Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σφαγές του Παρακουέγιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Νεκροταφείο εκτελεσθέντων

Οι σφαγές του Παρακουέγιος ήταν μια σειρά μαζικών εκτελέσεων αμάχων, πολιτών και αιχμάλωτων στρατιωτών από τη δημοκρατική παράταξη του ισπανικού εμφυλίου πολέμου στην περιοχή γύρω από τις πόλεις Paracuellos de Jarama και Torrejón de Ardoz.

Οι σφαγές πραγματοποιήθηκαν στο αρχικό στάδιο της μάχης για τη Μαδρίτη τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 1936. Ο αριθμός των νεκρών παραμένει αντικείμενο συζητήσεων και αντιπαραθέσεων.[1] Τις σφαγές τις οργάνωσαν στελέχη από το Κομμουνιστικό κόμμα Ισπανίας με συνεργασία και υποστήριξη με τις υπόλοιπες συμμαχικές δημοκρατικές δυνάμεις.

Ο Στρατηγός της εθνικιστικής παράταξης, Εμίλιο Μόλα στη προσπάθεια του να ηγηθεί της προσπάθειας να καταλάβει τη Μαδρίτη, αναφέρθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή στους Ισπανούς εθνικιστές εντός της πόλης της Μαδρίτης ως "κρυφή" φάλαγγα και επιπλέον των τεσσάρων φαλαγγών του εθνικιστικού στρατοπέδου, δηλαδή ως την Πέμπτη φάλαγγα λέγοντας: "Ηδη βρίσκεται μέσα στην πόλη μία φάλαγγά μας, είναι η πέμπτη φάλαγγα των Ισπανών πατριωτών, οι οποίοι είναι έτοιμοι να ξεσηκωθούν κατά των ερυθρών δήμιων."

Σε συνέχεια, το δημοκρατικό στρατόπεδο προχώρησε στη μαζική εκτέλεση ύποπτων πολιτών και υποστηρικτών των εθνικιστών. Αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως σφαγές στην περιοχή Παρακουέγιος ντε Χαράμα. Περίπου 5.000 πολιτικοί κρατούμενοι και στρατιωτικοί είχαν φυλακιστεί στη Μαδρίτη τον Ιούλιο του 1936. Πολλοί εξ' αυτών είχαν συλληφθεί κατά την αποτυχημένη εξέγερση στους στρατώνες Montaña στη δυτική Μαδρίτη. Οι φυλακισμένοι ήρθαν υπό τον έλεγχο της νέας "Junta de Defensa de Madrid" (επιτροπή υπεράσπισης της Μαδρίτης).[2] Πολλοί από τους φυλακισμένους απομακρύνθηκαν από τη φυλακή μεταξύ 7 Νοεμβρίου και 4 Δεκεμβρίου, καθώς οι εθνικιστές ξεκίνησαν την επίθεση τους στη Μαδρίτη.

Το δημοκρατικό στρατόπεδο ανησυχούσε για το ενδεχόμενο ένοπλης εξέγερσης των φυλακισμένων. Η εξέγερση θα μπορούσε να οδηγήσει στην υποστήριξη των αντίπαλων στρατευμάτων από τα μετόπισθεν κατά την διάρκεια της μάχης της Μαδρίτης.[3]

Η λήψη της απόφασης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 8 Νοεμβρίου του 1936 στα γραφεία της CNT έγινε σύσκεψη των δημοκρατικών δυνάμεων, όπου έγινε έντονη αντιπαράθεση στη σκιά της προσπάθειας των μελών της κυβέρνηση να αποχωρήσουν από τη Μαδρίτη. Όμως, στη συγκεκριμένη σύσκεψη αναφέρεται ότι πάρθηκαν και οι αποφάσεις για την τύχη των φυλακισμένων με "συγκεκαλυμμένη ευθύνη". Η απόφαση ήταν ευρύτερα γνωστή στα στελέχη του δημοκρατικού στρατοπέδου και υποστηρίχτηκε από τους αναρχικούς και τους σοσιαλιστές.[4]

Υπεύθυνοι των σφαγών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι εκτελέσεις των φυλακισμένων κατά πάσα πιθανότητα οργανώθηκαν από τον Ισπανό Κομμουνιστή José Cazorla Maure ή, πιο έμμεσα, από τον Σοβιετικό σύμβουλο Μιχαήλ Κολτσόφ, κατά την άποψη ιστορικού της περιόδου του Φρανθίσκο Φράνκο[5]. Ενώ το 1976, όταν επέστρεψε από την εξορία ο Σαντιάγο Καρίγιο η Ισπανική δεξιά τον κατηγόρησε ως υπεύθυνο των σφαγών, ενώ η αριστερή παράταξή δέχτηκε τις αιτιάσεις του για άρνηση της συμμετοχής του σε αυτές, με αποτέλεσμα την πολιτικοποίηση των γεγονότων. [6] O Antony Beevor αναφέρει ότι δεν είναι γνωστό ποιος έδωσε τις εντολές των σφαγών. Αναφέρει ότι την εντολή πιθανόν να την έδωσε ο Cazorla ή ο Κολτσώφ.[7]

Σύμφωνα με την άποψη του ιστορικού Stanley Payne, οι εκτελέσεις αποφασίστηκαν κατόπιν παρότρυνσης των Σοβιετικών συμβούλων και αποφασίστηκαν από όλες τις πολιτικές ομάδες(κομμουνιστές, σοσιαλιστές, αναρχικοί) που διοικούσαν την επιτροπή Άμυνας της Μαδρίτης, ενώ οι εκτελέσεις έγιναν υπό την επίβλεψη του Σαντιάγο Καρίγιο.[8] Αντίθετα ο ιστορικός Julius Ruiz, αναφέρει ότι κανείς δεν απέδειξε την ενεργή εμπλοκή των Σοβιετικών στις σφαγές.[5]

Οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν με φορτηγά σε χωράφια έξω από τις πόλεις Paracuellos del Jarama και Torrejón de Ardoz, όπου εκτελέστηκαν και θάφτηκαν σε μαζικούς τάφους. Οι πρώτοι πυροβολισμοί έλαβαν χώρα στις 7 Νοεμβρίου και συνεχίστηκαν γρήγορα μέχρι τις 10 Νοεμβρίου, μέχρι την στιγμή που σταμάτησαν προσωρινά όταν ο αναρχικός, Μέλχος Ροντρίγκεζ Γκαρσία, αντιτάχθηκε στις εκτελέσεις, έγινε επικεφαλής του συστήματος φυλακών της Μαδρίτης.[9]

Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν στις 14 Νοεμβρίου, όταν ο Ροντρίγκεζ Γκαρσία καθαιρέθηκε από τον Χουάν Γκαρθία Ολίμπερ. Σταμάτησαν οριστικά όταν ξαναεπιστρέψε στη θέση του, στις αρχές Δεκεμβρίου.

Πολλοί από τους συμμετέχοντες των σφαγών επιβραβεύθηκαν στελεχώνοντας ανώτερες θέσεις στο δημοκρατικό στρατόπεδο από το 1937.[10]

Φήμες και προσπάθειες απόκρυψης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τις πρώτες μέρες, οι φήμες για τις εκτελέσεις διαδόθηκαν, ενώ οι εκτελέσεις καταγγέλθηκαν από ξένους διπλωμάτες με έδρα τη Μαδρίτη, όπως ο Νορβηγός και ο Γερμανός πρόξενος Φελίξ Σλάιχερ.[11][12]

Στις 8 Δεκεμβρίου, ένα αεροπλάνο με τον Δρ. George Henry, απεσταλμένο του Διεθνή Ερυθρού Σταυρού, επιστρέφοντας στη Γαλλία, καταρρίφθηκε πάνω από την Pastrana, βορειοανατολικά της Μαδρίτης. Ο Δρ. Georges Henny είχε δημιουργήσει έκθεση πεπραγμένων για τις σφαγές του Paracuellos που σχεδίαζε να παρουσιάσει κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη. Οι δημοκρατικές αρχές κατηγόρησαν την Εθνική Πολεμική Αεροπορία για την επίθεση, όμως στις 21 Δεκεμβρίου αποκαλύφθηκε ότι το αεροπλάνο καταρρίφθηκε από σοβιετικά αεροπλάνα και σοβιετικούς πιλότους. Ο Ηenny πέρασε τέσσερις μήνες στο νοσοκομείο και δεν ήταν σε θέση να παραδώσει την έκθεσή του.[13]

Ο Louis Delaprée, Γάλλος δημοσιογράφος που ταξίδεψε στο ίδιο αεροπλάνο πέθανε λίγες εβδομάδες αργότερα από τα τραύματα του, κατηγόρησε για το περιστατικό τον στρατηγό Αλεξάντερ Μιχαίλοβιτς Ορλόβ, τον Σοβιετικό πράκτορα της μυστικής αστυνομίας NKVD στην Ισπανία.

Το σταμάτημα των σφαγών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι σφαγές σταμάτησαν γιατί είχαν γίνει παντού γνωστές και ήταν αδύνατο το Δημοκρατικό στρατόπεδο να τις αρνείται άλλο. Οι λόγοι που έγιναν τόσο γνωστές ήταν γιατί ήταν επιχειρήσεις οργανωμένες από νεαρά πολιτικά και συνδικαλιστικά πρόσωπα και όχι από άτομα των μυστικών υπηρεσιών με αντίστοιχη εμπειρία, ενώ στη συγκέντρωση της 8 Νοεμβρίου ήταν παρών και ο μεγαλύτερος πολέμιος των σφαγών, ο αναρχικός Μελτσόρ Ροδρίγκεθ Γκαρθία.[5]

Οι περισσότεροι από αυτούς που δολοφονήθηκαν στη σφαγή στην περιοχή Paracuellos de Jarama ήταν πολίτες, στρατιώτες ή καθολικοί ιερείς. Μεταξύ των θυμάτων ήταν ο Federico Salmón, ένας πρώην συντηρητικός υπουργός εργασίας το 1935, ο γνωστός πολιτικός Jesús Cánovas del Castillo και ένας ποδοσφαιριστής της Ατλέτικο Μαδρίτης και της Ρεάλ Μαδρίτης, Monchin Triana. Ο Πέτρο Μουζέο Σέκα, ένας διάσημος συγγραφέας και βασιλόφρων, ένας συνταξιούχος ναύαρχος ο Ματέο Γκαρσία ντε Λος Ρέγες και ο δικηγόρος Ρικάρντο ντε λα Σιέρβα και Κοντορνιού, ο πατέρας του ιστορικού Ρικάρντο ντε λα Κίρβα και Χοσέ κ.α[εκκρεμεί παραπομπή]

Υπολογισμός θυμάτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1977, ο αριθμός των 12.000 θανάτων υπολογίστηκε στο περιοδικό "El Alcazar" και ένας κατάλογος ονομάτων δημοσιεύθηκε στο "Matanzas en el Madrid Republicano", από τον "César Vidal Manzanares".[14] Ο ελάχιστος αριθμός που αναφέρεται είναι περίπου 1.000 θάνατοι, από τον Gabriel Jackson το 1967 και τον Paul Preston το 2006. Ο Gabriel Jackson αναφέρει περίπου 1.000 στις 6 και 7 Νοεμβρίου.[15][16] Άλλοι ιστορικοί υπολογίζουν μεταξύ 2.000 - 3.000.

Οι απόψεις των ιστορικών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ιστορικός Ritz ισχυρίζεται ότι οι σφαγές πρέπει να ιδωθούν μέσα από το πρίσμα του ευρύτερου πολέμου εναντίον των υποτιθέμενων μελών της 5ης φάλλαγας εντός της Μαδρίτης.[22]

  1. Julía, Santos; Casanova, Julían; Solé i Sabaté, Josep Maria; Villarroya, Joan; and Moreno, Francisco. (2006). Víctimas de la guerra civil. Ediciones Temas de Hoy. Madrid. p.134
  2. 2,0 2,1 Thomas, Hugh. (2001). The Spanish Civil War. Penguin Books. London. p. 463
  3. Julius Ruiz The 'Red Terror' and the Spanish Civil War: Revolutionary Violence In Madrid, Publisher: Cambridge University Press Online publication date: June 2014 σελίδα 211
  4. Julius Ruiz The 'Red Terror' and the Spanish Civil War: Revolutionary Violence In Madrid, Publisher: Cambridge University Press Online publication date: June 2014 σελίδα 234-6
  5. 5,0 5,1 5,2 Julius Ruiz The 'Red Terror' and the Spanish Civil War: Revolutionary Violence In Madrid, Publisher: Cambridge University Press Online publication date: June 2014 σελίδα 6
  6. Julius Ruiz The 'Red Terror' and the Spanish Civil War: Revolutionary Violence In Madrid, Publisher: Cambridge University Press Online publication date: June 2014 σελίδα 5
  7. It is not known for sure whether this order was given by Carrillo’s assistant, José Cazorla, or by Koltsov Τhe Battle for Spain: The Spanish Civil War 1936-1939 Antony Beevor
  8. Payne 2012, σελ. 108.
  9. CERVERA, Javier. Madrid en guerra. La ciudad clandestina, 1936-1939. Madrid, 2006. Alianza Editorial. (ISBN 84-206-4731-4)
  10. Julius Ruiz The 'Red Terror' and the Spanish Civil War: Revolutionary Violence In Madrid, Publisher: Cambridge University Press Online publication date: June 2014 σελίδα 237
  11. CARRILLO, Santiago. Memorias, Barcelona, Planeta, 1999. (ISBN 84-08-01049-2)
  12. SCHLAYER, Felix. Matanzas en el Madrid republicano, Madrid: Áltera. (ISBN 84-89779-85-6). Online Fundación Generalísimo Franco.
  13. VIDAL, Cesar. La guerra que gano Franco. Madrid, 2008. p.256
  14. Vidal 2005: p 327-375
  15. Jackson, Gabriel.(1967). The Spanish Republic and the Civil War, 1936-1939. Princeton University Press. Princeton. p.326
  16. Preston, Paul. (2006). The Spanish Civil War. Reaction, revolution&revenge. Harper Perennial. London. p.186
  17. Antony Beevor, The Spanish Civil War (1999), p 133
  18. Beevor, Antony. (2006). The Battle for Spain. The Spanish Civil War, 1936-1939. Penguin Books. London. p.173.
  19. Espinosa, Maestre; García Márquez, José Mº; Gil Vico, Pablo; and Ledesma, José Luis. (2010). Violencia roja y azul. España, 1936-1950. Editoríal Crítica. Barcelona. p.233
  20. Cambridge University Press Online publication date: June 2012 Print publication year: 2010 Online ISBN 9780511763137 DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511763137 σελίδα 198
  21. Cervera, Javier (2006), Madrid en guerra. La ciudad clandestina, 1936-1939, segunda edición, Madrid: Alianza Editorial. (ISBN 84-206-4731-4). p93
  22. Julius Ruiz The 'Red Terror' and the Spanish Civil War: Revolutionary Violence In Madrid, Publisher: Cambridge University Press Online publication date: June 2014 σελίδα 237
  • Payne, Stanley (2012). The Spanish Civil War (στα Αγγλικά). New York: Cambridge University Press. ISBN 0-521-17470-8. OCLC 782994187.