλοντική του σύζυγο, τη Χάριετ Λιούιν (Harriet Lewin, 1792-1878), συγγραφέα (ήταν η βιογράφος του ζωγράφου Άρι Σέφερ). Μετά από διάφορες δυσκολίες, ο γάμος έλαβε χώρα στις 5 Μαρτίου 1820 και το ζεύγος έζησε αρμονικά[16], αν και το μοναδικό τέκνο τους πέθανε μία εβδομάδα μετά τη γέννησή του.

Η σελίδα τίτλου του 2ου τόμου της α΄ εκδόσεως της Ιστορίας της Ελλάδος, 1846[17]

Το 1817 ο Γκρόουτ δέχθηκε την επίδραση του Ντέηβιντ Ρικάρντο και μέσω αυτού των Τζέιμς Μιλ και Τζέρεμι Μπένθαμ. Εγκαταστάθηκε με τη σύζυγό του σε μια οικία μεσοτοιχία με την τράπεζα του πατέρα του στην οδό Threadneedle του Λονδίνου. Το πρώτο έργο του που εκδόθηκε ήταν το πολιτικό κείμενο «Statement of the Question of Parliamentary Reform» (1821), μια απάντηση σε άρθρο του σερ Τζέιμς Μάκιντος στην Edinburgh Review.

Η σύζυγός του ισχυρίσθηκε ότι ήταν εκείνη που του πρότεινε το 1823 να συγγράψει την Ιστορία της Ελλάδος, αλλά το έργο προετοιμαζόταν ήδη το 1822. Τον Απρίλιο του 1826 ο Γκρόουτ δημοσίευσε στην Επιθεώρηση του Γουεστμίνστερ μια έντονη κριτική του επίσης πολύτομου έργου του Γουίλιαμ Μίτφορντ Ιστορία της Ελλάδος και αυτή η κριτική δείχνει ότι οι ιδέες του Γκρόουτ σχετικώς ήταν ήδη ταξινομημένες στο μυαλό του. Αλλά από το 1826 μέχρι το 1830 εργάσθηκε σκληρά μαζί με τους Τζον Στιούαρτ Μιλ και Χένρυ Μπρούαμ για την οργάνωση του Πανεπιστημιακού Κολεγίου του Λονδίνου. Ο Γκρόουτ ήταν μέλος του συμβουλίου που οργάνωσε τις σχολές και το πρόγραμμα μαθημάτων. Το 1830 παραιτήθηκε, αλλά το 1849 έγινε και πάλι μέλος του συμβουλίου, το 1860 διορίσθηκε ταμίας και τελικώς το 1868 Πρόεδρος του εκπαιδευτικού αυτού ιδρύματος. Στη διαθήκη του ο Γκρόουτ άφησε 6.000 λίρες ως καταπίστευμα για την «Έδρα Γκρόουτ Φιλοσοφίας του Νου και της Λογικής» στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου.[15]

Το 1830 πέρασε μερικούς μήνες στο Παρίσι μαζί με τα ηγετικά στελέχη του βρετανικού Φιλελεύθερου Κόμματος. Κλήθηκε ωστόσο εσπευσμένα με τον θάνατο του πατέρα του προκειμένου να αναλάβει τον οικογενειακό τραπεζικό οίκο, το οποίο καθήκον και δέχθηκε, ενώ ταυτοχρόνως ανελάμβανε ηγετικό ρόλο ανάμεσα στους ριζοσπάστες του Σίτυ του Λονδίνου.[18] Το 1831 ωστόσο αρνήθηκε να θέσει υποψηφιότητα ως βουλευτής για την περιφέρεια του Σίτυ. Αλλαξε γνώμη στις επόμενες εκλογές και εκλέχθηκε με τρεις άλλους φιλελευθέρους τον Δεκέμβριο του 1832. Ως μέλος της Βουλής των Κοινοτήτων, ο Γκρόουτ ξόδεψε πολύ χρόνο και ενεργητικότητα αγωνιζόμενος ανεπιτυχώς για την καθιέρωση της μυστικής ψηφοφορίας.[19] Μετά από τρεις κοινοβουλευτικές θητείες, παραιτήθηκε το 1841.

Φωτογραφία του Τζωρτζ Γκρόουτ (Maull & Fox)

Σε όλα αυτά τα χρόνια του ενεργού δημόσιου βίου, το ενδιαφέρον του Γκρόουτ για την αρχαία ελληνική ιστορία και φιλοσοφία είχε αυξηθεί. Μετά και από ένα ταξίδι του στην Ιταλία το 1842, παραιτήθηκε από την τράπεζα και αφοσιώθηκε πλέον στη συγγραφή. Το 1846 κυκλοφόρησαν οι πρώτοι δύο τόμοι της Ιστορίας της Ελλάδος.[17] Εκδόθηκαν και άλλοι δέκα τόμοι, από το 1847 έως την άνοιξη του 1856 περιγράφοντας την ιστορία έως το 301 π.Χ.[13]

Η δημιουργία του Ζόντερμπουντ στην Ελβετία τον Ιούλιο του 1847 τον προέτρεψε να επισκεφθεί αυτή τη χώρα και να μελετήσει ο ιδίος μια πολιτική κατάσταση κατά κάποιο τρόπο ανάλογη με εκείνη των αρχαιοελληνικών πόλεων-κρατών.

Το 1856 ο Γκρόουτ άρχισε να ασχολείται με τα έργα του για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Το τρίτομο Plato and the Other Companions of Sokrates εμφανίσθηκε το 1865 και τον κατέστησε γνωστό ως τον «μεγαλύτερο ειδικό στον Πλάτωνα του 19ου αιώνα» (σύμφωνα με μερικούς).[20] Το βιβλίο του για τον Αριστοτέλη δεν ολοκληρώθηκε: Ο Γκρόουτ είχε τελειώσει το Όργανον και επρόκειτο να ασχοληθεί με τα Μετά τα φυσικά και τα Φυσικά, όταν πέθανε στο σπίτι του στο Μέιφαιρ του Λονδίνου σε ηλικία 76 ετών και τάφηκε στο Αββαείο του Ουέστμινστερ.

Λέγεται ότι υπήρξε άνθρωπος ισχυρού χαρακτήρα, αλλά και με αυτοέλεγχο, πάντοτε ευγενικός και με σταθερή αφοσίωση σε αυτό που ο ίδιος θεωρούσε το πλέον συμφέρον για τη χώρα του. Κάποιοι άλλοι ιστορικοί, όπως ο Guy MacLean Rogers, πιστεύουν ότι μπορεί να κατηγορηθεί αιτιολογημένα για αντικληρικαλισμό. Ο βίος του έχει προσελκύσει ποικιλία βιογραφικών σχολιασμών εξαιτίας των ισχυρών του απόψεων.

  • 1821 – Statement of the Question of Parliamentary Reform
  • 1822 – Analysis of the Influence of Natural Religion on the Temporal Happiness, of Mankind (από τις σημειώσεις του Τζέρεμι Μπένθαμ)[21]
  • 1831 – Essentials of Parliamentary Reform[22]
  • 1831 – «Speech of George Grote, Esq. M.P., delivered April 25th, 1833, in the House of Commons, on moving for the introduction of the vote by ballot at elections»
  • 1846 έως 1856 – A History of Greece; from the Earliest Period to the Close of the Generation Contemporary with Alexander the Great (12 τόμοι)[23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33]
  • 1847 – Seven Letters on the Recent Politics of Switzerland[34]
  • 1859 – Life, Teachings, and Death of Socrates. From Grote's History of Greece
  • 1860 – Plato's Doctrine Respecting the Rotation of the Earth, and Aristotle's Comment upon that Doctrine
  • 1865 – Plato, and the Other Companions of Sokrates (3 τόμοι), 2η έκδοση 1867, 3η έκδοση σε 4 τόμους 1885.[35]
  • 1868 – Review of the Work of Mr. John Stuart Mill Entitled 'Examination of Sir William Hamilton's philosophy' [36]
  • 1872 – Poems, 1815-1823
  • 1872 – Aristotle (σε επιμ. Αλεξάντερ Μπέιν και Τζωρτζ Κρουμ Ρόμπερτσον).[37][38] Δεύτερη έκδοση, με κάποιο επιπλέον υλικό αλλά επίτομη, εκδόθηκε το 1880.
  • 1873 – The Minor Works of George Grote[39]
  • 1876 – Fragments on Ethical Subjects, a Selection from his Posthumous Papers[40]

Ονομάσθηκαν προς τιμή του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Το «Βραβείο Γκρόουτ Αρχαίας Ιστορίας» (George Grote Prize in Ancient History) «για εξέχουσα έρευνα σε θέματα της ελληνικής ιστορίας», απονεμόμενο ετησίως από το 1982, από το Ινστιτούτο Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου[41]
  • Η οδός Γκρόουτ (Grote Street), στενή αλλά σημαντική εμπορική οδός στο κέντρο της Αδελαΐδας, στην Αυστραλία[42]


  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12328662h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/George-Grote. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w65x2fcr. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  5. (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. george-grote. Ανακτήθηκε στις 1  Δεκεμβρίου 2020.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12328662h. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  7. (Αγγλικά) Hansard 1803–2005. mr-george-grote. Ανακτήθηκε στις 22  Απριλίου 2022.
  8. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  9. Ανακτήθηκε στις 19  Σεπτεμβρίου 2017.
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 «Kindred Britain»
  11. Ανακτήθηκε στις 5  Ιανουαρίου 2024.
  12. 12,0 12,1 12,2 (Αγγλικά) Hansard 1803–2005.
  13. 13,0 13,1 Πάπυρος Larousse Britannica Α' Έκδοση, 18ος τόμος, σελίδα 261
  14. «George Grote», The Quarterly Review 135: 101, 1873, http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uva.x030387561;view=1up;seq=116 
  15. 15,0 15,1  Robertson, George Croom (1890) «Grote, Arthur» στο: Stephen, Leslie; Lee, Sidney, επιμ. Dictionary of National Biography 23 London: Smith, Elder & Co 
  16. Grote, Harriet (1873), The Personal Life of George Grote, Λονδίνο: John Murray, https://archive.org/stream/personallifeofge00grot#page/n5/mode/2up 
  17. 17,0 17,1 Grote, George (1846). A History of Greece: I. Legendary Greece II. Grecian History to the Reign of Peisistratus at Athens. II. Λονδίνο: John Murray. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2017 – μέσω Internet Archive. 
  18. Kinzer, Bruce (2004), «George Grote, the Philosophical Radical and Politician», Brill's Companion to George Grote and the Classical Tradition, Λονδίνο: Brill, σελ. 16-45 
  19. Kinzer, Bruce: «George Grote, the Philosophical Radical and Politician» στο Brill's Companion to George Grote and the Classical Tradition, εκδ. Brill, Λονδίνο 2004, σσ. 16-45
  20. Schofield, M. (1998-2002), Craig, E, επιμ., Plato, Routledge, http://www.rep.routledge.com/article/A088 
  21. Στην Google Books
  22. Grote, George (1831), Essentials of parliamentary reform, London: Baldwin and Gradock, https://books.google.com/books?id=RDUKAQAAMAAJ&pg=PR4 
  23. George Grote (1 April 2010), A History of Greece, Cambridge University Press, ISBN 978-1-108-00951-5, https://books.google.com/books?id=4X_1rlaND0IC 
  24. «Review of A History of Greece by George Grote, Vols. I and II». The Athenæum: 309-311. 28 March 1846. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=iau.31858029267204;view=1up;seq=321. 
  25. «Review of A History of Greece: 1. Legendary Greece; 2. Grecian History to the Reign of Peisistratus at Athens by George Grote». The Quarterly Review 78: 113-144. Ιούνιος 1846. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044092628783;view=1up;seq=127. 
  26. «Review of History of Greece by George Grote, Vols. III and IV». The Athenæum: 509-510. 15 May 1847. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=iau.31858029267212;view=1up;seq=527. 
  27. «Review of History of Greece, Vols. III–VIII by George Grote». The Quarterly Review 86: 384-415. Μάρτιος 1850. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.c031995239;view=1up;seq=396. 
  28. «Review of History of Greece by George Grote, Vols. V and VI». The Athenæum: 136-137. 10 February 1849. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=iau.31858029267238;view=1up;seq=150. 
  29. «Review of History of Greece by George Grote, Vols. VII and VIII». The Athenæum: 279-281. 16 March 1850. https://books.google.com/books?id=SQZEAAAAcAAJ&pg=PA279. 
  30. «Review of History of Greece by George Grote, vols. vii & viii». The Quarterly Review 88: 41-68. Δεκέμβριος 1850. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.$b661399;view=1up;seq=53. 
  31. «Review of History of Greece by George Grote, Vol. XI». The Athenæum: 673-674. 4 June 1853. https://books.google.com/books?id=WAdEAAAAcAAJ&pg=PA673. 
  32. «Review: History of Greece by George Grote, Vol. XII». The Athenæum: 295-296. 8 March 1856. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=iau.31858029267303;view=1up;seq=309. 
  33. «Review of A History of Greece by George Grote, 12 vols.». The Quarterly Review 99: 60-105. Ιούνιος 1856. https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044092628601;view=1up;seq=72. 
  34. Grote, George (1876), Seven letters concerning the politics of Switzerland, pending the outbreak of the civil war in 1847, Λονδίνο: John Murry, https://archive.org/details/sevenlettersconc00grotrich 
  35. Grote, George (7 August 2012), Plato and the Other Companions of Sokrates, 1 (3η (4 τόμοι) έκδοση), Project Gutenberg, http://www.gutenberg.org/ebooks/40435 
  36. George, Grote (1868), Review of the work of Mr. John Stuart Mill, entitled, 'Examination of Sir William Hamilton's philosophy', https://archive.org/details/reviewofmill00grotuoft 
  37. Aristotle (ed. Alexander Bain & George Croom Robertson, τόμοι 1 και 2
  38. Bywater, I. (15 November 1872). «Review of Aristotle by George Grote, edited by Alexander Bain and G. Croom Robertson». The Academy 3: 431-433. https://books.google.com/books?id=5lc_AQAAMAAJ&pg=PA431. 
  39. Grote, George; Bain, Alexander (1873), The minor works of George Grote. With critical remarks on his intellectual character, writings and speeches, Λονδίνο: J. Murray, https://archive.org/details/minorworksofgeor00grotuoft 
  40. Grote, George (1876), Fragments on ethical subjects, a selection from his posthumous papers, Λονδίνο: J. Murray, https://archive.org/details/fragmentsonethic00grot 
  41. George Grote Prize in Ancient History, https://ics.sas.ac.uk/awards/award-prizes, ανακτήθηκε στις 13 March 2018 
  42. «The Founding of South Australia», The Advertiser (Adelaide: National Library of Australia): 11, 28 December 1928, http://nla.gov.au/nla.news-article35313956, ανακτήθηκε στις 3 June 2015 
  • Calder, William M. (επιμ.): George Grote Reconsidered: A 200th Birthday Celebration, εκδ. Weidmann, Hildesheim 1996, ISBN 3-615-00180-X
  • Clarke, Martin L.: George Grote: A Biography, Athlone Press, Λονδίνο 1962
  • Davies, James: «George Grote», The Contemporary Review, τόμ. 22, σσ. 393-411 (έτος 1873)
  • Demetriou, Kyriacos N.: George Grote on Plato and Athenian Democracy, a Study in Classical Reception, διδακτορική διατριβή, εκδ. Lang, Φραγκφούρτη 1999, ISBN 3-631-32739-0 και ISBN 0-8204-3554-6
  • Dow, Elizabeth Flagg: «George Grote, Historian of Greece: Some Notes for the Centennial», The Classical Journal, τόμ. 51, No. 5 (έτος 1956), σσ. 211-219
  • Johnson, W.: «Edward Gibbon and George Grote: A Bicentenary in Common», Notes and Records of the Royal Society of London, τόμ. 48, No. 2 (έτος 1994), σσ. 221-226
  • Jones, Tom B.: «George Grote and His History of Greece», The Classical Weekly, τόμ. 29, No. 8 (έτος 1935), σσ. 59-61
  • «Modern Historians», Μέρος II, The British Controversialist, τόμ. 1, έτος 1869, σσ. 1-19 και 161-186
  • Momigliano, Arnaldo: George Grote and the Study of Greek History, εκδ. H.K. Lewis & Co., Ltd., Λονδίνο 1952
  • Robertson, G. Croom (1890). «George Grote». Dictionary of National Biography. XXIII. Νέα Υόρκη: Macmillan & Co. σελίδες 284–293. 
  • Stephen, Leslie (1900). «George Grote». The English Utilitarians. III (John Stuart Mill). London: Duckworth & Co. σελίδες 336–44. 
  • Thomas, William: «George Grote and the Ballot» στο The Philosophic Radicals: Nine Studies in Theory and Practice, 1817–1841, Clarendon Press, Οξφόρδη 1979
  • Tritle, Lawrence: «The Athens of George Grote: Historiography and Philosophic Radicalism» στο Text and Tradition: Studies in Greek History and Historiography, Regina Books, Claremont της Καλιφόρνια 1999
  • Whedbee, Karen E.: «Reclaiming Rhetorical Democracy: George Grote's Defense of Cleon and the Athenian Demagogues», Rhetoric Society Quarterly, τόμ. 34, νο. 4 (έτος 2004), σσ. 71-95
  • Whedbee, Karen E.: «Authority and Critical Reason: George Grote's Defense of Democratic Justice», Victorians Institute Journal, τόμ. 33 (έτος 2005), σσ. 97-115

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]